TÜRKİYE-BİRLEŞİK
KRALLIK ORTAK KOMİTESİNİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE BÜYÜK BRİTANYA
VE KUZEY İRLANDA BİRLEŞİK KRALLIĞI ARASINDA SERBEST TİCARET
ANLAŞMASI EKİ MENŞE PROTOKOLÜNÜ DEĞİŞTİREN 15/3/2021 TARİHLİ VE 2/2021
SAYILI KARARI KAPSAMI TİCARETTE EŞYANIN TERCİHLİ MENŞEİNİN TESPİTİ
HAKKINDA YÖNETMELİK
Ticaret
Bakanlığından: 30.05.2021 tarih ve 31496 sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 29 Aralık 2020 tarihinde Ankara’da
imzalanan 7266 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 24/2/2021 tarihli ve
3577 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanan Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük
Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret
Anlaşmasının ekinde yer alan “Menşe Kuralları ve Menşe İşlemlerine İlişkin
Protokol”ün uygulanmasına dair usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey
İrlanda Birleşik Krallığı Arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasının eki “Menşe
Kuralları ve Menşe İşlemlerine İlişkin Protokol”ün uygulanmasına dair usul ve
esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesinin 448 inci maddesi ile bu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde
belirtilen Protokol’e dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti (bundan sonra Türkiye olarak
anılacaktır) ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı (bundan
sonra İngiltere olarak anılacaktır) arasındaki Anlaşmayı,
b) Armonize Sistem: 10 Kasım 1988 tarihli ve 3501 sayılı Kanunla
katılmamız uygun bulunan Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama
Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşmede belirtilen şekilde ve Sözleşmenin
ekinde yer alan pozisyonları, alt pozisyonları ve bunlara ait sayısal kodları,
Bölüm, Fasıl ve Alt Pozisyon Notlarını ve Armonize Sistemin yorumu ile ilgili
Genel Kuralları kapsayan Nomanklatürü,
c) Avrupa Birliği: 28/9/2006 tarihli ve 26303 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 23/8/2006 tarihli ve 2006/10895 sayılı Kararnamenin eki
“Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin
Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar”ın 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinde yer alan üye ülkeleri,
ç) Aynı eşya: Bu eşyanın menşeinin bu Yönetmelik kapsamında
belirlenmesiyle ilişkili olmayan görünüşteki küçük farklılıklardan bağımsız
olarak, fiziksel özellikleri, kalitesi ve tanınırlılığı da dâhil olmak üzere
her bakımdan aynı olan eşyayı,
d) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
e) Girdi: Bir ürünün imalatında kullanılan herhangi bir parça,
bileşen, hammadde veya aksam dahil her tür maddeyi,
f) Gümrük idareleri: Türkiye için Ticaret Bakanlığı ile İngiltere
için yetkilendirilmiş idareleri,
g) İhracatçı: Bir Taraf ülkede yerleşik olup, menşeli bir ürünü o
Taraf ülkenin kanun ve yönetmeliklerinde belirtilen şartlara uygun olarak ihraç
eden veya üreten ve bir menşe beyanı düzenleyen kişiyi,
ğ) İmalat: Montaj dâhil olmak üzere her tür işçilik veya işlemi,
h) İthalatçı: Menşeli bir ürünü ithal eden ve bunun için tercihli
tarife talep eden bir kişiyi,
ı) Kullanılan menşeli olmayan girdilerin kıymeti: Ürünün
üretiminde kullanılan menşeli olmayan girdilerin, navlun, varsa sigorta,
paketleme ve ürün üreticisinin yerleşik olduğu Taraf ülkedeki ithalat limanına
girdilerin taşınmasından doğan diğer tüm maliyetler dahil ithalat anındaki
gümrük kıymeti olan kıymeti (menşeli olmayan girdilerin kıymetinin bilinmediği
ve tespit edilemediği durumda, Türkiye veya İngiltere’de menşeli olmayan
girdiler için ödenen ilk tespit edilebilir fiyat kullanılır),
i) Menşe beyanı: 19 uncu madde uyarınca menşeli bir eşyanın tanımlanmasını
sağlamak amacıyla bir ihracatçı tarafından yapılan beyanı,
j) Menşeli olmayan girdi: Menşe statüsü belirlenemeyen girdiler
dahil, bu Yönetmelik kapsamında menşeli olarak nitelendirilmeyen girdileri,
k) Sevkiyat: Bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda gönderilen ya
da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında yer alan veya
böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir fatura kapsamına giren ürünleri,
l) Sınıflandırma: Bir ürün veya girdinin Armonize Sistemin belirli
bir fasıl, pozisyon veya alt pozisyonu altında sınıflandırılmasını,
m) Ürün: Bilahare başka bir imalatta kullanılması söz konusu olsa
bile, imalat sonucunda elde edilmiş bir ürünü,
n) Taraf ülkeler: Türkiye ile İngiltere’yi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Menşeli Ürün Kavramının Tanımı ve Şartları
Genel koşullar
MADDE 5 – (1) Anlaşma uyarınca bir Taraf ülke menşeli eşyaya diğer bir Taraf
ülkede tercihli tarife uygulanmasında, ürünlerin bu Yönetmelikteki diğer tüm
geçerli koşulları karşılaması şartıyla, aşağıda belirtilen ürünler o Taraf ülke
menşeli kabul edilir:
a) 7 nci maddede belirtildiği şekilde, tamamen o Taraf ülkede elde
edilen ürünler.
b) Sadece o Taraf ülke menşeli girdilerden o Taraf ülkede üretilen
ürünler.
c) EK-2’de belirlenen koşulları karşılamak şartıyla menşeli
olmayan girdileri içermek suretiyle o Taraf ülkede üretilen ürünler.
