TÜRKİYE
CUMHURİYETİ İLE ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ARASINDAKİ TERCİHLİ TİCARET
ANLAŞMASI ÇERÇEVESİNDEKİ
TİCARETTE EŞYANIN TERCİHLİ
MENŞEİNİN TESPİTİ
HAKKINDA YÖNETMELİK
Ticaret Bakanlığından:
24.06.2023 Tarih ve 32231 Sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan
Cumhuriyeti arasında 29/3/2022 tarihinde imzalanan, 23/3/2023 tarihli ve 7443
sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 12/5/2023 tarihli ve 7286 sayılı
Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanan Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan
Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşmasının ekinde yer alan Tercihli
Menşe Kuralları ve İdari İşbirliği Yöntemlerine İlişkin Ek-2’nin uygulanmasına
ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti
arasında 29/3/2022 tarihinde imzalanan, 23/3/2023 tarihli ve 7443 sayılı
Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 12/5/2023 tarihli ve 7286 sayılı
Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanan Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan
Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşmasının ekinde yer alan Tercihli
Menşe Kuralları ve İdari İşbirliği Yöntemlerine İlişkin Ek-2’nin uygulanmasına
ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 448 inci maddesi ile bu Yönetmeliğin 1 inci
maddesinde belirtilen Ek-2’ye dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti
arasında imzalanan ve 2 nci maddede belirtilen Tercihli Ticaret Anlaşmasını,
b) Armonize Sistem: 10/11/1988 tarihli ve 3501 sayılı Kanunla
katılmamız uygun bulunan Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama
Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşmede belirtilen şekilde ve Sözleşmenin
ekinde yer alan pozisyonları, alt pozisyonları ve bunlara ait sayısal kodları,
Bölüm, Fasıl ve Alt Pozisyon Notlarını ve Armonize Sistemin yorumu ile ilgili
Genel Kuralları kapsayan Nomanklatürü,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) Elektronik sistem: Menşe ispat ve dolaşım belgelerinin
düzenlenmesine yönelik başvurunun yapılması, belgelerin düzenlenmesi, kontrol
edilmesi, onaylanması ve vize işlemlerinin gerçekleştirilmesini sağlamak üzere
Bakanlık ya da Bakanlıkça yetkilendirilen kişi ve kuruluşlarca elektronik
ortamda verilen hizmet ve bu hizmete dair altyapıyı,
d) Eşya: Girdi ve ürünleri,
e) EUR.1 Dolaşım Belgesi: Menşeli ürünlerin Anlaşma hükümlerinden
yararlanabilmesini sağlamak üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kişi veya
kuruluşlarca usulüne uygun olarak düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen,
örneği Ek-1’de yer alan formu,
f) EUR.1 Dolaşım Belgesi başvuru formu: İhracatçı veya yetkili
kanuni temsilcisi tarafından EUR.1 Dolaşım Belgesi talep edilmek üzere doldurulması
gereken, örneği Ek-1’de yer alan formu,
g) Fabrika çıkış fiyatı: Ürün için taraf ülkelerden birinde nihai
işçilik veya işlemin gerçekleştirilmesini üstlenen imalatçıya fabrika çıkışı
itibarıyla ödenen, kullanılan bütün girdilerin kıymetlerinin dahil edilmiş
olduğu, elde edilmiş ürünün ihracatında geri ödenen veya ödenebilecek yurt içi
vergilerin tenziliyle bulunan fiyatı,
ğ) Fasıllar, pozisyonlar ve alt pozisyonlar: Armonize Sistem veya
“AS” olarak belirtilen, Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemini oluşturan
Nomanklatürde kullanılan fasıllar (iki haneli kodlar), pozisyonlar (dört haneli
kodlar) ve alt pozisyonları (altı haneli kodlar),
h) Girdi: Ürünün imalatında kullanılan herhangi madde, hammadde,
parça veya aksam ve benzerlerini,
ı) Girdilerin kıymeti: Kullanılan menşeli olmayan girdilerin ithalat
esnasındaki gümrük kıymetini ya da bunun bilinmemesi veya tespit edilememesi
halinde ihracatçı taraf ülkede girdiler için ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatı,
i) Gümrük idareleri: Türkiye için Ticaret Bakanlığını, Özbekistan
için Devlet Gümrük Komitesi ile Dış Ticaret ve Yatırım Bakanlığını,
j) Gümrük kıymeti: İthalat ülkesine ihraç amaçlı satışlarda diğer
tahsil edilebilir vergiler ve ödenen miktarlar da dâhil olmak üzere eşya için
gerçekte ödenen veya ödenebilir ücret olan ithal eşyasının satış bedeli,
k) İkamet eden: Gerçek kişi durumunda, bir taraf ülkenin
toprağında kalıcı şekilde yaşayan herhangi bir kişiyi, tüzel kişi veya kurum
kişisi durumunda, toprağında kayıtlı ofisi, merkezi binası veya kalıcı ticari
kuruluşu bulunan herhangi bir kişiyi,
l) İmalat: Montaj veya özel işlemler de dahil olmak üzere, sanayi
ve tarım ürünleri üzerinde her türlü yeterli işçilik veya işlemi,
m) Katma değer: Fabrika çıkış fiyatından, eşyaya dahil edilen
diğer taraf ülke menşeli her bir girdinin gümrük kıymetinin ya da gümrük
kıymetinin bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde ihracatçı taraf ülkede
bu girdiler için ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatın çıkarılmasıyla bulunan
değeri,
n) Menşe ispat belgesi: EUR.1 Dolaşım Belgesini,
o) Menşeli girdilerin kıymeti: (ı) bendindeki tanıma uygun olarak,
gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan, bu tür girdilerin gümrük kıymetini,
ö) Menşeli olmayan madde: Menşe statüsü belirlenemeyen girdiler
dahil, bu Yönetmelik kapsamında menşeli olarak nitelendirilmeyen girdileri,
p) Merkezi yetkili kurum: Bir taraf ülke toprağındaki eşyanın
menşeini belgeleyen birleşik elektronik sistemin devamlılığını sağlayan ve bu
sistemin doğru şekilde çalışmasını kontrol eden ve eşyanın menşe belgesini
düzenlemeye bir taraf ülke tarafından yetkilendirilen bir kurum ve kuruluşu,
r) Sevkiyat: Bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda gönderilen ya
da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında yer alan
ürünleri,
s) Sınıflandırma: Ürün veya girdilerin Armonize Sistemin belirli
bir pozisyonu veya alt pozisyonu altında sınıflandırılmasını,
ş) Taraflar: Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti’ni,
t) Taraf ülkeler: Karasuları da dahil olmak üzere tarafları,
u) Ürün: Daha sonra başka bir imalat işleminde girdi olarak
kullanılması söz konusu olsa bile imal edilmiş ürünü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Menşeli Ürünler Kavramının Tanımı ve Koşulları
Menşeli ürünler
MADDE 5- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, aşağıda belirtilen
ürünler taraf ülkelerden biri menşeli kabul edilirler:
a) 7 nci maddede belirtildiği şekilde, tamamen o taraf ülkede elde
edilen ürünler.
b) 8 inci maddede belirtildiği şekilde, o taraf ülkede yeterli
işçilik veya işleme tâbi tutulmuş olmaları kaydıyla, tamamen söz konusu taraf
ülkede elde edilmemiş girdiler ihtiva ederek o taraf ülkede üretilen ürünler.
