GÜMRÜK GENEL
TEBLİĞİ
(ULUSLARARASI ANLAŞMALAR)
(SERİ NO:10)
Ticaret Bakanlığından:
11.04.2023 Tarih ve 32160 Sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, 3 üncü maddede belirtilen mevzuat
hükümlerine göre düzenlenen A.TR Dolaşım Belgeleri ile Menşe İspat Belgelerinin
kabulü, vize edilmesi ve sonradan kontrolü ile menşe şahadetnamelerinin kabulü
ve sonradan kontrolü ile ilgili olarak gümrük idareleri, ithalatçılar,
ihracatçılar ve kanunî temsilcileri, ticaret ve/veya sanayi odaları, ihracatçı
birlikleri veya esnaf ve sanatkâr odaları birlikleri tarafından yapılacak
işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 1 inci maddede belirtilen amaçlar
doğrultusunda, 1 inci maddede sayılan dolaşım ve menşe ispat belgelerinin
kabulü, elektronik ortamda vize edilmesi ve sorgulanması ile sonradan
kontrolüne ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Tebliğ;
a) 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununa,
b) 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Gümrük Yönetmeliğine,
c) 23/8/2006 tarihli ve 2006/10895 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük
Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karara,
ç) 15/12/2014 tarihli ve 2014/7064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Kapsamında Tercihli
Rejimden Yararlanacak Eşyanın Menşeinin Tespitine İlişkin Karara,
d) 25/12/2018 tarihli ve 501 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile
yürürlüğe konulan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Kapsamında Tercihli
Rejimden Yararlanacak Eşya İçin Menşe Beyanı Uygulamasına İlişkin Karara,
e) 19/7/2009 tarihli ve 27293 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli
Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
f) 26/11/2009 tarihli ve 27418 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette
Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
g) 15/3/2011 tarihli ve 27875 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye-Şili Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Menşe Kümülasyon Sistemi
Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
ğ) 30/4/2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın
Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
h) 9/6/2013 tarihli ve 28672 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye
Cumhuriyeti ile Morityus Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Anlaşması
Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında
Yönetmeliğe,
ı) 30/1/2015 tarihli ve 29252 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret
Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında
Yönetmeliğe,
i) 20/5/2015 tarihli ve 29361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye Tarafından Tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Kapsamında
Yapılacak İhracatta Düzenlenecek EUR.1 Dolaşım Belgesi ve Fatura Beyanına
İlişkin Yönetmeliğe,
j) 10/7/2015 tarihli ve 29412 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye-Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın
Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
k) 24/5/2016 tarihli ve 29721 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
D-8 Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki
Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
l) 1/10/2017 tarihli ve 30197 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye-Singapur Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın
Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
m) 20/10/2017 tarihli ve 30216 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı
Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
n) 6/9/2020 tarihli ve 31236 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye Cumhuriyeti ile Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti Arasındaki Ticaretin
Geliştirilmesi Anlaşması Çerçevesinde Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı
Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
o) 19/3/2021 tarihli ve 31428 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret
Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında
Yönetmeliğe,
ö) Mülga 25/5/2021 tarihli ve 31491 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik
Krallığı Arasında Serbest Ticaret Anlaşması Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli
Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik ile 30/5/2021 tarihli ve 31496 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye-Birleşik Krallık Ortak Komitesinin Türkiye
Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında
Serbest Ticaret Anlaşması Eki Menşe Protokolünü Değiştiren 15/3/2021 tarihli ve
2/2021 Sayılı Kararı Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti
Hakkında Yönetmeliğe,
p) 29/6/2022 tarihli ve 31881 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
İslam Konferansı Teşkilatı Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Sistemi
(TPS-OIC) Menşe Kuralları Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli
Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğe,
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) A.TR Dolaşım Belgesi: Türkiye veya Avrupa Birliği’nde serbest
dolaşımda bulunan sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünlerinin Gümrük Birliği
çerçevesinde tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere gümrük
idaresince ya da bu idare tarafından yetki verilmiş kişi veya kuruluşlarca 3
üncü maddede belirtilen mevzuat ile belirlenen şekle uygun olarak düzenlenip
gümrük idaresince vize edilen belgeyi,
b) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
c) D-8 Menşe İspat Belgesi: D-8 Üyesi Devletler arasındaki
Tercihli Ticaret Anlaşması kapsamında tercihli rejimden faydalanmak üzere
düzenlenen muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli olduğunu
gösteren, gerekli kontroller yapıldıktan sonra gümrük müdürlüklerince vize
edilmesini müteakip geçerlilik kazanan ve bir örneği D-8 Üyesi Devletler
Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli
Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin ekinde yer alan menşe ispat belgesini,
ç) EUR.1 Dolaşım Belgesi: Öngörüldüğü Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
ve/veya Tercihli Ticaret Anlaşması (TTA) tarafı ülkeyle yapılan ticarette,
