GENELLEŞTİRİLMİŞ
TERCİHLER SİSTEMİNE İLİŞKİN TEBLİĞ
(İTHALAT: 2023/6)
Ticaret
Bakanlığından:31.12.2020 Tarih ve 32060 3. Mükerrer Sayılı R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1)
Bu Tebliğ, 31/12/2020 tarihli ve 3350 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile
yürürlüğe konulan İthalat Rejimi
Kararında, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine (GTS) ilişkin tarife
tavizlerinden yararlanan eşya ile ülkelerin belirlenmesine esas teşkil eden
hususları düzenler.
Dayanak
MADDE 2 – (1)
Bu Tebliğ, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesinin 445 inci maddesi ile 31/12/2020 tarihli ve 3350 sayılı Cumhurbaşkanı
Kararı ile yürürlüğe konulan İthalat Rejimi Kararına dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3 – (1)
Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) AKÇT: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu,
c) DTÖ: Dünya Ticaret Örgütünü,
ç) GB: Gümrük Birliğini,
d) GTS: Genelleştirilmiş Tercihler Sistemini,
e) GYÜ: Gelişme yolundaki ülkeyi,
f) ÖTDÜ: Özel teşvik düzenlemesi ülkesini,
g) EAGÜ: En az gelişmiş ülkeyi,
ğ) DÜ: Diğer ülkeyi,
ifade eder.
Temel ilkeler
MADDE 4 – (1)
GTS, ülkemizin başta DTÖ olmak üzere uluslararası yükümlülüklerine uygun
olarak, İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan II sayılı [93 üncü fasıl ve AKÇT
ürünleri hariç] ve III sayılı listelerde yer alan eşya için tatbik edilmekte
olup;
a) Gümrük vergisi tavizlerinin tek taraflı olması,
b) Tavizlerin verilişlerinin bağlayıcı olmaması,
c) Tercihlerin kısmen veya tümüyle kaldırılabilmesi,
ç) Tek taraflı veya uluslararası müzakereler sonucunda
yapılacak en çok kayrılan ülke esasına dayalı tarife indirimlerini engelleyici
olmaması,
temel ilkelerine dayanmaktadır.
(2) GTS kapsamında tanınan tavizli tarifeler, İthalat
Rejimi Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde GTS ülkeleri sütununa
dercedilerek yürürlüğe konulmuştur. GTS’den yararlanacak GYÜ, ÖTDÜ
ve EAGÜ’ler sırasıyla İthalat Rejimi Kararı Ek-1A,
Ek-1B ve Ek-1C’deki listelerde yer almaktadır. GTS kapsamında tercihli
tarifeler, bu listelerde belirtilen ülkeler menşeli eşyanın ithalatında
uygulanır.
(3) GTS kapsamındaki ürün grubu listeleri GYÜ için İthalat Rejimi Kararı Ek-2’de, ÖTDÜ için Ek-3’te ve
EAGÜ için ise Ek-4’te yer almaktadır.
Tercihli tarife kapsamı eşya ve indirim oranları
MADDE 5 – (1)
Taviz tanınan eşyalar hassaslık derecesine göre, İthalat Rejimi Kararı Ek-2’de
yer alan listede hassas ve hassas olmayan olarak iki gruba ayrılır. Eşyanın ait
olduğu hassaslık grubu değiştirilebilir.
(2) GYÜ grubunda yer alan ülkeler menşeli hassas
ürünlerde, maktu gümrük vergileri % 30 oranında azaltılmış, nispi gümrük
vergileri ise İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde
DÜ sütununda belirtilen gümrük vergisi hadleri üzerinden 3,5 puan
indirilmiştir. Ancak 50 ila 63 üncü fasıllar (bu fasıllar dahil) arasında yer alan hassas ürünlerde, İthalat Rejimi
Kararı ekinde yer alan II sayılı listede DÜ sütununda belirtilen gümrük vergisi
hadleri üzerinden % 20 oranında indirim yapılmıştır. GTS kapsamında tanınan
tercihli tarifenin nihai oranı 1 inci ondalık sayıya yuvarlanmıştır.
(3) GYÜ grubunda yer alan ülkeler menşeli hassas
olmayan bazı ürünler haricinde kalan ürünlerde gümrük vergisi %0 olarak
uygulanmaktadır.
(4) EAGÜ grubunda yer alan ülkeler menşeli İthalat
Rejimi Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde bulunan sanayi ve
tarım ürünlerinin (AKÇT ürünleri ve 93 üncü fasılda bulunan eşya hariç olmak
üzere) ithalatında gümrük vergisi %0 olarak uygulanmaktadır.
(5) AB’nin yürürlükteki mevzuat hükümleri dikkate
alınarak, bazı eşya için ikinci fıkrada belirtilen tavizlerden daha düşük olan
gümrük tarifeleri uygulanmıştır.
(6) Tercihli tarife uygulaması sonucunda nispi vergi
oranlarının % 1 veya daha az olması, maktu vergilerin 2 avro veya daha az
olması durumunda, GYÜ için gümrük vergileri
askıya alınmıştır.
Hariç sektörler
MADDE 6 – (1)
GTS kapsamı sektörler İthalat Rejimi Kararının Ek-2, Ek-3 ve Ek-4’ünde yer
almaktadır. GTS’den sağlanan tercihli tarifeler,
İthalat Rejimi Kararı Ek-1A, Ek-1B ve Ek-1C’de belirtilen ilgili ülkeler
itibarıyla hariç tutulan sektörler için uygulanmaz.