(2) Bir ürünün menşe statüsü kazanması halinde, o ürünün
üretiminde kullanılan menşeli olmayan girdiler, o ürün başka bir ürün
içerisinde girdi olarak kullanıldığında, menşeli olmayan olarak kabul edilmez.
(3) Menşe statüsü kazanımı İngiltere veya Türkiye’de kesintisiz
olarak yerine getirilir.
İkili kümülasyon
MADDE 6 – (1) Bir Taraf ülke menşeli bir ürün, diğer Taraf ülkede başka bir
ürünün üretiminde bir girdi olarak kullanılmışsa diğer Taraf ülke menşeli kabul
edilir.
(2) Menşeli olmayan girdiler üzerinde bir Taraf ülkede
gerçekleştirilen işçilik veya işlem, ürünün diğer Taraf ülke menşeli olup
olmadığının belirlenmesinde dikkate alınır.
(3) Diğer Taraf ülkede gerçekleştirilen üretim 9 uncu maddede
düzenlenen işlemlerin ötesine geçmezse, birinci ve ikinci fıkralar uygulanmaz.
(4) Bir ihracatçı, ikinci fıkrada belirtilen bir ürün için menşe
beyanını düzenleyebilmek amacıyla, tedarikçisinden EK-3’te belirtildiği şekilde
bir tedarikçi beyanı veya menşeli olmayan girdileri yeterince ayrıntılı bir
şekilde tanımlayan ve aynı bilgileri içeren eşdeğer bir belge temin eder.
(5) 5 inci maddenin birinci fıkrasına halel getirmeksizin,
bünyelerine Avrupa Birliği menşeli girdiler dâhil edilmek suretiyle bir Taraf
ülkede elde edilen ürünler, o Taraf ülkede 9 uncu maddede belirtilen işlemlerin
ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmiş olmaları şartıyla, bu Yönetmeliğin
uygulanmaya başladığı tarih itibarıyla o Taraf ülke menşeli olarak kabul
edilirler. Söz konusu girdilerin yeterli işçilik veya işlemden geçmiş olmaları
gerekmez.
(6) Beşinci fıkrada belirtilen girdilerin, Avrupa Birliği (AB) ve
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik
Krallığı arasında tesis edilen Ticaret ve İşbirliği Anlaşması kapsamında AB
menşeli olduğunun ispatı, 2006/10895 Sayılı Türkiye ile Avrupa Topluluğu
Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında
Karar uyarınca, A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen eşya için AB’deki
tedarikçisi tarafından düzenlenen ve bir örneği EK-5’te yer alan tedarikçi
beyanı ile yapılır.
Tamamen elde edilmiş ürünler
MADDE 7 – (1) Aşağıdaki ürünler, tamamen bir Taraf ülkede elde edilmiş kabul
edilirler:
a) Kendi toprağından veya deniz yatağından çıkartılan madencilik
ürünleri.
b) Orada hasat edilen veya yetiştirilen bitkiler ve bitkisel
ürünler.
c) Orada doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar.
ç) Orada yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen ürünler.
d) Orada doğmuş ve yetiştirilmiş hayvanların kesilmesi suretiyle
elde edilen ürünler.
e) Orada avcılık veya balıkçılıkla elde edilen ürünler.
f) Balıklar, yumuşakçalar, kabuklular, diğer suda yaşayan
omurgasızlar ve su bitkileri dahil olmak üzere suda yaşayan organizmaların
doğduğu veya yumurtalar, balık yumurtaları, yavru balıklar, parmak boy
balıklar, larvalar, parlar, smoltlar veya düzenli stoklama, yemleme veya
avcılardan koruma gibi üretimi artırmak için yetiştirme veya büyüme süreçleri
vasıtasıyla diğer larva sonrası dönemdeki gelişmemiş balıklar gibi tohum
stoklarından yetiştirildiği, orada akuakültürden elde edilen ürünler.
g) Karasular dışındaki denizlerden bir Taraf ülkenin gemileri ile
elde edilen deniz balıkçılığı ürünleri ve diğer ürünler.
ğ) Münhasıran (g) bendinde belirtilen ürünlerden bir Taraf ülkenin
fabrika gemilerinin bordasında üretilen ürünler.
h) Deniz toprağından veya deniz toprağı altından yararlanma veya
işlem yapma haklarına sahip olması kaydıyla, karasuları dışında yer alan deniz
toprağından veya deniz toprağı altından çıkartılan ürünler.
ı) Orada yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan atık ve
hurdalar; bu ürünlerin sadece hammaddelerin geri dönüşümü için uygun olması
kaydıyla, orada toplanan kullanılmış ürünlerden elde edilen atık ve hurdalar.
i) Münhasıran (a) ila (ı) bentlerinde tanımlanan ürünlerden orada
üretilen ürünler.
(2) Birinci fıkranın (g) ve (ğ) bentlerindeki “bir Taraf ülkenin
gemileri” ve “bir Taraf ülkenin fabrika gemileri” terimleri;
a) Türkiye veya İngiltere’de kayıtlı olan,
b) Türkiye veya İngiltere bayrağı altında seyreden,
c) Aşağıda belirtilen şartlardan birini karşılayan;
1) En az yüzde 50’si bir Taraf ülke veya Avrupa Birliği
vatandaşlarına ait olan,
2) Ana ofisi ve asıl işletme merkezi bir Taraf ülkede veya Avrupa
Birliği’nde olan ile en az yüzde 50’si bir Taraf ülke veya Avrupa Birliği’nin
kamu tüzel kişileri, vatandaşları veya tüzel kişilerine ait olan,
yasal kişilere ait gemiler ve fabrika gemilerini kapsar.