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi kapsamında uygulanan ikili kümülasyon
çerçevesinde faydalanan ülkelere Türkiye menşeli eşyanın ihracında ve ayrıca
Avrupa Birliği`yle işlenmemiş tarım ürünleri ile Avrupa Kömür ve Çelik
Topluluğu ürünlerinin ticaretinde kullanılan, muhteviyatı eşyanın ilgili
anlaşma hükümlerinden faydalanmasını sağlamak üzere taraf ülke menşeli olduğunu
gösteren, ilgili anlaşmaya uygun olarak taraf ülkece belirlenen yetkili
kişi/kurum/kuruluş tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra onaylanan
gümrük idarelerince vize edilmesini müteakip geçerlilik kazanan belgeyi,
d) EUR-MED Dolaşım Belgesi: EUR.1 Dolaşım Belgeleri ile aynı
şekilde düzenlenen, ancak sadece Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemine
taraf ülkelerle yapılan ticarette kullanılan belgeyi,
e) EUR-MED Fatura Beyanı: Fatura beyanı ile aynı şekilde
düzenlenen, ancak sadece Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemine taraf
ülkelerle yapılan ticarette kullanılan belgeyi,
f) Fatura beyanı: Bir fatura muhteviyatı eşyanın ilgili tercihli
ticaret anlaşmasına göre menşeli olduğunun ihracatçı tarafından fatura,
teslimat notu veya başka bir ticari belge üzerinde yazılı olarak beyan
edilmesiyle oluşturulan, ihracatçı tarafından düzenlenen ve imzalanan yetkili
kişi/kurum/kuruluş veya gümrük idarelerince herhangi bir onay prosedürüne tabi
tutulmayan, toplam kıymeti 6.000 Euro’yu geçmeyen ve menşeli ürünler ihtiva
eden bir sevkiyat için ihracatçısı tarafından, 6.000 Euro’yu geçen tutarlar
için ise onaylanmış ihracatçı ve onaylanmış ihracatçı yetkisine sahip
yetkilendirilmiş yükümlü tarafından düzenlenebilen menşe ispat belgesini,
g) Form A Menşe Belgesi: Gelişme Yolundaki Ülkeler ve En Az
Gelişmiş Ülkelere yönelik olarak bu ülkelerden yapılan ithalatta tek taraflı
tarife indirimi tanınması esasına dayanan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
çerçevesinde ülkemizce veya ülkemize yönelik tanınan tercihli ticaret rejimi
çerçevesinde eşyanın tercihli menşeini ispat etmek üzere Genelleştirilmiş
Tercihler Sistemi Kapsamında Tercihli Rejimden Yararlanacak Eşyanın Menşeinin
Tespitine İlişkin Kararın Ek-4’ünde yer alan belgeye uygun basılmış ve
faydalanan ülke yetkili makamlarınca ülkemizin faydalanan ülke olduğu durumlarda
ise TOBB, TİM veya TESK’e bağlı birlik veya odalarca vize edilen ve gümrük
müdürlüklerince ayrıca vize edilmeyen menşe ispat belgesini,
ğ) INF 4 Bilgi Formu: Tedarikçi beyanının gerçekliğinin ve
tedarikçi beyanında yer alan bilgilerin doğruluğunun kontrol edilmesi amacıyla
menşe ispat belgesinin düzenleneceği gümrük idaresinin talebi üzerine
tedarikçinin yerleşik olduğu ülke gümrük idaresince düzenlenen, tedarikçi
tarafından ihracatçı ülke gümrük idaresine verilmek üzere ihracatçıya sunulan
belgeyi veya gerekli bilgi ve belge akışının yapılmış olması kaydıyla ihracatın
gerçekleştirildiği ülke gümrük idaresince düzenlenen belgeyi,
h) İran Menşe İspat Belgesi: Türkiye ile İran arasındaki Tercihli
Ticaret Anlaşması kapsamında tercihli rejimden faydalanmak üzere düzenlenen
muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli olduğunu gösteren,
gerekli kontroller yapıldıktan sonra gümrük müdürlüklerince vize edilmesini
müteakip geçerlilik kazanan ve bir örneği Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam
Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette
Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin ekinde yer alan menşe
ispat belgesini,
ı) Malezya Menşe Belgesi: Türkiye ile Malezya arasında mevcut
bulunan Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında tercihli rejimden faydalanmak
üzere düzenlenen, muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli
olduğunu gösteren, gerekli kontroller yapıldıktan sonra gümrük müdürlüklerince
vize edilmesini müteakip geçerlilik kazanan ve bir örneği Türkiye-Malezya
Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin
Tespiti Hakkında Yönetmeliğin Ek-3’ünde yer alan menşe ispat belgesini,
i) Menşe beyanı;
1) Türkiye ile Güney Kore arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması
kapsamında ticarete konu oluşturan, eşyanın anlaşma hükümlerinden
faydalanmasını sağlayan, muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde
menşeli olduğunu gösteren, ilgili ürünlerin teşhislerini mümkün kılmayı yeterli
ayrıntıda tanımlayan, fatura, teslimat notu veya herhangi bir ticari belge
üzerinde Türkiye-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette
Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin Ek-3’ünde yer alan
örneğe uygun olarak Güney Kore’de yerleşik ihracatçı tarafından yapılan beyanı,
2) Türkiye ile Singapur arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması
kapsamında ticarete konu oluşturan, eşyanın anlaşma hükümlerinden
faydalanmasını sağlayan, muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde
menşeli olduğunu gösteren, ilgili ürünlerin teşhislerini mümkün kılmayı yeterli
ayrıntıda tanımlayan, fatura, teslimat notu veya herhangi bir ticari belge
üzerinde Türkiye-Singapur Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette
Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin EK E’sinde yer alan
örneğe uygun olarak Singapur’da yerleşik ihracatçı tarafından yapılan beyanı,
3) Gelişme Yolundaki Ülkeler ve En Az Gelişmiş Ülkelere yönelik
olarak bu ülkelerden yapılan ithalatta tek taraflı tarife indirimi tanınması
esasına dayanan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi kapsamında ülkemizce tanınan
tercihli ticaret rejimi çerçevesinde eşyanın tercihli menşeini ispat etmek
üzere Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Kapsamında Tercihli Rejimden
Yararlanacak Eşya İçin Menşe Beyanı Uygulamasına İlişkin Kararın Ek-1’inde yer
alan örneğe uygun olarak ve anılan Karar kapsamında bir faydalanan ülke, Avrupa
Birliği, İsviçre, Norveç veya Türkiye’deki kayıtlı ihracatçı tarafından yapılan
beyanı,
4) Türkiye ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı
arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında ticarete konu oluşturan,
eşyanın anlaşma hükümlerinden faydalanmasını sağlayan, muhteviyatı eşyanın
anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli olduğunu gösteren, ilgili ürünlerin