İkili menşe kümülasyonu
MADDE 6- (1) 5 inci madde hükümlerine halel getirmeksizin, Anlaşma
kapsamında tercihli rejimden yararlanmaya ehil bir nihai ürünün içerisine dahil
edilen diğer taraf ülke menşeli girdiler, nihai ürünün elde edildiği taraf ülke
menşeli kabul edilir. Nihai ürünün elde edildiği ihracatçı taraf ülkede
gerçekleştirilen işçilik veya işlemlerin 9 uncu maddede belirtilenlerin ötesine
geçmiş olması şartıyla, söz konusu girdilerin yeterli işçilik veya işlemden
geçmiş olmaları gerekmez.
(2) Birinci fıkrada düzenlenen kümülasyon hükümlerinin
uygulanmasında; taraf ülkelerden birinde gerçekleştirilen işçilik veya işlem, 9
uncu maddede belirtilenlerin ötesine geçmez ise ihracatçı taraf ülkede eklenen
katma değerin, imalatta kullanılan diğer taraf ülke menşeli girdilerin
kıymetini geçmesi halinde, elde edilen nihai ürün ihracatçı taraf ülke menşeli
kabul edilir.
Tamamen elde edilmiş ürünler
MADDE 7- (1) Aşağıdakilerin tamamen taraf ülkelerden birinde elde edilmiş
oldukları kabul edilir:
a) Taraf ülkenin kendi topraklarından, sularından veya deniz
yataklarından çıkartılan işlenmemiş veya mineral ürünler.
b) Taraf ülkede ormancılık ürünleri dahil hasat edilen, toplanan
veya harmanlanan bitkisel ürünler.
c) Taraf ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar.
ç) Taraf ülkede doğmuş ve/veya yetiştirilmiş hayvanlardan elde
edilen ürünler.
d) Taraf ülkede avcılık, balıkçılık veya su ürünleri
yetiştiriciliği faaliyetlerinden elde edilen ürünler.
e) Taraf ülkelerin karasuları dışındaki denizlerden kendi
gemileriyle elde edilen balıkçılık ürünleri ve diğer ürünler.
f) Münhasıran (d) ve (e) bentlerinde belirtilen ürünlerden kendi
fabrika gemilerinin bordasında işlenen ve/veya üretilen ürünler.
g) Yalnızca hammaddelerin geri kazanılmasına elverişli olan taraf
ülkede toplanan kullanılmış maddeler.
ğ) Taraf ülkede yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan atık
ve hurdalar.
h) Münhasıran (a) ilâ (ğ) bentlerinde tanımlanan ürünlerden
üretilen eşya.
(2) Birinci fıkranın (e) ve (f) bentlerindeki “kendi gemileri” ve
“kendi fabrika gemileri” terimleri yalnızca;
a) Türkiye veya Özbekistan’da kayıtlı veya tescilli olan,
b) Türkiye veya Özbekistan bayrağı altında seyreden,
c) En az %60’ı Türkiye veya Özbekistan vatandaşlarına ait olanlar
veya yönetim merkezi bir taraf ülkede bulunan, müdür veya müdürleri, Yönetim
Kurulu veya Denetleme Kurulu Başkanı ve bu kurulların üyelerinin çoğunluğunun
bir taraf ülke vatandaşı olan ve ilave olarak, ortaklık veya limited şirket
durumunda, sermayesinin %50’si Türkiye veya Özbekistan’a veya Türkiye ve
Özbekistan’ın kamu kurumları veya vatandaşlarınca sahip olunan şirketlere ait
olan,
gemiler ve fabrika gemileri için kullanılır.
Yeterli işçilik veya işlem görmüş ürünler
MADDE 8- (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre tamamen
elde edilmemiş ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan girdiler, bu
ürünlerin kıymetinin 841370, 850213, 940690 Armonize Sistem kodlarında
sınıflandırılan eşyanın fabrika çıkış fiyatının %20’sini, Anlaşmanın Ek I-A’sı
ve Ek I-B’sinde listelenen diğer tarife satırlarında yer alan eşya için %40’ını
aşmaması kaydıyla, yeterli derecede işçilik veya işlem görmüş olarak kabul
edilir.
(2) Bu madde hükümleri, imalat sırasında gerçekleştirilen işçilik
veya işlemin 9 uncu madde hükümlerine göre yetersiz sayılmadığı hallerde
uygulanır.
Yetersiz işçilik veya işlem
MADDE 9- (1) 8 inci maddede belirtilen koşulların sağlanıp sağlanmadığına
bakılmaksızın, bu maddenin üçüncü fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla,
aşağıdaki işlemler menşeli ürün statüsü verilmesi için yetersiz işçilik veya
işlem olarak kabul edilir:
a) Nakliyat ve depolama süresince eşyanın iyi şartlarda
muhafazasını sağlamaya yönelik koruyucu işlemler.
b) Ambalaj ayırma ve birleştirme.
c) Yıkama, temizleme, toz, oksit, yağ, boya veya diğer
tabakalardan arındırma.
ç) Dokumaya elverişli maddeleri ütüleme veya presleme.
d) Basit boyama ve cilalama işlemleri.
e) Tahıl ve pirinci kabuklarından ayırma, kısmi veya tam ağartma,
parlatma ve perdahlama.
f) Şeker renklendirme veya şeker topaklarını biçimlendirme
işlemleri.
g) Meyvelerin, kuruyemişlerin ve sebzelerin kabuklarını soyma,
zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma.
ğ) Keskinleştirme, basit bileme veya basit kesme.
h) Eleme, kalburdan geçirme, sıraya koyma, tasnifleme,
kalibrasyon, eşleştirme (girdilerden setler oluşturma dahil).
