TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ARASINDAKİ
TERCİHLİ TİCARET ANLAŞMASI
Karar Sayısı:
7286
12.05.2023 Tarih ve 32188 Mükerrer R.G.
29 Mart 2022 tarihinde Taşkent’te
imzalanan ve 7443 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti
ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşması”nın
onaylanmasına, 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2 nci ve 3 üncü
maddeleri gereğince karar verilmiştir.
Dibace
Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan
Cumhuriyeti (bundan sonra birarada “Akit Taraflar” veya “Özbekistan”, “Türkiye”
ve “Akit Taraf” olarak adlandırılacaklardır),
Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan
Cumhuriyeti arasında 8 Mayıs 1996 tarihinde imzalanan ebedi dostluk ve
işbirliği anlaşması temelinde;
Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan
Cumhuriyeti arasında 13 Nisan 1998 tarihinde imzalanan Ticaret ve Ekonomik
İşbirliği Anlaşması’ndan doğan hak ve yükümlülüklerini tanıyarak;
Gelişme Yolundaki Ülkeler olarak
Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti arasındaki Tercihli Ticaret
Anlaşmasının (bundan böyle “Anlaşma” olarak anılacaktır) ticaret ve ekonomik
ilişkiler için yeni bir ortam yaratacağının bilincinde olarak,
GATT Taraf Ülkelerinin “1979
Tarihli Özel ve Lehte Muamele, Mütekabiliyet ve Gelişme Yolundaki Ülkelerin
Daha Fazla Katılımına İlişkin Yetki Hükmüne” uygun olarak ticaretin
serbestleştirilmesini arzulayarak,
Köklü dostluk ve kardeşlik
ruhuyla;
İkili ilişkileri güçlendirmenin
ekonomik ve özel yararlar getireceği ve Akit Tarafların halklarının hayat
standartlarını arttıracağının farkında olarak;
Karşılıklı ekonomilerinin daha da
gelişmesini sağlamak için ticarete konu olabilecek malların çeşitlendirilmesi
gereğini vurgulayarak;
Aşağıdaki hususlarda
anlaşmışlardır:
MADDE
1
Amaçlar
Bu Anlaşmanın amacı, Akit
Taraflar arasında ticari ilişkileri özellikle aşağıda ifade edilen hususlar
vasıtasıyla güçlendirmektir:
a) bu Anlaşmanın 5. Maddesinde
yer alan genel prensipler;
b) bu Anlaşmanın Ek I-A ve I-B’sinde
yer alan ürünlerde tarifelerin indirilmesi ya da sıfırlanması ve tarife benzeri
engellerin kaldırılması;
c) Akit Taraflar arasındaki
ekonomik ilişkilerin ahenkli şekilde gelişmesi yoluyla ticaretin
güçlendirilmesi ve teşvik edilmesi;
d) Akit Taraflar arasında
elverişli adil rekabet koşullarının yaratılması;
e) Akit Taraflar arasında
ticaretin sürdürülebilir büyümesi için daha öngörülebilir ve güvenli ortamın
yaratılması.
MADDE
2
Anlaşmanın
Yorumlanması
Bu Anlaşmanın maddeleri, Akit
Tarafların bu Anlaşmayı iyi niyet çerçevesinde uygulayacakları ve
yükümlülüklerinden kaçınmayacakları dikkate alınarak; uluslararası anlaşmaların
hükümlerinin yorumlanmasına ilişkin teamül kuralları hakkındaki uluslararası
devletler hukukuna uygun biçimde yorumlanacaktır.
Bu Anlaşmanın ekleri, bu
Anlaşmanın ayrılmaz parçalarıdır.
MADDE
3
Tanımlar
Bu Anlaşmanın amaçları
kapsamında;
“Tarifeler”, Akit Tarafların
ülkelerinde yürürlükte olan milli mevzuatları kapsamında tesis edilen tarife
cetvellerinde tanımlanan gümrük tarifeleri veya tarife benzeri etki doğuran
gümrük vergileri anlamına gelmektedir. Tarifeler, 9. Madde uyarınca uygulanan
dampinge karşı vergiyi ve telafi edici vergiyi ya da 10 ve 11. Maddeler
uyarınca uygulanan korunma önlemlerini içermez.