teşhislerini mümkün kılmayı yeterli ayrıntıda tanımlayan, fatura, teslimat notu
veya herhangi bir ticari belge üzerinde mülga Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük
Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret Anlaşması
Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin
EK-3’ünde yer alan örnek ile Türkiye-Birleşik Krallık Ortak Komitesinin Türkiye
Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında
Serbest Ticaret Anlaşması Eki Menşe Protokolünü Değiştiren 15/3/2021 tarihli ve
2/2021 Sayılı Kararı Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti
Hakkında Yönetmeliğin EK-4’ünde yer alan örneğe uygun olarak Birleşik
Krallık’ta yerleşik ihracatçı tarafından yapılan beyanı,
j) Menşe ispat belgeleri: Eşyanın tercihli menşeini gösteren ve
ihracatçı tarafından 3 üncü maddede belirtilen mevzuat ile belirlenen şekle
uygun olarak düzenlenen EUR.1 ve EUR-MED Dolaşım Belgelerini, İran Menşe İspat
Belgesini, Malezya Menşe Belgesini, D-8 Menşe İspat Belgesini, TR-AZ Menşe
İspat Belgesini, TPS-OIC Menşe İspat Belgesini, menşe beyanlarını, fatura
beyanlarını, EUR-MED Fatura Beyanlarını, tedarikçi beyanlarını, Form A Menşe
Belgelerini,
k) Menşe şahadetnamesi: Eşyanın tercihsiz menşeini gösteren, bir
örneği Gümrük Yönetmeliğinin Ek-7’sinde yer alan belgeyi,
l) Menşe ve Dolaşım Belgeleri Otomasyon Sistemi (MEDOS): Dolaşım
ve menşe ispat belgelerinin düzenlenmesine yönelik başvurunun yapılması,
belgelerin düzenlenmesi, kontrol edilmesi, onaylanması ve vize işlemlerinin
gerçekleştirilmesini sağlamak üzere Bakanlık ya da Bakanlıkça uygun görülen
kişi ve kuruluşlarca elektronik ortamda verilen hizmet ve bu hizmete dair
altyapıyı,
m) Onaylanmış ihracatçı: İhracatta yerinde gümrükleme,
basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi düzenleme ve vize etme,
eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı ve EUR-MED Fatura Beyanı
düzenleme izinlerinden bir veya daha fazlasına sahip kişiyi,
n) PAAMK: Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonunu,
o) Serbest dolaşımdaki eşya: Tümüyle Türkiye veya Avrupa
Birliği’nde elde edilmiş olan ya da tamamı veya bir kısmı üçüncü ülkeler
menşeli olup Türkiye ya da Avrupa Birliği’nde ithal işlemleri tamamlanmış,
gerekli gümrük vergisi, eş etkili vergi ve resimleri tahsil edilmiş, bu vergi
ve resimleri tam veya kısmi bir iadeden yararlanmamış eşyayı,
ö) Tedarikçi beyanı;
1) Gümrük Birliği kapsamında serbest dolaşımda bulunan ve Pan
Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi, Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi
veya Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemine taraf ülkelerden biri menşeli
eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlayan beyanı,
2) Mülga Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda
Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret Anlaşması Kapsamı Ticarette Eşyanın
Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin EK-5’inde ve Türkiye-Birleşik
Krallık Ortak Komitesinin Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey
İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret Anlaşması Eki Menşe
Protokolünü Değiştiren 15/3/2021 tarihli ve 2/2021 Sayılı Kararı Kapsamı
Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin EK-5’inde
yer alan ve muhteviyatı eşyanın Avrupa Birliği menşeli olduğunu kanıtlayan
beyanı,
3) Türkiye-Birleşik Krallık Ortak Komitesinin Türkiye Cumhuriyeti
ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret
Anlaşması Eki Menşe Protokolünü Değiştiren 15/3/2021 tarihli ve 2/2021 Sayılı
Kararı Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin
EK-3’ünde yer alan hükümlere uygun olarak Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük
Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Serbest Ticaret Anlaşması
kapsamı ticarette, tam kümülasyon uygulaması kapsamında, taraf ülkeler menşeli
muhteviyatı eşyanın imalinde kullanılan menşeli olmayan girdilerin menşe
statüsünü kanıtlayan beyanı,
p) TESK: Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonunu,
r) TİM: Türkiye İhracatçılar Meclisini,
s) TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,
ş) TPS-OIC Menşe İspat Belgesi: İslam Konferansı Teşkilatı Üyesi
Devletler Arasında Tercihli Ticaret Sistemi Menşe Kuralları Anlaşması
kapsamında tercihli rejimden faydalanacak eşyanın tercihli menşeini ispat etmek
üzere düzenlenen ve bir örneği İslam Konferansı Teşkilatı Üyesi Devletler
Arasında Tercihli Ticaret Sistemi (TPS-OIC) Menşe Kuralları Anlaşması
Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan belgeyi,
t) TR-AZ Menşe İspat Belgesi: Türkiye ile Azerbaycan arasındaki
Tercihli Ticaret Anlaşması kapsamında tercihli rejimden faydalanacak eşyanın
tercihli menşeini ispat etmek üzere düzenlenen ve bir örneği Türkiye
Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması
Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında
Yönetmeliğin EK-1’inde yer alan belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İthalatta Yapılacak İşlem ve Kontroller
İthalatta ibraz edilen belgelerin gümrük müdürlüğünce
kontrolü
MADDE 5- (1) İthalat sırasında ibraz edilen A.TR Dolaşım Belgelerinin,
menşe ispat belgelerinin ve menşe şahadetnamelerinin;
a) Doldurulması zorunlu olan tüm kutularının doldurulup
doldurulmadığı,
b) Şekil ve içerik itibarıyla ilgili olduğu karar ve yönetmelik
hükümlerine uygun olup olmadığı,
c) Mühürlenmesi zorunlu olan belgeler açısından, kullanılan
mühürlerin ilgili ülke tarafından iletilen örneklerine uygun olup olmadığı,
hususları belgenin ibraz edildiği gümrük müdürlüğü tarafından
kontrol edilir.
(2) Belgeleri elektronik ortamda düzenleyen ülkelerin isimleri,
Bakanlık resmî internet sitesinden duyurulur.
(3) İthal eşyasının cins, nevi, nitelik ve miktar itibarıyla A.TR
Dolaşım Belgeleri, menşe ispat belgeleri ve menşe şahadetnamelerinde yer alan
bilgilerin ilgili gümrük beyannamesinde yer alan bilgilerle uyumlu olup
olmadığı ithalat işleminin yapıldığı gümrük müdürlüğü tarafından kontrol edilir.
İthalattan sonra ibraz edilen belgeler
MADDE 6- (1) A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgelerinin
ithalat sırasında ibraz edilmeyip sonradan ibraz edilmek istenilmesi halinde,
4458 sayılı Gümrük Kanununun 214 üncü maddesi hükümleri uygulanır.
