İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNU İLE BAZI
KANUNLARDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kanun No. 7495
Kabul Tarihi: 25/1/2024
03.02.2024 Tarih ve 32449 Sayılı R.G.
MADDE 1- 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek
2 nci maddesinin birinci fıkrasına “bölgesel kriz” ibaresinden sonra
gelmek üzere “, genel salgın” ibaresi eklenmiş, üçüncü fıkrasının ikinci
cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, dördüncü fıkrasına ikinci cümlesinden
sonra gelmek üzere aşağıdaki cümleler eklenmiş, dördüncü fıkrasının son cümlesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve yedinci fıkrasına aşağıdaki cümle
eklenmiştir.
“Sigortalının kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, kısa çalışma
başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda
en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması
gerekir.”
“Kısa çalışma ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine
ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir.
Kısa çalışma ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi
tutulmaz, nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemez veya
başkasına devir ve temlik edilemez.”
“Kısa çalışma ödeneği olarak ödenen süreler, kısa çalışma başlama
tarihinden itibaren 3 yıl içindeki hizmet akdi fesihlerine istinaden yapılacak
işsizlik ödeneği ödemelerine ilişkin hak sahipliği sürelerinden düşülür.”
“Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile
birlikte sigortalıdan tahsil edilir, ölen sigortalılara ait fazla ödemeler geri
tahsil edilmez.”
MADDE 2- 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin onikinci fıkrası
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bu madde hükümleri 31/12/2025 tarihine kadar uygulanmaya devam
edilir. Cumhurbaşkanı, bu maddenin uygulanma süresini 31/12/2026 tarihine
kadar uzatmaya yetkilidir.”
MADDE 3- 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 34- Kısa çalışma başlama tarihi bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce olanlar hakkında ek 2 nci maddenin üçüncü fıkrası ile
dördüncü fıkrasının bu maddeyi ihdas eden Kanun ile yapılan değişiklik
öncesindeki hükümleri uygulanır.”
MADDE 4- 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin üçüncü
fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 5- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanununun ek 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “7.500”
ibaresi “10.000” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 6- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 101- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında
haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları
çalıştıran işverenlerce;
a) 2023 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet
belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük
kazancı 671 Türk lirası ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme
gün sayısını geçmemek üzere, 2024 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim
ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen
sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
b) 2024 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden
bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2024 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için günlük 23,33 Türk lirası ile
çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta
primlerinden mahsup edilir ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
Ancak (a) bendinde belirtilen prime esas günlük kazanç tutarı, 6356 sayılı
Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine
ait işyerleri için 1.341 Türk lirası olarak esas alınır.
Bu madde kapsamında destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2023 yılı Ocak
ila Aralık aylarında/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve
prim hizmet beyannamesi ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan
aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması hâlinde bu
madde hükümleri uygulanmaz.
Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da bir
iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde
doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın
kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi
İşsizlik Sigortası Fonu katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis
ettiği anlaşılan veya sigortalıların prime esas kazançlarını 2024 yılı Ocak ila
Aralık ayları/dönemi için Kuruma bildirmediği veya eksik bildirdiği tespit
edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanan tutar, gecikme
cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınır ve bu işyerleri hakkında bu
madde hükümleri uygulanmaz. Ancak, ilgili ayda 2024 yılı Ocak ila Aralık
aylarına/dönemine ait aylık brüt asgari ücretin onda birini geçmeyecek tutarda
eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda Kurumca
yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren
işyerleri hakkında bu madde hükümleri uygulanmaya devam eder.
İşyerinde çalıştırılan sigortalılarla ilgili 2024 yılı Ocak ila Aralık
aylarına/dönemine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin veya muhtasar ve prim
hizmet beyannamelerinin yasal süresi içinde verilmediği, sigorta primlerinin
yasal süresinde ödenmediği, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan
soruşturma ve incelemelerde; çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak
bildirilmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalıştırılmadığı
durumlarının tespit edilmesi, Kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin
gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması hâllerinde bu maddeye
ilişkin hükümler uygulanmaz. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve
bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanunun
48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren ya da ilgili diğer kanunlar
uyarınca yapılandıran işverenler bu tecil ve taksitlendirme veya yapılandırma
devam ettiği sürece bu madde hükümlerinden yararlandırılır. Bu maddenin
uygulanmasında bu Kanunun ek 14 üncü maddesi hükümleri uygulanmaz.