“Tarife-Benzeri Önlemler”,
yalnızca ithal edilen ürünlerden tahsil edilen ve dış ticaret işlemlerinde
tarife benzeri etkisi olan tarifeler dışındaki ücretler, vergiler ve gümrük
harçları anlamına gelmektedir. Benzer yerli ürünlere aynı usulde uygulanan
dolaylı vergiler ve harçlar veya belirli hizmetlerin verilmesi karşılığında
alınan ithalat harçları ve bu Anlaşma kapsamında izin verilen diğer vergiler
tarife-benzeri önlemler olarak değerlendirilmezler.
“Mallar”, Armonize Sistem Gümrük
Tarife Pozisyonu altındaki emtia, materyaller ve ürünleri içermektedir.
“Tercihli muamele”, bir Akit
Tarafın, malların dolaşımında tarifelerin ortadan kaldırılması veya azaltılması
ve gerekli hallerde kotaların uygulanması suretiyle, bu Anlaşma kapsamında
tanıdığı herhangi bir tavizi veya ayrıcalığı ifade eder.
MADDE
4
Kapsam
Bu Anlaşmanın hükümleri, Akit
Taraflar arasında, karşılıklı ticarette bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde
belirtilen, Akit Taraflar menşeli ürünlere ilişkin mal ticaretine
uygulanacaktır.
MADDE
5
Genel
Prensipler
Bu Anlaşma, Akit Tarafların
ekonomik kalkınma seviyelerini, dış ticaretinin seyrini ve tarife
politikalarını göz önünde bulundurarak; Akit Tarafların eşit olarak
faydalanması amacıyla, avantajların mütekabiliyeti ilkesi uyarınca
uygulanacaktır.
MADDE
6
Diğer
Anlaşmalarda Düzenlenen Ticari İlişkiler
Bu Anlaşma, Akit Tarafların
üçüncü taraflarla gümrük birliği, serbest ticaret alanı, tercihli ticaret
anlaşması, çok taraflı ticaret anlaşması veya sınır ötesi ticaret
düzenlemelerini sürdürmesini veya kurmasını engellemeyecektir.
Bu Anlaşma, Akit Tarafların taraf
olduğu diğer ikili, bölgesel ve çok taraflı anlaşmalardan kaynaklı hak ve
yükümlülüklerine halel getirmeyecektir.
MADDE
7
Tavizlerin
Teatisi
Akit Taraflar, bu Anlaşmanın
Ek-II’sindeki menşe kurallarına ilişkin hükümlere uygun olarak, bu Anlaşmanın
Ek I-A ve Ek I-B’sinde listelenen ürünler için birbirlerine taviz tanıyacaktır.
Her bir ürün için indirimlerin
uygulanacağı veya sıfırlanacak olan baz tarife oranı, bu Anlaşmanın Ek I-A ve
Ek I-B’sinde gösterilmektedir.
Bu anlaşma yürürlüğe girdikten
herhangi bir zaman sonra, taraflardan biri, anlaşma kapsamındaki ürünlerin
ticaretinde uygulanan MFN tarife oranlarını azaltırsa, bu anlaşmanın Ek I-A ve
Ek I-B’sine göre hesaplanandan düşük olması halinde, sözkonusu indirilmiş
tarife oranları uygulanır.
Taraflar, ithalat ve ihracatta
uygulanan her türlü ücret ve harçların (bu anlaşmanın 3. Maddesinde tanımlanan
tarifeler hariç) sağlanan hizmet ile sınırlı olmasını ve yerli ürünlerin
dolaylı koruması veya mali amaçlarla getirilen vergi uygulaması teşkil
etmemesini temin eder.
Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini
takiben, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde belirtilen ürünlerin Akit
Taraflar arası ticaretinde yeni tarife veya eşdeğer etkiye sahip harçlar
yürürlüğe konulmayacaktır. Akit Taraflar, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde
belirtilen ürünlerde tarife-benzeri önlem uygulamayacaktır.