(2) Sonradan verilen ve/veya ikinci nüsha A.TR Dolaşım Belgelerinin
8 nolu, EUR.1/EUR-MED Dolaşım Belgelerinin, İran Menşe İspat Belgelerinin,
Malezya Menşe Belgelerinin 7 nolu, D-8 Menşe İspat Belgelerinin ve TPS-OIC
Menşe İspat Belgesinin 6 nolu, TR-AZ Menşe İspat Belgelerinin 5 nolu
"Gözlemler" başlıklı kutusunda ve Form A Menşe Belgelerinin 4 nolu
kutusunda "Sonradan Verilmiştir" ve/veya “İkinci Nüshadır”
ibarelerinin ilgili karar ve yönetmeliklerle belirlenen şekilde yer alması
gerekir. Bu husus, belgenin ibraz edildiği gümrük müdürlüğü tarafından da
kontrol edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İhracat Sırasındaki İşlem ve Kontroller
İhracat sırasında ibraz edilen belgelerin gümrük
müdürlüğünce kontrolü
MADDE 7- (1) İhraç eşyasının cins, nevi, nitelik ve miktar itibarıyla
MEDOS’a kaydedilen A.TR Dolaşım Belgeleri veya menşe ispat belgelerindeki
kayıtlara uygun olup olmadığı ile bu kayıtların ilgili gümrük beyannamesinde
yer alan bilgiler ile uyumlu olup olmadığı hususları kontrol edilir.
Serbest dolaşım ve menşe kavramlarının ayrımı
MADDE 8- (1) İhracat sırasında ibraz edilen A.TR Dolaşım Belgeleri ve
menşe ispat belgeleri ile ilgili işlemlerde belge düzeni itibarıyla serbest
dolaşım ve menşe kavramlarının bu maddede belirtildiği şekilde ayırt edilmesi
gerekir.
(2) Serbest dolaşımdaki eşya; tümüyle Türkiye veya Avrupa Birliği’nde
elde edilmiş olan eşya ile Türkiye veya Avrupa Birliği’nde ithal işlemleri
tamamlanmış, gerekli gümrük vergisi veya eş etkili vergi veya resimleri tahsil
edilmiş ve bu vergi veya resimleri tam veya kısmi bir iadeden yararlanmamış
olan üçüncü ülkeler menşeli eşya ile bunların tamamen veya kısmen
kullanılmasıyla elde edilen eşyayı ifade eder.
(3) Tamamıyla Türkiye`de elde edilmiş veya üretilmiş eşya Türkiye
menşeli ve serbest dolaşımdaki eşyadır. Bununla birlikte, Türkiye`de gördüğü
işlem ve işçilik nedeniyle Türkiye menşei kazanmış olan her eşya, serbest
dolaşımda olmayabilir.
(4) Bünyesinde serbest dolaşımda olmayan yabancı girdi bulunan
ürünler, ancak tüm bu yabancı girdilerin vergilerinin ödenmiş olması şartıyla
serbest dolaşıma girer ve böylece bu ürünlerin Gümrük Birliği kapsamında Avrupa
Birliği’ne ihracında A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenebilir.
(5) Eşyanın Türkiye`de serbest dolaşıma girmesi eşyaya Türkiye
menşei kazandırmaz. Serbest dolaşıma giren eşyanın Türkiye menşei kazanıp
kazanmadığı, bu eşyanın Türkiye`de gördüğü işlem ve işçilik sonucunda elde
edilen ürünün ilgili karar ve yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilmesi
sonucunda belirlenir.
İhracatta düzenlenen belgelerin gümrük müdürlüğünce vizesi
MADDE 9- (1) A.TR Dolaşım Belgesi kapsamında ihraç edilen eşyanın ilgili
karar hükümlerine göre serbest dolaşım durumunda olup olmadığı ile bir menşe
ispat belgesi kapsamında ihraç edilen eşyanın ilgili karar ve yönetmelikler
çerçevesinde menşeli olup olmadığının belirlenmesi bakımından ilgili karar ve
yönetmelik hükümleri uyarınca işlem yapılır.
(2) Gümrük müdürlüğünce belge üzerinde, ilgili karar veya
yönetmelik hükümlerine uygun olarak vize işlemi yapılır.
(3) İkinci fıkrada belirtilen vize işlemi, MEDOS’ta gümrük
beyannamesi ile ilişkilendirilmiş olan A.TR Dolaşım Belgesinin ve/veya menşe
ispat belgesinin gümrük müdürlüğünce onaylanmasıyla tamamlanır.
Sonradan verilen ve/veya ikinci nüsha belgeler
MADDE 10- (1) Sonradan verilen ve/veya ikinci nüsha olarak düzenlenen
A.TR Dolaşım Belgelerinin 8 nolu EUR.1/EUR-MED Dolaşım Belgelerinin, İran Menşe
İspat Belgelerinin, Malezya Menşe Belgelerinin 7 nolu; D-8 Menşe İspat
Belgesinin ve TPS-OIC Menşe İspat Belgesinin 6 nolu TR-AZ Menşe İspat
Belgesinin 5 nolu "Gözlemler" başlıklı kutusunda ve Form A Menşe Belgelerinin
4 nolu kutusunda yer alması gereken "Sonradan Verilmiştir" ve/veya
"İkinci Nüshadır" ibarelerinin ilgili karar ve yönetmeliklerle
belirlenen şekilde olması gerekir.
(2) MEDOS’ta kayıtlı belgelerin kaybolması, çalınması ya da hasar
görmesi gibi durumlarda, MEDOS üzerinden belgenin aslı ile ilişkilendirilmek
suretiyle ikinci nüsha belge düzenlenmesi için başvuruda bulunulabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İthalatta İbraz Edilen Belgelerin Sonradan Kontrolü
İnternet üzerinden yapılan sorgulama işlemleri
MADDE 11- (1) İthalat sırasında ibraz edilen A.TR Dolaşım
Belgelerinin, menşe ispat belgelerinin ve menşe şahadetnamelerinin internet
üzerinden sorgulanmasına ihracatçı ülke yetkili makamları tarafından izin
verildiği durumlarda, ihracatçı ülke yetkili makamlarının internet üzerinden
sunduğu bilgilerin kapsamı ve bu bilgilerin hangi şartlarda geçerli kabul
edileceği her ülke/ülke grubu bazında ayrı ayrı değerlendirilerek Uluslararası
Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü tarafından ilgili kurum ve kuruluşlar
ile Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatına bildirilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen sorgulama imkânı, uluslararası
anlaşmaların A.TR Dolaşım Belgelerinin ve menşe ispat belgelerinin sonradan
kontrolüne ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez. İthalat
işlemlerinin gerçekleştirildiği gümrük müdürlüğü tarafından gerek görülen her
durumda sonradan kontrol talebinde bulunulabilir.
