TÜRKİYE
CUMHURİYETİ İLE BÜYÜK BRİTANYA VE KUZEY İRLANDA
BİRLEŞİK KRALLIĞI ARASINDA
SERBEST TİCARET ANLAŞMASI
KAPSAMI TİCARETTE EŞYANIN
TERCİHLİ MENŞEİNİN
TESPİTİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Ticaret Bakanlığından:
25.05.2021 tarih ve 31491 sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 29/12/2020 tarihinde imzalanan ve
13.3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca 1/1/2021 tarihinden itibaren her
iki taraf için uygulanmaya başlanan Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve
Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret Anlaşmasının eki
“Menşe Kuralları ve Menşe İşlemlerine İlişkin Protokol”ün uygulanmasına dair
usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 448 inci maddesi ile 1 inci maddede belirtilen
Protokol’e dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti (bundan sonra Türkiye olarak
anılacaktır) ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı (bundan
sonra İngiltere olarak anılacaktır) arasındaki Anlaşmayı,
b) Armonize Sistem: 10/11/1988 tarihli ve 3501 sayılı Kanunla
katılmamız uygun bulunan Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama
Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşmede belirtilen şekilde ve Sözleşmenin
ekinde yer alan pozisyonları, alt pozisyonları ve bunlara ait sayısal kodları,
Bölüm, Fasıl ve Alt Pozisyon Notlarını ve Armonize Sistemin yorumu ile ilgili
Genel Kuralları kapsayan Nomanklatürü,
c) Avrupa Birliği: 28/9/2006 tarihli ve 26303 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 23/8/2006 tarihli ve 2006/10895 sayılı Kararnamenin eki
“Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin
Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar”ın 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinde yer alan üye ülkeleri,
ç) Aynı eşya: Bu eşyanın menşeinin bu Yönetmelik kapsamında
belirlemesiyle ilişkili olmayan görünüşteki küçük farklılıklardan bağımsız
olarak, fiziksel özellikleri, kalitesi ve tanınırlığı da dâhil olmak üzere her
bakımdan aynı olan eşyayı,
d) Aynı ve birbirleri yerine geçebilen girdi veya aynı ve
birbirleri yerine geçebilen ürün: Aynı tür ve ticari kalitede, aynı teknik ve
fiziksel özelliklere sahip ve birbirinden ayırt edilemeyen girdi veya ürünü,
e) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
f) Eşya: Hem girdi hem de ürünü,
g) Fabrika çıkış fiyatı: Ürün için, nihai işçilik veya işlemin
gerçekleştirilmesini üstlenen ilgili Taraf ülkedeki imalatçıya, kullanılan
bütün girdilerin kıymetinin ve eşyanın üretimiyle ilgili diğer tüm maliyetlerin
dâhil edilmesi ve elde edilmiş ürünün ihracı halinde geri ödenmiş veya ödenecek
olan her tür yurt içi verginin düşülmesi suretiyle, ürün için fabrika çıkışı itibarıyla
ödenen fiyatı; son işçilik veya işlemin taşeron olarak bir imalatçıya verilmiş
olduğu hallerde “imalatçı” terimi taşerona işi veren ticari kuruluşu (ödenen
gerçek fiyatın, ürünün imalatıyla ilgili olarak İngiltere veya Türkiye’de
gerçekleşen tüm maliyetleri yansıtmaması halinde fabrika çıkış fiyatı, tüm bu
maliyetlerin toplam tutarından, elde edilmiş ürünün ihracı halinde geri ödenmiş
veya ödenecek olan her tür yurt içi verginin düşülmesi suretiyle elde edilir),
ğ) Fasıllar, pozisyonlar ve alt pozisyonlar: Gümrük İşbirliği
Konseyinin 26/6/2004 tarihli Tavsiye Kararı uyarınca gerçekleştirilen
değişiklikler de dâhil Armonize Mal Tanım ve Kodlama Sistemi`ni (“Armonize
Sistem”) oluşturan nomanklatürde kullanılan fasıllar, pozisyonlar ve alt
pozisyonları (dört ya da altı rakamlı kodları),
h) Girdi: Ürünün imalatında kullanılan herhangi bir madde,
hammadde, parça veya aksamı, ve benzeri,
ı) Girdilerin kıymeti: Kullanılan menşeli olmayan girdilerin
ithalatı esnasındaki gümrük kıymeti veya bunun bilinmemesi ve tespit
edilememesi halinde ihracatı gerçekleştiren Taraf ülkedeki girdiler için
ödendiği tespit edilebilen ilk fiyatı (menşeli girdilerin kıymetinin tespit
edilmesi gerektiği hallerde, bu bent gerekli değişiklikler yapılmak suretiyle
uygulanır),
i) Gümrük idareleri: Türkiye için Ticaret Bakanlığı ile İngiltere
için yetkilendirilmiş idareleri,
j) İhracatçı: Menşeli bir eşya ihraç eden veya üreten ve bir menşe
beyanı yapan, bir Taraf ülkenin kanun ve yönetmeliklerinde belirtilen şartlara
uygun olarak, o Taraf ülkedeki yerleşik kişiyi,
k) İmalat: Montaj dâhil olmak üzere her türlü işçilik veya işlemi,
l) İthalatçı: Menşeli bir eşya ithal eden ve onun için tercihli
tarife muamelesi talep eden bir kişiyi,
m) Katma değer: Fabrika çıkış fiyatından, eşyaya dâhil edilen,
kümülasyonun uygulanabilir olduğu 5 inci ve 6 ncı maddede belirtilen ülkeler
menşeli her bir girdinin gümrük kıymetinin veya bu kıymetin bilinmemesi veya
tespit edilememesi halinde ihracatı gerçekleştiren Taraf ülkedeki girdiler için
ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatın çıkarılması ile bulunan değeri,
n) Menşe beyanı: 19 uncu madde uyarınca menşeli bir eşyanın
tanımlanmasını sağlamak amacıyla bir ihracatçı tarafından yapılan beyanı,
o) Menşeli olmayan girdilerin kullanılabilecek azami oranı: Ürün
üzerinde gerçekleştirilen bir imalatın, ürüne menşe statüsü kazandırmak için
yeterli bir işçilik veya işlem olarak değerlendirilebilmesi maksadıyla, menşeli
olmayan girdilerin o imalatta kullanılmasına izin verilen azami oranı (bu oran,
ürünün fabrika çıkış fiyatının ya da belirli bir fasıl grubu, fasıl, pozisyon
veya alt pozisyonda sınıflandırılan kullanılan girdilerin safi ağırlığının belli
bir yüzdesi olarak ifade edilebilir),
ö) Sevkiyat: Bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda gönderilen ya
da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında yer alan, veya
böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir fatura kapsamına giren ürünleri,
p) Sınıflandırılmış: Bir ürün veya girdinin Armonize Sistemin
belirli bir pozisyon veya alt pozisyonu altında sınıflandırılmasını,
r) Taraf ülkeler: Türkiye ile İngiltere’yi,
s) Ürün: Bilahare başka bir imalatta da kullanılması söz konusu
olsa bile, imal edilmiş bir ürünü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Menşeli Ürün Kavramının Tanımı ve Şartları
Menşe kuralı
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, aşağıda belirtilen
ürünler İngiltere menşeli kabul edilirler:
a) 7 nci maddede belirtildiği şekilde, tamamen İngiltere’de elde
edilen ürünler.
b) 8 inci maddede belirtildiği şekilde, İngiltere’de yeterli
işçilik veya işlemden geçirilmiş olmaları kaydıyla, tamamen orada elde
edilmemiş girdiler ihtiva etmek suretiyle İngiltere’de elde edilen ürünler.
