KIYMETLİ
MADEN STANDARTLARI VE RAFİNERİLERİ HAKKINDA TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO: 2023/1)
Hazine ve Maliye
Bakanlığından: 23.02.2023
Tarihli ve 32113 Sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı ve kapsamı; Kıymetli madenlerin
standartları ve kıymetli maden rafinerilerinin kuruluş, faaliyet, gözetim ve
denetim esasları ile Borsada işlem gören kıymetli madenlerin standartlarına ve
ürünleri Borsada işlem gören kıymetli maden rafinerilerine ilişkin esasları
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ; 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı
Kararın 1 inci, 2 nci, 7 nci ve 20 nci maddeleri, 21/5/2007 tarihli ve 26528
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Madenler Borsası Aracı
Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının
Kuruluşu Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrası ile 19/10/2014
tarihli ve 29150 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli
Madenler ve Kıymetli Taşlar ile İlgili Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin
Esaslar Yönetmeliğinin 1 inci maddesinin birinci fıkrasına ve 8 inci maddesinin
birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bağımsız güvence raporu: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Güvence Denetim Standardı 3000 Tarihi
Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki
Diğer Güvence Denetimlerine uygun olarak gerçekleştirilen denetim sonucunda
yetkili bağımsız denetim kuruluşları tarafından düzenlenen raporu,
b) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
c) Basılı kıymetli maden: Erimiş kıymetli madenin belirli
boyutlarda bir kalıba dökülmesi ve el veya baskı (pres) ile işaretlemelerin
yapılması ya da düz bir kıymetli maden şeridinden belirli boyutlarda çıkarılan
kıymetli maden şeritlerinin darp yöntemiyle işaretlenmesi yoluyla usul ve
esasları Bakanlıkça belirlenecek şekil, ağırlık ve saflıklarda üretilen
kıymetli madenleri,
ç) Borsa: Borsa İstanbul A.Ş.’yi,
d) Darphane: Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası
Genel Müdürlüğünü,
e) Dore bar: Cevherden üretilen, rafinaj işlemine tabi tutulmamış,
yapısında altın, gümüş ve diğer kıymetli madenleri barındıran külçeyi,
f) Granül: Altın, gümüş, platin veya paladyumdan oluşan çok küçük
kürecikleri,
g) İç kontrol sistemi: Rafineriler için Bakanlık tarafından ve
Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile sınırlı olmak ve Bakanlığın
uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerle asgari
koşulları belirlenen kurumsal yapıyı,
ğ) İç kontrol birimi: Rafineriler için Bakanlık tarafından ve
Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile sınırlı olmak ve Bakanlığın
uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerle esasları
belirlenen ve iç kontrol sisteminin oluşturulması, işleyişi ile raporlamasından
sorumlu birimi,
h) İç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi: Rafineriler için
Bakanlık tarafından ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile
sınırlı olmak ve Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından
yapılan düzenlemelerde yer alan asgari nitelikleri haiz, gerekli yetkiyle donatılmış
ve rafineri tarafından istihdam edilen görevliyi,
ı) Kıymetli maden takip sistemi (KMTS): Rafineriler tarafından
standart işlenmemiş kıymetli madenler ve basılı kıymetli madenlerin üreticisi,
üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri numarası ve benzeri
özelliklerinin Darphane tarafından sağlanan benzersiz kodla her bir ürünün
üzerine işlendiği ve aynı kodla Darphane tarafından kayıt altına alındığı
sistemi,
i) Kıymetli madenler: Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Kararda tanımlanan her tür ve şekildeki kıymetli madenleri,
j) Rafinaj: Hurda da dahil olmak üzere, standart dışı işlenmemiş,
işlenmiş veya cevherden elde edilen altın, gümüş, platin ve paladyumun belirli
teknikler uygulanmak suretiyle saflaştırılarak uluslararası kabul gören
standartlara dönüştürülmesini,
k) Rafineri: Bu Tebliğ hükümlerince rafinaj faaliyetinde bulunan
ve Bakanlık tarafından faaliyet izni verilen tüzel kişileri,
l) Saflık ayarı: Altının her bin parçasında, gümüş, platin ve
paladyumun ise her yüz parçasında mikro yapısal özellikleri taşıyan saf l
parça sayısını,
m) Standart işlenmemiş kıymetli maden: 4 üncü maddede belirlenen
en az saflık ayarını haiz, işlenmemiş barlar veya külçeler halindeki altın,
platin ve paladyum ile bar, külçe veya granül halindeki gümüşü,
n) Standart dışı işlenmemiş kıymetli maden: 4 üncü maddede
belirlenen en az saflık ayarından düşük saflıkta külçe, bar, dore bar, granül,
toz veya hurda şeklindeki altın, gümüş, platin ve paladyumu,
o) Tedarik zinciri uyum raporu: Rafineriler için Bakanlık
tarafından ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile sınırlı olmak
ve Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından uluslararası kriterlere
göre belirlenen sorumlu kıymetli maden tedarik zincirine ilişkin usul ve
esaslar çerçevesinde hazırlanan ve ilgili raporlama dönemini kapsayan
işlemlerin bu usul ve esaslara uygunluğunu gösteren raporu,
ö) Tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler: Tüzel kişi ortağın; oy
haklarının yüzde on ve daha fazlasına sahip olan veya yüzde on ve daha fazla
payı üzerinde intifa hakkına sahip olan veya nihai olarak kontrolünü elinde
bulunduran veya dağıtılabilir kârının yarısından fazlasını alma hakkını haiz
olan veya esas sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu
oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkına sahip olan kişileri,
p) Yetkili bağımsız denetim kuruluşları: Kamu Gözetimi, Muhasebe
ve Denetim Standartları Kurumu tarafından KAYİK (Kamu Yararını İlgilendiren
Kuruluş) olarak yetkilendirilmiş kuruluşlar arasından Bakanlık veya Bakanlığın
uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerde yer alan
şartları sağlayan ve bu şartları sağladığı Bakanlık veya Borsa tarafından liste
halinde ilan edilen bağımsız denetim kuruluşlarını,
r) Yönetmelik: 12/10/2021 tarihli ve 31626 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun
Kapsamında Alınacak Ücretlere İlişkin Yönetmeliği,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Rafinerilerce Üretilecek Kıymetli Madenler
İşlenmemiş kıymetli madenler
MADDE 4- (1) Rafinerilerce üretilecek standart işlenmemiş kıymetli
madenlerin saflık ayarının;
a) Altın için en az 995/1000,
b) Gümüş için en az 99,9/100,
c) Platin için en az 99,95/100,
ç) Paladyum için en az 99,95/100,
olması zorunludur.
(2) Rafinerilerce üretilecek her bir külçe ve bar üzerinde ayar
damgası, rafinerinin amblemi ya da damgası ile saflık ayarının bulunması
zorunludur. Bir kilogramdan büyük bar ve külçelerde yıl ya da ay ve yıl olarak
tarih ile altın dışındaki kıymetli madenlerde kilogram, gram veya ons cinsinden
brüt ağırlık, 1 kilogramlık külçelerde külçe üzerinde kilogram veya gram
cinsinden brüt ağırlık, 1 kilogramdan küçük bar ve külçelerde külçe üzerinde
gram veya ons cinsinden brüt ağırlık ibarelerinin bulunması zorunludur. Ancak,
10 gram ve altındaki bar ve külçelerde seri numarası paket üzerinde
belirtilebilir.
(3) Rafinerilerce üretilecek her bir külçe üzerinde altın için
“GOLD” veya “AU”; gümüş için “SILVER” veya “AG”; platin için “PLATINUM” veya
“PT”; paladyum için “PALLADIUM” veya “PD” ibaresi bulunması zorunludur.