İthalat esnasında sonradan kontrol talebinde bulunulması
MADDE 12- (1) Gümrük müdürlükleri, ithalat sırasında kendilerine ibraz
edilen A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgelerini; doğruluğundan ve
kurallara uygunluğundan şüphelenmeleri halinde veya sondaj usulüyle, ilgili
ülke nezdinde sonradan kontrolünün yapılmasını teminen, sonradan kontrol
gerekçeleri de belirtilmek suretiyle bağlı bulundukları Gümrük ve Dış Ticaret
Bölge Müdürlüğüne intikal ettirir.
(2) Gümrük müdürlükleri, ithalat sırasında kendilerine ibraz
edilen menşe şahadetnamelerini, doğruluğundan ve kurallara uygunluğundan
şüphelenmeleri halinde veya sondaj usulüyle, TOBB, TİM veya TESK’e bağlı ilgili
birlik veya odalar tarafından ilgili ülke nezdinde sonradan kontrolünün
yapılmasını teminen, sonradan kontrol gerekçeleri de belirtilmek suretiyle
bağlı bulundukları Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne intikal ettirir. Söz
konusu belgelerin doğruluğuna ve gerçekliğine dair ilgili ülke yetkili
idaresinden alınan yanıt ilgili birlik veya odalar tarafından ilgili bölge
müdürlüğüne, ilgili bölge müdürlüğünce de talepte bulunan gümrük müdürlüğüne bildirilir.
(3) İkinci fıkrada belirtilen işlemler, TOBB, TİM veya TESK
tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
(4) Yükümlülerce yazılı olarak talepte bulunulması halinde,
sonradan kontrol talebiyle bölge müdürlüğüne gönderilen;
a) A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgeleri kapsamı eşya
için, 31/12/2020 tarihli ve 3350 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe
konulan İthalat Rejimi Kararı ile 31/12/2020 tarihli ve 3351 sayılı
Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan İthalatta İlave Gümrük Vergisi
Uygulanmasına İlişkin Karara ekli listelerde tercihli rejim için geçerli olan
tavizli vergi oranı/ek mali yükümlülük ile "Diğer Ülkeler"
sütunundaki vergi oranı/ek mali yükümlülük arasındaki farka tekabül eden gümrük
vergileri tutarı,
b) Menşe ispat belgeleri kapsamı eşyanın aynı zamanda ticaret
politikası önlemlerine ve/veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali
yükümlülüklere tabi olduğu hallerde, söz konusu önlemi ve/veya diğer mali
yükümlülüğü ihdas eden mevzuatta öngörülen en yüksek had üzerinden hesap
edilecek vergi tutarı ve/veya ek mali yükümlülük,
c) Menşe şahadetnamesi kapsamı eşyanın ticaret politikası
önlemlerine ve/veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi
olduğu hallerde, söz konusu önlemi ve/veya diğer mali yükümlülüğü ihdas eden
mevzuatta öngörülen en yüksek had üzerinden hesap edilecek vergi tutarı ve/veya
ek mali yükümlülük,
gümrük mevzuatında öngörülen usuller dâhilinde teminata bağlanmak
suretiyle eşya araştırma sonucu beklenmeden teslim edilir.
İthalat gerçekleştikten sonra sonradan kontrol talebinde
bulunulması
MADDE 13- (1) İthalat gerçekleştikten sonra yapılan kontrol ve
denetimlerde doğruluğundan şüphe duyulması veya sondaj usulüne başvurulması
halinde, A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgeleri sonradan kontrolünün
yapılmasını teminen sonradan kontrol gerekçeleri de belirtilmek suretiyle
Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri tarafından ihracatçı ülke gümrük
idaresine gönderilir ve alınacak cevaba göre işlem yapılır.
(2) İthalat gerçekleştikten sonra, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı
başta olmak üzere, Bakanlık merkez ve taşra birimleri tarafından yapılan
kontrol ve denetimlerde doğruluğundan şüphe duyulan belgeler ise, kontrol
talebinde bulunan müfettiş/birim amiri tarafından ihracatçı ülke nezdinde
sonradan kontrolünün yapılmasını teminen gümrük müdürlüğünün bağlı bulunduğu
Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne intikal ettirilir ve ihracatçı ülke
gümrük idaresinden alınacak cevaba göre işlem yapılır.
(3) İthalat gerçekleştikten sonra yapılan sonradan kontrol
talepleri, gümrük mevzuatındaki zamanaşımı hükümleri de dikkate alınarak
gerçekleştirilir.
(4) İthalat gerçekleştikten sonra yapılan kontrol ve denetimlerde
doğruluğundan şüphe duyulması veya sondaj usulüne başvurulması halinde, menşe
şahadetnameleri sonradan kontrolünün yapılmasını teminen, sonradan kontrol
gerekçeleri de belirtilmek suretiyle gümrük müdürlüğünün bağlı olduğu Gümrük ve
Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce TOBB, TİM veya TESK’e bağlı ilgili birlik veya
odalara iletilir. Söz konusu belgelerin doğruluğuna ve gerçekliğine dair ilgili
ülke yetkili idaresinden alınan yanıt ilgili birlik veya odalar tarafından
ilgili bölge müdürlüğüne, ilgili bölge müdürlüğünce de talepte bulunan gümrük
müdürlüğüne bildirilir.
(5) Dördüncü fıkrada belirtilen işlemler, TOBB, TİM veya TESK
tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
(6) Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı başta olmak üzere, Bakanlık
merkez ve taşra birimleri tarafından yapılan kontrol ve denetimlerde
doğruluğundan şüphe duyulan menşe şahadetnamelerine ilişkin olarak ikinci
fıkrada öngörüldüğü şekilde işlem gerçekleştirilir.