ı) Basit şişeleme, tenekeye veya beherlere koyma, torbalama,
sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer basit
paketleme işlemleri.
i) Ürün veya paketleri üzerine marka, etiket, logo ve diğer
benzeri ayırt edici işaretleri yapıştırma veya basma işlemleri, parçalara
ayırma.
j) Farklı türde olmalarına bakılmaksızın ürünlerin basit
karıştırılma işlemleri.
k) Paketleme, parçalara bölme.
l) Ayırma veya kalibrasyon, işaretleme, setler oluşturma.
m) Tamamlanmış bir ürün oluşturmak üzere parçaların basit montajı
veya ürünlerin demonte edilmesi.
n) (a) ilâ (m) bentlerinde belirtilen işlemlerden iki veya daha
fazlasının bir arada yapılması.
o) Hayvan kesimi.
(2) Birinci fıkranın amacına uygun olarak, yerine getirilmesi için
özel vasıflara ya da özellikle bunun için üretilmiş veya kurulmuş makine, cihaz
veya ekipmana gerek duyulmayan işlemler basit olarak kabul edilir.
(3) Belirli bir ürüne uygulanan işçilik veya işlemin birinci fıkra
hükümleri çerçevesinde yetersiz kabul edilip edilmeyeceğine karar verilirken,
ihracatçı taraf ülkede gerçekleştirilen işlemlerin tümü bir arada mütalaa
edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nitelendirme Birimi, Aksesuarlar, Yedek Parçalar, Aksam,
Setler ve Etkisiz Unsurlar
Nitelendirme Birimi
MADDE 10- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında nitelendirme birimi,
Armonize Sistem Nomanklatürü kullanılmak suretiyle sınıflandırma yapılırken
temel birim olarak kabul edilen belirli bir üründür. Buna göre;
a) Muhtelif girdilerin montajı veya gruplandırılmasından oluşan
bir ürün, Armonize Sistemde tek bir pozisyonda sınıflandırıldığında, bu ürünün
tümü nitelendirme birimini oluşturur.
b) Bir sevkiyat, Armonize Sistemde aynı pozisyon içinde
sınıflandırılan belli sayıda aynı üründen oluşuyorsa, her bir ürün bu Yönetmelik
hükümlerinin uygulanışı sırasında münferiden değerlendirilmelidir.
(2) Armonize Sistemin 5 sayılı Genel Yorum Kuralı çerçevesinde
ambalaj, sınıflandırma açısından ürüne dahil ediliyorsa, menşe tespiti
açısından da dahil edilir.
Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam
MADDE 11- (1) Bir cihaz, makine, alet veya aracın parçası beraberinde teslim
edilen, normal olarak bir cihazın bölümü durumundaki ve fiyata dahil edilmiş
bulunan veya ayrıca fatura edilmemiş olan aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam;
söz konusu cihaz, makine, alet veya araç içinde mütalaa edilir.
Setler
MADDE 12- (1) Armonize Sistemin 3 sayılı Genel Yorum Kuralında tanımlandığı
şekilde setler, kendisini meydana getiren ürünlerin tamamı menşeli olduğunda
menşeli olarak kabul edilir. Ancak, bir set menşeli ve menşeli olmayan
ürünlerden oluştuğunda, o set 6 ncı ve 8 inci maddelerde yer alan hükümler ile
uyumlu olarak ve bir bütün olarak menşeli kabul edilir.
Etkisiz unsurlar
MADDE 13- (1) Bir ürünün menşeli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla,
imalatında kullanılabilecek;
a) Enerji ve yakıt,
b) Tesis ve teçhizat,
c) Makine ve aletler,
ç) Ürünün nihai bileşimine girmeyen ve girmesi amaçlanmayan diğer
herhangi bir eşyanın,
menşei dikkate alınmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ülkesel Gereklilikler
Doğrudan nakliyat
MADDE 14- (1) Anlaşma hükümlerinde sağlanan tercihli muamele sadece, bu
Yönetmeliğin gerekliliklerini yerine getiren ve Türkiye veya Özbekistan’a ithal
edileceği beyan edilen ürünlere, bu ürünlerin ihracatçı taraf ülkeden ihraç
edilenlerle aynı olması kaydıyla uygulanır. Bu ürünlerin, ithal edileceklerinin
beyan edilmesinden önce değiştirilmemiş, herhangi bir şekilde dönüştürülmemiş
veya yükleme, boşaltma ve iyi koşullarda muhafaza edilmelerine yönelik işlemler
dışında bir işlemden geçmemiş olmaları gerekir.
(2) Gümrük idarelerine aksini gösterecek bir sebep olmadığı
sürece, birinci fıkra hükümlerinin yerine getirilmiş olduğu kabul edilir. Bu
hallerde, gümrük idareleri beyan sahibinden, tek taşıma belgesi, konşimento
gibi sözleşmeye dayanan taşımacılık belgeleri ya da ambalaj işaret veya
numaralarına dayanan gerçek veya somut kanıtlar ya da eşyanın kendisiyle ilgili
her tür kanıt dâhil olmak üzere, bu hükümlerin yerine getirildiğine dair
herhangi bir usulde verilebilecek ve bu hükme uyulduğunu gösteren tüm kanıtları
temin etmesini talep edebilir.
(3) Taraf olmayan bir transit ülkede geçici olarak depolanıp
depolanmadığı veya aktarılıp aktarılmadığına bakılmaksızın aracı niteliğinde
bir veya daha fazla taraf olmayan transit ülke üzerinden nakliyatı
gerçekleştirilen ürünler, ancak transit geçişin coğrafi nedenlerle veya
münhasıran nakil koşulları sebebiyle haklı görülmesi halinde ve o ülkede
ticarete veya tüketime konu edilmemişse doğrudan nakledilmiş sayılır.
Sergiler
MADDE 15- (1) Taraf olmayan bir ülkeye sergilenmek üzere gönderilen ve
sergiden sonra Türkiye’ye veya Özbekistan’a ithal edilmek üzere satılan menşeli
ürünler, gümrük idarelerinin;
a) Bir ihracatçının bu ürünleri Türkiye’den veya Özbekistan’dan
serginin düzenlendiği ülkeye naklettiği ve orada sergilediği,
b) Ürünlerin bu ihracatçı tarafından diğer taraf ülkedeki bir
kişiye satıldığı veya o kişinin tasarrufuna verildiği,
c) Ürünlerin sergi süresi içinde veya sergiden hemen sonra,
sergilenmek üzere gönderildikleri durumda sevk edildiği,
ç) Ürünlerin sergilenmek üzere gönderildikleri andan itibaren, bu
sergide teşhir edilmek dışında başka bir amaçla kullanılmadığı,
hususlarında tatmin edilmesi kaydıyla, ithalatta Anlaşma
hükümlerinden yararlanırlar.