Tolerans kuralı
MADDE 8 – (1) Bir ürünün üretiminde menşeli olmayan girdiler kullanılması
nedeniyle EK-2`de belirtilen şartları karşılamazsa, o ürün şu koşulları
karşılamak kaydıyla yine de bir Taraf ülke menşeli kabul edilir:
a) 16 ncı fasılda sınıflandırılan işlenmiş balıkçılık ürünleri
hariç olmak üzere, Armonize Sistemin 2 nci fasılı ile 4 ila 24 üncü
fasıllarında sınıflandırılan ürünlerin üretiminde kullanılan menşeli olmayan
girdilerin toplam ağırlığı, o ürünün ağırlığının yüzde 15’ini geçemez.
b) Armonize Sistemin 50 ila 63 üncü fasıllarında sınıflandırılan
ürünler hariç, diğer tüm ürünler için, menşeli olmayan girdilerin toplam
kıymeti, ürünün fabrika çıkış fiyatının yüzde 10’unu geçemez.
c) Armonize Sistemin 50 ila 63 üncü fasıllarında sınıflandırılan
bir ürün için, toleranslar EK-1’in yedinci ve sekizinci notlarında düzenlenir.
(2) Bir ürünün üretiminde kullanılan menşeli olmayan girdilerin
kıymeti veya ağırlığı, EK-2`de düzenlenen kurallarda belirtilen menşeli olmayan
girdilerin azami kıymet ve ağırlık yüzdelerini aşarsa, birinci fıkra uygulanmaz.
(3) Birinci fıkra, 7 nci madde uyarınca bir Taraf ülkede tamamen
elde edilmiş ürünlere uygulanmaz. EK-2 uyarınca bir ürünün üretiminde kullanılan
tüm girdilerin tamamen elde edilmiş olması gerekirse, birinci ve ikinci
fıkralar uygulanır.
Yetersiz işçilik veya işlem
MADDE 9 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasına halel getirmeksizin, bir
ürünün bir Taraf ülkede üretimi menşeli olmayan girdilere uygulanan aşağıdaki
işlemlerden sadece birinden veya daha fazlasından ibaret ise, ürün bir Taraf
ülke menşeli kabul edilmez:
a) Tek amacı nakliyat ve depolama süresince eşyanın iyi şartlarda
muhafazasını sağlamak olan kurutulma, dondurulma, salamura edilme ve diğer
benzer işlemler gibi koruyucu işlemler (bir ürüne özel veya farklı özellikler
kazandırmayı amaçlayan asitleme, kurutma veya tütsüleme gibi işlemler yetersiz
kabul edilmez iken, soğutma, dondurma veya havalandırma gibi koruyucu işlemler
(a) bendi çerçevesinde yetersiz kabul edilir).
b) Ambalaj ayırma veya birleştirme.
c) Yıkama, temizleme, toz, oksit, yağ, boya veya diğer
tabakalardan arındırma.
ç) Kumaşları ve tekstil ürünlerini ütüleme veya presleme.
d) Basit boyama ve cilalama işlemleri.
e) Pirinci kabuklarından ayırma ve kısmi veya tam öğütme; tahıl ve
pirinci parlatma ve perdahlama; pirinci ağartma.
f) Şeker renklendirme veya tatlandırma veya şeker topaklarını
biçimlendirme işlemleri; katı haldeki şekeri kısmi veya tam öğütme.
g) Meyvelerin, kuruyemişlerin ve sebzelerin kabuklarını soyma,
zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma.
ğ) Keskinleştirme, basit bileme veya basit kesme.
h) Maddelerden setler oluşturma dâhil; eleme, kalburdan geçirme,
sıraya koyma, tasnifleme, kalibrasyon, eşleştirme.
ı) Basit şişeleme, tenekeye veya beherlere koyma, torbalama,
sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer basit
paketleme işlemleri.
i) Ürün veya paketler üzerine marka, etiket, logo ve diğer benzeri
ayırt edici işaretleri yapıştırma veya basma işlemleri.
j) Farklı türde olmalarına bakılmaksızın ürünlerin basit şekilde
karıştırılması; şekerin diğer herhangi bir girdi ile karıştırılması.
k) Ürünlerin basit şekilde sulandırılması veya su ya da ürünün
karakteristik özelliklerini belirgin bir şekilde değiştirmeyecek başka herhangi
bir madde ile seyreltilmesi veya suyunun alınması veya denşirilmesi.
l) Tam bir eşya oluşturmak üzere eşyanın parçalarının basit
montajı veya ürünlerin parçalarına ayrılması.
m) Hayvan kesimi.
(2) Birinci fıkranın uygulanması amacıyla, gerçekleştirilmesi için
özel beceriler ya da özel olarak üretilmiş veya monte edilmiş makine, aygıt
veya teçhizata ihtiyaç duyulmayan işlemler basit kabul edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nitelendirme Birimi, Ambalaj Malzemeleri, Konteynerler,
Aksesuarlar,
Yedek Parçalar, Aksamlar, Setler ve Etkisiz Unsurlar
Nitelendirme birimi
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması amacıyla, nitelendirme birimi, o
ürün Armonize Sistem kapsamında sınıflandırılırken, temel birim olarak kabul
edilen belirli bir üründür.