(7) İhracatçı ülke tarafından sonradan verilen, ikinci nüsha
olarak düzenlenen veya basitleştirilmiş usulde düzenlenmiş olan A.TR Dolaşım
Belgelerinin 8 nolu, EUR.1/EUR-MED Dolaşım Belgelerinin, İran Menşe İspat
Belgelerinin, Malezya Menşe Belgelerinin 7 nolu, D-8 Menşe İspat Belgelerinin
ve TPS-OIC Menşe İspat Belgelerinin 6 nolu, TR-AZ Menşe İspat Belgelerinin 5
nolu "Gözlemler" başlıklı kutusunda ve Form A Menşe Belgelerinin 4
nolu kutusunda yer alması gereken "Sonradan Verilmiştir",
"İkinci Nüshadır", "Basitleştirilmiş İşlem" ve benzeri
ibarelerin yer almaması veya ilgili karar veya yönetmelikle belirlenen ifadeler
ile uyuşmaması veya bu ifadelerin yanlışlıkla birbiri yerine kullanılmış olması
hallerinde belgeler teknik nedenlerle reddedilmez. Bu şekilde düzenlenmiş
belgelerin sonradan kontrolü talep edilir ve ihracatçı ülkeden alınacak
sonradan kontrol sonucuna göre işlem yapılır.
Sonradan kontrolün sonuçlandırılması
MADDE 14- (1) İhracatçı ülke yetkili makamları nezdinde yürütülen
sonradan kontrolün sonucu, Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce ilgili
gümrük müdürlüğüne bildirilir. Yapılan sonradan kontrol sonucunda A.TR Dolaşım
Belgesinin, menşe ispat belgesinin veya menşe şahadetnamesinin;
a) Doğru ve kurallara uygun olduğunun bildirilmesi halinde alınmış
teminatın gümrük müdürlüğünce iadesi,
b) Sahte ve/veya tahrifatlı olduğunun ortaya çıkması durumunda,
21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, vergi
farkının yanı sıra 4458 sayılı Kanunun 234 üncü maddesi uyarınca cezanın tatbik
edilmesi,
c) Serbest dolaşımda/menşeli olmayan bir eşya için ihracatçı
ve/veya ihracatçı ülke yetkili makamları tarafından sehven düzenlendiğinin
ve/veya onaylandığının bildirilmesi halinde, alınan teminatın gümrük
mevzuatında öngörülen usuller dâhilinde Hazineye irat kaydedilmesi, teminat
alınmamış ise 4458 sayılı Kanundaki zamanaşımı hükümleri dikkate alınarak fark
vergilerin tahakkuk ettirilmesi, anılan durumda ceza tatbik edilmemesi, ancak
söz konusu aykırılığın ithalatçı tarafından bilindiğinin tespit edilmesi
halinde ise, 5607 sayılı Kanun ile 5237 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, vergi farkının yanı sıra 4458 sayılı Kanunun 234 üncü maddesi
uyarınca cezanın tatbik edilmesi,
ç) (c) bendinde belirtilen durumda, ihracatçı ülke yetkili
makamlarınca sehven onaylandığı bildirilen belgenin A.TR Dolaşım Belgesi
olduğunun ve bunun ithalatçının bilgisi dışında gerçekleştiğinin kabul edildiği
durumlar için, eşyanın ticaret politikası önlemi ve/veya ek mali yükümlülük
gibi diğer mali yükümlülüklere tabi olduğu hallerde, uygun bir menşe
şahadetnamesinin sonradan kontrol sonucunun tebliğ tarihinden itibaren altı
aylık süre içinde ibraz edilmesi durumunda;
1) Ticaret politikası önlemleri ve/veya ek mali yükümlülük gibi
diğer mali yükümlülüklere ilişkin olarak alınan teminatın iadesi;
2) Teminat alınmamış ancak fark vergilerle ilgili tahakkuk
çıkarılmış olan beyannameler için; tahsilatı yapılmış olan vergilerle ilgili
olarak, ticaret politikası önlemi ve/veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali
yükümlülüklere ilişkin kısmın geri verilmesi;
3) Teminat alınmamış ve tahakkuk çıkarılmış olmakla birlikte
tahsil edilmemiş olan vergilerle ilgili olarak ise, sadece eşyaya tekabül eden
gümrük vergilerinin tahsil edilmesi; ticaret politikası önlemi veya ek mali
yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere ilişkin tahakkuk ettirilen vergilerin
kaldırılması,
şeklinde işlem yapılır.
(2) Ek süreler de dahil olmak üzere Ek-1’de yer alan sonradan
kontrol sürelerinin bitiminde cevap alınamayan A.TR Dolaşım Belgesi, menşe
ispat belgesi veya menşe şahadetnamesine yönelik sonradan kontrol taleplerinde,
alınan teminat, gümrük mevzuatında öngörülen usuller dâhilinde Hazineye irat
kaydedilir, teminat alınmamış ise 4458 sayılı Kanundaki zamanaşımı hükümleri
dikkate alınarak fark vergiler tahakkuk ettirilir, ceza tatbik edilmez.
(3) Birinci ve ikinci fıkraların uygulandığı hallerde, yükümlü
veya yetkili temsilcilerince gümrük mevzuatına uygun şekilde itiraz edilmesi
durumunda, itirazda bulunulan kararlarla sınırlı olmak üzere, yapılan itiraz
sonuçlanıncaya kadar ilgili ülke makamlarından olumlu cevap alınması durumunda
kararlar, gümrük idaresince tespit edilen başkaca bir husus bulunmaması
halinde, gelen cevaplara göre sonuçlandırılır.
(4) Sonradan kontrol talebinde bulunulup sürecin halen devam
ettiği hallerde, Ek-1’de yer alan sonradan kontrol süreleri dâhilinde olmakla
birlikte, eşyaya dair vergilerin tahsiliyle ilgili zamanaşımı sürelerinin
dolması durumunda, cevap alınamayan A.TR Dolaşım Belgesi, menşe ispat belgesi
veya menşe şahadetnamesine yönelik sonradan kontrol taleplerine ilişkin olarak
alınan teminat, gümrük mevzuatında öngörülen usuller dâhilinde Hazineye irat
kaydedilir.