(2) Beşinci Bölüm hükümleri uyarınca, EUR.1 Dolaşım Belgesi
düzenlenmeli ve normal usulde ithalatçı taraf ülke gümrük idaresine ibraz
edilmelidir. Serginin adı ve adresi bu belgede gösterilmelidir. Gerektiğinde,
ürünlerin sergilendikleri koşullara dair ek kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
(3) Birinci fıkra, özel amaçla yabancı ürün satmak üzere kurulmuş
işyeri veya mağazalarda düzenlenmemiş olan ve ürünlerin gümrük denetimi altında
kaldığı her türlü ticaret, sanayi, tarım ve el sanatları sergilerine, fuarlarına
veya benzeri umumi gösterilere uygulanır.
(4) 5 inci madde hükümleri uyarınca, bir taraf ülkenin ilgili
mevzuatında aksi belirtilmedikçe, bu maddede düzenlenen ürünlere, taraf
ülkelerin ikamet edenleri arasında bunların uygulanması veya devrine ilişkin
bir anlaşmanın imzalanmasından sonra tercihli muamele tanınır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Eşyanın Menşeinin İspatı
Menşe ispat belgesi
MADDE 16- (1) Bir taraf ülke menşeli ürünler, diğer taraf ülkeye ithal
edilmeleri esnasında bir örneği Ek-1’de yer alan EUR.1 Dolaşım Belgesinin
ibrazı üzerine Anlaşmadan yararlanırlar.
Menşe ispat belgesinin düzenlenmesi ve vize işlemleri
MADDE 17- (1) EUR.1 Dolaşım Belgeleri, Ek-1’de belirlenen form ve
niteliklere uygun olarak ve seri numaraları verilerek Bakanlık veya Bakanlıkça
yetkilendirilen kuruluşlarca bastırılır ve ihtiyaca göre dağıtılır.
(2) EUR.1 Dolaşım Belgeleri, yalnızca ihracatçı veya ihracatçının
gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcisi tarafından örneği
Ek-1’de yer alan EUR.1 Dolaşım Belgesi ile başvuru formunun bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak belgenin arka sayfasında yazılı kurallar ve Anlaşma
hükümleri doğrultusunda doldurulması suretiyle yazılı başvurusu üzerine
düzenlenir. Yetkili olmayan kişiler tarafından yapılan başvurular, gümrük idaresi
ya da Bakanlıkça yetki verilen kuruluşlarca kabul edilmez.
(3) Anlaşma ve Yönetmelik hükümlerine uygun olarak; EUR.1 Dolaşım
Belgesi ve başvuru formunun doldurulması, onaylanması ve vize edilmesi
işlemlerinin elektronik sistem üzerinden gerçekleştirilmesi esastır. Elektronik
ortamdaki veriler Özbekistan Cumhuriyeti ilgili makamları, Bakanlık birimleri
ve Bakanlıkça uygun görülen kişi ve kuruluşlarla paylaşılabilir ve veri
değişimine konu edilebilir.
(4) EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunan
ihracatçı, belgeyi düzenleyecek gümrük idaresinin ya da Bakanlıkça
yetkilendirilen kuruluşun talep edebileceği, söz konusu ürünün menşe statüsü
ile bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden
ilgili bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.
(5) Türkiye’de düzenlenmesi talep edilen EUR.1 Dolaşım Belgesi
başvuru formu ve EUR.1 Dolaşım Belgesi yalnızca İngilizce dilinde ve gümrük
mevzuatına uygun olarak hazırlanır.
(6) EUR.1 Dolaşım Belgesi ve başvuru formunun doldurulmasında el
yazısı kullanılması halinde;
a) Formlar, açık ve okunaklı şekilde matbaa harfleriyle ve
mürekkeple doldurulur. Bu durumda, form üzerinde silinti ve değişikliklere izin
verilmez.
b) Değişikliklerin, doğru olmayan kayıtların üzeri çizilerek
gerekli düzeltmelerin eklenmesi suretiyle yapılması gerekir. Bu şekilde yapılan
düzeltmelerin belgeyi dolduran kişi tarafından parafe edilmesi ve gümrük
idaresi tarafından tasdik edilmesi icap eder.
c) Ürünlerin tanımı, bu amaçla ayrılmış kutu içine boş satır
bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı dolmaz ise tanımın son
satırının altına bir yatay çizgi çekilerek boş alan, çapraz bir çizgi ile
kapatılmalıdır.
(7) Belge kapsamına giren her bir eşyaya sıra numarası verilir ve
sıra aralarında boşluk bırakılmaz. Belgenin elle hazırlandığı durumlarda; son
kaydın hemen altına sonradan bir ilave yapılmasını önlemek üzere yatay bir
çizgi çekilerek kullanılmayan yerler çapraz bir çizgiyle iptal edilir.
(8) Belgede kayıtlı eşya, tanınmalarına olanak verecek kesinlikte
ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi,
nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilir.
(9) İhracatçılar veya yetkili kanuni temsilcileri, EUR.1 Dolaşım
Belgesi başvuru formlarının arka yüzünde yer alan İhracatçı Beyanını doldurarak
yer ve tarih belirtip imzalar.
(10) Elektronik sistem üzerinde EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenmesi
için beyanda bulunulan eşyanın menşeinin tespitini teminen, eşyanın imalatında
kullanılan Türkiye veya Özbekistan menşeli girdiler ve bu girdiler üzerinde
gerçekleştirilen işçilik veya işlemleri gösteren tüm bilgi ve belgeler ile
birlikte, ihracata ait diğer belgeler gümrük idaresi tarafından ya da
Bakanlıkça yetki verilen kuruluşlarca kontrol edilmesi için elektronik sisteme
yüklenir. İlgili mevzuat uyarınca elektronik olarak düzenlenen ya da beyanda
kullanılmak amacıyla elektronik ortama aktarılmış bu belgelerin ve talep
edilmesi halinde asıllarının, Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş
kuruluşların doğrudan erişimine hazır halde tutulması zorunludur. EUR.1 Dolaşım
Belgesinin elle doldurulduğu durumlarda da söz konusu belge ve bilgiler, gümrük
idaresi ya da Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşlara normal usulde ibraz
edilir ve saklanır. Bu türde belge ve bilgiler 27/10/1999 tarihli ve 4458
sayılı Gümrük Kanununda öngörülen belge saklama sürelerine tâbidir.
(11) Gümrük idareleri ve Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar,
EUR.1 Dolaşım Belgesinin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını
kontrol edip belgede kayıtlı eşyanın bu Yönetmelik hükümleri gereğince menşeli
olduğu veya sayıldığı hususunda, ihracata ait diğer evrakı da inceleyerek kesin
bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlarlar.