(2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, aşağıda belirtilen ürünler
Türkiye menşeli kabul edilirler:
a) 7 nci maddede belirtildiği şekilde, tamamen Türkiye’de elde
edilen ürünler.
b) 8 inci maddede belirtildiği şekilde, Türkiye’de yeterli işçilik
veya işlemden geçirilmiş olmaları kaydıyla, tamamen orada elde edilmemiş
girdiler ihtiva etmek suretiyle Türkiye’de elde edilen ürünler.
İngiltere’de kümülasyon
MADDE 5 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasına halel getirmeksizin,
bünyelerine İsviçre (Liechtenstein dâhil), İzlanda, Norveç, Türkiye veya Avrupa
Birliği (AB) veya EK-4’te listelenen bir ülke menşeli girdiler dâhil edilmek
suretiyle İngiltere’de elde edilen ürünler, İngiltere’de 10 uncu maddede
belirtilen işlemlerin ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmiş olmaları
şartıyla, İngiltere menşeli olarak kabul edilirler. Söz konusu girdilerin
yeterli işçilik veya işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasına halel getirmeksizin ve 50
ila 63 üncü fasıllarda sınıflandırılan ürünler hariç olmak üzere, İzlanda,
Norveç veya AB`de gerçekleştirilen işçilik veya işlemler, elde edilen ürünler
10 uncu maddede belirtilen işlemlerin ötesinde İngiltere’de bilahare bir
işçilik veya işlemden geçmiş olmaları şartıyla İngiltere’de gerçekleştirilmiş
olarak kabul edilirler.
(3) Birinci fıkrada düzenlenen kümülasyon için İngiltere’de
gerçekleştirilen işçilik veya işlem 10 uncu maddede belirtilen işlemlerin
ötesine geçmez ise, elde edilen ürün yalnızca, İngiltere’de eklenen katma
değerin, birinci fıkrada belirtilen diğer ülkelerden biri menşeli olup
kullanılan girdilerin kıymetini geçmesi halinde, İngiltere menşeli olarak kabul
edilir. Eğer bu gerçekleşmez ise, elde edilen ürün, İngiltere’de imalatta
kullanılan menşeli girdilerden en yüksek kıymete sahip olan girdinin ait olduğu
ülke menşeli olarak kabul edilir.
(4) Birinci fıkrada belirtilen ülkelerden biri menşeli olup,
İngiltere’de hiçbir işçilik veya işleme tabi tutulmayan ürünler, bu ülkelerden
birine ihraç edilmesi halinde menşelerini korur.
(5) AB açısından, bu maddede düzenlenen kümülasyon;
a) İngiltere, Türkiye ve AB’nin bu maddenin doğru şekilde
uygulanmasını sağlayan idari iş birliği düzenlenmelerinin olması,
b) Girdiler ve ürünlerin, bu Yönetmelikteki kurallarla aynı menşe
kurallarının uygulanması suretiyle menşe statüsü elde etmiş olması,
c) Kümülasyon uygulamasına dair gerekli düzenlemelerin
tamamlandığına ilişkin bildirimlerin, Taraf ülkeler ve AB tarafından
yayımlanmış olması,
halinde uygulanabilir.
(6) Beşinci fıkrada düzenlenen hariç olmak üzere, bu maddede
düzenlenen kümülasyon;
a) Menşe statüsünün elde edilmesi sürecine dâhil olan ülkeler ile
varış ülkesi arasında, GATT 1994’ün XXIV üncü maddesi çerçevesinde bir tercihli
ticaret anlaşmasının mevcut olması,
b) Girdiler ve ürünlerin, bu Yönetmelikteki kurallarla aynı menşe
kurallarının uygulanması suretiyle menşe statüsü elde etmiş olması,
halinde uygulanabilir.
Türkiye’de kümülasyon
MADDE 6 – (1) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasına halel getirmeksizin,
bünyelerine İngiltere, İsviçre (Liechtenstein dâhil), İzlanda, Norveç veya AB
veya EK-4’te listelenen bir ülke menşeli girdiler dâhil edilmek suretiyle
Türkiye’de elde edilen ürünler, Türkiye’de 10 uncu maddede belirtilen
işlemlerin ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmiş olmaları şartıyla, Türkiye
menşeli olarak kabul edilirler. Söz konusu girdilerin yeterli işçilik veya
işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasına halel getirmeksizin ve 50
ila 63 üncü fasıllarda sınıflandırılan ürünler hariç olmak üzere, İzlanda,
Norveç veya AB`de gerçekleştirilen işçilik veya işlemler, elde edilen ürünler
10 uncu maddede belirtilen işlemlerin ötesinde Türkiye’de bilahare bir işçilik
veya işlemden geçmiş olmaları şartıyla Türkiye’de gerçekleştirilmiş olarak
kabul edilirler.
(3) Birinci fıkrada düzenlenen kümülasyon için Türkiye’de
gerçekleştirilen işçilik veya işlem 10 uncu maddede belirtilen işlemlerin
ötesine geçmez ise, elde edilen ürün yalnızca, Türkiye’de eklenen katma
değerin, birinci fıkrada belirtilen diğer ülkelerden biri menşeli kullanılan
girdilerin kıymetini geçmesi halinde, Türkiye menşeli olarak kabul edilir. Eğer
bu gerçekleşmez ise, elde edilen ürün, Türkiye’de imalatta kullanılan menşeli
girdilerden en yüksek kıymete sahip olan girdinin ait olduğu ülke menşeli
olarak kabul edilir.
(4) Birinci fıkrada belirtilen ülkelerden biri menşeli olup,
Türkiye’de hiçbir işçilik veya işleme tabi tutulmayan ürünler, bu ülkelerden
birine ihraç edilmesi halinde menşelerini korur.
(5) Birinci fıkrada belirtilen AB menşeli girdilerin, Avrupa
Birliği ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda
Birleşik Krallığı arasında tesis edilen Ticaret ve İşbirliği Anlaşması
kapsamında AB menşeli olduğunun ispatı, 2006/10895 sayılı Türkiye ile Avrupa
Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Esaslar
Hakkında Karar uyarınca, A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen eşya için
AB’deki tedarikçisi tarafından düzenlenen ve bir örneği EK-5’te yer alan
tedarikçi beyanı ile yapılır.
(6) Beşinci fıkrada düzenlenen hariç olmak üzere, bu maddede
düzenlenen kümülasyon;
a) Menşe statüsünün elde edilmesi sürecine dâhil olan ülkeler ile
varış ülkesi arasında, GATT 1994’ün XXIV üncü maddesi çerçevesinde bir tercihli
ticaret anlaşmasının mevcut olması,
b) Girdiler ve ürünlerin, bu Yönetmelikteki kurallarla aynı menşe
kurallarının uygulanması suretiyle menşe statüsü elde etmiş olması,
halinde uygulanabilir.