Akit Taraflar, Ortak Komite
toplantıları bünyesindeki istişareler aracılığıyla işbu Anlaşmanın EK I-A ve Ek
I-B’sinin uygulanmasındaki ilerlemeyi tavizleri güncellemek ve gözden geçirmek
üzere değerlendirecektir.
Akit Taraflardan birinin diğer
Akit Tarafa ithal edilen malları; bu malların satışını, satışa sunulmasını,
satın alınmasını, nakliyesini, dağıtımını ve kullanımını etkileyen kanunlar,
düzenlemeler ve koşullar çerçevesinde, milli menşeli benzer ürünlerden daha az
elverişli muameleye tabi tutulmayacaktır.
MADDE
8
Menşe
Kuralları
Akit Taraflar, bu Anlaşmanın Ek I-A
ve Ek I-B’sinde bulunan ürünlerin ikili ticaretinde menşe kuralları uygulama
konusunda anlaşmıştır.
Bu Anlaşmanın hükümleri
kapsamındaki mallar Ek II’de belirlenen menşe kurallarını sağlamak koşuluyla,
tercihli muameleye tabi olacaktır.
Bu Anlaşma’nın Ek II’sinde yer
alan menşe kurallarının değiştirilmesi ihtiyacının doğması halinde, Ortak
Komite bu Anlaşma’nın 18. Maddesi uyarınca gerekli işlemleri başlatacaktır.
MADDE
9
Dampinge
Karşı ve Telafi Edici Önlemler
Akit Taraflar, GATT 1994 Madde VI
ve XVI ile GATT 1994 Madde VI’nın Uygulanmasına Dair DTÖ Anlaşması ve DTÖ
Sübvansiyon ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması ile bunların ekleri kapsamında
belirlenen kural ve prosedürler çerçevesinde, antidamping ve korunma önlemleri
alma hakkına sahiptir.
Bu Maddede aksi belirtilmediği
sürece, bu Anlaşmada yer alan hiçbir hüküm, GATT 1994 Madde VI ve XVI ile GATT
1994 Madde VI’nın Uygulanmasına Dair DTÖ Anlaşması ve DTÖ Sübvansiyon ve Telafi
Edici Önlemler Anlaşması ile bunların ekleri kapsamında uygulanacak antidamping
veya telafi edici vergilere veya önlemlerine dair ek hak ve yükümlülük
yaratmayacaktır.
Akit Taraflardan biri antidamping
veya telafi edici önlem uygulamak isterse, önlemi uygulamaya geçirmeden önce
sözkonusu önlemi gerekli kılan ana bilgi ve bulguları diğer tarafla
paylaşacaktır. Akit Tarafın menfaatlerinin korunması için bu bilgiler bir süre
öncesinde sunulacaktır.
Bu Maddenin hükümleri, Özbekistan’ın
DTÖ’ye katılımının ardından bu Anlaşma’nın 20. Maddesine tabi olmayacaktır.
MADDE
10
Genel
Korunma Önlemleri
Bu Anlaşmanın hiçbir hükmü, Akit
Tarafların GATT 1994 Madde XIX ve DTÖ Korunma Önlemleri Anlaşması kapsamında
korunma önlemleri almasını engellemez.
MADDE
11
İkili
Korunma Önlemleri
Bu Anlaşma kapsamında tarife
oranının indirilmesi veya sıfırlanması sonucu olarak, bir Akit Tarafın, diğer
Akit Taraf menşeli ürünleri ithal ederken mutlak veya yerli üretime göre nıspi
olarak artan miktarda ve diğer Tarafın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten
yerli üreticileri üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak
şartlarda ithal etmesi halinde, ithal eden Akit Taraf bu Anlaşma’nın 19.
Maddesi gereği diğer Akit Taraf ile ön danışmalarda bulunarak, DTÖ Korunma
Önlemi Anlaşması’nda belirtilen usullere uygun korunma önlemleri alabilecektir.