(4) Rafinerilerce üretilecek granül gümüşlerin; granül torbasında
ve mühürlü olması, torbanın üzerinde ayar, ağırlık (torba ağırlığı dâhil
olmadan), rafineri ismi ya da amblemi ile “Granül Gümüş” ya da “Silver
Granules” ibarelerinden birinin ve üretim tarihinin bulunması zorunludur. Şu
kadar ki üretim tarihi mührün üzerinde veya ayrı bir etikette de belirtilebilir.
(5) Rafinerilerce üretilecek işlenmemiş kıymetli madenlerin
ağırlıklarını ve yüzeysel özellikleri ile şekillerini belirlemeye Bakanlık
yetkilidir. Bakanlığın belirlediği niteliklere uygun olmayan kıymetli
madenlerin üretimi ve alım satımı yapılamaz. Ancak rafinerilerin aynı zamanda
Londra Külçe Piyasası Birliği ve Londra Platin ve Paladyum Piyasası gibi
uluslararası akreditasyon sağlayan kuruluşlara da üye olması halinde, Bakanlık
tarafından belirlenenlerden farklı olan niteliklerin Bakanlığa bildirilmesi
koşuluyla, söz konusu kuruluşların belirlediği ağırlık, özellik ve şekillerde
kıymetli maden üretmesi bu Tebliğ hükümlerine aykırılık olarak değerlendirilmez.
(6) Rafineriler ürettikleri kıymetli madenlerin teknik
özelliklerini ve fotoğraflarını/görünümlerini temsili nitelikte olmak üzere
Bakanlığa bildirmek zorundadırlar. Borsa Rafineri Listesinde yer alan
rafineriler söz konusu bilgi ve belgeleri ayrıca Borsaya da gönderirler.
Bildirimi yapılmayan, bildirilen teknik özelliklere uygun olmayan kıymetli
madenler ile Bakanlıkça uygun görülmeyen kıymetli madenlerin üretimi yapılamaz.
Basılı kıymetli madenler
MADDE 5- (1) Rafineriler tarafından üretilecek basılı kıymetli madenlerin
en az 4 üncü maddenin birinci fıkrasında yer alan saflık ayarlarına sahip
olması zorunludur.
(2) Bakanlık rafineriler tarafından üretilecek basılı kıymetli
madenlerin türlerini, ağırlıklarını, yüzeysel ve şekli özelliklerini
belirlemeye yetkilidir.
Borsada işlem görecek kıymetli madenler
MADDE 6- (1) Borsada işlem görecek kıymetli madenlerin türleri, ağırlık ve
saflık ayarları, yüzeysel ve şekli özellikleri ile alım satım, teslim, saklama
ve takas esasları bu Tebliğ hükümlerine aykırı olmamak üzere Borsa tarafından
belirlenir.
(2) Borsada işlem görecek her bir külçe ve bar üzerinde
rafinerinin amblemi ya da damgası, külçe/bar seri numarası, ağırlığı ile saflık
ayarının bulunması zorunludur.
(3) Borsada işlem gören standart dışı işlenmemiş kıymetli
madenlerin, ayar raporuna uyumundan, ilgili kıymetli madeni Borsaya teslim eden
Borsa üyeleri sorumludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Rafinerilerin Kuruluş, Faaliyet, Gözetim ve Denetimi
Rafineri kuruluş izni
MADDE 7- (1) Ürünleri Türkiye’de alınıp satılabilecek ve yurt dışına ihraç
edilebilecek rafinerilerin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulmuş olması,
b) Şirketin esas sözleşmesinde yer alan ticaret unvanında
“rafineri” ibaresinin bulunması,
c) Ödenmiş sermayesinin 35 milyon TL’den az olmaması,
ç) Paylarının tamamının nama yazılı olması ve nakit şeklinde
çıkarılması,
d) Esas sözleşmelerinin bu Tebliğ hükümlerine uygun olması,
e) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortağının ve tüzel kişi
kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler ile
tüzel kişi ortaklarla ilişkili kişilerin,
1) Müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma
suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da
hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
2) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi
süreli hapis veya cezası ne olursa olsun basit veya nitelikli zimmet, irtikâp,
rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli
iflas gibi yüz kızartıcı suçlar, kamu güvenine karşı suçlar ile 21/3/2007
tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda yer alan kaçakçılık
suçları, 27/12/2020 tarihli ve 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının
Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun kapsamındaki suçlar, 19/10/2005 tarihli
ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda yer alan suçlar, ihaleye fesat karıştırma
ve edimin ifasına fesat karıştırma, tefecilik, suçtan kaynaklanan mal varlığı
değerlerini aklama, terörizmin finansmanı veya Devletin egemenlik alametlerine
ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar,
Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı
suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan
ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçları veya bu suçlara iştirakten
hükümlü bulunmaması,
3) Başvuru tarihi itibarıyla son 1 yıl içerisinde; faaliyet izni
18 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca Bakanlıkça iptal edilmiş
rafinerilerde ortaklığı bulunmaması veya yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu
üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi
görevlerinden birinde bulunmamış olması veya bu şirketlerin imza yetkisini haiz
çalışanı olmaması, Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmuş olmaması ve
kendisinin, yüzde on veya daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi
olduğu dönemde veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin
temsile yetkili olduğu dönemde 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının
Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca
idari yaptırıma uğramamış olması,
4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan
şirketlerinin 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,
5) Gerekli mali güce ve işin gerektirdiği dürüstlük ve yeterlilik
ile itibara sahip bulunması,
zorunludur.
(2) Bakanlığa yapılacak kuruluş izni başvurusuna;
a) Şirket esas sözleşme taslağının,
b) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu
ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler ile tüzel
kişi ortaklarla ilişkili kişilerin,
1) Müflis olmadıklarına, konkordato ilan etmiş olmadıklarına,
uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurularının tasdik edilmiş olmadığına
ya da haklarında iflasın ertelenmesi kararı verilmediğine ilişkin yazılı
beyanlarının,
2) Başvuru tarihi itibarıyla son 1 yıl içerisinde; faaliyet izni
18 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca Bakanlıkça iptal edilmiş
rafinerilerde ortaklığı bulunmadığına veya yönetim kurulu başkanı, yönetim
kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi
görevlerinden birinde bulunmamış olduğuna veya bu şirketlerin imza yetkisini
haiz çalışanı olmadığına, Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmadıkları
ile kendisinin, yüzde on veya daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay
sahibi olduğu dönemde veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin
temsile yetkili olduğu dönemde 1567 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci
fıkrası uyarınca idari yaptırıma uğramadıklarına dair yazılı beyanlarının,
3) Adli sicil kaydına ilişkin belgelerin, başvuru sahibinin tüzel
kişi olması durumunda, tüzel kişi kurucuların, yönetim kurulu başkanı, genel
müdür ve yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan ortaklarının adli sicil
kaydına ilişkin belgelerin,
4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan
şirketlerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmadığına
dair bağlı bulunulan vergi dairesinden alınacak belgenin,
5) Gerçek kişiler için Ek-1’de, tüzel kişiler için Ek-2’de yer
alan örneğe uygun şekilde ve noter huzurunda düzenlenip imza edilecek birer
beyannamenin,
6) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin,
eklenmesi zorunludur.
(3) Birinci ve ikinci fıkra kapsamında kuruluşu uygun görülen
rafinerilere Bakanlık tarafından kuruluş izni verilir.