Tamamen elde edilmiş ürünler
MADDE 7 – (1) Aşağıdaki ürünler, tamamen bir Taraf ülkede elde edilmiş
kabul edilirler:
a) Kendi toprağından veya deniz yatağından çıkartılan madencilik
ürünleri ve doğal sular.
b) Taraf ülkede hasat edilen veya yetiştirilen su bitkileri dâhil
bitkiler ve bitkisel ürünler.
c) Taraf ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar.
ç) Taraf ülkede yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen
ürünler.
d) Taraf ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş hayvanların kesilmesi
suretiyle elde edilen ürünler.
e) Taraf ülkede avcılık veya balıkçılıkla elde edilen ürünler.
f) Yumurtalar, larvalar, yavru balıklar veya tırtıllardan Taraf
ülkede doğmuş veya yetiştirilmiş balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve
suda yaşayan diğer omurgasızlardan su kültürü ürünleri.
g) Karasular dışındaki denizlerden kendi gemileri ile elde edilen
deniz balıkçılığı ürünleri ve diğer ürünler.
ğ) Münhasıran (g) bendinde belirtilen ürünlerden kendi fabrika
gemilerinin bordasında üretilen ürünler.
h) Yalnızca hammaddelerin geri kazanılmasına müsait, Taraf ülkede
toplanmış kullanılmış maddeler.
ı) Taraf ülkede yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan atık
ve hurdalar.
i) Münhasır işletme hakkına sahip olması kaydıyla, kendi
karasuları dışında yer alan deniz toprağından veya deniz toprağı altından
çıkartılan ürünler.
j) Münhasıran (a) ila (i) bentlerinde tanımlanan ürünlerden Taraf
ülkede üretilen eşya.
(2) Birinci fıkranın (g) ve (ğ) bentlerindeki "kendi
gemileri" ve "kendi fabrika gemileri" terimleri sırasıyla sadece
aşağıdaki gerekliliklerin hepsini karşılayan gemiler ve fabrika gemilerini kapsar:
a) İngiltere veya Türkiye’de kayıtlı olanlar.
b) İngiltere veya Türkiye bayrağı altında seyredenler.
c) Aşağıda belirtilen şartlardan birini karşılayanlar:
1) En az yüzde 50’si İngiltere veya Türkiye vatandaşlarına ait
olanlar.
2) Ana ofisi ve asıl işletme merkezi İngiltere’de veya Türkiye’de
olan ile en az yüzde 50’si İngiltere’ye veya Türkiye’ye veya bu Taraf ülkelerin
kamu tüzel kişileri veya vatandaşlarına ait şirketlere ait olanlar.
Yeterli işçilik veya işlem görmüş ürünler
MADDE 8 – (1) Üçüncü fıkraya ve 10 uncu maddeye halel getirmeksizin,
bir Taraf ülkede tamamen elde edilmemiş ürünler, bu eşya için EK-2`de yer alan
listede belirtilen şartlar yerine getirildiği takdirde yeterli derecede işçilik
veya işlem görmüş olarak kabul edilir.
(2) Birinci fıkra uyarınca bir Taraf ülkede menşe kazanan bir
ürün, başka bir ürünün imalatında bir girdi olarak kullanılmışsa, imalatında
kullanılmış olabilecek menşeli olmayan girdiler dikkate alınmaz.
(3) Birinci fıkrada belirtilen şartların karşılanıp karşılanmadığı
her bir ürün için tespit edilir. Ancak ilgili kuralda menşeli olmayan
girdilerin azami oranının esas alındığı hallerde, Taraf ülkelerin gümrük
idareleri ihracatçılara maliyetler ve döviz kurlarındaki dalgalanmaları hesaba
katmak üzere, dördüncü fıkrada belirtildiği şekilde ortalama esas üzerinden
ürünlerin fabrika çıkış fiyatını ve menşeli olmayan girdilerin kıymetini
hesaplama yetkisi verebilir.
(4) Üçüncü fıkranın ikinci cümlesinin uygulandığı hallerde, ürünün
ortalama fabrika çıkış fiyatı ve kullanılan menşeli olmayan girdilerin ortalama
kıymeti sırasıyla, önceki mali yıl boyunca gerçekleştirilen ürünlerin tüm
satışlarından fabrika çıkış fiyatlarının toplamı ile ihracatçı Taraf ülke
tarafından tanımlandığı üzere önceki mali yıl boyunca veya tüm mali yıl için
rakamların üç aydan daha az olmayan daha kısa bir dönem için mevcut olmadığı
durumda, ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan tüm girdilerin
kıymetinin toplamı esas alınarak hesaplanır.
(5) Ortalama esasa göre hesaplamayı tercih eden ihracatçılar,
referans mali yılını takip eden yıl boyunca veya uygun olduğu hallerde,
referans olarak kullanılan daha kısa süreyi takip eden yıl boyunca bu yöntemi
sürekli olarak uygular. Belirli bir mali yıl veya en az üç ay gibi daha kısa
bir temsili süre boyunca, bu yöntemin kullanımına neden olan maliyetlerde veya
döviz kurlarında dalgalanmaların sona erdiğini kayda geçirmeleri halinde bu
yöntemi uygulamayı bırakabilirler.
(6) Dördüncü fıkrada atıfta bulunulan ortalamalar, menşeli olmayan
girdilerin azami oranına uygunluğun sağlanması amacıyla, sırasıyla fabrika
çıkışı fiyatı ve menşeli olmayan girdilerin kıymeti olarak kullanılır.
Tolerans kuralı
MADDE 9 – (1) 8 inci maddeye istisna olarak ve ikinci ve üçüncü
fıkralara tabi olarak, EK-2`de yer alan listede belirtilen şartlar uyarınca
belli bir ürünün imalatında kullanılmaması gereken menşeli olmayan girdiler,
ancak toplam kıymetlerinin veya ölçülen safi ağırlıklarının;
a) 16 ncı fasılda sınıflandırılan işlenmiş balıkçılık ürünleri
hariç olmak üzere, Armonize Sistemin 2 nci fasıl ile 4 ila 24 üncü fasıllarında
sınıflandırılan ürünler için, o ürünün ağırlığının yüzde 15’ini,
b) (a) bendinde yer alanlar haricindeki ürünler için, ürünün
fabrika çıkış fiyatının yüzde 15’ini,
geçmemesi şartıyla kullanılabilir.
(2) Birinci fıkra, EK-1`in altıncı ve yedinci notlarında
belirtilen toleransların uygulandığı 50 ila 63 üncü fasıllarda sınıflandırılan
ürünlere uygulanmaz.
(3) Birinci fıkra, EK-2’de yer alan listede yer verilen
kurallarda, menşeli olmayan girdiler için belirlenmiş olan azami yüzdelerin
aşılmasına imkân tanımaz.
(4) Birinci ve ikinci fıkralar, 7 nci madde uyarınca Taraf ülkede
tamamen elde edilmiş ürünlere uygulanmaz. Bununla birlikte, 10 uncu madde ve 11
inci maddenin birinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla, bu hükümlerde sağlanan
tolerans, EK-2`deki listede yer verilen kuralı, o ürünün imalatında kullanılan
girdilerin tamamen elde edilmiş olmasını gerektiren tüm ürünlere de uygulanır.