(12) Gümrük idareleri, on birinci fıkrada belirtilen kontrolleri
yaparken;
a) EUR.1 Dolaşım Belgelerinin bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup
olmadığını incelemek,
b) İhraç konusu eşyanın cins, tür, nitelik ve miktar itibarıyla
EUR.1 Dolaşım Belgesindeki kayıtlara uygun olup olmadığını tespit etmek,
c) İhraç konusu eşyanın menşeli olup olmadığını belirlemek,
ç) Eşyaya ait ihraç belgeleri yanında gümrük mevzuatı uyarınca
nakliyeciler tarafından verilen belgeleri incelemek,
d) İhraç konusu eşyayı 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğindeki esaslara göre muayene etmek,
suretiyle işlem ifa eder.
(13) İhraç belgeleri ve dolaşım belgelerinden üçüncü ülkelere
gönderileceği anlaşılan eşya için EUR.1 Dolaşım Belgesi onaylanamaz ve vize
edilemez.
(14) On birinci ve on ikinci fıkralarda belirtilen değerlendirme
ve incelemelerin olumlu sonuç vermesinin ardından gümrük idarelerince vize
edilmesi uygun görülen EUR.1 Dolaşım Belgelerinin (11) numaralı “Endorsement”
(Gümrük Vizesi) alanına gümrük beyannamesinin numarası, beyanı değerlendirerek
belgeyi vize eden gümrük idaresinin adı, gümrük mührü veya kaşesi ve vize
tarihi tatbik edilir. Bu alanın doğru, okunaklı ve noksansız doldurulması
şarttır. Hatalı veya noksan yapılan vize işlemi belgeyi geçersiz kılar ve
sonradan kontrol sebeplerinden birini teşkil eder.
(15) EUR.1 Dolaşım Belgesi, Anlaşma ile sağlanan tercihli
ticarette yazılı delil olarak ancak gümrük idaresinin vizesi ile hüküm ifade
edeceğinden, belge düzenleme işlemi vize ile tamamlanmış olur. Bu bakımdan
belgenin vize tarihi, düzenlenme tarihi anlamına gelir.
(16) Düzenlenen EUR.1 Dolaşım Belgesi, fiili ihracatın
gerçekleştiği veya kesinleştiği anda ihracatçıya verilmek üzere hazır
bulundurulur.
(17) İhracatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini
imzalamaya yetkili kanuni temsilcisince, menşe ispat belgesinin (12) numaralı
“Declaration by the Exporter” (İhracatçı Beyanı) alanı doldurulur ve imzalanır.
İmzalanan belgenin bir kopyası ihracatçı tarafından mer’i mevzuatta öngörülen
belge saklama süreleri saklı kalmak kaydıyla en az üç yıl saklanır.
(18) Elektronik sistem üzerinden düzenlenen EUR.1 Dolaşım
Belgelerinde, (12) numaralı alan haricindeki tüm kısımlardaki bilgiler
elektronik ortamda oluşturulur. Vize işleminin tamamlanmasından sonra,
ihracatçılar veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya
yetkili kanuni temsilcilerince, elektronik sistem üzerinde yer alan bilgilerin,
bu maddede belirtilen şekil şartlarını taşıyan ve bu maddede belirtilen şekilde
temin edilen yeşil meneviş zeminli matbu EUR.1 Dolaşım Belgesi üzerine yazıcı
vasıtasıyla dökümü alınır ve belgenin (12) numaralı alanı on yedinci fıkrada
belirtildiği şekilde doldurulur ve imzalanır. Elektronik sistemde
oluşturulduktan sonra dökümü alınan belge üzerinde herhangi bir ekleme,
düzeltme veya silinti yapılamaz.
Menşe ispat belgesinin elektronik sistem üzerinden
düzenlenmesi
MADDE 18- (1) Bu Bölümde belirlenen koşullar karşılandığı takdirde, EUR.1
Dolaşım Belgeleri elektronik sistem üzerinden düzenlenebilir.
(2) Yedinci Bölüm hükümlerine uygun olarak; tarafların gümrük
idareleri, elektronik sistemlerin teknik özellikleri ve sonradan kontrol
yöntemlerini birbirlerine iletirler.
(3) Bu madde hükümlerine halel gelmeksizin, elektronik sistem
üzerinden düzenlenen EUR.1 Dolaşım Belgeleri;
a) İhracatçı taraf ülke tarafından önceden gönderilmiş olan
örnekler üzerinden ithalatçı taraf ülke gümrük idarelerinin elektronik gümrük
mühürlerinin gerçekliğini doğrulayabileceği, orijinal mührün dijital imajı
şeklinde ya da herhangi bir şekilde olabilecek (11) numaralı alan üzerinde bulunan
bir elektronik gümrük mührü,
b) Teşhis edilmelerini mümkün kılacak bir seri numarası veya bir
kod,
içermelidir.
(4) Bu madde hükümlerinin uygulanması, bir taraf ülkede elle
doldurulan ve vize edilen, Ek-1’de yer alan örneğe uygun EUR.1 Dolaşım Belgelerinin
tarafların gümrük idareleri tarafından reddedilmesine yol açmaz.
Menşe ispat belgesinin sonradan verilmesi
MADDE 19- (1) Bir EUR.1 Dolaşım Belgesi, 17 nci maddenin on altıncı
fıkrasına rağmen, istisnai olarak;
a) Hatalar, istenmeyerek yapılan ihmaller veya özel durumlar
nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise,
b) Gümrük idareleri veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşların
bir EUR.1 Dolaşım Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta
kabul edilmemiş olduğuna kanaat getirmeleri sağlanırsa,
ait olduğu eşyanın ihracatından sonra düzenlenebilir.
(2) Birinci fıkranın uygulanması açısından, bizzat ihracatçı veya
onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni
temsilcisi eşyanın cinsi, nevi, niteliği ve miktarını, ambalaj şeklini, marka
ve numaralarını, işaretlerini, ihracat gümrük idaresinin adını, gümrük
beyannamesinin tarih ve sayısını belirterek yazılı talepte bulunur. Söz konusu
eşya için ihracat sırasında EUR.1 Dolaşım Belgesi verilmediğini veya EUR.1 Dolaşım
Belgesinin Özbekistan yetkili makamlarınca teknik nedenlerle kabul edilmediğini
sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan eder. 17 nci madde hükümlerine uygun
olarak hazırladığı EUR.1 Dolaşım Belgesini talep yazısına ekler.