(4) Rafinerinin kurucu ortakları tarafından kuruluş izni
tarihinden itibaren 180 gün içerisinde kuruluş işlemleri tamamlanarak faaliyet
izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunulur. Söz konusu süre içerisinde başvuru
yapmayanların kuruluş izni iptal edilmiş sayılır. Bakanlık mücbir sebep ve
haklı durum hallerinin tevsiki kaydıyla söz konusu süreyi 180 güne kadar
uzatabilir. Bakanlık mücbir sebep veya haklı durumun devam etmesi halinde
verilen 180 günlük ek süreyi 2 kata kadar artırmaya yetkilidir.
Rafineri faaliyet izni
MADDE 8- (1) Altın, gümüş, platin ve paladyum madenleri için Bakanlığa ayrı
ayrı faaliyet izni başvurusunda bulunulur. Faaliyet izni almak üzere yapılacak
başvuruya;
a) Esas sözleşmenin yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesinin bir nüshası,
b) Ortaklar tarafından şirket esas sözleşmesinde taahhüt edilen
asgari şirket sermayesinin nakden ve defaten ödendiğini gösterir bankadan
alınacak belge,
c) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde öngörülen
ödenmiş sermaye miktarının onda birine karşılık gelen tutarın kamu sermayeli
bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya kamu/özel sermayeli
bankalardan alınacak aynı tutarda teminat mektubu,
ç) Bakanlıkça kurumsal yönetime ilişkin belirlenecek veya talep
edilecek diğer şartların taşındığına dair bilgi ve belgeler,
d) Genel müdür ve iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi
atandığına ve gerekli yetkilerle donatıldığına dair yönetim kurulu kararı,
e) Şirket genel müdürü, yönetim kurulu üyeleri, imza yetkisini
haiz çalışanları ile iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlileri için 7 nci
maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen şartları taşıdığını
gösteren ve ikinci fıkrasının (b) bendinde sayılan belgeler,
f) Yönetmelikte belirtilen başvuru ücretinin yatırıldığını tevsik
eden belge,
g) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer belgeler,
eklenir.
(2) Rafinerinin;
a) Cevherden elde edilen bar, külçe, dore bar, granül ve hurda
haldeki kıymetli madenlerin rafinaj işlemlerini yapabilecek teknik donanıma,
personele, bina ve teçhizata sahip olması,
b) Çevre Etki ve Değerlendirme Raporu alması,
c) Çevre şartlarının, güvenlik önlemlerinin ve hijyenik ortamın
rafinaj işlemine uygun olarak hazırlanması,
ç) Atık maddelerin arıtılması ve geri kazanımına yönelik
sistemleri kurması,
d) Hassas analiz için gerekli olan alev saflaştırma tekniği ile
diğer analitik tekniklerden en az birine sahip olması,
e) Rafinaj işlemlerinde; altın için 995/1000, gümüş için 99,9/100
veya platin ve paladyum için 99.95/100 ve üzerinde saflık ayarı elde
edilebilecek üretim kapasitesi kurması,
f) Tesis büyüklüğünü altın rafinerisi için yılda en az 10 ton
altın, gümüş rafinerisi için yılda en az 10 ton gümüş, platin rafinerisi için
yılda en az 1,5 ton platin ve paladyum rafinerisi için yılda en az 1,5 ton
paladyum rafine edebilecek kapasitede olacak şekilde kurması,
g) Üretilecek ürünlerin ayarının belirlenmesi ve analiz edilmesi
için rafineri içerisinde 10/3/2022 tarihli ve 31774 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kıymetli Maden ve Kıymetli Taş Analizinde Yetki Verilecek Ayar
Evlerinin, Standartları, Seçimi ve Denetim Esaslarının Belirlenmesine İlişkin
Tebliğ uyarınca yetkilendirilmiş bir ayar evi bulunması,
ğ) Etkin bir iç kontrol sistemi oluşturması, Bakanlık tarafından
yapılan düzenlemelerde belirlenen yeterli sayıda iç kontrol ve tedarik zinciri
uyum görevlisinin yönetim kurulunca atanması ve gerekli yetkilerle donatılması ile
Bakanlık düzenlemeleri kapsamında iç kontrol birimini kurmuş olması,
zorunludur.
(3) İkinci fıkranın (a), (c), (ç), (d), (e) ve (f) bentlerindeki
şartların yerine getirildiği ve uygunluk sağlandığına ilişkin ilgili Sanayi
Odasından veya bir üniversitenin lurji ve kimya bölümünden alınacak rapor
ile (b), (g) ve (ğ) bentlerini tevsik eden belgelerin başvuru sırasında
eksiksiz olarak sunulması zorunludur.
(4) Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen şartları sağlayan başvuru
sahibinin uluslararası kabul gören standartlarda kıymetli maden üretebilmek
için gerekli teknik şartları ve kapasiteyi tam olarak haiz olup olmadığını
belirlemek üzere Bakanlık tarafından bir komisyon oluşturulur. Komisyon, Hazine
ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı, Borsa, Darphane, ilgili sanayi odası ile en az bir
üniversitenin lurji ve kimya bölümlerinin nitelikleri Bakanlıkça belirlenen
yetkililerinden oluşur. Komisyon tarafından yerinde yapılacak inceleme ile
Darphane tarafından gerçekleştirilecek numune testleri neticesinde uygunluk
raporu düzenlenir. Söz konusu uygunluk raporu salt çoğunluk ile kabul edilir.
Ancak, salt çoğunluk oyları içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal
Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğünün ve Darphanenin oyunun birlikte
bulunması zorunludur.
(5) Dördüncü fıkra kapsamında Darphane tarafından
gerçekleştirilecek numune testleri için faaliyet gösterilecek kıymetli maden
türünde standart işlenmemiş kıymetli madenler için öngörülmüş asgari saflık
ayarında ve üstünde olmak üzere en az 2 adet numune üretilmesi zorunludur.
(6) Gerekli tüm şartları haiz olduğu tespit edilen rafinerilere
Bakanlıkça faaliyet izni verilerek şirket adına “Rafineri Faaliyet İzin
Belgesi” düzenlenir. İzin belgesi, herkesin görebileceği şekilde, rafineride
asılı bulundurulur.
(7) Faaliyet izni altın, gümüş, platin ve paladyum için ayrı ayrı
verilir. Faaliyet izni verilen rafineriler Bakanlık tarafından Ticaret
Bakanlığına bildirilir ve Bakanlık internet sitesinde ilan edilir.
(8) Faaliyet izni bulunmayanlar veya iptal edilenler, rafineri
faaliyetinde bulunamazlar; ticaret unvanlarında, iş yeri açma ve çalışma
ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, iş yerlerinde veya internet sitelerinde
rafinaj faaliyetinde bulundukları, rafinaj faaliyetine ilişkin işlem yaptıkları
izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamazlar.
(9) Bakanlıkça faaliyet izni iptal edilen rafinerilerin, 7 nci
maddenin birinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi ve 18 inci
maddenin üçüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla faaliyet izni iptal
tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde kuruluş izni almaksızın doğrudan faaliyet
izni başvurusu yapması mümkündür.
Faaliyet konuları
MADDE 9- (1) Rafineriler aşağıda belirtilen faaliyetlerde bulunabilirler:
a) Standart dışı işlenmemiş, işlenmiş veya cevherden elde edilen
kıymetli madenleri eritip, saflaştırmak ve yeniden döküm yapmak suretiyle
standart ya da standart dışı işlenmemiş ya da basılı kıymetli maden haline
getirmek ve her türlü kıymetli maden rafineri işleri ile gerekli ayar
ölçümlerini yapmak.
b) Kıymetli maden üretimi, yurt içinde alım satımı ve ihracını
gerçekleştirmek.
c) Kıymetli madenler aracı kuruluşu olmak kaydıyla, 21/5/2007
tarihli ve 26528 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Madenler Borsası
Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının
Kuruluşu Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan
faaliyetlerde bulunmak.