Korunma önlemleri uygulanmadan
önce, bu önlemi uygulama niyetinde olan Akit Taraf, her iki Akit Tarafça kabul
edilebilir bir çözümün bulunmasını teminen durumun incelenmesi için gerekli tüm
bilgileri diğer Akit Tarafa sunacaktır. Böyle bir çözüm bulmak amacıyla, Akit
Taraflar, derhal bu Anlaşmanın 19. Maddesinde belirtildiği üzere danışmalarda
bulunacaktır. Danışmalar sonucunda, Akit Taraflar 30 gün içerisinde bir anlaşmaya
varamazsa, şikayette bulunan Akit Taraf, korunma önlemi uygulayabilecektir.
İthalatçı Akit Taraf, söz konusu malın gümrük vergisi oranını aşağıdakilerin en
düşüğünü aşmayacak şekilde arttırabilecektir:
a) önlemin alındığı tarihte
eşyaya uygulanmakta olan gümrük vergisi oranı veya;
b) bu Anlaşma’nın Ek I-A ve Ek
I-B’sinde belirtilen baz gümrük vergisi oranı.
Bu Anlaşma’nın amaçları
doğrultusunda, ithalatçı Akit Taraf korunma önlemi türünü belirlerken,
ihracatçı Akit Taraf üzerinde daha az olumsuz etkisi olacak önlemi seçecektir.
Taraflardan hiçbiri ikili korunma
önlemini aşağıda belirtilen şekilde uygulayamayacaktır:
(a) uygulayıcı Tarafın yetkili
makamlarının, bu Maddede belirtilen usullere uygun olarak, ikili korunma
önleminin ciddi zararı önlemek veya telafi etmek ve yerli üreticilerin uyumunu
kolaylaştırmak üzere gerekli olmaya devam ettiğine ve yerli üretim dalının uyum
sağlamakta olduğuna dair delillerin bulunduğunu saptaması halinde toplam
uygulama süresinin ilk başvuru süresi ve herhangi bir uzatma dahil olmak üzere
üç yılı geçmemesi şartıyla önlemin bir yıl daha uzatılabilmesi durumu hariç
olmak üzere iki yılı aşacak şekilde; veya
(b) bu Anlaşma’nın yürürlüğe
girişinden itibaren beş yıllık dönemi belirten geçiş döneminden sonra.
Korunma önlemi uygulamak isteyen
Akit Taraf, diğer Taraf ile istişare içinde, diğer Tarafa üzerinde karşılıklı
uzlaşılmış ve korunma önlemleri süresi boyunca devam edecek, eş etkili ve
ticari tazmin amaçlı tavizler sağlayacaktır. İlgili istişareler, korunma önlemi
uygulanmaya başlanması kararını izleyen 30 gün içerisinde başlayacaktır.
Akit Taraflar istişareleri,
başlamalarının ardından 30 gün içerisinde bitiremezlerse, ihracatçı Taraf,
korunma önlemi uygulayan tarafa yönelik eş etkili şekilde uyguladığı tavizleri
askıya alabilir.
5. paragrafta belirtilen askıya
alma hakkı, bu Anlaşma hükümlerine uygun olarak, ithalatta mutlak artışa karşı
alınan korunma önleminin ilk iki yılında uygulanmayacaktır.
Bir Akit Taraf, yalnızca bu
Anlaşma yürürlüğe girdikten iki yıl sonra korunma önlemi uygulamaya
başlayabilir.
Bir Akit Taraf, diğer Akit
Tarafın son üç yılda ithal edilen ürünü kapsamında ilk beş tedarikçi ülkeleri
arasında yer almıyorsa ve ithal edilen ürünü toplam ithalatın %10’undan azını
teşkil ediyorsa, ve son üç yıl süresince diğer Akit Taraftan ithalat hacmi
düşüyor veya diğer ülkelerden yapılan ithalata kıyasla (mutlak veya görece
olarak) daha az bir hızla artıyor ise soruşturma, herhangi bir ikili korunma
önlemi alınmaksızın kapatılmalıdır.