(3) Bu maddede belirtilen şartları yerine getiren ihracatçının
veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni
temsilcisinin talebi, ilgili gümrük idareleri veya Bakanlıkça yetkilendirilen
kuruluşlar tarafından incelenir. Söz konusu ihraç eşyasına ait gümrük
beyannamesi ve ekleri diğer evrak ile varsa bu işleme dair dosyaların
incelenmesi ve kontrolü sonucunda, ihracatçının beyanına tamamen uygun olduğu
anlaşıldığı takdirde EUR.1 Dolaşım Belgesi onaylanır ve vize edilir.
(4) Bu şekilde düzenlenen EUR.1 Dolaşım Belgesinin (7) numaralı
“Remarks” (Gözlemler) alanına belgenin sonradan verildiğini belirtmek üzere
İngilizce “ISSUED RETROSPECTIVELY” (SONRADAN VERİLMİŞTİR) meşruhatının
düşülmesi zorunludur.
Teknik nedenlerle menşe ispat belgesinin reddi
MADDE 20- (1) EUR.1 Dolaşım Belgesi, bu Yönetmelikte öngörülen şekilde
düzenlenmemiş ise teknik nedenlerle reddedilebilir. Aşağıda belirtilen;
a) EUR.1 Dolaşım Belgesinin ebat veya renk olarak Ek-1’de yer alan
örnekten önemli derecede farklı olması, seri numarası veya referans numarası
bulunmaması, İngilizce dilinde basılmaması gibi öngörülen form dışında bir form
kullanılarak düzenlenmesi,
b) EUR.1 Dolaşım Belgesinde (4) numaralı alan gibi doldurulması
zorunlu olan alanlardan birinin doldurulmaması,
c) EUR.1 Dolaşım Belgesinin (11) numaralı alanında mühür ya da
kaşe bulunmaması veya belgenin yetkili olmayan bir makam tarafından vize
edilmiş olması,
ç) EUR.1 Dolaşım Belgesi vize edilirken kullanılan mühür ya da
kaşenin 29 uncu madde hükümleri uyarınca örneği gönderilmemiş olan yeni bir
mühür ya da kaşe olması,
d) İbraz edilen EUR.1 Dolaşım Belgesinin orijinal olmayıp fotokopi
veya suret olması,
e) EUR.1 Dolaşım Belgesinin (2) ve (4) numaralı alanlarına taraf
ülkeler dışında bir ülkenin yazılması,
gibi teknik nedenlerle kabul edilmeyen EUR.1 Dolaşım Belgeleri
sonradan düzenlenebilir.
(2) Teknik nedenlerle reddedilen EUR.1 Dolaşım Belgesi üzerine
İngilizce “CERTIFICATE REJECTED BY THE CUSTOMS” (BELGE, GÜMRÜK TARAFINDAN
REDDEDİLMİŞTİR) meşruhatı düşülür ve hangi nedenlerle kabul edilmediği de
belirtilerek sonradan düzenlenen yeni bir EUR.1 Dolaşım Belgesi alması için
ithalatçıya iade edilir. Ancak, gümrük idareleri gümrük işlemlerinin
tamamlanmasından sonra kontrol amacıyla veya hile yapıldığından şüphe edilmesi
halinde reddedilen EUR.1 Dolaşım Belgesinin bir kopyasını saklayabilir.
(3) Türkiye’ye yönelik ithalatlarda ibraz edilen menşe ispat
belgelerinin teknik nedenlerle reddedilmesi durumunda, eşyaya Anlaşma
kapsamında tercihli rejim uygulanmaz ve kanuni vergi nispetleri üzerinden
tahakkuk yapılarak vergiler tahsil edilir. Bu durumda, Gümrük Kanununun 234
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmaz.
Menşe ispat belgesinin ikinci nüsha düzenlenmesi
MADDE 21- (1) Bir EUR.1 Dolaşım Belgesinin çalınması, kaybolması veya hasar
görmesi halinde ihracatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini
imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi, ilk belgeyi düzenleyen gümrük idaresine
veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşa elindeki ihracat belgelerine dayanarak
ikinci bir nüsha tanzim edilmesi talebiyle müracaat edebilir.
(2) Gümrük idaresi veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar,
ihraç işlemi yapılmış olan eşyaya ait asıl EUR.1 Dolaşım Belgesine ilişkin
bilgilerle birinci fıkrada belirtilen beyanı karşılaştırıp ikinci nüsha belge
düzenlenmesi talebine ilişkin yapılan beyanın doğruluğunu saptadıktan sonra,
başvuru onaylanır ve gümrük idaresince vize işlemi gerçekleştirilir.
(3) Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha EUR.1 Dolaşım Belgesinin
(7) numaralı “Remarks” (Gözlemler) alanına İngilizce “DUPLICATE” (İKİNCİ
NÜSHADIR) meşruhatı düşülür ve ilk belgenin seri numarası yazılır.
(4) İkinci nüsha belge, ilk menşe ispat belgesinin vize tarihinden
itibaren hüküm ifade eder. Gümrük idareleri, ikinci nüsha menşe ispat
belgelerini vize ederken (11) numaralı alana ilk menşe ispat belgesinin vize
tarihini yazarlar.
Menşe ispat belgesinin geçerliliği
MADDE 22- (1) Bir EUR.1 Dolaşım Belgesi, ihracatçı taraf ülkede düzenlenme
tarihinden itibaren on iki ay süreyle geçerli olur ve bu süre zarfında
ithalatçı taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmelidir.
Müfrez menşe ispat belgesi
MADDE 23- (1) Menşeli ürünler, bir taraf ülke gümrük idaresinin
kontrolü altında iken, söz konusu ürünlerin tamamı veya bir bölümünü bir taraf
ülke içinde başka bir yere göndermek amacıyla, asıl nüsha EUR.1 Dolaşım
Belgesinin bir veya daha fazla EUR.1 Dolaşım Belgesi ile değiştirilmesi
mümkündür. Müfrez EUR.1 Dolaşım Belgesi/Belgeleri, ürünleri kontrol altında
bulunduran belirlenmiş/ilgili gümrük idaresi tarafından düzenlenir.
Menşe ispat belgesinin ibrazı
MADDE 24- (1) Menşe ispat belgeleri, gümrük mevzuatı ve ilgili mevzuat
gereğince gümrük idarelerine ibraz edilir. EUR.1 Dolaşım Belgelerinin tercümesi
talep edilebilir. Ayrıca, ilgili gümrük idaresi beyannameye ek olarak
ithalatçıdan eşyanın Anlaşmanın koşullarına uygunluğunu gösteren yazılı bilgi
ve belgeleri talep edebilir.