ç) İşlenmiş kıymetli madenler ile 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Dahilde İşleme Rejimi
Kararı kapsamında standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ve 28/2/2008
tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in 6 ncı
maddesinin yedinci fıkrası kapsamında standart işlenmemiş kıymetli madenlerin
ithalini yapmak.
d) Standart işlenmemiş barları daha küçük veya daha büyük standart
işlenmemiş barlara ya da granüllere dönüştürmek.
e) Kıymetli Maden ve Kıymetli Taş Analizinde Yetki Verilecek Ayar
Evlerinin, Standartları, Seçimi ve Denetim Esaslarının Belirlenmesine İlişkin
Tebliğ uyarınca ayar evi kurmak ve işletmek.
f) Fiziksel altın toplama amacıyla Bakanlığın uygun görüşünü almak
kaydıyla altın kabul sistemleri geliştirmek ve uygulamak.
g) Altın, gümüş ve kimyasal süspansiyon tuzları üretimi ve imalatı
yapmak.
ğ) Elektronik, l ve diğer benzeri atıklardan geri dönüşüm
yaparak kıymetli maden elde etmek.
h) İşlenmiş ve işlenmemiş kıymetli madenlere ilişkin menkul
kıymetleri Bakanlığın izni dâhilinde çıkarmak.
ı) Bakanlıkça uygun görülecek diğer faaliyetler.
(2) Rafineriler; birinci fıkrada sayılan faaliyetler ve bunlara
ilişkin iş ve işlemler dışında hiçbir ticari, sınai ve zirai faaliyette
bulunamazlar; faaliyetlerini yürütebilmek için gerekli olanın üstünde taşınmaz
mal edinemezler.
(3) Rafineriler;
a) Sermaye piyasası araçları alıp satamazlar, ödünç para verme
işlemlerinde bulunamazlar.
b) 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı üzere mevduat toplayamazlar.
c) Kıymetli maden alım satımında belli bir getiri sağlayacağı
yolunda herhangi bir yazılı veya sözlü taahhütte bulunamazlar.
ç) Gerçeğe uymayan, müşterilerini veya kamuoyunu yanıltıcı
bilgileri içeren herhangi bir ilan ve reklam ile diğer yazılı ve sözlü
açıklamalarda bulunamazlar.
d) Rafinaj faaliyetinin sınırlarını aşacak şekilde müşterilerinden
emanet ve saklama amacı ile işlenmemiş kıymetli maden kabul edemezler.
e) Kıymetli maden fiyatını yapay olarak yükseltmek, düşürmek,
belli bir seviyede tutmak yahut kıymetli maden alım ya da satım taleplerini
yapay olarak etkilemek veya aktif bir piyasası olduğu izlenimini yaratmak
amacıyla kıymetli madenin mülkiyetinde gerçek anlamda değişme yaratmayan alım
satım işlemi yapamazlar.
Rafinerilerin faaliyet izni sonrası yükümlülükleri
MADDE 10- (1) Rafineriler tarafından faaliyet izin tarihinden itibaren,
altın rafinerisi için yılda en az 3 ton altın, gümüş rafinerisi için yılda en
az 3 ton gümüş, platin rafinerisi için yılda en az 500 kilogram platin ve
paladyum rafinerisi için yılda en az 500 kilogram paladyum üretimi yapılması
zorunludur. Bakanlık, bu fıkrada belirtilen miktarlarda üretim yapılamamasına
ilişkin mücbir sebep hallerini değerlendirmek suretiyle söz konusu üretim
şartının aranıp aranmayacağı hususunda karar vermeye yetkilidir.
(2) Rafineriler, işlem gerçekleştirmeden önce 11/10/2006 tarihli
ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili
mevzuat hükümleri uyarınca müşterilerinin kimlik bilgilerini tespit ederler.
(3) Rafineriler ürettikleri kıymetli madenlerin üzerinde yer alan
ve Bakanlık ile Darphaneye KMTS üzerinden iletilen standartlarda olmasından
sorumludur.
(4) Rafinerilerin faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında işin
gerektirdiği mesleki dikkat ve özeni göstermeleri, kaynakları etkin bir biçimde
kullanmaları ve bu doğrultuda gerekli önlemleri almaları gerekir.
Rafinerilerin esas sözleşme değişiklikleri, pay devirleri,
iştirak edinmeleri ve şube açmaları
MADDE 11- (1) Rafinerilerin esas sözleşmelerinin unvan, amaç ve konu
bölümlerinin değiştirilmesini gerektirecek hususların söz konusu olması
halinde, değişiklik öncesinde Bakanlığın uygun görüşünün alınması ve yapılan
değişikliğin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesinin 30 gün içinde Bakanlığa
gönderilmesi zorunludur.
(2) Rafinerilerin pay devirleri Bakanlığın iznine tabidir. Pay
devirlerinde payları devralacak kişiler ile payları devralacak tüzel kişilerde
yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişilerin ve tüzel kişi
ortaklarla ilişkili kişilerin kurucu ortaklarda aranılan şartları haiz olması
ve bu durumun 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen
belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.
(3) Rafinerilerin paylarının devrine yönelik izin başvurularında;
Yönetmelikte bu kapsamda belirlenen ücretin yatırıldığını tevsik eden belgenin
eklenmesi zorunludur. Ancak söz konusu payların veraset yoluyla intikal etmesi
veya payları devralacak kişinin mevcut pay sahibi kişinin alt soy veya üst soyu
olması durumunda ücret alınmaz.
(4) 8 inci maddenin yedinci fıkrası kapsamında her bir faaliyet
izni başvurusu için Yönetmelikte bu kapsamda belirlenen ücret ayrı ayrı olmak
üzere tahsil edilir.
(5) Rafinerilerin yurt içinde ve yurt dışında ofis, temsilcilik,
satış mağazası, tesis ve şube açmaları ile iştirakte bulunmaları mümkündür.
Rafineriler açılış, kapanış ile iştirakte bulunma, tasfiye veya devri müteakip
30 gün içerisinde Bakanlığa bilgi verirler.
Darphanenin rafinaj faaliyetleri
MADDE 12- (1) Darphane Bakanlığa başvuru yapmak şartıyla rafineri olarak
faaliyet gösterebilir. Bu durumda Darphanenin rafineri olarak faaliyet
göstermesiyle ilgili olarak bu Tebliğde yer alan şartlar ve yükümlülükler
aranmaz. Bakanlık Darphane tarafından sağlanacak şartları belirlemeye
yetkilidir. Darphane rafineri faaliyeti ile ilgili olarak Bakanlıkça istenen
her türlü bilgi ve belgeyi belirlenecek şekil ve sürelerde Bakanlığa bildirmek
zorundadır.
Ürünleri Borsada işlem görecek rafineriler ve Borsa
Rafineri Listesi
MADDE 13- (1) Ürünleri Borsada işlem görecek rafinerilerin;
a) Ödenmiş sermayelerinin en az 50 milyon TL olması,
b) Tesisin büyüklüğü altın rafinerisi için yılda en az 50 ton
altın, gümüş rafinerisi için yılda en az 50 ton gümüş, platin rafinerisi için
yılda en az 10 ton platin ve paladyum rafinerisi için yılda en az 10 ton
paladyum rafine edebilecek kapasitede olacak şekilde kurulması,
c) Bu Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasında ve 8 inci
maddesinin ikinci fıkrasında sayılan diğer şartları taşımaları,
zorunludur.