(5) Birinci fıkranın (b) bendi ve şüphe duyulduğu hallerde (c) bendi
kapsamında, ilgili Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce, konunun
değerlendirilmesini ve gerekli olduğu hallerde 5607 sayılı Kanun ile 5237
sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda soruşturma açılmasını bir denetim elemanı
marifetiyle sağlamak üzere Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel
Müdürlüğüne bildirimde bulunulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İhracatta Düzenlenmiş Olan Belgelerin Sonradan Kontrolü
Talep üzerine yapılan sonradan kontrol işlemleri
MADDE 15- (1) İlgili mevzuat kapsamında yazılı olarak Bakanlığa
iletilen ve ihracatta düzenlenen;
a) A.TR Dolaşım Belgelerinin ve menşe ispat belgelerinin sonradan
kontrol talepleri, belgeyi onaylayan gümrük müdürlüğünün bağlı bulunduğu Gümrük
ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce sonradan kontrol işlemlerini yerine getirmek
üzere ilgili gümrük müdürlüğüne gönderilir.
b) Menşe şahadetnameleri ile Form A Menşe Belgelerinin sonradan
kontrol talepleri, ihracatın gerçekleştirildiği gümrük müdürlüğünün bağlı
bulunduğu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce sonradan kontrol işlemlerini
yerine getirmek üzere ilgili gümrük müdürlüğüne gönderilir.
c) Yurtdışı gümrük idareleri tarafından doğrudan ilgili bölge
müdürlüğüne iletilmeyen menşe beyanlarının, fatura beyanlarının, EUR-MED fatura
beyanlarının ve tedarikçi beyanlarının sonradan kontrol talepleri ise
Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü tarafından sonradan
kontrol işlemlerini yerine getirmek üzere ilgili gümrük müdürlüğüne iletilmek
amacıyla, gümrük müdürlüğünün bağlı olduğu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge
Müdürlüğüne gönderilir.
(2) Sonradan kontrolü talep edilen A.TR Dolaşım Belgeleri, menşe
ispat belgeleri ve menşe şahadetnameleri muhteviyatı eşyayı ihraç eden
yükümlünün, ticari faaliyetlerini durdurmuş ya da firmanın kapanmış olması
durumunun;
a) Tacirler için ticaret sicil müdürlükleri nezdinde, esnaflar
için esnaf ve sanatkâr sicili müdürlükleri nezdinde yapılacak girişim,
b) Merkezi Sicil Kayıt Sistemi, Esnaf ve Sanatkâr Bilgi Sistemi ya
da benzer şekilde diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca sağlanan elektronik veri
sistemlerinden sorgulanması,
sonucunda teyit edilmesi halinde; sırasıyla gümrük müdürlüğünün
kayıtları, söz konusu belgenin satışını yapan TOBB, TİM veya TESK’e bağlı oda
veya birliklerin, sonradan kontrol talebinin mahiyetine göre eşyanın serbest
dolaşımda olduğuna veya menşe statüsüne dair kayıt ve ispat niteliğini haiz
belgeleri esas alınır.
(3) İkinci fıkrada yer alan kayıt ve belgelerin sonradan kontrol
işlemini sonuçlandırmak için yeterli addedilmediği durumlarda; iflas eden,
ticarete ara veren ya da tasfiye edilen şirketlerin veya ticareti bırakan
gerçek kişi tacirlerin veyahut esnafların, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanunu uyarınca defterlerini ve belgelerini muhafaza etme
yükümlülüğünde olanların, 4458 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca
gerçekleştirdikleri gümrük işlemlerine dair ibraz ve yardım yükümlülükleri
devam etmekte olduğundan ihracata konu eşyanın serbest dolaşımda olduğu veya
menşeini tevsik edecek bilgi ve belgelerin, gümrük müdürlüğünün tayin edeceği makul
bir süre içerisinde ilgilisi tarafından ibraz edilmesi zorunludur.
(4) Üçüncü fıkrada yer alan bilgi ve belge talepleri yapılırken
4458 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yer alan süreler gümrük müdürlüğü
tarafından re’sen dikkate alınır.
Sonradan kontrolün sonuçlandırılması
MADDE 16- (1) Gümrük müdürlüğü, sonradan kontrolü yapılacak olan belgenin
üzerinde yer alan kaşenin kendisine ait olup olmadığını kontrol eder ve söz
konusu belgeyi, ilgili eşyanın ihracatına ilişkin gümrük beyannamesiyle
ilişkilendirir. Bu kapsamda;
a) Belge üzerinde yer alan kaşenin gümrük müdürlüğüne ait
olmadığının ve anılan belgeye ilişkin bir ihracat kaydı bulunduğunun
anlaşılması halinde; durum ilgili gümrük müdürlüğünce, bağlı olduğu Gümrük ve
Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne bildirilir. Bölge müdürlüğü tarafından sonradan
kontrol sonucu, talepte bulunan ülkeye bildirilir ve konunun bir denetim
elemanı marifetiyle değerlendirilmesini sağlamak üzere Uluslararası Anlaşmalar
ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğüne bildirimde bulunulur.
b) Belge üzerinde yer alan kaşenin gümrük müdürlüğüne ait
olmadığının ve anılan belgeye ilişkin bir ihracat kaydı bulunmadığının
anlaşılması halinde ise evrakta sahtecilik şüphesi ile ilgili gümrük
müdürlüğünce suç duyurusunda bulunulur.
(2) Sonradan kontrol talebine konu olan belgenin üzerindeki
kaşenin ilgili gümrük müdürlüğüne ait olduğunun ve anılan belgeye ilişkin bir
ihracat kaydı bulunduğunun anlaşılması durumunda, gümrük müdürlüklerince,
a) A.TR Dolaşım Belgelerinin sonradan kontrol işlemlerinde eşyanın
serbest dolaşım statüsüne,
b) Menşe ispat belgelerinin sonradan kontrol işlemlerinde, eşyanın
menşeine,
ilişkin tevsik edici bilgi ve belgeler, belgeyi onaylayan
kişi/kurum/kuruluş ve firma nezdinde girişimde bulunmak suretiyle temin edilir.
Belgeyi düzenleyen kişi/kurum/kuruluş tarafından ilgili bilgi ve belgelerin
gümrük müdürlüğüne iletilmesinde, sonradan kontrol sonucunun Ek-1’de yer alan
süre içinde talepte bulunan ülkeye bildirilmesi gerektiği göz önünde
bulundurulur.