(2) Eşyanın tercihli rejimden yararlanmasını teminen ibrazı
gereken EUR.1 Dolaşım Belgesinin, bu belgeyle ilgili eşyanın fiili ithalinden
evvel veya fiili ithali sırasında ibraz edilememesi ve ilgili ithalatçı
tarafından eşyanın bekletilmeden ithalinin istenmesi durumunda, tercihli rejim
uygulanmaz ve indirimsiz vergi nispetleri üzerinden tahakkuk yapılarak vergiler
kesin olarak tahsil edilir. Ancak bu kabil eşyanın fiili ithalini müteakip süreleri
içerisinde, usulüne uygun EUR.1 Dolaşım Belgesi işlemi yapan gümrük idaresine
ibraz edildiği takdirde; ibraz edilen EUR.1 Dolaşım Belgesinin ithal edilen
eşyaya ait olduğunun gümrük beyannamesi ve ekleri belgelerle karşılaştırılarak
anlaşılması ve belgenin geçerlilik süresinin aşılmamış olduğunun tespiti
kaydıyla, tercihli vergi oranına göre hesaplanan vergi tutarları ile tercihsiz
vergi oranına göre hesaplanan vergi tutarları arasındaki fark mükelleflerine
geri verilir.
Destekleyici belgeler
MADDE 25- (1) 17 nci maddede belirtilen, bir EUR.1 Dolaşım Belgesi
kapsamındaki ürünlerin Türkiye menşeli olduğunu ve bu Yönetmeliğin diğer
koşullarını yerine getirdiğini ispatlamak amacıyla kullanılacak belgeler, EUR.1
Dolaşım Belgesine ilaveten;
a) İhracatçı veya tedarikçi tarafından, söz konusu eşyanın elde
edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri belgeleyici nitelikte, örneğin
hesaplarında veya iç muhasebesinde yer alan doğrudan deliller,
b) Türkiye’de düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan
girdilerin menşe statüsünü tevsik eden belgeler,
c) Türkiye’de düzenlenmiş veya hazırlanmış, Türkiye’de girdiler
üzerinde yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden belgeler,
olabilir.
Menşe ispat belgeleri ile destekleyici belgelerin muhafaza
edilmesi
MADDE 26- (1) Yürürlükteki kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak üzere;
a) EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunan
ihracatçı, 17 nci maddede belirtilen belgeleri,
b) EUR.1 Dolaşım Belgesini düzenleyen gümrük idaresi veya
Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar, 17 nci maddede belirtilen başvuru
formunu ve başvuru sırasında ihracatçı tarafından kendilerine sunulan diğer tüm
vesaiki,
c) İthalat Gümrük İdaresi, kendisine ibraz edilen EUR.1 Dolaşım
Belgesini,
en az üç yıl muhafaza eder.
Farklılıklar ve biçimsel hatalar
MADDE 27- (1) EUR.1 Dolaşım Belgesi üzerindeki ibareler ile ürünlerin
ithalat işlemlerini yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen
belgeler üzerindeki ibareler arasında önemsiz farklılıklar bulunduğunun fark
edilmesi, bu belgenin gümrüğe sunulan ürünlere karşılık geldiğinin kesin olarak
ortaya konması kaydıyla, menşe ispat belgesini kendiliğinden hükümsüz kılmaz.
(2) Bir EUR.1 Dolaşım Belgesi üzerindeki yazım hatası gibi bariz
biçimsel hatalar, söz konusu belge üzerindeki ibarelerin doğruluğu hususunda
şüpheye yol açmadığı müddetçe, bahse konu belgenin reddedilmesini gerektirmez.
ALTINCI BÖLÜM
Basitleştirilmiş İşlemler
Parçalar halinde ithalat
MADDE 28- (1) İthalatçının talebi üzerine ve Bakanlıkça belirlenen
şartlara tâbi olarak, Armonize Sistemin 2(a) sayılı Genel Yorum Kuralı
anlamındaki birleştirilmemiş veya monte edilmemiş halde olan ve Armonize
Sistemin XVI ncı ve XVII nci Bölümlerinde yer alan ürünlerin, parçalar halinde
ithal edilmesi halinde, bu tür ürünler için tek bir EUR.1 Dolaşım Belgesi, ilk
parçanın ithalatı esnasında gümrük idaresine verilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Gümrük İdareleri Arasında Karşılıklı İdari İşbirliği
Mühür ve adreslerin iletilmesi
MADDE 29- (1) Tarafların gümrük idareleri, EUR.1 Dolaşım Belgelerinin
düzenlenmesi amacıyla gümrük idarelerinde kullanılan mühürlerin örnek
baskılarını, bu belgelerin sonradan kontrolünden sorumlu gümrük idarelerinin
isim ve adresleriyle beraber, birbirlerine iletirler.
(2) İsim, adres veya mühürlerdeki herhangi bir değişiklik aynı
şekilde diğer taraf ülkeye derhal bildirilir.
Karşılıklı yardım
MADDE 30- (1) Bu Yönetmeliğin doğru bir şekilde uygulanmasını teminen,
taraflar, yetkili gümrük idareleri aracılığıyla, EUR.1 Dolaşım Belgesinin
gerçekliğinin ve belgede yer alan bilgilerin doğruluğunun kontrolü hususunda
birbirlerine yardımcı olurlar.
Sonradan kontrol talebi
MADDE 31- (1) İthalatçı ülke gümrük idareleri, EUR.1 Dolaşım Belgelerinin
gerçekliği veya eşyanın gerçek menşeine ilişkin bilgilerin doğruluğu hakkında
makul bir şüphenin doğduğu herhangi bir zamanda veya sondaj usulü ile yapacağı
kontrol sonucunda EUR.1 Dolaşım Belgesini veya bir kopyasını, gerektiğinde
araştırmanın gerekçelerini de belirterek, sonradan kontrol talebi ile ihracatçı
ülke gümrük idaresine geri gönderirler.
(2) Birinci fıkra hükümlerini yerine getirmek amacıyla; ithalatçı
ülke gümrük idareleri, EUR.1 Dolaşım Belgesini ve eğer ibraz edilmişse faturayı
yahut bu belgelerin birer kopyasını, gerektiğinde sonradan kontrol talebinin
gerekçelerini de belirterek ihracatçı taraf ülkenin gümrük idaresine geri
gönderir. EUR.1 Dolaşım Belgesinde yer alan bilgilerin doğru olmadığı kanaatini
uyandıran elde edilmiş tüm belge ve bilgiler sonradan kontrol talebini
desteklemek üzere gönderilir.
Sonradan kontrol işlemleri
MADDE 32- (1) EUR.1 Dolaşım Belgelerinin kontrol talebi, belgenin ihracatçı
ülke gümrük idaresine gönderilmesi suretiyle yapılır.