(2) Birinci fıkrada belirtilen şartları sağlayan rafineriler,
Borsa sorumlu kıymetli maden tedarik zinciri düzenlemelerine uygun şekilde
hazırlanan Tedarik Zinciri Uyum Raporu ve bu Raporun Kamu Gözetimi, Muhasebe ve
Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Güvence Denetimi
Standartlarına göre yetkili bağımsız denetim kuruluşları tarafından
denetlenmesi ile bu denetim sonucunda makul güvence seviyesinde güvence verilen
Bağımsız Güvence Raporu ile birlikte ürünlerinin Borsada işlem görmesini
teminen Borsaya başvuruda bulunabilir. Borsa tarafından söz konusu başvuru
hakkında Bakanlığa bilgi verilir. Başvuru sahibinin gerekli teknik şartlara ve
kapasiteye tam olarak haiz olup olmadığını belirlemek üzere Borsa tarafından
bir komisyon oluşturulur. Komisyon, Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal
Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü, Borsa, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,
Darphane, ilgili sanayi odası ile en az bir üniversitenin lurji ve kimya
bölümlerinden nitelikleri Bakanlıkça belirlenen yetkililerden oluşur. Komisyon
tarafından yerinde yapılacak inceleme neticesinde uygunluk raporu düzenlenir.
Söz konusu uygunluk raporu salt çoğunluk ile kabul edilir. Ancak, salt çoğunluk
oyları içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo
Genel Müdürlüğü, Borsa ve Darphanenin oylarının hepsinin birlikte bulunması
zorunludur.
(3) Borsa, rafinerinin 8 inci maddenin dördüncü fıkrası kapsamında
gerçekleştirilen yerinde inceleme sonucunda düzenlenen uygunluk raporunu
düzenlendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde ilgili rafinerinin ikinci fıkra
kapsamında yapılması gereken denetimi için kabul edebilir.
(4) Ürünleri Borsada işlem görecek rafineriler tarafından faaliyet
izin tarihinden itibaren, altın rafinerisi için yılda en az 17 ton altın, gümüş
rafinerisi için yılda en az 17 ton gümüş, platin rafinerisi için yılda en az
3,5 ton platin ve paladyum rafinerisi için yılda en az 3,5 ton paladyum üretimi
yapılması ve bu hususun Borsa tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre
Borsaya tevsik edilmesi zorunludur. Borsa, bu fıkrada belirtilen miktarlarda
üretim yapılamamasına ilişkin mücbir sebep hallerini değerlendirmek suretiyle
söz konusu üretim şartının aranıp aranmayacağı hususunda karar vermeye
yetkilidir.
(5) Gerekli tüm şartları haiz olduğu tespit edilen
rafineriler Borsaca yayımlanan rafineriler listesinde ilan edilir. Borsa
tarafından piyasanın sağlıklı işlemesini teminen rafineriler için ücretler, ek
tedbirler ve şartlar getirilebilir, rafinerinin Borsa Rafineri Listesinden
çıkması halinde ortaya çıkabilecek yükümlülüklerle ilgili olarak teminat
istenebilir. Konuya ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın uygun görüşü alınmak
kaydıyla Borsa tarafından belirlenir.
(6) Borsada bar, külçe ve granülleri işlem görecek uluslararası
rafineriler, Londra Külçe Piyasası Birliği ve Londra Platin ve Paladyum
Piyasasının yayımladığı listeler göz önüne alınarak Borsaca belirlenir ve liste
halinde ilan edilir. Borsa tarafından belirlenen Rafineriler Listesi ilgili
gümrük idarelerine gönderilir.
(7) Londra Külçe Piyasası Birliği, Londra Platin ve Paladyum
Piyasasının yayımladığı listelerde yer almayan rafineriler, Dubai Multi
Commodity Centre, Indian Bullion Market Association ve benzeri kuruluşların
yayımladığı listeler göz önüne alınarak Borsaca kabul edilebilir.
(8) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarınca ithal edilen külçe
halindeki standart işlenmemiş kıymetli madenler; has kıymetli maden miktarının
gümrük giriş beyannamesinde belirtilen ağırlıktan az olmaması ve dönüşüm öncesi
ve sonrası Borsaca gerekli kontrolün yapılması koşullarıyla daha küçük veya
daha büyük külçelere ya da granüllere veya ambalajlara dönüştürülebilir.
Cevherden kıymetli maden üretimi
MADDE 14- (1) Yurt içinde cevherden her tür ve şekilde üretilen,
a) Altın, Borsa Rafineri Listesinde yer alan Türkiye`de kurulu
rafinerilerde rafinaj işlemine tabi tutularak standart işlenmemiş altın haline
getirilir ve bu işlemi müteakip 7 iş günü içinde Borsa Takas Merkezine teslim
edilir. Borsaya teslim edilen altınların Borsanın ilgili piyasasında alım
satımı gerçekleştirilir.
b) Altın dışındaki kıymetli madenlerin, Borsa Rafineri Listesinde
yer alan Türkiye`de kurulu rafinerilerde rafinaj işlemine tabi tutularak
standart işlenmemiş kıymetli maden haline getirilmesi halinde bu işlemi
müteakip 7 iş günü içinde Borsa Takas Merkezine teslim edilmesi ve Borsanın
ilgili piyasasında alım satımının gerçekleştirilmesi gereklidir.
c) Altın dışındaki standart dışı kıymetli madenlerin, Borsa
tarafından belirlenecek işlem esasları dâhilinde, Darphane tarafından veya
Darphanenin belirleyeceği kuruluşlarca düzenlenecek ayar raporunda yer alan
miktarlarına göre işlem yapılmak suretiyle Borsanın ilgili piyasasında alım
satımı gerçekleştirilir.
ç) Altının üretimi sırasında ortaya çıkan kırık karbon, cüruf ve
benzeri atıkların ihtiva ettiği kıymetli madenler bu fıkranın (a) bendi, altın
dışındaki kıymetli madenlerin üretimi sırasında ortaya çıkan kırık karbon,
cüruf ve benzeri atıkların ihtiva ettiği kıymetli madenler ise bu fıkranın (b)
ve (c) bendinde yer alan esaslara tabidir.
(2) Teslimatta uyulması gereken usul ve esaslar Borsa tarafından
belirlenir.
(3) Yurt içinde cevherden her tür ve şekilde üretilen kıymetli
madenler için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının ve Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasının kullanmaması durumunda Darphanenin ön alım hakkı bulunmaktadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Verme, Denetim, Gözetim ve Yaptırımlar
Bilgi verme
MADDE 15- (1) Rafineriler ödenmiş sermayelerinde meydana gelen
değişiklikleri, değişikliğe ilişkin noter onaylı yönetim kurulu kararı ile
değişikliğin tescil edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği veya
pay defterinin ilgili sayfalarının noter onaylı örnekleri ile birlikte
değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(2) Rafineriler; merkez, ofis, temsilcilik, satış mağazası, tesis
ve şube ile benzerlerinin adres ve iletişim bilgilerinde meydana gelen
değişiklikleri, ilgili Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ve diğer
tevsik edici belgelerle değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içerisinde
Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(3) Rafineriler; unvanları, ortakları, tüzel kişi ortaklarında
yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortağıyla
ilişkili kişiler, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür veya
yöneticileri, imza yetkisini haiz çalışanları ile iç kontrol ve tedarik zinciri
uyum görevlileri ve serbest muhasebecileri/serbest muhasebeci mali
müşavirleri/yeminli mali müşavirlerine ilişkin bilgiler ile iletişim
bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri, değişiklik tarihinden itibaren 15
gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(4) Rafinerilerin rapor konusu dönemi takip eden yılın
Haziran ayı sonuna kadar, yeminli mali müşavirlik tam tasdik raporunu veya
bağımsız denetim raporunu her yıl Bakanlığa sunmaları zorunludur.