MADDE
12
Standartlar,
Teknik Düzenlemeler, Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri
Akit Taraflar, teknik
düzenlemelerin, uygunluk değerlendirme prosedürlerinin ve standartların
karşılıklı ticarete engel oluşturacak şekilde hazırlanmamasını, kabul
edilmemesini veya uygulanmamasını sağlayacaklardır.
Akit Taraflar, bu Maddenin
uygulanmasında DTÖ Ticarette Teknik Engeller Anlaşması (TBT) ile Sağlık ve
Bitki Sağlığı Önlemleri Anlaşması (SPS) kural ve ilkelerini uygulayacaklardır.
Akit Taraflar aşağıdakileri
sağlayacaktır:
a) her türlü sağlık ve bitki
sağlığı önlemlerinin, yalnızca insan,
hayvan veya bitki yaşamını veya sağlığını korumak için gerekli olduğu ölçüde,
bilimsel ilkelere dayalı olarak uygulanması ve ilgili bilimsel bilgilerin
mevcudiyeti ve bölgesel koşullar dikkate alınarak yeterli kanıt olmadan
sürdürülmemesi,
b) yerine getirilmemesinin
yaratacağı riskler göz önünde bulundurularak, teknik düzenlemeler meşru bir
amacı yerine getirmek için ticareti gereğinden fazla kısıtlayıcı olmamalıdır.
Bu tür meşru hedefler, diğerlerinin yanı sıra bu Anlaşmanın 15. ve 16.
Maddelerinde açıklananlar; yanıltıcı uygulamaların önlenmesi ve çevrenin
korunmasıdır. Bu tür riskleri değerlendirirken, dikkate alınması gereken ilgili
unsurlar, diğerlerinin yanı sıra mevcut bilimsel ve teknik bilgiler, ilgili
işleme teknolojisi veya ürünlerin amaçlanan nihai kullanımları olacaktır.
c) diğer Akit Taraftan ithal
edilen ürünler, ulusal ürünlerden veya diğer herhangi bir ülke menşeli
ürünlerden daha az ayrıcalıklı olmayacaktır.
d) teknik düzenlemelerin gerekli
olduğu durumlarda ve ilgili uluslararası standartlar mevcutsa veya kısa bir
süre içinde hazır olacaksa, teknik düzenlemelerde bu veya ilgili bölümler esas
alınır.
e) ihracatçılar ve ithalatçılar
için elverişli şartları yaratmak, mallarının dolaşımını kolaylaştırmak ve
ticaretin önündeki gereksiz teknik engelleri kaldırmak üzere, Akit Taraflar,
Tarafların ikili ve çok taraflı yükümlülüklerine halel getirmemek kaydıyla, her
iki Akit Tarafın akreditasyon kurumlarının ILAC MRA ve IAF MLA’ın ilgili kapsamlarına
taraf olmaları şartıyla Ek I-A ve Ek I-B’de yer alan ürünler için diğer Akit
tarafın uygunluk değerlendirme kurumlarının akredite edilmiş uygunluk
değerlendirme süreçlerini (uygunluk sertifikaları, uygunluk beyanları ve test
raporları) kabul edecektir.
MADDE
13
Ödemeler
Dengesi Zorlukları
Akit Taraflardan herhangi birinin
ciddi bir ödemeler dengesi sorunu yaşaması veya tehdidi altında olması
durumunda, ilgili Akit Taraf, Uluslararası Para Fonu Anlaşması’nın VIII ve XIV.
Maddelerinde belirtilen koşullara uygun olarak, sınırlı bir süre için olacak ve
ödemeler dengesi durumunu düzeltmek için gerekli olanın ötesine geçemeyecek
şekilde kısıtlayıcı tedbirler alabilir. İlgili Akit Taraf, bahse konu
önlemlerin yürürlüğe girişini diğer Akit Tarafa derhal bildirecek ve diğer Akit
Tarafa bunların kaldırılmasına ilişkin bir takvimi mümkün olan en kısa sürede
sunacaktır.