Yetersiz işçilik veya işlem
MADDE 10 – (1) İkinci fıkraya halel getirmeksizin, 8 inci maddede
belirtilen koşulların sağlanıp sağlanmadığına bakılmaksızın, aşağıdaki işlemler
menşeli ürün statüsü verilmesi için yetersiz işçilik veya işlem olarak kabul
edilir:
a) Nakliyat ve depolama süresince eşyanın iyi şartlarda
muhafazasını sağlamaya yönelik koruyucu işlemler.
b) Ambalaj ayırma ve birleştirme.
c) Yıkama, temizleme, toz, oksit, yağ, boya veya diğer
tabakalardan arındırma.
ç) Dokumaya elverişli maddeleri ütüleme veya presleme.
d) Basit boyama ve cilalama işlemleri.
e) Pirinci kabuklarından ayırma ve kısmi veya tam öğütme; tahıl ve
pirinci parlatma ve perdahlama.
f) Şeker renklendirme veya tatlandırma veya şeker topaklarını
biçimlendirme işlemleri ile kristal şekeri kısmi veya tam öğütme.
g) Meyvelerin, kuruyemişlerin ve sebzelerin kabuklarını soyma,
zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma.
ğ) Keskinleştirme, basit bileme veya basit kesme.
h) Eleme, kalburdan geçirme, sıraya koyma, tasnifleme,
kalibrasyon, eşleştirme (maddelerden setler oluşturma dâhil).
ı) Basit şişeleme, tenekeye veya beherlere koyma, torbalama,
sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer basit
paketleme işlemleri.
i) Ürün veya paketler üzerine marka, etiket, logo ve diğer benzeri
ayırdedici işaretleri yapıştırma veya basma işlemleri.
j) Farklı türde olmalarına bakılmaksızın ürünlerin basit şekilde
karıştırılması.
k) Şekerin diğer herhangi bir girdi ile karıştırılması.
l) Ürünlerin basit şekilde sulandırılması, seyreltilmesi, suyunun
alınması veya denşirilmesi.
m) Tam bir eşya oluşturmak üzere eşya parçalarının basit montajı
veya ürünlerin parçalarına ayrılması.
n) Hayvan kesimi.
o) (a) ila (n) bentlerinde belirtilen işlemlerden iki veya daha
fazlasının bir arada yapılması.
(2) Belirli bir ürüne uygulanan işçilik veya işlemin birinci fıkra
çerçevesinde yetersiz kabul edilip edilmeyeceğine karar verilirken, ihracatçı
Taraf ülkede gerçekleştirilen işlemlerin tümü bir arada mütalaa edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nitelendirme Birimi, Setler ve Etkisiz Unsurlar
Nitelendirme birimi
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında nitelendirme birimi,
Armonize Sistem nomanklatürünü kullanarak sınıflandırma yapılırken temel birim
olarak kabul edilen belirli bir üründür. Buna göre;
a) Muhtelif maddelerin montajı veya gruplandırılmasından oluşan
bir ürün, Armonize Sistemde tek bir pozisyonda sınıflandırıldığında, bu ürünün
tümü, nitelendirme birimini oluşturur.
b) Bir sevkiyat, Armonize Sistemde aynı pozisyon içinde
sınıflandırılan belli sayıda aynı üründen oluşuyorsa, her bir ürün bu
Yönetmelik hükümlerinin uygulanışı sırasında münferiden değerlendirilir.
(2) Armonize Sistemin (5) sayılı Genel Kuralı çerçevesinde
ambalaj, sınıflandırma açısından ürüne dâhil ediliyorsa, menşe tespiti
açısından da dâhil edilir.
(3) Bir teçhizat, makine, alet veya araç parçası beraberinde
teslim edilen normal bir teçhizatın bölümü durumundaki ve fabrika çıkış
fiyatına dâhil edilmiş bulunan aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam; söz konusu
teçhizat, makine, alet veya araç içinde mütalaa edilir.
Setler
MADDE 12 – (1) Armonize Sistemin (3) sayılı Genel Kuralında tanımlanan
setler, tüm bileşenleri menşeli olduğunda menşeli olarak kabul edilir. Ancak,
bir set menşeli ve menşeli olmayan ürünlerden oluştuğunda, menşeli olmayan
ürünlerin kıymeti, setin fabrika çıkış fiyatının yüzde 15’ini aşmıyorsa, set
bir bütün olarak menşeli olarak kabul edilir.
Etkisiz unsurlar
MADDE 13 – (1) Bir ürünün menşeli bir ürün olup olmadığını belirlemek için,
imalatında kullanılabilecek;
a) Enerji ve yakıt,
b) Tesis ve teçhizat,
c) Makine ve aletler,
ç) Ürünün nihai bileşimine girmeyen ve girmesi amaçlanmayan
herhangi bir eşyanın,
menşei dikkate alınmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ülkesel Gereklilikler
Ülkesellik ilkesi
MADDE 14 – (1) İkinci bölümde yer alan menşe statüsü kazanılmasına
ilişkin koşullar, ilgili Taraf ülkede kesintisiz olarak yerine getirilir.
(2) İngiltere’den veya Türkiye’den başka bir ülkeye ihraç edilmiş
olan menşeli ürünlerin, geri gelmesi halinde, aşağıdaki hususlar gümrük
idarelerini tatmin edecek şekilde ispat edilmediği takdirde, menşeli olmadığı
kabul edilir:
a) Geri gelen ürünlerin, ihraç edilmiş ürünler ile aynı olduğu.
b) Söz konusu ülkede bulunma veya ihraç edilme süresi içerisinde,
iyi koşullarda muhafaza edilmeleri için gerekli olanların ötesinde herhangi bir
işleme tabi tutulmadığı.
(3) İkinci bölümde belirlenen kurallar uyarınca kazanılan menşe
statüsü, ihracatçı Taraf ülkeden ihraç edilen ve daha sonra yeniden ithal
edilen girdiler üzerinde, ihracatçı Taraf ülke dışında yapılan işçilik veya işlemden,
aşağıdaki koşulların sağlanması halinde etkilenmeyecektir:
a) Söz konusu girdilerin tamamen ihracatçı Taraf ülkede elde
edildiği veya ihraç edilmelerinden önce 10 uncu maddede belirtilen işlemlerin
ötesinde bir işçilik veya işlemden geçtiği.
b) (a) bendindeki durum;
1) Yeniden ithal edilen ürünlerin, ihraç edilen girdilerin işçilik
veya işlemden geçirilmesi ile elde edildiği,
2) Bu maddenin uygulanması ile ihracatçı Taraf ülke dışında
kazanılan toplam katma değerin, menşe statüsü talebine konu nihai ürünün
fabrika çıkış fiyatının yüzde 10 unu aşmadığı,
hususlarında gümrük idarelerinin tatmin edilmesi ile kanıtlanır.
(4) Üçüncü fıkranın amaçları açısından, ikinci bölümde düzenlenen
menşe statüsünün kazanılması için gerekli koşullar, ihracatçı Taraf ülke
dışında yapılan işçilik ve işlemlere uygulanamaz. Bununla birlikte, nihai
ürünün menşe statüsünün belirlenmesinde, ürüne dâhil edilen menşeli olmayan her
girdi için EK-2’deki listede belirlenen bir azami kıymet bulunduğu durumda, bu
madde hükümlerinin uygulanmasıyla, ihracatçı Taraf ülke dışında kazanılmış
katma değerle birlikte dikkate alındığında, ihracatçı Taraf ülkede ürüne dâhil
edilen menşeli olmayan girdilerin toplam kıymeti, belirlenen yüzdeyi
aşmayacaktır.