(5) Rafineriler Bakanlık tarafından istenecek her türlü bilgi ve
belgeyi Bakanlıkça belirlenecek şekil, ortam ve süreler içerisinde tam ve
eksiksiz olarak Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(6) KMTS kapsamında elde edilen verinin Darphane ve ilgili
rafineriler tarafından Bakanlıkça belirlenecek şekil ve süreler içerisinde
Bakanlığa bildirilmesi zorunludur.
(7) Rafineri Borsa Rafineri Listesinde yer alıyorsa üçüncü,
dördüncü ve altıncı fıkralar uyarınca yapılması gereken bildirimler ile
gönderilmesi gereken bilgi ve belgeler Borsaya da iletilir.
(8) Borsa, Borsa Rafineri Listesinde yer alan veya yer almak üzere
başvuruda bulunan rafinerilerden her türlü bilgi ve belgeyi istemeye yetkilidir.
(9) Borsada işlem gören kıymetli madenlere ilişkin istatistiki
bilgiler Borsa tarafından Bakanlıkça belirlenecek şekil ve sürelerde Bakanlığa
gönderilir.
(10) Bu Tebliğ uyarınca başvurulardan, başvurulara ilişkin
belgelerden ve bildirilmesi zorunlu olan durumlardan hangilerinin Bakanlığa
bilgi sistemleri aracılığıyla ve ne şekilde iletileceğine ilişkin usul ve
esaslar Bakanlık internet sitesi veya bilgi sisteminde yayımlanır.
Denetim
MADDE 16- (1) Rafinerilerin faaliyet ve işlemleri, 1567 sayılı Kanuna göre
inceleme ve soruşturma yapmaya yetkili bulunan denetim elemanları ile ilgili
mevzuat gereği denetim yapmaya yetkili merci ve kişiler tarafından incelenebilir.
(2) Bakanlık ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafinerilerle
sınırlı olmak üzere Borsa rafineriler nezdinde inceleme yapmaya yetkilidir.
Darphane üretilen kıymetli madenlerin üretimi ve standartlara uygunluğu ile
KMTS’ye yönelik rafineriler nezdinde inceleme yapmaya yetkilidir. Darphane ve
Borsa tarafından yapılan incelemeler sonucunda tespitlere ilişkin bir rapor
düzenlenerek Bakanlığa iletilir.
(3) Rafineriler birinci ve ikinci fıkrada belirtilen denetim
elemanlarının ve mercilerin isteyecekleri her türlü bilgi, belge ve bunlara
ilişkin kayıtları, kamera görüntülerini, faaliyet için kullanılan sistemlere
erişimi sağlayacak şifrelerini, evrak ile defterlerini vermek ve inceleme için
gerekli kolaylığı sağlamak zorundadır.
(4) Rafinerilerin rapor konusu dönemi takip eden yılın Mart ayı
sonuna kadar Tedarik Zinciri Uyum Raporunu her yıl hazırlaması ve bu Raporun
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan
Güvence Denetimi Standartlarına göre yetkili bağımsız denetim kuruluşları
tarafından denetlenmesi ile bu denetim sonucunda makul güvence seviyesinde
güvence verilen Bağımsız Güvence Raporunun hazırlanması zorunludur.
(5) Borsada bar, külçe ve granülleri işlem görecek Türkiye’de
kurulu rafinerilerce üretilen standart işlenmemiş kıymetli madenlerin bu
Tebliğde belirtilen tanımlara uygunluğunun denetimine ilişkin usul ve esaslar
Borsa tarafından belirlenir.
(6) Rafinerilerin faaliyet izni alma tarihinden itibaren her 3
yılda bir, 8 inci maddenin dördüncü fıkrasına göre oluşturulacak komisyon
tarafından ve ayrıca Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafinerilerin listeye
alınma tarihlerinden itibaren her üç yılda bir, 13 üncü maddenin ikinci
fıkrasına göre oluşturulacak komisyon tarafından gerekli teknik şartları haiz
olup olmadığı, yerinde yapılacak inceleme ile Darphane tarafından
gerçekleştirilecek numune testleri neticesinde tespit olunur ve buna ilişkin
rapor düzenlenir. Rafineri Borsa Rafineri Listesinde yer alıyorsa 8 inci
maddenin dördüncü fıkrasına göre oluşturulacak komisyon tarafından düzenlenen
rapor Bakanlık tarafından Borsaya da iletilir. Borsa söz konusu raporu ilgili
rafinerinin her 3 yılda bir yapılan denetimi için kabul edebilir.
(7) Tedarik Zinciri Uyum Raporunun ve Bağımsız Güvence Raporunun
her yıl rapor konusu dönemi takip eden yılın Haziran ayı sonuna kadar Bakanlığa
ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafinerilerle sınırlı olmak üzere Borsaya
sunulması ile rafinerinin internet sitesinde yayımlanması zorunludur. Bağımsız
Güvence Raporunda makul güvence seviyesinde güvence verilmesi gerekmektedir.
(8) Bu madde kapsamında Bakanlık ile Borsa Rafineri Listesinde yer
alan rafinerilerle sınırlı olmak üzere Borsa, gerekli gördüğü hususların
açıklanması için yetkili bağımsız denetim kuruluşu ve rafinerilere sorular
yöneltebilir, denetim çalışma kâğıtları ile diğer belgeleri talep edebilir veya
yerinde denetim yapabilir.
(9) Borsa Rafineri Listesinde yer alan Türkiye’de yerleşik
rafineriler için, Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından
belirlenen sorumlu kıymetli maden tedarik zincirine ilişkin usul ve esaslarda
belirtilen yabancı sorumlu tedarik programlarına uygun faaliyet gösterildiğine
dair söz konusu programların yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlar
listesinde yer alan bir yetkili bağımsız denetim kuruluşu tarafından
hazırlanmış güncel Bağımsız Güvence Raporları da bu maddenin dördüncü
fıkrasında belirtilen raporların yerine kabul edilebilir. Bağımsız Güvence
Raporunda makul güvence seviyesinde güvence verilmesi gerekmektedir. Bu raporların
da rapor konusu dönemi takip eden yılın Haziran ayı sonuna kadar her yıl
Bakanlığa ve Borsaya gönderilmesi ile ayrıca rafinerinin internet sitesinde
yayımlanması zorunludur.
Hesap ve belge düzeni
MADDE 17- (1) Rafineriler;
a) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve
4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre işletmenin ihtiyacına
uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defter ve kayıtları
tutmak,
b) Her bir işlem itibarıyla TL veya kıymetli maden kabul edildiği
anda ilgisine göre Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım Belgesi,
Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi
düzenlemek,
c) Faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili mevzuatta
düzenlenmesi zorunlu olan diğer belgeleri düzenlemek ve gerekli kayıtları
usulüne uygun şekilde tutmak ve düzenlenen belgeler ile tutulan kayıtları en az
10 yıl süreyle saklamak,
zorundadır.
(2) Rafineriler tarafından üretilen granül halindeki gümüş
haricindeki standart işlenmemiş kıymetli madenlerin ve basılı kıymetli
madenlerin tamamının KMTS’ye kaydının yapılması zorunludur. KMTS’nin uygulamaya
geçmesinden sonra üretilen ve KMTS’ye kaydı yapılmayan kıymetli madenlerin yurt
içinde satışı mümkün değildir. Kıymetli madenlerin KMTS kapsamına alınmasına
ilişkin usul ve esaslar Darphane tarafından belirlenir.