(2) Armonize Sistemde aynı pozisyon altında sınıflandırılan belli
sayıda aynı üründen oluşan bir sevkiyat için, her bir ürün bu Yönetmelik
hükümleri uygulanırken dikkate alınır.
Taşıma için ambalaj malzemeleri ve konteynerler
MADDE 11 – (1) Bir ürünü taşınması sırasında korumaya yönelik kullanılan
ambalaj malzemeleri ve konteynerler o ürünün menşeli olup olmadığının
belirlenmesinde dikkate alınmaz.
Perakende satış için ambalaj malzemeleri ve konteynerler
MADDE 12 – (1) Ürünün, EK-2 uyarınca azami bir menşeli olmayan girdi
kıymetine tabi olduğu hallerde menşeli olmayan girdilerin kıymetinin
hesaplanması hariç olmak üzere, perakende satış için paketlenen ürünün içinde
bulunduğu ambalaj malzemeleri ve konteynerler, o ürün ile birlikte
sınıflandırılmakta ise, ürünün menşeinin belirlenmesinde dikkate alınmaz.
Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksamlar
MADDE 13 – (1) Aksesuarlar, yedek parçalar, aksamlar ve eğitici-öğretici veya
diğer bilgilendirici materyaller;
a) Ürünle birlikte sınıflandırılıyor ve teslim ediliyor, ancak
üründen ayrı faturalandırılmıyor ise,
b) Söz konusu ürün için alışılmış olan tür, miktar ve kıymette ise,
o teçhizat, makine, alet veya araç parçası ile tek bir ürün olarak
değerlendirilir.
(2) Ürünün, EK-2’de belirlendiği şekilde azami bir menşeli olmayan
girdi kıymetine tabi olduğu hallerde, menşeli olmayan girdilerin kıymetinin
hesaplanması hariç olmak üzere, birinci fıkrada belirtilen aksesuarlar, yedek
parçalar, aksamlar ve eğitici-öğretici veya diğer bilgilendirici materyaller
ürünün menşeinin belirlenmesinde dikkate alınmaz.
Setler
MADDE 14 – (1) Armonize Sistem 3 nolu Genel Yorum Kuralında tanımlanan
setler, tüm bileşenleri menşeli olduğunda bir Taraf ülke menşeli olarak kabul
edilir. Ancak, bir set menşeli ve menşeli olmayan bileşenlerden oluştuğunda,
menşeli olmayan bileşenlerin kıymeti, setin fabrika çıkış fiyatının yüzde
15’ini aşmıyorsa, set bir bütün olarak menşeli olarak kabul edilir.
Etkisiz unsurlar
MADDE 15 – (1) Bir ürünün bir Taraf ülke menşeli olup olmadığını belirlemek
için, imalatında kullanılabilecek aşağıdaki unsurların menşeinin belirlenmesi
gerekmez:
a) Yakıt, enerji, katalizörler ve çözücüler.
b) Teçhizat ve binaların bakımında kullanılan tesis, teçhizat,
yedek parça ve malzemeler.
c) Makineler, aletler, kalıplar ve şekillendiriciler.
ç) İmalatta kullanılan veya ekipman ve binaları çalıştırmak için
kullanılan yağlayıcılar, gresler, bileşim malzemeleri ve diğer malzemeler.
d) Eldivenler, gözlükler, ayakkabılar, giysiler, güvenlik
ekipmanları ve malzemeleri.
e) Ürünü test etmek veya incelemek için kullanılan ekipman, cihaz
ve sarf malzemeleri.
f) Ürüne dahil edilmeyen veya ürünün nihai bileşimine dahil
edilmesi amaçlanmayan, üretimde kullanılan diğer malzemeler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ülkesel Gereklilikler
Değiştirilmeme-doğrudan nakliyat
MADDE 16 – (1) İthalatçı Taraf ülkede dahili kullanım için beyan edilen
menşeli bir ürün, ihraç edildikten sonra ve dâhili kullanımı için beyanda
bulunulmadan önce, değiştirilmemiş, herhangi bir şekilde dönüştürülmemiş veya
iyi koşullarda muhafaza edilmelerine yönelik işlemler veya işaret ve etiket
yapıştırmak veya mühür basmak ya da ithalatçı Taraf ülkenin belli iç
gerekliliklerine uygunluğunu temin etmek üzere, diğer belgelendirme işlemleri
haricinde bir işlemden geçirilmemiş olması gerekir.
(2) Bir ürün üçüncü bir ülkede, gümrük gözetimi altında tutulması
koşuluyla, depolanabilir veya sergilenebilir.
(3) Sevkiyatlar ihracatçı tarafından veya ihracatçının sorumluluğu
altında, üçüncü bir ülkede, gümrük gözetimi altında tutulması koşuluyla
bölünebilir.
(4) İthalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi, bir ila üçüncü
fıkralarda yer alan koşullara uygunluk konusunda şüphe oluşması halinde, bu
koşulların karşılandığına dair konşimento gibi sözleşmeye dayalı taşıma
belgeleri veya ambalaj işaret veya numaralarına dayalı gerçek veya somut
kanıtlar veya ürünün kendisiyle ilgili her tür kanıt dahil olmak üzere,
herhangi bir şekilde sunulabilecek kanıtları temin etmesini ithalatçıdan talep
edebilir.