(5) Üçüncü ve dördüncü fıkra hükümlerinin uygulanması amacıyla,
“toplam katma değer”, orada dâhil edilen girdilerin kıymetlerini de içerecek
şekilde, ihracatı gerçekleştiren Taraf ülke dışında oluşan tüm maliyetler,
anlamına gelmektedir.
(6) Üçüncü ve dördüncü fıkra hükümleri, EK-2’deki listede
düzenlenen koşulları yerine getirmeyen veya sadece 9 uncu maddede yer alan
genel tolerans kuralının uygulanması ile yeterli işçilik veya işlemden geçmiş
olduğu kabul edilen ürünler için uygulanmaz.
(7) Bu madde hükümlerinin kapsadığı türde ve ihracatı
gerçekleştiren Taraf ülke dışında yapılan herhangi bir işçilik veya işlem,
hariçte işleme veya benzeri düzenlemeler vasıtasıyla yürütülür.
Değiştirilmeme-doğrudan nakliyat
MADDE 15 – (1) Anlaşma hükümlerinde sağlanan tercihli tarife sadece bu
Yönetmeliğin gerekliliklerini karşılayan ve İngiltere’ye veya Türkiye’ye ithal
edileceği beyan edilen ürünlere, bu ürünlerin ihracatçı Taraf ülkeden ihraç
edilenlerle aynı olması kaydıyla uygulanır. Bu ürünlerin değiştirilmemiş,
herhangi bir şekilde dönüştürülmemiş veya iyi koşullarda muhafaza edilmelerine
yönelik işlemler ya işaret ve etiket yapıştırılması veya mühür basılması ya da
ithalatçı Taraf ülkenin belli iç gerekliliklerine uygunluğunu temin etmek
üzere, dâhili kullanımı için beyanda bulunulmadan önce transit ülke veya
ülkelerindeki veya sevkiyatın bölündüğü ülke veya ülkelerdeki gümrük gözetimi
altında gerçekleştirilen belgelendirme işlemleri haricinde bir işlemden
geçirilmemiş olması gerekir.
(2) Ürünler veya sevkiyatlar, üçüncü transit ülkesi veya
ülkelerinde gümrük gözetimi altında olmaları koşuluyla depolanabilir.
(3) Bu Yönetmeliğin altıncı bölümüne halel getirmeksizin,
sevkiyatlar üçüncü transit ülkesi veya ülkelerinde gümrük gözetimi altında
olmaları koşuluyla bölünebilir.
(4) İthalatçı Taraf ülke, şüphe halinde ithalatçıdan veya
temsilcisinden, bu maddeye uygunluğun kanıtlanmasını sağlamak üzere, her tür
yazılı kanıt olarak ve özellikle;
a) Konşimento gibi yükleniciye ait taşımacılık belgeleri,
b) Ambalaj işaret veya numaralarına dayanan gerçek veya somut
kanıtlar,
c) Transit ülkesi veya ülkelerinin veya sevkiyatın bölündüğü ülke
veya ülkelerin gümrük idarelerince eşyanın değiştirilmediğine dair düzenlenen
bir belge veya eşyanın transit ülkesi veya ülkelerinde veya sevkiyatın
bölündüğü ülke veya ülkelerde gümrük gözetiminde kaldığını gösteren diğer tüm
belgeler,
ç) Eşyanın kendisiyle ilgili her tür kanıt,
şeklinde verilebilecek tüm uygun belgelerin ibrazını her an talep
edebilir.
Sergiler
MADDE 16 – (1) 5 inci ve 6 ncı maddede belirtilen ve kümülasyonun
uygulanabilir olduğu ülkeler dışında, bir başka ülkeye sergilenmek üzere
gönderilen ve sergiden sonra bir Taraf ülkeye ithal edilmek üzere satılan
menşeli ürünler, aşağıdaki durumlar hakkında gümrük idarelerinin tatmin
edilmesi kaydıyla, ithalatta Anlaşma hükümlerinden yararlanır:
a) Bir ihracatçının bu ürünleri İngiltere’den veya Türkiye’den
serginin yapıldığı ülkeye nakletmesi ve orada sergilemesi.
b) Ürünlerin bu ihracatçı tarafından İngiltere’deki veya Türkiye’deki
bir kişiye satılması veya o kişinin tasarrufuna verilmesi.
c) Ürünlerin sergi süresi içinde veya sergiden hemen sonra,
sergilenmek üzere gönderildikleri durumda sevk edilmesi.
ç) Ürünlerin sergilenmek üzere gönderildikleri andan itibaren, bu
sergide teşhir edilmek dışında başka bir amaçla kullanılmaması.
(2) Bu Yönetmeliğin altıncı bölümü uyarınca bir menşe beyanı
hazırlanır veya düzenlenir ve ithalatı gerçekleştiren Taraf ülkenin gümrük
idarelerine normal şartlarda ibraz edilir. Serginin adı ve adresi bu belgede
gösterilir. Gerektiğinde, ürünlerin sergilendikleri koşullara dair ek
kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
(3) Birinci fıkra, özel amaçla yabancı ürün satmak üzere kurulmuş
işyeri veya mağazalarda düzenlenmemiş olan, süresi zarfında eşyanın gümrük
denetimi altında kaldığı her türlü ticaret, sanayi, tarım ve el sanatları
sergi, fuar veya benzeri umumi gösterilere uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Geri Ödeme veya Muafiyet
Gümrük vergilerinde geri ödeme veya muafiyet
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmeliğin altıncı bölümü çerçevesinde menşe beyanı
düzenlenen veya hazırlanan, bir Taraf ülke menşeli, 50 ila 63 üncü fasıllarda
sınıflandırılan ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan girdiler,
ihracatçı Taraf ülkede her ne türde olursa olsun gümrük vergilerinin geri
ödenmesine veya bunlardan muafiyete tabi değildir.
(2) Birinci fıkradaki yasak, ihracatı gerçekleştiren Taraf ülkede
imalatta kullanılan girdilere uygulanabilen gümrük vergisi veya eş etkili
vergilerin kısmen veya tamamen iadesi veya kaldırılması veya ödenmemesi
yönündeki her türlü düzenlemeye; ürünlerin söz konusu girdilerden elde edilip
ihraç edildiği ve dâhilde kullanım için alıkonmadığı hallerde ve bu tür iade
veya ödemelerin fiilen veya açıkça geçerli olduğu durumlarda uygulanır.
(3) Bir menşe beyanı kapsamındaki ürünlerin ihracatçısı, söz
konusu ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan girdiler için geri ödeme
yapılmadığını ve bu girdilere uygulanabilen tüm gümrük vergileri veya eş etkili
vergilerin fiilen ödendiğini ispat eden tüm uygun belgeleri gümrük idarelerinin
talebi üzerine herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazırlıklı olur.
(4) Birinci fıkradaki yasak, Taraf ülkeler arasında 5 inci
maddenin birinci ve ikinci fıkraları veya 6 ncı maddenin birinci fıkrası kapsamındaki
menşe kümülasyonunun uygulanmasıyla menşe statüsü kazanan ürünlerin ticaretine
uygulanmaz.