MADDE
14
Yeniden
İhracat ve Ciddi Kıtlık Hükmü
Bir Akit Tarafın, başka bir
ülkeden mal ithalatında veya bir ülkeye mal ihracatında bir yasaklama ya da
kısıtlama uygulaması veya sürdürmesi halinde, bu Anlaşmadaki hiçbir hüküm, Akit
Tarafın,
a) Başka ülkenin buna benzer
mallarının diğer Akit Taraf ülkesinden ithalatını sınırlandırılmasını veya
yasaklamasını ya da;
b) Diğer Akit Taraf ülkesine bu ürünün
ihraç edilmesini, bu ürünün diğer Akit Taraf ülkesinde tüketilmeksizin doğrudan
veya dolaylı olarak Anlaşmaya taraf olmayan ülkelere yeniden ihraç edilmemesi
koşulunun talep edilmesini
engelleyecek şekilde
yorumlanamaz.
İlaveten, bu Anlaşmanın hükümleri
herhangi bir Akit Tarafın, ihracatçı Taraf için gerekli bir üründe ciddi
kıtlığı veya kıtlık tehdidini önlemek ya da kaldırmak için gerekli ticareti
kısıtlayıcı önlemleri almasını veya uygulamasını engellemez. Bu önlemler, ayrım
gözetilmeyecek şekilde uygulanacak ve devam etmelerini haklı kılan koşullar
sona erdiğinde kaldırılacaklardır. Akit Taraflar birbirlerini bu Madde’ye göre
aldıkları önlemler hakkında ivedilikle bilgilendireceklerdir.
MADDE
15
Genel
İstisnalar
GATT 1994’ün Madde XX ve
yorumlayıcı notları (dipnotları dahil), bu Anlaşmanın Akit Tarafları için
gerekli değişiklikler yapılarak bu Anlaşmaya dahil edilmiş ve bu Anlaşmanın bir
parçası haline getirilmiştir.
MADDE
16
Güvenlik
İstisnaları
Bu Anlaşmada yer alan hiçbir
hüküm, Akit Taraflardan birinin güvenlik amacıyla aşağıda yer alan gerekli
önlemleri almasını engellemez:
a) temel güvenlik çıkarları
aleyhindeki bilginin açıklanmasını önlemesini;
b) aşağıda belirtilenlere benzer
durumlarda temel güvenlik çıkarlarını koruması ya da uluslararası
yükümlülükleri veya ulusal politikaları yerine getirmesini:
i. spesifik olarak askeri amaçlı
olmayan ürünlerde rekabet koşullarını bozmaması şartıyla, silah, mühimmat veya
savaş malzemelerinin ticareti ya da askeri bir kuruluşa yönelik doğrudan veya
dolaylı diğer mal, malzeme ya da hizmetlerin ticareti ile ilgili olarak;
ii. biyolojik ve kimyasal
silahlar ile nükleer silahlar ya da diğer nükleer patlayıcı cihazların
yayılmasının engellenmesi ile ilgili olarak;
iii. savaş zamanı ya da diğer
ciddi uluslararası gerilim zamanlarında.
MADDE
17
Bilgi
Teatisi
Her bir Akit Taraf, bu Anlaşma’nın
işleyişini etkileyebilecek mevcut ya da taslak bir önleme ilişkin olarak, Akit
Taraflardan birinin isteği üzerine, 30 gün içerisinde bilgi sunacak veya diğer
Akit Tarafın sorduğu herhangi bir soruya cevap verecektir.
Akit Taraflar, bu Anlaşma’nın
kapsadığı herhangi bir ticari konuya ilişkin kanun ve kurallarının
yayınlanmasını veya kamuya açık olmasını sağlayacaktır.
MADDE
18
Ortak
Komite
Bu Anlaşma ile Akit Tarafların
temsilcilerinden müteşekkil bir Ortak Komite kurulmuştur. Ortak Komite, bu
Anlaşmanın uygulanmasına ilişkin gerçekleşen gelişmeleri gözden geçirmek
amacıyla yılda bir defa toplanacaktır. Ayrıca, Akit Taraflardan her biri, diğer
Akit Tarafa bildirimde bulunarak olağanüstü toplantı tertip edilmesini talep
edebilir.