Geri gelen ürünler
MADDE 17 – (1) Bir Taraf ülke menşeli olup o Taraf ülkeden üçüncü bir ülkeye
ihraç edilen bir ürünün o Taraf ülkeye geri geldiği hallerde, geri gelen ürün;
a) İhraç edilen ürün ile aynı olduğu,
b) Üçüncü ülkedeyken iyi koşullarda korunması için gerekli olanlar
dışında veya ihracat anında hiçbir işlemden geçmediği,
hususlarında o Taraf ülkenin gümrük idaresinin tatmin edilemediği
durumda, menşeli olmayan ürün olarak kabul edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Menşe İşlemleri
Tercihli tarife talebi
MADDE 18 – (1) Her bir Taraf ülke, bu Yönetmeliğin gerekliliklerini
karşılayan menşeli eşyanın, ithalatçı tarafından 19 uncu maddenin (menşe
beyanı) gerekliliklerini karşılayan bir menşe beyanına dayanarak yapılan
tercihli tarife talebini esas almak suretiyle, bu Yönetmelik uyarınca tercihli
tarifeden yararlanmasını sağlar.
(2) İthalatçı Taraf ülke, bu Yönetmeliğin herhangi bir
gerekliliğini yerine getiremeyen bir ithalatçı, ihracatçı veya Taraf ülkenin
tercihli tarife talebini reddedebilir.
Menşe beyanı
MADDE 19 – (1) Bir menşe beyanı;
a) İthal edilen eşyanın Anlaşma çerçevesinde tercihli tarife için
gerekli koşulları karşıladığını açıkça beyan eden ihracatçının kendisi
tarafından, EK-4’te belirlenen biçimde yazılı olarak yapılır.
b) Söz konusu eşyayı yeterli ayrıntıda açıklayacak şekilde
tanımlayan bir fatura, teslimat notu veya başka bir ticari belge üzerine
yapılabilir veya bunlara eklenebilir.
(2) Menşe beyanı, ihracatçı tarafından elektronik ortamda
düzenlenebilir. Bu hallerde, düzenleyen kişinin açık bir şekilde yazılı olması
ve şekil ile içeriğinin EK-4’te yer verilen örneğe uygun olması koşuluyla;
a) İhracatçı tarafından kağıt ortamında ıslak imza atılmak
suretiyle düzenlenmesini müteakip elektronik ortama aktarılarak ithalatçıya
gönderilen beyanın,
b) İhracatçının kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasının
imajını taşıyan veya elektronik olarak imzalanan, herhangi bir imza imajı
içermeyen beyanın,
yer aldığı fatura, teslimat notu veya ticari belgenin aslı veya
elektronik ortama aktarılarak ithalatçıya gönderilen nüshasının, yazıcıdan
alınan çıktısı kabul edilir.
(3) Türkiye’de düzenlenen menşe beyanları ihracatçının kendi el
yazısı ile atacağı orijinal imzasını taşır. Ancak onaylanmış ihracatçıdan,
kendi adıyla hazırlanmış menşe beyanını kendi el yazısıyla imzalanmış
addedilerek tüm sorumluluğu üzerine aldığına dair yazılı bir taahhütnameyi
ilgili gümrük idaresine vermiş olması koşuluyla, böyle bir beyanı imzalama
şartı aranmaz.
Menşe beyanının geçerliliği
MADDE 20 – (1) Her bir Taraf ülke, bir menşe beyanının, yapıldığı tarihten
itibaren on iki ay veya ithalatçı Taraf ülkede tanınan daha uzun bir süre için
geçerli olmasını sağlar. İthalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresinden bu
geçerlilik süresi içerisinde tercihli tarife talebinde bulunulabilir.
(2) Her bir Taraf ülke, bir menşe beyanının;
a) Menşeli eşyanın bir Taraf ülkeye tek bir sevkiyatı için,
b) Menşeli aynı eşyanın birden fazla sevkiyatı için,
on iki ayı geçmemek kaydıyla menşe beyanında belirtilen süre
dâhilinde kullanılmasına imkan tanır.
(3) İthalatçı Taraf ülke, yasa ve yönetmeliklerine uygun olarak
geçerlilik süresinden sonra gümrük idaresine sunulan bir menşe beyanını
tercihli tarife amacıyla kabul edebilir.
(4) Armonize Sistemin XV ila XXI. Bölümleri altında
sınıflandırılan, Armonize Sistemin 2(a) nolu Genel Kuralı çerçevesinde birleştirilmemiş
veya demonte olan ürünler parçalar halinde ithal edilirse, ithalatçının talebi
üzerine ve ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi tarafından belirlenen
gerekliliklere uygun olarak, bu tür ürünler için tek bir menşe beyanı
kullanılabilir.
Menşe beyanı gerekliliğinden muafiyet
MADDE 21 – (1) Anlaşma kapsamında Türkiye’ye ithal edilen ürünlerin toplam
kıymetinin küçük paketler için 500 Euro’yu veya yolcunun zati eşyasını
oluşturan ürünler için 1200 Euro’yu aşmadığı hallerde, menşe beyanı ibraz edilmesi
gerekmez.
(2) Birinci fıkra kapsamında gerçekleştirilen bir ithalat
işleminin, bu Yönetmeliğin menşe beyanları ile ilgili gerekliliklerinden
kaçınmak amacıyla gerçekleştirilmiş olduğunun tespit edildiği hallerde, birinci
fıkra hükümleri uygulanmaz.
Tercihli tarifenin sonradan talep edilmesi
MADDE 22 – (1) Her bir Taraf ülke, kendi yasa ve yönetmelikleri ile uyumlu
olarak, eşyanın o Taraf ülkeye ithal edildiğinde menşeli olarak
nitelendirildiği, ancak ithalatçının ithalat esnasında bir menşe beyanının
bulunmadığı hallerde, eşyanın ithalatçısının ithalat tarihinden itibaren en geç
iki yıl içerisinde, eşyanın tercihli tarifeye tabi tutulmaması sonucunda ödenen
vergilerin iade edilmesi için başvuruda bulunmasına imkân tanır.