(3) Eşyanın ilgili kararlar ve yönetmeliklerde belirtilen serbest
dolaşım veya menşe koşullarını sağlayıp sağlamadığı ilgili gümrük müdürlüğünce
tespit edilir. Yapılan tespit sonucu, varsa ithalatçı ülke gümrük idaresince
özellikle sorulan hususlar ve ilgili gümrük müdürlüğünün sonradan kontrol
sonuçlarına ilişkin görüşüyle birlikte, ithalatçı ülke gümrük idaresine
bildirilmek üzere, ilgili gümrük müdürlüğü tarafından bağlı bulunduğu Gümrük ve
Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne iletilir.
(4) Sonradan kontrolü talep edilen A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe
ispat belgelerinin üzerinde eksiklikler bulunması halinde, eksiklikler ilgili
kararlar ve yönetmelikler çerçevesinde duruma göre firma ve/veya gümrük idaresi
tarafından tamamlanır.
(5) Gümrük müdürlüğü tarafından A.TR Dolaşım Belgelerinin ve menşe
ispat belgelerinin ``Kontrolün Sonucu`` sütunlarının ilgili kutusu
işaretlenerek yer ve tarih bilgisi girilir. İdarenin okunaklı mührü ile ilgili
memurun imza ve kaşesi tatbik edilerek onaylanan belge, gümrük müdürlüğünün
bağlı bulunduğu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne gönderilir.
(6) Sonradan kontrolü talep edilen ihracatta düzenlenen menşe
şahadetnameleri ve Form A Menşe Belgeleri ilgili gümrük müdürlüğünce belgeyi
düzenleyen kuruluşa gönderilir. Belgeyi düzenleyen kuruluş tarafından ikinci
fıkranın (b) bendi ve üçüncü fıkra hükümlerine uygun bir şekilde
gerçekleştirilen kontrollerin ardından ilgili gümrük müdürlüğüne sonradan
kontrol sonucu, bir yazıyla bildirilir.
(7) Üçüncü fıkrada belirtilen şekilde gümrük müdürlüğünden alınan
tespit sonucu, ilgili Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce değerlendirilir.
Bu değerlendirmede öncelikle, sonradan kontrol talebinde bulunan gümrük
idaresince özellikle sorulan hususlara cevap verilip verilmediği dikkate alınır.
(8) Sonradan kontrolün sonucu, talepte bulunan yurt dışı gümrük
idaresine ilgili Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünce iletilir.
(9) İhracatçılar, sonradan kontrol işlemlerine dair gümrük
müdürlüğünce talep edilen bilgi ve belgeleri belirlenen süreler içerisinde
gümrük müdürlüklerine ibraz etmek ve yardımcı olmakla mükelleftir.
INF4 Bilgi Formlarının düzenlenmesi
MADDE 17- (1) Tedarikçi beyanlarının sonradan kontrolünün talebi
halinde, ilgili gümrük müdürlüğü tedarikçi beyanı kapsamı eşyanın menşe
statüsünü, 16 ncı maddenin üçüncü fıkrası esas alınmak suretiyle tespit eder ve
tespit sonucuna göre bir INF4 Bilgi Formu düzenler.
(2) Birinci fıkra uyarınca gümrük müdürlüğünce düzenlenen INF4
Bilgi Formu, talepte bulunan yurt dışı gümrük idaresine iletilmek üzere, gümrük
müdürlüğü tarafından bağlı bulunduğu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne
gönderilir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Serbest bölge veya antrepoya konulan eşya
MADDE 18- (1) A.TR Dolaşım Belgesi veya menşe ispat belgeleri
eşliğinde serbest bölge veya antrepoya konulan eşyaya ilişkin belgenin ilgili
mevzuatında öngörülen ibraz süresi içinde ilgili gümrük müdürlüğüne ibraz
edilmiş olması şartıyla eşyanın serbest bölge veya antrepoda kaldığı süre
boyunca belgenin geçerlilik süresinin durdurulması ve kalan sürenin eşyanın
serbest bölge veya antrepodan çıkış tarihinden itibaren başlatılması yönünde
uygulama yapılır.
Dahilde işleme rejiminde kullanım harici kalan eşyanın
serbest dolaşıma girişi
MADDE 19- (1) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ithalatı
gerçekleştirilen eşyadan kullanım harici kalanların ilgili mevzuatı dâhilinde
serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması halinde, 4458 sayılı Kanunun 114
üncü maddesi hükümleri uygulanır.
(2) Eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin tüm koşulları
sağlaması halinde, serbest dolaşıma giriş beyannamesine eşyanın dahilde işleme
rejimi kapsamında ithalatı esnasında gümrük müdürlüğüne ibraz edilen A.TR
Dolaşım Belgelerinin veya menşe ispat belgelerinin onaylı fotokopileri eklenir.
İthal edilmiş ve kullanılmış eşyanın Avrupa Birliği’ne
ihracı
MADDE 20- (1) 4458 sayılı Kanun ve dış ticaret mevzuatına uygun olarak ithal
edildikten ve kullanıldıktan sonra ihraç edilmek istenilen eşya için A.TR
Dolaşım Belgesi düzenlenmesinin söz konusu olduğu ancak bu eşyanın ithaline
ilişkin tevsik edici belgelerin, 4458 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yer
alan 5 yıllık belge saklama süresinin geçmesi nedeniyle artık mevcut olmadığı
hallerde, ihracatı ve yatırımları teşvik mevzuatı hükümleri ve ithalat
rejiminin mahrecine iade hükümleri saklı kalmak kaydıyla eşyanın serbest
dolaşımda olduğunu belirleyen ticari belge ve kayıtları ile eşyanın muhasebe
kayıtlarının bulunduğu envanter defteri kayıtları esas alınarak Bakanlıkça
yetki verilmiş kişi/kurum/kuruluşlar tarafından A.TR Dolaşım Belgesinin
onaylanması ve gümrük müdürlüklerince vize edilmesi yönündeki talepler
karşılanır.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 21- (1) 14/11/2015 tarihli ve 29532 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Gümrük Genel Tebliği (Uluslararası Anlaşmalar) (Seri No: 8)
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 22- (1) Bu Tebliğin;
a) 12 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları ile 13 üncü
maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları yayımı tarihinden altı ay sonra,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 23- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230411-4-1.pdf