(3) Rafineriler tarafından tüm kasa ve stok giriş ve çıkışlarının
sevk irsaliyesi ve benzeri belgelerle giriş ve çıkış anında kayıt altına
alınması zorunludur.
(4) Rafineriler üretilen tüm kıymetli madenlerin asgari olarak
üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri numarasını
içerecek şekilde takibini sağlayacak gerekli sistemleri kurmak ve kullanmak
zorundadır. Bakanlık ilave bilgilerin takibini istemeye yetkilidir.
Yaptırım
MADDE 18- (1) Aşağıda belirtilen hallerde rafinerilerin faaliyet izni
Bakanlıkça iptal
edilir:
a) Rafinerinin faaliyet iznini müteakip 90 gün içinde faaliyete
başlamaması.
b) Rafinerinin 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde ve 8
inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilenler dışındaki kuruluş
veya faaliyet şartlarını haiz olmadığının veya sonradan yitirdiğinin tespit
edilmesi.
c) Rafinerinin gerekli teknik şartlarda ve standartlarda üretim
yapmadığının tespit edilmesi.
ç) 16 ncı maddenin dördüncü fıkrası kapsamında hazırlanması
gereken Tedarik Zinciri Uyum Raporunun rafineri tarafından hazırlanmaması veya
söz konusu fıkraya istinaden hazırlanan Bağımsız Güvence Raporunun sonuç
bölümünde olumsuz görüş verilmesi veya görüş vermekten kaçınılması ve/veya
güvence denetimi yapılmaması.
d) Rafinerinin 16 ncı maddenin altıncı fıkrası kapsamında yapılan
incelemede gerekli teknik şartları haiz olmadığının tespit edilmesi.
e) 9 uncu maddeye aykırı faaliyetlerde bulunulması.
(2) Aşağıda belirtilen hallerde Türkiye’de kurulu rafineriler
Borsa tarafından rafineri listelerinden çıkarılır:
a) Rafinerinin faaliyet izninin Bakanlıkça iptal edilmesi.
b) Rafinerinin 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde
veya aynı maddenin dördüncü fıkrasında yer alan şartları haiz olmadığının veya
sonradan yitirdiğinin tespit edilmesi.
c) Tedarik Zinciri Uyum Raporunun ve Bağımsız Güvence Raporunun 16
ncı maddenin yedinci fıkrası kapsamında Borsaya sunulmaması.
(3) Birinci fıkranın (c) ve (e) bentleri kapsamında faaliyet izni
iptal edilen rafineri ve ortakları ile dokuzuncu fıkrada belirtilen rafineri ve
ortakları 5 yıl boyunca, birinci fıkranın (d) bendi kapsamında faaliyet izni
iptal edilen rafineri ve ortakları ise 1 yıl boyunca yeni rafineri kuruluş veya
faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar.
(4) Borsa Rafineriler Listesindeki rafineriler ile sınırlı kalmak
kaydıyla, 16 ncı madde kapsamında Borsaca yapılan incelemeler sonucunda
aykırılıkların tespiti halinde aykırılıkların mahiyet ve önemine göre, Borsa
tarafından, Bağımsız Güvence Raporu sonucuna bakılmaksızın, uyarı, para cezası
ve Rafineri Listesinden çıkartma dahil her türlü disiplin cezası ve yaptırım
uygulanır.
(5) Rafinerinin 10 uncu maddenin birinci fıkrasına aykırı hareket
ettiğinin tespiti halinde rafineri hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca işlem
başlatılır. Aynı aykırılığın art arda 2 yıl ya da 3 yıllık dönemde 2 kez
gerçekleşmesi halinde faaliyet izni iptal edilir.
(6) Rafinerinin ortaklarının, tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde
on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişilerin, tüzel kişi ortakla ilişkili
kişilerin 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları kaybettiğinin
tespit edilmesi durumunda rafineri hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal
işlem başlatılır ve söz konusu kişinin veya tüzel kişi ortağın ortaklıktan
çıkarılması için 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli
işlemlerin gerçekleştirilmemesi veya kişinin rafinerinin tek ortağı olması
durumunda rafineri faaliyet izni iptal edilir. Ancak 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendinde yer alan şartın
kaybedildiğinin tespiti halinde 30 gün içerisinde söz konusu borcun ödendiğinin
tevsik edilmesi durumunda ortaklıktan çıkarılma işlemi gerçekleştirilmez.
(7) Rafinerilerin genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza
yetkisini haiz çalışanları ya da iç kontrol ve tedarik zinciri uyum
görevlisinin 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen şartları
kaybettiğinin tespit edilmesi durumunda söz konusu kişinin görevden azledilmesi
için Bakanlıkça rafineriye 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde
gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda rafinerinin faaliyet izni
iptal edilir. Ancak, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinin (4)
numaralı alt bendinde yer alan şartın kaybedildiğinin tespiti halinde 30 gün
içerisinde söz konusu borcun ödendiğinin tevsik edilmesi durumunda görevden
azledilme işlemi gerçekleştirilmez.
(8) Bakanlık, mevzuata aykırı işlem ve hallerin tespiti durumunda,
aykırılıkların mahiyet ve önemine göre, rafinerilerin faaliyetlerini sürekli ya
da 6 aya kadar geçici olarak durdurmaya yetkilidir.
(9) Rafinerinin faaliyet izni almadan faaliyete geçtiğinin tespit
edilmesi halinde verilmiş bulunan rafineri kuruluş izni iptal olur.
(10) Rafinerilerin kuruluş izinlerinin herhangi bir nedenden
dolayı iptal edilmesi halinde, verilmiş bulunan rafineri faaliyet izni de başka
bir işleme gerek olmaksızın iptal olur.
(11) Bakanlık tarafından, faaliyeti geçici olarak durdurulan
rafinerilerin, geçici durdurma tarihinden itibaren 1 yıl içinde faaliyetlerinin
ikinci kez geçici olarak durdurulması halinde söz konusu rafinerilerin faaliyet
izni iptal olur.
(12) Bakanlığa yazılı veya bilgi sistemleri üzerinden yapılan
başvurularda gerçeğe aykırı belge verildiğinin ya da beyanda bulunulduğunun
tespiti halinde rafineri ve gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişiler
hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Gerçeğe aykırı
belge veya beyan veren kişilerin şirket ortağı olması durumunda ortaklıktan
çıkarılması; genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışan
veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi olması durumunda söz konusu görevden
azledilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli
işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda verilmiş olan faaliyet izni iptal
edilir.
(13) Rafinerilerin, ortak sıfatı taşımayan kişi ya da kişilerce
fiilen sahiplenilip, sevk ve idare edildiğinin tespit edilmesi durumunda, başka
bir uyarıya gerek olmaksızın faaliyet izni iptal edilir.
(14) Rafinerinin, özkaynaklar toplamının 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (c) bendinde öngörülen asgari ödenmiş sermaye tutarının 1/3’ünden daha
az olduğunun tespit edilmesi halinde faaliyet izni iptal edilir. Özkaynaklar
toplamının, asgari ödenmiş sermaye tutarının 1/3’ünden daha fazla olmakla
birlikte asgari ödenmiş sermaye tutarından daha az olduğunun tespit edilmesi
halinde rafineri hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve
özkaynaklardaki eksikliğin tamamlanmasını teminen 90 güne kadar süre verilir.
Bu süre içerisinde söz konusu eksikliğin tamamlanmaması durumunda rafinerinin
faaliyet izni iptal edilir.