Ortak Komite, bu Anlaşmanın
hükümleri çerçevesinde kendisine verilen görevleri üstlenecektir. Akit
Taraflardan birinin talebi ve diğer Akit Tarafın onayı üzerine, Ortak Komite,
bu Anlaşmanın uygulanmasını etkileyen başka herhangi bir konuyu da
inceleyebilir.
Ortak Komite, bu Anlaşmada
yapılacak herhangi bir tadilata ilişkin kararlar da dahil olmak üzere, bu
Anlaşma ile ilgili konularda kararlar alabilir. Ortak Komite, ayrıca, bu
Anlaşma ile ilgili konularda tavsiyelerde bulunabilir.
Ortak Komite tarafından bu
Anlaşmada yapılacak herhangi bir tadilat hakkında alınan kararlar, bu
Anlaşmanın 22 ve 23. Maddeleri uyarınca Akit Tarafların ilgili iç hukuki
süreçlerinin tamamlanmasına tabi olacaktır.
Ortak Komite’nin kararları,
oybirliği ile alınacaktır.
Ortak Komite usul kurallarını ilk
toplantısında belirleyecektir.
Ortak Komite, gerekli gördüğü
halde alt komiteler ve çalışma grupları kurabilir.
MADDE
19
Danışmalar
Akit Taraflardan her biri, bu
Anlaşma’nın uygulanmasını etkileyecek herhangi bir konu hakkındaki danışma
taleplerine olumlu yaklaşacak ve danışmalar için yeterli imkanı sağlayacaktır.
Ortak Komite, bu Maddenin 1.
paragrafı uyarınca danışmalar aracılığıyla tatmin edici bir sonuca ulaşılması
mümkün olmayan bir konunun değerlendirilmesi için, Akit Taraflardan birinin
talebinin ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde toplanacaktır.
MADDE
20
Anlaşmazlıkların
Halli
Akit Taraflar arasında Anlaşmanın
yorumlanmasından veya uygulanmasından kaynaklanan herhangi bir anlaşmazlık,
öncelikle Ortak Komite tarafından ikili istişareler yoluyla dostane bir şekilde
çözülecektir.
Ortak Komite toplantısı,
anlaşmazlığı çözme talebinin alındığı tarihten itibaren 60 gün içinde
yapılmazsa veya Ortak Komite tarafından 45 gün içinde karşılıklı olarak tatmin
edici bir çözüme ulaşılamazsa, Akit Taraflardan herhangi biri tarafından
anlaşmazlık bir Tahkim Heyetine havale edilebilir.
Tahkim Heyetinin işleyişi ve
Tahkim Heyetinin kararını sunması gereken takvim Ortak Komite tarafından
belirlenecektir.
Akit Taraflar, Ortak Komite ve
Tahkim Heyetine uyuşmazlığı incelemesi ve çözmesi için her türlü desteği
sunacak ve Tahkim Heyetinin kararını yerine getirmek için gerekli önlemleri
almakla yükümlü olacaklardır.
Tahkim Heyeti üç üyeden oluşacaktır.
Her Akit Taraf, başvuru tarihinden itibaren otuz gün içinde bir üye atayacaktır
ve Ortak Komite, başvuru tarihinden itibaren kırk beş gün içinde Başkan olarak
görev yapacak üçüncü bir üyeyi seçecektir. Başkan, Akit Taraflardan birinin
vatandaşı olmayacak ve atama sırasında her iki Akit Tarafla diplomatik
ilişkileri bulunan bir devletin vatandaşı olacaktır. Tahkim Heyetinin kuruluş
tarihi, Başkanın atandığı tarih olacaktır.
Tüm hakemler kesinlikle
tarafsızlık, güvenilirlik ve sağlam muhakeme temelinde seçilecek ve hukuk,
uluslararası ticaret veya bu Anlaşmayla ilgili diğer konularda veya
uluslararası ticaret anlaşmalarından doğan ihtilafların çözümünde uzmanlaşmış
bilgi veya deneyime sahip olacaklardır. Hakemler bağımsız olacak, bireysel
kapasitelerinde hizmet verecek, bu anlaşmazlıkla ilgili olarak herhangi bir
Taraf veya kuruluşla ilişkili olmayacaklar ve onlardan talimat almayacaklardır.