Haksız tercihli tarife talepleri
MADDE 23 – (1) Her bir taraf ülke;
a) Menşe beyanını düzenleyen ve beyanın doğru olmayan bilgiler
içerdiğinin farkında olan veya buna inanmak için nedenleri olan ihracatçının,
menşe beyanının eşlik ettiği tüm eşyanın menşe statüsünü etkileyen her tür değişikliği
ithalatçıya yazılı olarak derhal bildirmek zorunda olmasını,
b) İthal ettiği ve tercihli tarife uygulanan bir eşyaya ilişkin
menşe beyanının doğru olmayan bilgiler içerdiğinin farkında olan veya buna
inanmak için nedenleri olan bir ithalatçının, o eşyanın menşe statüsünü
etkileyen her tür değişikliği ithalatçı Taraf ülke gümrük idaresine yazılı
olarak derhal bildirmesini ve borçlu olduğu tüm vergileri ödemesini,
temin eder.
(2) Her bir Taraf ülke kendi gümrük idaresini, bir menşe beyanına
ilişkin ceza vermeyi değerlendirdiği hallerde, birinci fıkra uyarınca
kendiliğinden yapılan bir bildirimi önemli bir hafifletici unsur olarak
değerlendirmeye teşvik eder. Bildirimin kendisi tarafından yapıldığı hallerde,
ithalatçı hatayı düzeltir ve borçlu olduğu tüm vergileri geri öder.
Farklılıklar
MADDE 24 – (1) Her bir Taraf ülke, belgelerin ibraz edilen eşyaya ait olduğu
kesin ise, menşe beyanında yer alan ifadeler ile eşyanın ithalat işlemleri için
gümrük idaresine ibraz edilen belgelerde yer alan ifadeler arasında küçük
farklılıkların tespit edilmesinin menşe beyanını geçersiz ve hükümsüz
kılmamasını temin eder.
(2) Her bir taraf ülke, menşe beyanındaki yazım hataları gibi
açıkça belirgin hatalardan dolayı, bu hatalar menşe beyanında yer alan
ifadelerin doğruluğu ile ilgili şüphe yaratmıyorsa, menşe beyanının
reddedilmemesini temin eder.
(3) Her bir Taraf ülke, kendi ülkesine ithal edilen eşyaya ilişkin
menşe beyanının okunaksız veya görünürde kusurlu olması halinde ithalatçıya,
ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine düzeltilmiş menşe beyanının bir
kopyasını otuz gün içerisinde ibraz etme imkanı tanır.
(4) İthalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi, tercihli tarife
uygulanmasını sadece fatura veya diğer ticari belgenin üçüncü bir ülkede
düzenlenmiş olması nedeniyle reddetmez.
Kayıt tutma yükümlülüğü
MADDE 25 – (1) İhracatçı Taraf ülke, menşe beyanını düzenlemiş bir
ihracatçının, menşe beyanının düzenlenmesinden sonraki üç yıl boyunca veya
ihracatçı Taraf ülkenin belirleyeceği daha uzun bir süre için, talep üzerine;
a) Menşe beyanının bir kopyasını,
b) Menşe beyanının eşyanın menşeli olduğu iddiasını kanıtlayan,
imalatçılar veya tedarikçilerden alınan tüm destekleyici belgeleri ve yazılı
beyanlarını,
muhafaza etmesini ve ibrazını isteyebilir.
(2) Her bir Taraf ülke, bir ihracatçı imalatçı ya da tedarikçinin
yazılı bir beyanı üzerine bir menşe beyanını esas almakta ise, o imalatçı ya da
tedarikçi birinci fıkrayla uyumlu olarak kayıt tutmakla yükümlüdür.
(3) İthalatçı Taraf ülke, tercihli tarife tanınan bir
ithalatçının, menşe beyanının bir kopyası da dâhil olmak üzere, ithalat
tarihinden sonraki üç yıl boyunca veya bu Taraf ülkenin belirleyeceği daha uzun
bir süre boyunca eşyanın ithalatına ilişkin belgeleri muhafaza etmesini
isteyebilir.
(4) Her bir Taraf ülke, o Taraf ülkenin yasa ve yönetmeliklerine
uygun olarak, kendi ülkesindeki ithalatçılar, ihracatçılar, imalatçılar ve
tedarikçilerin belgeleri veya kayıtları, bu belgelerin veya kayıtların
erişilebilir ve basılabilir olması koşuluyla, her türlü ortamda tutmasına izin
verir.
(5) Bir Taraf ülke, bu madde uyarınca kayıtları veya belgeleri
tutmakla yükümlü olan, eşyanın ithalatçısı, ihracatçısı, imalatçısı veya
tedarikçisi; kayıt veya belgeleri bu Yönetmeliğe uygun olarak tutamaz veya bu
kayıtlara veya belgelere erişimi reddederse sonradan kontrole konu bir eşyaya tercihli
tarifeyi reddedebilir.
Sonradan kontrol
MADDE 26 – (1) Taraf ülkeler bu Yönetmeliğin düzgün şekilde uygulanmasını
sağlamak amacıyla, eşyanın bu Yönetmelik çerçevesinde menşeli olup olmadığını
doğrulamak ve bu Yönetmelik kapsamındaki tercihli tarife taleplerinin
gerçekliğinden emin olmak amacıyla gümrük idareleri aracılığıyla birbirlerine
yardımcı olur.