Birinci fıkranın (a) bendinin uygulanmasında, bir önceki yılın aynı ayına
ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet
beyannamesi verilmemiş olması hâlinde bildirim yapılmış takip eden ilk aya
ilişkin aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet
beyannamesindeki bildirimler esas alınır. 2023 yılından önce bu Kanun kapsamına
alınmış ancak 2023 yılında sigortalı çalıştırmamış işyerleri hakkında birinci
fıkranın (b) bendi hükümleri uygulanır.
Sigortalı ve işveren hisselerine ait sigorta primlerinin Devlet tarafından
karşılandığı durumlarda işverenin ödeyeceği sigorta priminin İşsizlik Sigortası
Fonunca karşılanacak tutardan az olması hâlinde sadece sigorta prim borcu kadar
mahsup işlemi yapılır.
3213 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi uyarınca ücretleri asgari ücretin iki
katından az olamayacağı hükme bağlanan “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan
işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için birinci fıkranın
uygulanmasında (a) bendi uyarınca belirlenecek günlük kazanç 1.789 Türk lirası
olarak ve 2023 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet
belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen prim
ödeme gün sayısının bir buçuk katını geçmemek üzere, 2024 yılında cari aya ilişkin
verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet
beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı
dikkate alınır.
Bu madde hükümleri, 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı
cetvellerde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanmaz.
4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b),
(c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca
yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında,
ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin
tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için bu maddenin
birinci fıkrası uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak
tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilerek Türkiye İş Kurumuna
iade edilir.
2024 Ocak ila Aralık aylarına/dönemine ilişkin yasal süresi dışında Kuruma
verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya Hazine ve Maliye Bakanlığına
verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bu
madde hükümleri uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınmak suretiyle Kurum
tarafından belirlenir.”
MADDE 7- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 102- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri
kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine; 2024 yılı başından önce bağlanmış
gelir ve aylıklar ile 2024 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık veya ölüm
aylıklarının bu Kanunun 27 nci, 29 uncu, 33 üncü ve geçici 2 nci maddelerine
göre 2024 yılı Ocak ayı itibarıyla hesaplanan aylık tutarları dosya bazında
ödenmesi gereken miktar esas alınmak kaydıyla 2024 yılı Ocak ayından geçerli
olmak üzere %49,25 oranında artırılır.
Birinci fıkrada belirtilen şekilde artırılan gelir ve aylıklar, 2024 yılı
Ocak ayında bu maddede belirtilen artış dışında 55 inci maddeye göre ayrıca
artırılmaz.”
MADDE 8- 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanununun 24 üncü maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 9- 6331 sayılı Kanuna 24 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki
madde eklenmiştir.
“Bakanlığın inceleme, kontrol, denetim yetki ve sorumluluğu
MADDE 24/A- (1) Bakanlık bu Kanun kapsamındaki eğitim kurumları, ortak
sağlık ve güvenlik birimleri, ekipman muayene kuruluşları, iş hijyeni
ölçüm, test ve analiz laboratuvarlarında inceleme, yetkilendirme,
kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir. Bakanlık adına inceleme, kontrol ve
denetim İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünde görevli çalışma uzmanı ve
çalışma uzman yardımcısı, mühendis, fizikçi, kimyager, biyolog ve tabip unvanlı
personel tarafından yerine getirilir. Bu madde kapsamında görevlendirilen
personel inceleme, kontrol ve denetim esnasında mümkün olduğu kadar işi
aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile gördükleri ve
öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür. Görevlendirilen
personele işveren veya çalışanlar tarafından gereken kolaylık sağlanır. Bu
fıkraya ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir.
(2) Bu madde kapsamında görev yapan Bakanlık personeli kolluk kuvvetlerinin
yardımına ihtiyaç duydukları takdirde, askeri işyerleri hariç olmak üzere,
durumu ilgili mülki idare amirine iletirler. Mülki idare amiri 10/6/1949 tarihli
ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis
Vazife ve Salâhiyet Kanununun verdiği yetkiler çerçevesinde yapacağı
değerlendirme sonucunda bu talebi uygun bulursa yeteri kadar kolluk kuvveti
görevlendirir.
(3) Bu madde kapsamında inceleme, kontrol ve denetim için görevlendirilenler
hakkında 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü
maddesinin (b) fıkrası hükmü uygulanır.”
MADDE 10- 6331 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının
(k) bendinde yer alan “24 üncü maddesinin ikinci” ibaresi “24/A maddesinin
birinci” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 11- Bu Kanunun;
a) 1 inci ve 3 üncü maddeleri 1/3/2024 tarihinde,
b) 2 nci ve 6 ncı maddeleri 1/1/2024 tarihinden
itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde,
c) 5 inci ve 7 nci maddeleri 2024 yılı Ocak ayı ödeme döneminden
itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde,
ç) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
MADDE 12- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.