ALTINCI BÖLÜM
Menşe İşlemleri
Tercihli tarife talebi
MADDE 18 – (1) Türkiye veya İngiltere, bu Yönetmeliğin gerekliliklerini
karşılayan menşeli eşyanın, ithalatçı tarafından 19 uncu maddenin
gerekliliklerini karşılayan bir menşe beyanına dayanarak yapılan tercihli
tarife talebini esas almak suretiyle, bu Yönetmelik uyarınca tercihli tarifeden
yararlanmasını sağlar.
(2) İthalatçı ülke, bu Yönetmeliğin herhangi bir gerekliliğini
yerine getiremeyen bir ithalatçı, ihracatçı veya Taraf ülkenin tercihli tarife
talebini reddedebilir.
Menşe beyanı
MADDE 19 – (1) Bir menşe beyanı;
a) İthal edilen eşyanın Anlaşma çerçevesinde tercihli tarife için
gerekli koşulları karşıladığını açıkça beyan eden ihracatçının kendisi
tarafından, EK-3’te belirlenen biçimde yazılı olarak yapılır.
b) Söz konusu eşyayı yeterli ayrıntıda açıklayacak şekilde
tanımlayan bir fatura, teslimat notu veya başka bir ticari belge üzerine
yapılabilir veya bunlara eklenebilir.
(2) Menşe beyanı, ihracatçı tarafından elektronik ortamda
düzenlenebilir. Bu hallerde, düzenleyen kişinin açık bir şekilde yazılı olması
ve şekil ile içeriğinin EK-3’te yer verilen örneğe uygun olması koşuluyla;
a) İhracatçı tarafından kağıt ortamında ıslak imza atılmak
suretiyle düzenlenmesini müteakip elektronik ortama aktarılarak ithalatçıya
gönderilen beyanın,
b) İhracatçının kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasının
imajını taşıyan veya elektronik olarak imzalanan, herhangi bir imza imajı
içermeyen beyanın,
yer aldığı fatura, teslimat notu veya ticari belgenin aslı veya
elektronik ortama aktarılarak ithalatçıya gönderilen nüshasının, yazıcıdan
alınan çıktısı kabul edilir.
(3) Türkiye’den yapılan ihracat işlemlerinde, sonradan kontrole
tabi tutulması halinde süreci kolaylaştırmak amacıyla, menşe beyanı metninin
sonuna ihracatın gerçekleştirildiği gümrük idaresinin adı “Customs Office of
Export - … ” şeklinde ilave edilir.
(4) Türkiye’de düzenlenen menşe beyanları ihracatçının kendi el
yazısı ile atacağı orijinal imzasını taşır. Ancak onaylanmış ihracatçıdan,
kendi adıyla hazırlanmış menşe beyanını kendi el yazısıyla imzalanmış
addedilerek tüm sorumluluğu üzerine aldığına dair yazılı bir taahhütnameyi
ilgili gümrük idaresine vermiş olması koşuluyla, böyle bir beyanı imzalama
şartı aranmaz.
Menşe beyanının geçerliliği
MADDE 20 – (1) Türkiye veya İngiltere, bir menşe beyanının, yapıldığı
tarihten itibaren on iki ay veya ithalatçı ülkede tanınan daha uzun bir süre
için geçerli olmasını sağlar. İthalatçı ülkenin gümrük idaresinden bu
geçerlilik süresi içerisinde tercihli tarife talebinde bulunabilir.
(2) Türkiye veya İngiltere, bir menşe beyanının;
a) Menşeli eşyanın bir ülkeye tek bir sevkiyatı için veya,
b) Menşeli aynı eşyanın birden fazla sevkiyatı için, on iki ayı
geçmemek kaydıyla menşe beyanında belirtilen süre dâhilinde,
kullanılmasına imkan tanır.
(3) İthalatçı ülke, kendi yasa ve yönetmeliklerine uygun olarak
geçerlilik süresinden sonra gümrük idaresine sunulan bir menşe beyanını
tercihli tarife amacıyla kabul edebilir.
(4) Armonize Sistemin XV ila XXI inci başlıkları altında
sınıflandırılan, Armonize Sistemin 2(a) sayılı Genel Kuralı çerçevesinde
birleştirilmemiş veya demonte olan ürünler, parçalar halinde ithal edilirse,
ithalatçının talebi üzerine ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından
belirlenen gerekliliklere uygun olarak, bu tür ürünler için tek bir menşe
beyanı kullanılabilir.
Menşe beyanı gerekliliğinden muafiyet
MADDE 21 – (1) Anlaşma kapsamında Türkiye’ye ithal edilen ürünlerin
toplam kıymetinin küçük paketler için 500 Euro’yu veya yolcunun zati eşyasını
oluşturan ürünler için 1200 Euro’yu aşmadığı hallerde, menşe beyanı ibraz
edilmesi gerekmez.
(2) Birinci fıkra kapsamında gerçekleştirilen bir ithalat
işleminin, bu Yönetmeliğin menşe beyanları ile ilgili gerekliliklerinden
kaçınmak amacıyla gerçekleştirilmiş olduğunun tespit edildiği hallerde, birinci
fıkra hükümleri uygulanmaz.
Tercihli tarifenin sonradan talep edilmesi
MADDE 22 – (1) Türkiye veya İngiltere, kendi yasa ve yönetmelikleri ile
uyumlu olarak, eşyanın ithal edildiğinde menşeli olarak nitelendirildiği, ancak
ithalatçının ithalat esnasında bir menşe beyanının bulunmadığı hallerde,
eşyanın ithalatçısının ithalat tarihinden itibaren en geç iki yıl içerisinde,
eşyanın tercihli tarifeye tabi tutulmaması sonucunda ödenen vergilerin iade
edilmesi için başvuruda bulunmasına imkân tanır.
Haksız tercihli tarife talepleri
MADDE 23 – (1) Türkiye veya İngiltere;
a) Menşe beyanını düzenleyen ve beyanın doğru olmayan bilgiler
içerdiğinin farkında olan veya buna inanmak için nedenleri olan ihracatçının,
menşe beyanının eşlik ettiği tüm eşyanın menşe statüsünü etkileyen her tür
değişikliği ithalatçıya yazılı olarak derhal bildirmek zorunda olmasını,
b) İthal ettiği ve tercihli tarife uygulanan bir eşyaya ilişkin
menşe beyanının doğru olmayan bilgiler içerdiğinin farkında olan veya buna
inanmak için nedenleri olan bir ithalatçının, o eşyanın menşe statüsünü
etkileyen her tür değişikliği ithalatçı ülkenin gümrük idaresine yazılı olarak
derhal bildirmesini ve borçlu olduğu tüm vergileri ödemesini,
temin eder.
(2) Türkiye veya İngiltere, kendi gümrük idaresini, bir menşe
beyanına ilişkin ceza vermeyi değerlendirdiği hallerde, birinci fıkra uyarınca
kendiliğinden yapılan bir bildirimi önemli bir hafifletici unsur olarak
değerlendirmeye teşvik eder. Bildirimin kendisi tarafından yapıldığı hallerde, ithalatçı
hatayı düzeltir ve borçlu olduğu tüm vergileri geri öder.