(2) Bir Taraf ülkenin bir eşyanın menşeli olduğuna veya bu
Yönetmeliğin diğer tüm gerekliliklerinin karşılanıp karşılanmadığına ilişkin
kontrol talebi; ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi tarafından uygulanan,
rastgele seçim de dâhil, risk değerlendirme yöntemlerini esas alır veya
ithalatçı Taraf ülkenin eşyanın menşeli olup olmadığına veya bu Yönetmeliğin
diğer tüm gerekliliklerinin karşılanıp-karşılanmadığına ilişkin makul şüpheleri
olduğu hallerde yapılır.
(3) İthalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi, bir eşyanın menşeli
olup olmadığını, ihracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresinin bir eşyanın menşeli
olup olmadığına dair bir kontrol gerçekleştirmesini yazılı olarak talep etmek
suretiyle kontrol edebilir.
(4) İthalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi bir sonradan kontrol
talebinde bulunduğunda, ihracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine;
a) Talepte bulunan gümrük idaresinin adını,
b) Kontrolü yapılacak ihracatçı, imalatçı veya tedarikçinin adını,
c) Kontrolün konusu ve kapsamını,
ç) Menşe beyanının bir kopyası ile varsa her tür destekleyici
belgeyi,
temin eder.
(5) Uygun olan hallerde, ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi
menşe kontrolünün bir parçası olarak ihracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresinden
belirli bilgi ve belgeler talep edebilir.
(6) Sonradan kontrolün yapılması talebi ithalatçı Taraf ülkenin
gümrük idaresince ihracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine sertifikalı veya
kayıtlı posta veya o gümrük idaresince alındığını teyit eden diğer her tür
yöntemle yapılır.
(7) İhracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi ithalatçı Taraf ülkenin
gümrük idaresine, yazılı talebin alındığı tarihten itibaren kırk beş gün veya
taraflar arasında kararlaştırılan başka bir süre içinde bu talebin alındığına
dair (şüpheyi önlemek için elektronik posta ile gönderilebilecek) yazılı bir
onay verir.
(8) Altıncı fıkrada belirtilen talebin ardından, ihracatçı Taraf
ülkenin gümrük idaresi menşe kontrolünü gerçekleştirir. Bu amaçla gümrük
idaresi, kendi yasa ve yönetmeliklerine uygun olarak;
a) Belge talep edebilir.
b) Her tür kanıtı isteyebilir.
c) 25 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında atıf yapılan
kayıtları incelemek ve eşyanın imalatında kullanılan tesisleri gözlemlemek için
bir ihracatçı veya imalatçı veya tedarikçinin tesislerini ziyaret edebilir.
(9) Her bir Taraf ülke, bir ihracatçının bir imalatçı veya
tedarikçiden gelen yazılı bir beyana dayanan bir menşe beyanını esas alması
halinde bu ihracatçının, bu imalatçının veya tedarikçinin ihracatçı Taraf
ülkenin gümrük idaresine talep üzerine doğrudan belge veya bilgi vermesini
ayarlayabilmesine imkan tanır.
(10) On birinci fıkra çerçevesinde gerçekleştirilen bir menşe
kontrolünün sonuçları beklenirken ithalatçı Taraf ülke, vergilerin ödenmesi
veya kefalet, depozito ya da yasa ve yönetmeliklerinde düzenlenen diğer
yöntemlere uygun bir teminatın ödenmesi koşuluyla, eşyanın ithalatçıya
teslimine izin verir. Kontrol sonucunda, ithalatçı Taraf ülke eşyanın menşeli
olduğuna kanaat getirir ise eşyaya tercihli tarife uygular ve fazladan ödenen
tüm vergileri iade eder veya söz konusu teminat, ödenmeyen diğer yükümlülükleri
de kapsamadığı sürece, tüm teminatı çözer.
(11) İhracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi, mümkün olan en kısa
sürede ve her halükarda bir sonradan kontrol için yazılı talebin alınmasından
itibaren on ay içerisinde kontrolü tamamlar ve kontrol kapsamında;
a) İthalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine sertifikalı veya
kayıtlı posta veya o gümrük idaresince alındığını teyit eden diğer her tür
yöntemle, eşyanın menşeli olup-olmadığını karara bağlayan ve aşağıdaki
bilgileri içeren yazılı bir rapor gönderir:
1) Kontrolün sonuçları.
2) Kontrole konu eşyanın tanımı ve menşe kuralının uygulanması ile
ilgili tarife sınıflandırması.
3) Eşyanın menşe statüsüne ilişkin gerekçeyi desteklemek için
eşyanın yeterli bir tanımı ve açıklaması.
4) Kontrolün yürütülme şekline ilişkin bilgi.
5) Uygun olan hallerde, destekleyici belgeler.
b) Yasa ile yönetmeliklerine tabi olarak, menşe kontrol sonucunu
ihracatçıya bildirir.
(12) Sonradan kontrolün tamamlanacağı süre, ilgili gümrük
idarelerinin karşılıklı mutabakatıyla uzatılabilir.
(13) Sonradan kontrolün ithalatçı, ihracatçı, üretici veya
tedarikçinin bu Yönetmeliğin herhangi bir gerekliliğini yerine getirmediğini
ortaya koyduğu hallerde, ithalatçı Taraf ülke eşyaya tercihli tarifeyi
reddedebilir.