Tavizlerin askıya alınması
MADDE 7 – (1)
GTS kapsamında sağlanan tavizler;
a) Temel insan ve işçi hakları ile çevreye ilişkin
uluslararası sözleşmelerde belirlenen prensiplerin ciddi ve sistematik bir
şekilde ihlal edilmesi,
b) Türkiye sanayisi üzerinde olumsuz etki yapan haksız
ticari uygulamalar,
c) Menşe kurallarının sistematik bir biçimde ihlal
edilmesi,
ç) DTÖ tarafından haksız ticari uygulamaların tespit
edilmesi,
d) GB’nin etkin
işleyişine zarar verecek şekilde trafik sapmasına neden olması,
e) Uluslararası Çalışma Örgütü Konvansiyonlarında
belirtilen kölelik ya da angaryanın herhangi bir türünün uygulanması,
f) Uyuşturucu ticaretine ilişkin gümrük kontrollerinin
yetersiz olması,
g) Mahkumlara yaptırılan
ürünlerin ihraç edilmesi,
ğ) Dünya Bankası tarafından bir ülkenin yüksek gelir
grubunda sınıflandırılması,
halinde ilgili ülkeler menşeli eşya için belirli veya
belirsiz süreyle geçici veya daimi olarak askıya alınabilir.
Tavizlerin incelenmesi ve yeniden düzenlenmesi
MADDE 8– (1) Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü, GTS kapsamı bir
eşya veya GTS kapsamı ülke menşeli eşya ithalatı nedeniyle ciddi zarar veya zarar
tehdidine ilişkin başvuru üzerine ya da resen inceleme kararı alabilir.
(2) Ciddi zarar ya da zarar tehdidine ilişkin
incelemede yerli üretimin; üretim, üretim kapasitesi, kapasite kullanımı,
satışlar, stok, maliyet, kârlılık, istihdam, pazar payı, ithalatın mutlak ve
nispi gelişimi ve ithal fiyatları ile yurt içi fiyatlar, iflas faktörlerinden
biri veya birkaçı göz önünde bulundurulur.
(3) İnceleme altı ay içinde tamamlanır. Gerek görülen
hallerde bu süre uzatılabilir.
(4) İnceleme sonunda, GTS kapsamı eşyadan kaynaklanan
ciddi zarar veya zarar tehdidinin tespit edilmesi halinde, inceleme konusu eşya
veya ülke menşeli eşya için tavizlerin kaldırılmasına karar verilebilir.
Tavizlerin kaldırılması ve yeniden düzenlenmesi
MADDE 9 – (1) Ticaret Bakanlığınca dış ticaretimizdeki
gelişmeler göz önüne alınarak ülke/ürün bazında tavizler kaldırılabilir.
(2) GTS kapsamında bir eşyanın ithali yurt içi pazarda
ciddi zarar ya dazarar tehdidi yaratır ise bu eşya için ülke ayrımı
gözetmeksizin İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde
DÜ sütununda belirtilen gümrük vergisi oranı yeniden yürürlüğe konulabilir.
(3) GTS kapsamında tavizden
faydalanan ülke menşeli eşyanın ithali benzer ya da doğrudan rakip bir mal
üretenyerli üreticisi için ciddi zarar veya zarar tehdidi yaratır ise ilgili
ülke menşeli bu eşya için İthalat Rejimi Kararının ekinde yer alan II ve III
sayılı listelerde ‘DÜ’ sütununda belirtilen gümrük vergisi oranı yeniden
yürürlüğe konulabilir.
(4) Sektörlerde belirtilen ürünlere GTS kapsamında
sağlanan tavizler;
a) GTS kapsamında tavizden faydalanan bir ülkeden, bir
sektör kapsamında gerçekleştirilen ithalatın, aynı sektörde bir önceki yıl
gerçekleştirilen ithalata oranla miktar bazında %13,5 ve daha fazla oranda
artması veya,
b) Sektörde belirtilen ürünlerin GTS kapsamında
tavizden yararlanan herhangi bir ülkeden ithalatının, GTS kapsamında yer alan
ülkelerin tamamından herhangi bir on iki aylık dönem süresince gerçekleştirilen
ithalatın değer bazında % 14,5’ini aşması halinde,
kaldırılabilir.
Uyumlaştırma
MADDE 10 – (1)
Türkiye, GB’nin etkin işleyişini teminen, GTS
kapsamında gerekli düzenlemeleri yapma hakkını saklı tutmak kaydıyla, AB’nin
konu hakkındaki düzenlemelerini esas alır ve bu çerçevede mevzuatında gerekli
uyumlaştırmayı yapar.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 11 – (1)31/12/2021 tarihli ve 31706 üçüncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Genelleştirilmiş Tercihler
Sistemine İlişkin Tebliğ (İthalat:2022/6) yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
MADDE 12 – (1)31/12/2021 tarihli ve 31706 üçüncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Genelleştirilmiş Tercihler
Sistemine İlişkin Tebliğ (İthalat:2022/6)’eyapılan
atıflar bu Tebliğe yapılmış sayılır.
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğ 1/1/2023 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14 – (1)
Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