Farklılıklar
MADDE 24 – (1) Türkiye veya İngiltere, belgelerin ibraz edilen eşyaya
ait olduğu kesin ise, menşe beyanında yer alan ifadeler ile eşyanın ithalat
işlemleri için gümrük idaresine ibraz edilen belgelerde yer alan ifadeler
arasında küçük farklılıkların tespit edilmesinin menşe beyanını geçersiz ve
hükümsüz kılmamasını temin eder.
(2) Türkiye veya İngiltere, menşe beyanındaki yazım hataları gibi
açıkça belirgin hatalardan dolayı, bu hatalar menşe beyanında yer alan
ifadelerin doğruluğu ile ilgili şüphe yaratmıyorsa, menşe beyanının
reddedilmemesini temin eder.
(3) Türkiye veya İngiltere, kendi ülkesine ithal edilen eşyaya
ilişkin menşe beyanının okunaksız veya görünürde kusurlu olması halinde
ithalatçıya, düzeltilmiş menşe beyanının bir kopyasını ithalatçı ülkenin gümrük
idaresine otuz gün içerisinde ibraz etme imkânı tanır.
(4) İthalatçı ülkenin gümrük idaresi, tercihli tarife
uygulanmasını sadece fatura veya diğer ticari belgenin üçüncü bir ülkede
düzenlenmiş olması nedeniyle reddetmez.
Kayıt tutma yükümlülüğü
MADDE 25 – (1) İhracatçı ülke, menşe beyanını düzenlemiş bir
ihracatçının, menşe beyanının düzenlenmesinden sonraki üç yıl boyunca veya
ihracatçı ülkenin belirleyeceği daha uzun bir süre için, talep üzerine;
a) Menşe beyanının bir kopyasını,
b) Menşe beyanının eşyanın menşeli olduğu iddiasını kanıtlayan,
imalatçılar veya tedarikçilerden alınan tüm destekleyici belgeleri ve yazılı
beyanlarını,
muhafaza etmesini ve ibrazını isteyebilir.
(2) Türkiye veya İngiltere, bir ihracatçı imalatçı ya da
tedarikçinin yazılı bir beyanı üzerine bir menşe beyanını esas almakta ise, o
imalatçı ya da tedarikçinin birinci fıkrayla uyumlu olarak kayıt tutmakla
yükümlü olduğunu kabul eder.
(3) İthalatçı ülke, tercihli tarife tanınan bir ithalatçının,
menşe beyanının bir kopyası da dâhil olmak üzere, ithalat tarihinden sonraki üç
yıl boyunca veya bu ülkenin belirleyeceği daha uzun bir süre boyunca eşyanın
ithalatına ilişkin belgeleri muhafaza etmesini isteyebilir.
(4) Türkiye veya İngiltere, kendi yasa ve yönetmeliklerine uygun
olarak, kendi ülkesindeki ithalatçılar, ihracatçılar, imalatçılar ve
tedarikçilerin belgeleri veya kayıtları, bu belgelerin veya kayıtların
erişilebilir ve basılabilir olması koşuluyla, her türlü ortamda tutmasına izin
verir.
(5) Türkiye veya İngiltere, bu madde uyarınca kayıtları veya
belgeleri tutmakla yükümlü olan, eşyanın ithalatçısı, ihracatçısı, imalatçısı
veya tedarikçisi, söz konusu kayıt veya belgeleri bu Yönetmeliğe uygun olarak
tutamaz veya bu kayıtlara veya belgelere erişimi reddederse sonradan kontrole
konu bir eşyaya tercihli tarifeyi reddedebilir.
Sonradan kontrol
MADDE 26 – (1) Türkiye ve İngiltere, bu Yönetmeliğin düzgün şekilde
uygulanmasını sağlamak amacıyla, eşyanın bu Yönetmelik çerçevesinde menşeli
olup olmadığını doğrulamak ve bu Yönetmelik kapsamındaki tercihli tarife
taleplerinin gerçekliğinden emin olmak amacıyla gümrük idareleri aracılığıyla
birbirlerine yardımcı olur.
(2) Türkiye veya İngiltere’nin bir eşyanın menşeli olduğuna veya
bu Yönetmeliğin diğer tüm gerekliliklerinin karşılanıp karşılanmadığına ilişkin
kontrol talebi; ithalatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından uygulanan, rastgele
seçim de dâhil, risk değerlendirme yöntemlerini esas alır veya ithalatçı ülkenin
eşyanın menşeli olup olmadığına veya bu Yönetmeliğin diğer tüm
gerekliliklerinin karşılanıp karşılanmadığına ilişkin makul şüpheleri olduğu
hallerde yapılır.
(3) İthalatçı ülkenin gümrük idaresi, bir eşyanın menşeli olup
olmadığını, ihracatçı ülkenin gümrük idaresinin bir eşyanın menşeli olup
olmadığına dair bir kontrol gerçekleştirmesini yazılı olarak talep etmek
suretiyle kontrol edebilir.
(4) İthalatçı ülkenin gümrük idaresi bir sonradan kontrol
talebinde bulunduğunda, ihracatçı ülkenin gümrük idaresine;
a) Talepte bulunan gümrük idaresinin adını,
b) Kontrolü yapılacak ihracatçı, imalatçı veya tedarikçinin adını,
c) Kontrolün konusu ve kapsamını,
ç) Menşe beyanının bir kopyası ile varsa her tür destekleyici
belgeyi,
temin eder.
(5) Uygun olan hallerde, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi bir
sonradan kontrolün parçası olarak ihracatçı ülkenin gümrük idaresinden belirli
bilgi ve belgeler talep edebilir.
(6) Sonradan kontrolün yapılması talebi ithalatçı ülkenin gümrük
idaresince ihracatçı ülkenin gümrük idaresine sertifikalı veya kayıtlı posta
veya o gümrük idaresince alındığını teyit eden diğer her tür yöntemle yapılır.
(7) İhracatçı ülkenin gümrük idaresi ithalatçı ülkenin gümrük
idaresine, yazılı talebin alındığı tarihten itibaren kırk beş gün veya taraflar
arasında kararlaştırılan başka bir süre içinde bu talebin alındığına dair
(şüpheyi önlemek için elektronik posta ile gönderilebilecek) yazılı bir onay
verir.
(8) Altıncı fıkrada belirtilen talebin ardından, ihracatçı ülkenin
gümrük idaresi sonradan kontrolü gerçekleştirir. Bu amaçla gümrük idaresi,
kendi yasa ve yönetmeliklerine uygun olarak;
a) Belge talep edebilir.
b) Her tür kanıtı isteyebilir.
c) 25 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında atıf yapılan
kayıtları incelemek ve eşyanın imalatında kullanılan tesisleri gözlemlemek için
bir ihracatçı veya imalatçı veya tedarikçinin tesislerini ziyaret edebilir.
(9) Türkiye veya İngiltere, bir ihracatçının bir imalatçı veya
tedarikçiden gelen yazılı bir beyana dayanan bir menşe beyanını esas alması
halinde bu ihracatçının, bu imalatçının veya tedarikçinin ihracatçı ülkenin
gümrük idaresine talep üzerine doğrudan belge veya bilgi vermesini
ayarlayabilmesine imkân tanır.