Akit Taraflarca aksi
kararlaştırılmadıkça, Tahkim Heyeti işlemleri, şikayet edilen Akit Tarafın
ülkesinde gerçekleştirilecektir. Akit Taraflarca mutabık kalınan hükümlere tabi
olarak, tahkim heyeti prosedürünü belirleyecektir. Her Akit Taraf, hakeminin
masraflarını ve tahkim sürecinde kendi sunumunun maliyetlerini üstlenecektir.
Hakem Heyeti başkanının masrafı ve panelin diğer masraflar Akit Taraflarca eşit
olarak paylaşılacaktır.
Akit Taraflar, Ortak Komite veya
Tahkim Heyeti kararının uygulanması için gerekli önlemleri alacaklardır. Bir
Akit Tarafın kararları uygulamaması halinde, diğer Akit Taraf, eşdeğer tercihli
uygulamayı geri çekme hakkına sahip olacaktır.
MADDE
21
Yükümlülüklerin
Yerine Getirilmesi
Akit Taraflar, bu Anlaşmanın
amaçlarının başarıya ulaşmasını ve bu Anlaşmadan doğan yükümlülüklerinin yerine
getirilmesini teminen gerekli bütün önlemleri alacaklardır.
Akit Taraflardan biri, diğer Akit
Tarafın bu Anlaşmadan doğan bir yükümlülüğünü yerine getirmediği kanısına
varırsa, söz konusu Akit Taraf, ilk olarak bu Anlaşmada 19’uncu ve 20’nci
maddede öngörülen usullere başvuracaktır.
Eğer danışma talebinin ulaşmasından
itibaren 60 gün içerisinde danışma yapılmazsa veya Ortak Komite danışma
talebinin ulaşmasından itibaren 45 gün içinde anlaşmazlığı çözüme
kavuşturamazsa ya da Hakem Heyeti kuruluş talebinin alındığı tarihten itibaren
60 gün içinde Tahkim Heyeti kurulamaz ise şikayetçi Akit Taraf, eşdeğer
tercihli uygulamasını geri çekme hakkına sahip olacaktır.
MADDE
22
Tadilat
Bu Anlaşma, Anlaşmanın ayrılmaz
bir parçası olan ayrı protokoller yoluyla Akit Tarafların karşılıklı rızasıyla
değiştirilebilir. Bu değişiklikler, bu Anlaşmanın 23. Maddesi uyarınca
yürürlüğe girecektir.
MADDE
23
Yürürlüğe
Girme, Yürürlük Süresi ve Fesih
Bu Anlaşma, Akit Taraflarca
yürürlüğe girmesi için gerekli iç yasal prosedürlerin yerine getirildiğine
ilişkin son yazılı bildirimin diplomatik kanallardan alınmasını izleyen ikinci
ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.
Bu Anlaşma sınırsız bir süre için
akdedilmiştir. Her Akit Taraf, diğer Akit Tarafa diplomatik yollardan yazılı
olarak bildirimde bulunmak suretiyle bu Anlaşmayı feshedebilir. Bu durumda, bu
Anlaşma, fesih bildiriminin diğer Akit Tarafça alındığı tarihi takip eden 6
(altı) ay sonra feshedilecektir.
İşbu Anlaşma Taşkent’de, 29 Mart
2022 tarihinde, her biri Türkçe, Özbekçe ve İngilizce dillerinde, tüm metinler
eşit derecede geçerli olmak üzere iki orijinal nüsha olarak imzalanmıştır.
Anlaşma hükümlerinin yorumlanmasında farklılık olması durumunda, İngilizce
metinler geçerli olacaktır.
TÜRKİYE
CUMURİYETİ ÖZBEKİSTAN
CUMHURİYETİ
ADINA ADINA
Dr.
Mehmet MUŞ Sardor
UMURZAKOV
Ticaret
Bakanı Başbakan
Yardımcısı ve Yatırımlar ve
Dış
Ticaret Bakanı
Ek İçin; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/05/20230512M1-3.pdf