(14) Sonradan kontrolün sonucunun bu Yönetmeliğe uygun olarak
bildirilmediği hallerde, ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi, makul
şüphesinin olması veya eşyanın menşeli olup olmadığının tespit edilmemesi
durumunda eşyaya tercihli tarifeyi reddedebilir.
(15) Her bir Taraf ülke, bu maddenin uygulanmasıyla hakkında menşe
konusunda bir hükme varılan herkese, esasen kendi gümrük idaresi tarafından
menşeye dair verilen hükümlerin gözden geçirilmesi ve temyizine ilişkin olarak
kendi ülkesindeki ithalatçılara sağladığı aynı hakları tanır.
(16) Her bir Taraf ülke, Taraf ülkeler arasında, bu maddede
düzenlenen kontrol işlemlerine ilişkin olarak ya da bir eşyanın menşeli olarak
kabul edilip edilemeyeceğinin tespitinde menşe kurallarının yorumlanmasında
farklılıklar olması, bu farklılıkların kontrolü talep eden gümrük idaresi ile
kontrolü gerçekleştiren gümrük idaresi arasında danışmalarda bulunulması
suretiyle çözülememesi ve ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresinin, ihracatçı
Taraf ülkenin gümrük idaresince gönderilen yazılı raporun aksine bir menşe
tespitinde bulunmak istemesi halinde, ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idaresi
ihracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine yazılı raporun alınmasından itibaren
altmış gün içerisinde bildirimde bulunur.
(17) Bir Taraf ülkenin talebi üzerine, Taraf ülkelerin bu
farklılıkları çözmek üzere on altıncı fıkrada atıfta bulunulan bildirimin
tarihinden itibaren doksan gün içerisinde danışmalarda bulunur ve
sonuçlandırır. Danışmaları sonuçlandırma süresi, Taraf ülkelerin karşılıklı
yazılı mutabakatıyla olay bazında uzatılabilir. İthalatçı Taraf ülkenin gümrük
idaresi bu danışmaların sonuçlanmasının ardından kendi menşe tespitini
yapabilir.
(18) Her durumda, ithalatçı ile ithalatçı Taraf ülkenin gümrük
idaresi arasındaki farklılıkların halli ithalatçı Taraf ülkenin hukukuna
tabidir.
Muhasebesel ayrım
MADDE 27 – (1) Aynı ve birbirleri yerine geçebilen menşeli ve menşeli olmayan
girdiler veya aynı ve birbirleri yerine geçebilen ürünler, menşeli ve menşeli
olmayan statüsünü sürdürmek için depolama esnasında fiziki olarak ayrılabilir.
(2) Birinci fıkranın uygulanmasında, “aynı ve birbirleri yerine
geçebilen girdiler” veya “aynı ve birbirleri yerine geçebilen ürünler”, menşe
açısından, aynı tür ve ticari kalitede, aynı teknik ve fiziksel özelliklere
sahip ve birbirinden ayırt edilemeyen girdi veya ürünler anlamına gelir.
(3) Birinci fıkraya halel getirmeksizin, menşeli ve menşeli
olmayan aynı ve birbirleri yerine geçebilen girdiler, bir muhasebesel ayrım
yöntemi kullanılmışsa, depolama esnasında fiziki olarak birbirinden ayrılmadan
bir ürünün imalatında kullanılabilir.
(4) Birinci fıkraya halel getirmeksizin, Armonize Sistemin 10, 15,
27, 28, 29 uncu fasıllarında, 32.01 ila 32.07 pozisyonlarında veya 39.01 ila
39.14 pozisyonlarında sınıflandırılan menşeli ve menşeli olmayan aynı ve
birbirlerinin yerine geçebilen girdiler, diğer Taraf ülkeye ihraç edilmeden
önce, bir muhasebesel ayrım yöntemi kullanılması kaydıyla, fiziki olarak
birbirinden ayrılmadan bir Taraf ülkede depolanabilir.
(5) Üçüncü ve dördüncü fıkralarda atıfta bulunulan muhasebesel
ayrım yöntemi, Taraf ülkede genel kabul gören muhasebe ilkeleri çerçevesinde
bir stok yönetim yöntemi ile uyumlu bir şekilde uygulanır.
(6) Muhasebesel ayrım yöntemi, herhangi bir zamanda, girdiler veya
ürünlerin fiziki olarak birbirinden ayrılmış olması halinde olduğundan daha
fazla girdi veya ürünlerin menşe statüsü kazanmamasını sağlayan herhangi bir
yöntemdir.
(7) Bir Taraf ülke, kendi kanun ve yönetmeliklerinde belirlenen
koşullar altında, bir muhasebesel ayrım yönteminin kullanılmasının o Taraf
ülkenin gümrük idarelerinin önceden iznine tabi olmasını isteyebilir. O Taraf
ülkenin gümrük idareleri, bu tür yetkilerin kullanımını izleyecek ve yetki
sahibinin muhasebesel ayrım yöntemini uygunsuz bir şekilde kullanması veya bu
Yönetmelik altında yer alan diğer koşulları karşılamaması halinde, yetkiyi geri
alabilir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Cezalar
MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı fiiller hakkında, 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 29 – (1) 25/5/2021 tarihli ve 31491 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı
Arasında Serbest Ticaret Anlaşması Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin
Tespiti Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 29 uncu madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmeliğin
29 uncu maddesiyle düzenlenen sevk halindeki veya antrepodaki eşyaya ilişkin
hükümlerin uygulanmasına 1/1/2021-31/12/2021 tarihleri arasında devam edilir.
Yürürlük
MADDE 30 – (1) Bu Yönetmelik 14/4/2021 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 31 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/05/20210530-3-1.pdf