(10) On birinci fıkra çerçevesinde gerçekleştirilen bir sonradan
kontrolün sonuçları beklenirken ithalatçı ülke, vergilerin ödenmesi veya
kefalet, depozito ya da yasa ve yönetmeliklerinde düzenlenen diğer yöntemlere
uygun bir teminatın ödenmesi koşuluyla, eşyanın ithalatçıya teslimine izin
verir. Kontrol sonucunda, ithalatçı ülke eşyanın menşeli olduğuna kanaat
getirir ise eşyaya tercihli tarife uygular ve fazladan ödenen tüm vergileri
iade eder veya söz konusu teminat ödenmeyen diğer yükümlülükleri de kapsamadığı
sürece, tüm teminatı çözer.
(11) İhracatçı ülkenin gümrük idaresi, mümkün olan en kısa sürede
ve her halükârda sonradan kontrol için yazılı talebin alınmasından itibaren on
ay içerisinde kontrolü tamamlar ve kontrol kapsamında;
a) İthalatçı ülkenin gümrük idaresine sertifikalı veya kayıtlı
posta veya o gümrük idaresince alındığını teyit eden diğer her tür yöntemle,
eşyanın menşeli olup olmadığını karara bağlayan ve aşağıdaki bilgileri içeren
yazılı bir rapor gönderir:
1) Kontrolün sonuçları.
2) Kontrole konu eşyanın tanımı ve menşe kuralının uygulanması ile
ilgili tarife sınıflandırması.
3) Eşyanın menşe statüsüne ilişkin gerekçeyi desteklemek için
eşyanın yeterli bir tanımı ve açıklaması.
4) Kontrolün yürütülme şekline ilişkin bilgi.
5) Uygun olan hallerde, destekleyici belgeler.
b) Yasa ile yönetmeliklerine tabi olarak, menşe kontrol sonucunu
ihracatçıya bildirir.
(12) Sonradan kontrolün tamamlanacağı süre, ilgili gümrük
idarelerinin karşılıklı mutabakatıyla uzatılabilir.
(13) Sonradan kontrolün ithalatçı, ihracatçı, üretici veya tedarikçinin
bu Yönetmeliğin herhangi bir gerekliliğini yerine getirmediğini ortaya koyduğu
hallerde, ithalatçı ülke eşyaya tercihli tarifeyi reddedebilir.
(14) Sonradan kontrol sonucunun bu Yönetmeliğe uygun olarak
bildirilmediği hallerde, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, makul şüphe olması
veya eşyanın menşeli olup olmadığının tespit edilmemesi durumunda eşyaya
tercihli tarifeyi reddedebilir.
(15) Türkiye veya İngiltere, bu maddenin uygulanmasıyla hakkında
menşe konusunda bir hükme varılan herkese, esasen kendi gümrük idaresi
tarafından eşyanın menşeine dair verilen hükümlerin gözden geçirilmesi ve
temyizine ilişkin olarak kendi ülkesindeki ithalatçılara sağladığı aynı hakları
tanır.
(16) Türkiye veya İngiltere, aralarında, bu maddede düzenlenen
kontrol işlemlerine ilişkin olarak ya da bir eşyanın menşeli olarak kabul
edilip edilemeyeceğinin tespitinde menşe kurallarının yorumlanmasında
farklılıklar olması, bu farklılıkların kontrolü talep eden gümrük idaresi ile
kontrolü gerçekleştiren gümrük idaresi arasında danışmalarda bulunulması
suretiyle çözülememesi ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresinin, ihracatçı
ülkenin gümrük idaresince gönderilen yazılı raporun aksine bir menşe tespitinde
bulunmak istemesi halinde, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi ihracatçı ülkenin
gümrük idaresine yazılı raporun alınmasından itibaren altmış gün içerisinde
bildirimde bulunur.
(17) Türkiye veya İngiltere’nin talebi üzerine, Türkiye veya
İngiltere bu farklılıkları çözmek üzere on altıncı fıkrada atıfta bulunulan
bildirimin tarihinden itibaren doksan gün içerisinde danışmalarda bulunur ve
sonuçlandırır. Danışmaları sonuçlandırma süresi, Türkiye ve İngiltere’nin
karşılıklı yazılı mutabakatıyla olay bazında uzatılabilir. İthalatçı ülkenin
gümrük idaresi bu danışmaların sonuçlanmasının ardından kendi menşe tespitini
yapabilir.
(18) Her durumda, ithalatçı ile ithalatçı ülkenin gümrük idaresi
arasındaki farklılıkların halli ithalatçı ülkenin hukukuna tabidir.
Muhasebesel ayrım
MADDE 27 – (1) Bir ürünün işçilik ve işleminde, aynı ve birbirleri
yerine geçebilen menşeli ve menşeli olmayan girdiler kullanılıyorsa, ticaret
erbabı, muhasebesel ayrım yöntemini kullanarak girdileri ayrı stoklarda
tutmadan girdilerin yönetimini sağlayabilir.
(2) Ticaret erbabı, muhasebesel ayrım yöntemini kullanarak,
ürünleri ayrı stoklarda tutmadan 1701 pozisyonunun aynı ve birbirleri yerine
geçebilen menşeli ve menşeli olmayan girdilerin yönetimini sağlayabilir.
(3) Türkiye ve İngiltere, muhasebe ayrımının uygulanmasının gümrük
idarelerinin ön iznine tabi olmasını talep edebilir. Gümrük idareleri izni,
uygun görebileceği her türlü koşula bağlı olarak verebilir ve iznin kullanımını
izler. Gümrük idareleri, her ne suretle olursa olsun, yararlananın izni
herhangi bir şekilde uygunsuz kullandığı veya bu Yönetmelikte belirlenen diğer
herhangi bir koşulu yerine getirmediği durumlarda, izni geri alabilir.
Muhasebesel ayrımın kullanılması yoluyla, herhangi bir zamanda, stoklar fiziki
ayrıma tabi tutulduğunda elde edilecek olandan, daha fazla ürünün “ihracatçı
ülke menşeli” olarak kabul edilemeyeceği sağlanır. Bu yöntem, ürünlerin imal
edildiği ihracatçı ülkede geçerli olan genel muhasebe ilkelerine göre uygulanır
ve uygulamanın kaydı tutulur.
(4) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen yöntemden yararlanan
kişi, ihracatçı ülke menşeli kabul edilebilecek ürün miktarı için menşe beyanı
düzenleyebilir veya başvurusunda bulunabilir. Gümrük idarelerinin talebi
üzerine, yararlanan kişi, stoklarının nasıl işletildiğine dair bir bildirimde
bulunur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Cezalar
MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı fiiller hakkında,
27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 21/3/2007 tarihli ve 5607
sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile ilgili diğer mevzuat hükümleri
uygulanır.
Sevk halindeki veya antrepodaki eşyaya ilişkin geçici
hükümler
MADDE 29 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olan ve 1/1/2021
tarihinde ihracatçı ülkeden ithalatçı ülkeye sevk halinde olan ya da ithalatçı
ülkede ithalat vergileri ödenmeksizin gümrük kontrolü altında olan eşyaya,
ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine söz konusu tarihten itibaren on iki ay
içinde 18 inci maddede atıfta bulunulan tercihli tarife talebinde bulunulması
kaydıyla, Anlaşma hükümleri tatbik edilebilir.
Yürürlük
MADDE 30 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2021 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 31 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek için
:https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/05/20210525-15-1.pdf