(15) Rafinerilerin esas sözleşmelerinde 11 inci maddenin birinci
fıkrasında belirtilen uygun görüş alınmaksızın değişiklik yapılması veya pay
devri öncesinde gerekli iznin alınmaması halinde, rafineri hakkında 1567 sayılı
Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve rafinerilere söz konusu aykırılığın
giderilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde
gerekli düzeltmenin yapılmaması durumunda rafinerinin faaliyet izni Bakanlıkça
iptal edilir.
(16) Faaliyet izni iptal edilen rafinerilerin faaliyetlerine devam
etmeleri halinde haklarında 1567 sayılı Kanuna istinaden yasal işlem başlatılır.
(17) Faaliyetleri geçici olarak durdurulan rafineriler, bu
müeyyideyi gerektiren aykırılıkların giderildiğini tevsik etmeleri halinde
Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda yeniden faaliyetlerine başlayabilirler.
(18) Rafinerilerde, gerçek bir kıymetli maden hareketini içermeyen
Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım Belgesi, Döviz ve Kıymetli
Maden Alım Belgesi veya Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi düzenlendiğinin
tespit edilmesi durumunda, rafineri faaliyet izni iptal edilir.
(19) Bu Tebliğin hükümlerine aykırı işlem yaptığı tespit edilenler
hakkında, 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.
(20) Bu Tebliğ uyarınca Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara
aykırı hareket eden rafineriler hakkında, 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal
işlem başlatılır.
(21) 16 ncı maddenin ikinci fıkrası kapsamında Darphane tarafından
düzenlenen raporda mevzuata aykırılıkların tespit edilmiş olması halinde
Bakanlık tarafından, aykırılıkların mahiyet ve önemine göre rafinerilerin
faaliyetlerinin sürekli ya da geçici olarak durdurulması ve faaliyet izninin
iptali dâhil gerekli yaptırımlar uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yurt dışından temin edilecek belgeler
MADDE 19- (1) Bu Tebliğde yer alan başvurularla ilgili olarak temin edilecek
belgelerle ilgili hükümler yabancı uyruklu kişiler hakkında da uygulanır.
(2) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden istenilen
belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci
ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili
ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Bakanlığa tevsik edilmesi
zorunludur.
(3) Bu Tebliğde yer alan başvurularla ilgili olarak yurt dışından
temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o
ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı
çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin
Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya
belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.
Teminat mektubu
MADDE 20- (1) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca
rafineriler tarafından kamu/özel sermayeli bankalardan alınan teminat
mektupları Bakanlıkta muhafaza edilir. Herhangi bir nedenle faaliyetin sona
ermesi halinde, bu tutarlardan öncelikle vergi, resim ve harç ve benzeri
yükümlülükleri karşılandıktan sonra kalan tutar Bakanlığın talimatı üzerine
ilgili şirkete ödenir.
Yetki
MADDE 21- (1) Bakanlık bu Tebliğin tatbikatını temin etmek ve tereddütlü
durumları gidermek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, mücbir
sebep hallerini veya zorunlu halleri değerlendirmeye, rafinerilerin
uygulayacakları her türlü ücret, masraf ve komisyona ilişkin azami, üretime
ilişkin asgari limitleri belirlemeye ve Tebliğde öngörülen haller dışında kalan
özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.
Usul ve müşterek hükümler
MADDE 22- (1) Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik usul ve esasların
belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça genelgeler yayımlanır.
(2) Bu Tebliğ uyarınca tahsil edilecek ücretler, Bakanlık merkez
muhasebe birimine, defterdarlık muhasebe müdürlüklerine ve mal müdürlüklerine
yatırılır. Ücretlerin ödendiğine dair belge ile ibrazı gereken diğer belgeler
başvuru sahibi tarafından Bakanlığa beyan edilir. İzin başvuruları reddedilen
firmalara reddedilen izin başvurusu kapsamında ödedikleri ücretler talep
üzerine ilgili muhasebe birimince iade edilir.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 23- (1) 18/11/2006 tarihli ve 26350 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kıymetli Maden Standartları ve Rafinerileri Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2006/1)
yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Tebliğin yürürlük tarihi itibarıyla yurt içinde
rafinaj faaliyetinde bulunan ve Borsa Rafineri Listesinde yer almayan
Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler tarafından Tebliğin yürürlük tarihinden
itibaren 1 ay içerisinde 8 inci madde kapsamında faaliyet izni almak üzere
Bakanlığa başvurulabilir. Başvuruda bulunmayanlar bu tarihten sonra rafinaj
faaliyetinde bulunamazlar. Başvuruda bulunanların durumlarını 31/3/2023
tarihine kadar bu Tebliğ hükümlerine uygun hale getirmeleri zorunludur. Aksi
takdirde başvuruları reddolunur ve 31/3/2023 tarihinden itibaren rafinaj
faaliyetinde bulunamazlar. Ancak, gerekli görülmesi halinde söz konusu süreyi 6
aya kadar uzatmaya Bakanlık yetkilidir.
(2) Borsa Rafineri Listesinde yer alan ve bu Tebliğin yürürlük
tarihi itibarıyla faaliyette bulunan rafineriler, Tebliğin yürürlük tarihinden
itibaren 1 ay içerisinde 8 inci madde kapsamında faaliyet izni almak üzere
Bakanlığa başvurmak zorundadır. Başvuruda bulunmayanlar bu tarihten sonra
rafinaj faaliyetinde bulunamazlar. Başvuruda bulunanların durumlarını 31/3/2023
tarihine kadar bu Tebliğ hükümlerine uygun hale getirmeleri zorunludur. Aksi
takdirde başvuruları reddolunur ve 31/3/2023 tarihinden itibaren rafinaj
faaliyetinde bulunamazlar. Başvuruda bulunmayanlar veya başvurusu reddedilen
rafineriler Rafineri Listesinden çıkartılır. Ancak, gerekli görülmesi halinde
söz konusu süreyi 6 aya kadar uzatmaya Bakanlık yetkilidir.
(3) Borsa Rafineri Listesinde yer alan ve bu maddenin yürürlük
tarihi itibarıyla faaliyette bulunan rafineriler, 13 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendinde belirtilen sermaye yükümlülüklerini
30/6/2023 tarihine kadar yerine getirmek zorundadırlar. Bu
yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilen rafinerilere, bu yükümlülüklerin
yerine getirilmesini teminen Borsa tarafından en fazla 90 günlük ek süre
verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen
rafineriler Rafineri Listesinden çıkartılır.
(4) Bu Tebliğin yayımından önce Borsa Rafineri Listesinde olan
Türkiye’de kurulu rafineriler, başka bir işleme gerek kalmaksızın Borsa
Rafineri Listesinde yer alırlar.
(5) Bu Tebliğin yayımından önce Borsa Rafineri Listesinde yer alan
rafineriler için 2022 yılını kapsayan Tedarik Zinciri Uyum Raporu ve Bağımsız
Güvence Raporu için rapor dönemi 1/1/2022 - 31/12/2022’dir.
(6) KMTS Darphane tarafından 31/3/2023 tarihine kadar oluşturulur.
KMTS oluşturulana kadar rafinerilerin 17 nci maddenin ikinci fıkrasında yer
alan yükümlülüğü yerine getirmesi zorunlu değildir.
(7) KMTS’nin uygulamaya geçmesinden önce üretilen ve satışı
gerçekleştirilmemiş standart işlenmemiş kıymetli madenler ve basılı kıymetli madenlerin,
rafineriler tarafından KMTS’nin uygulamaya geçmesinden itibaren 1 ay içerisinde
17 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında KMTS’ye kaydının yapılması zorunludur.
Yürürlük
MADDE 24- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 25- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.
Ek için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/02/20230223-24-1.pdf