(2) EUR.1 Dolaşım Belgelerinin kontrol talebi; menşe ispat
belgesinde yer alan (13) numaralı alanın, kontrol talebinde bulunan ithalatçı
gümrük idaresinin adı ve açık posta adresi, yazı makinesi veya mürekkepli
kalemle ve matbaa harfleri ile yazılarak doldurulması suretiyle yapılır.
(3) Kontrol talebinde bulunulan yer ve tarih belirtilip imzalanır
ve mühür ile işlemi gerçekleştiren görevliye ait kaşe uygulanmak suretiyle
onaylanır.
(4) Sonradan kontrol talebine ilişkin yazışmalar, posta yoluyla
yazışmalara ek olarak elektronik ortamda da yapılabilir.
Sonradan kontrol talebinin incelenmesi
MADDE 33- (1) Kontrol işlemi, ihracatçı taraf ülkenin gümrük idareleri
tarafından yerine getirilir. Bu amaçla, ihracatçı taraf ülkenin gümrük
idareleri, her türlü delili talep etme ve ihracatçının hesaplarını denetleme
veya gerekli gördükleri diğer kontrolleri yapabilme yetkisine sahiptir.
(2) İhracatçı ülke gümrük idareleri, EUR.1 Dolaşım Belgelerinin
kontrol sonucunu (14) numaralı alanı aşağıdaki şekilde doldurmak suretiyle
belirtir:
a) 1 inci veya 2 nci maddelerden uygun olanın önüne (x) işareti
konur.
b) Kontrolü yapan gümrük idaresinin adı ve kontrol tarihi yazılır.
c) İmzalanır ve okunabilir mühür ile işlemi gerçekleştiren
görevliye ait kaşe uygulanmak suretiyle onaylanır.
Sonradan kontrol sonuçları
MADDE 34- (1) Sonradan kontrol talebinde bulunan ithalatçı ülke gümrük
idaresi, kontrol sonucundan en kısa zamanda haberdar edilir.
(2) Kontrol sonuçlarında, belgelerin gerçek olup olmadığı, söz
konusu ürünlerin taraf ülkelerden biri menşeli olarak kabul edilip
edilemeyeceği ve bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine uygun olup olmadığı
hususları açıkça belirtilir.
(3) Kontrol talebinin gönderildiği tarihin üzerinden altı aylık
bir sürenin geçmesinin ardından, kontrol talebine ilişkin olarak ihracatçı
gümrük idaresinden henüz bir yanıt alınmamışsa; ithalatçı taraf gümrük idaresi,
ihracatçı taraf gümrük idaresine ilave üç aylık süre için bir hatırlatma yazısı
gönderir.
(4) İhracatçı ülke gümrük idaresinden, kontrol talebinin sonucuna
ilişkin olarak ilk talebin gönderildiği tarihten itibaren dokuz ay içerisinde
bir yanıt alınamaz veya alınan yanıt, kontrolü talep edilen belgelerin
gerçekliğinin veya ilgili ürünlerin gerçek menşeinin tespitine imkân verecek
ölçüde yeterli bilgi içermezse; talepte bulunan gümrük idaresi, tercihli
muamele tanınmasını reddedebilir.
(5) İthalatçı ülke gümrük idaresine ibraz edilen EUR.1 Dolaşım
Belgesinin sonradan kontrol işlemine tâbi tutulması halinde, söz konusu belge
kapsamı eşyanın kanuni vergisi ile tercihli vergisi arasındaki fark kadar nakit
veya teminat mektubu alınarak, eşyanın gümrük işlemleri tamamlanır. İthalatçı
ülke gümrük idaresi eşyayı, ithalat yasağına veya kısıtlamasına tâbi
tutulmaması ve bir sahtecilik şüphesi bulunmaması kaydıyla, gerekli görülen her
türlü idari tedbire tâbi olmak üzere ithalatçıya teslim edebilir. Sonradan kontrol
amacıyla gönderilen menşe ispat belgelerinin, ihracatçı ülke yetkili makamınca
doğruluğunun teyidi yapılarak geri gönderilmesinden sonra teminata bağlanan
gümrük vergileri iade edilir.
(6) 6 ncı madde çerçevesinde kümülasyon hükümleri uygulandığında,
sonradan kontrol talebinin cevabı, sonradan kontrolü gerçekleştirilen EUR.1
Dolaşım Belgelerinin birer kopyasını içermelidir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yaptırımlar
MADDE 35- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı fiiller hakkında Gümrük
Kanunu, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve ilgili
diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Serbest bölgeler
MADDE 36- (1) Taraf ülke gümrük idareleri, nakliyeleri esnasında kendi
ülkesi içinde bulunan bir serbest bölgeyi kullanan ve bir menşe ispat belgesi
kapsamında ticarete konu olan eşyanın başka eşyayla değiştirilmemesinin veya
hasara uğramasını önleyici normal işlemler dışındaki herhangi bir işleme tâbi
tutulmamasının temini konusundaki her türlü tedbiri alır.
(2) Birinci fıkra hükümlerine istisna olarak, taraf ülkelerden
biri menşeli herhangi bir ürün, bir menşe ispat belgesi kapsamında bir serbest
bölgeye ithal edilir ve bir işçilik veya işlemden geçirildiği takdirde, tatbik
edilmiş olan işçilik veya işlemin bu Yönetmelik hükümlerine uygun olması
koşuluyla, ihracatçının talebi üzerine yeni bir EUR.1 Dolaşım Belgesi, ilgili
gümrük idaresi veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından düzenlenir.
Sevkiyat halindeki veya antrepodaki eşyaya ilişkin geçiş
hükümleri
MADDE 37- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olan ve Anlaşmanın yürürlüğe
girdiği tarihte ihracatçı taraf ülkeden ithalatçı taraf ülkeye sevk halinde
olan ya da ithalatçı taraf ülkedeki antrepolarda veya serbest bölgelerde geçici
depolanan eşyaya, ithalatçı taraf ülkenin gümrük idaresine söz konusu tarihten
itibaren dört ay içerisinde, eşyanın 14 üncü madde hükümleri çerçevesinde
doğrudan nakledilmiş olduğunu gösteren belgelerle beraber ihracatçı ülkenin
gümrük idaresince sonradan verilmiş bir EUR.1 Dolaşım Belgesi sunulması
kaydıyla, Anlaşma hükümleri tatbik edilebilir.
Diğer hususlar
MADDE 38- (1) Bu Yönetmelikte yer almayan hususlar hakkında Gümrük
Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 39- (1) Bu Yönetmelik 1/7/2023 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 40- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/06/20230624-2-1.pdf
