TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE KATAR DEVLETİ HÜKÜMETİ ARASINDA
TİCARET VE EKONOMİK ORTAKLIK ANLAŞMASI ÇERÇEVESİNDEKİ TİCARETTE EŞYANIN
TERCİHLİ MENŞEİNİN TESPİTİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Ticaret
Bakanlığından:27.07.2025 Tarih ve 32968 Sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti arasında 26/11/2018 tarihinde
imzalanan, 21/2/2024 tarihli ve 7498 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan
ve 13/5/2024 tarihli ve 8448 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanan Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti Arasında Ticaret ve Ekonomik
Ortaklık Anlaşmasına ek “Menşeli Ürünler” Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliği
Yöntemleri Hakkında Protokolün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti arasında 26/11/2018 tarihinde
imzalanan, 21/2/2024 tarihli ve 7498 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan
ve 13/5/2024 tarihli ve 8448 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanan Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti Arasında Ticaret ve Ekonomik
Ortaklık Anlaşmasına ek “Menşeli Ürünler” Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliği
Yöntemleri Hakkında Protokolün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 448 inci
maddesi ile bu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde belirtilen Protokole dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti
Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti arasında imzalanan ve 2 nci maddede
belirtilen Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşmasını,
b) Armonize Sistem: 10/11/1988 tarihli
ve 3501 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal
Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşmede belirtilen şekilde
ve Sözleşmenin ekinde yer alan pozisyonları, alt pozisyonları ve bunlara ait
sayısal kodları, Bölüm, Fasıl ve Alt Pozisyon Notlarını ve Armonize Sistemin
yorumu ile ilgili Genel Kuralları kapsayan Nomanklatürü,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) Elektronik sistem: Menşe ispat
ve dolaşım belgelerinin düzenlenmesine yönelik başvurunun yapılması, belgelerin
düzenlenmesi, kontrol edilmesi, onaylanması ve vize işlemlerinin
gerçekleştirilmesini sağlamak üzere Bakanlık ya da Bakanlıkça uygun görülen
kişi ve kuruluşlarca elektronik ortamda verilen hizmet ve bu hizmete dair
altyapıyı,
d) Eşya: Girdi ve ürünleri,
e) EUR.1 Dolaşım Belgesi: Menşeli
ürünlerin Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmesini sağlamak üzere Bakanlıkça
yetkilendirilen kişi veya kuruluşlarca usulüne uygun olarak düzenlenip gümrük
idarelerince vize edilen, örneği Ek-III’te yer alan menşe ispat belgesini,
f) EUR.1 Dolaşım Belgesi başvuru
formu: İhracatçı veya yetkili kanuni temsilcisi tarafından EUR.1 Dolaşım
Belgesi talep edilmek üzere doldurulması gereken, örneği Ek-III’te yer
alan formu,
g) Fabrika çıkış fiyatı: Ürün için
Taraf ülkelerden birinde nihai işçilik veya işlemin gerçekleştirilmesini
üstlenen imalatçıya fabrika çıkışı itibarıyla ödenen, kullanılan bütün
girdilerin kıymetlerinin dahil edilmiş olduğu, elde edilmiş ürünün
ihracatında geri ödenen veya ödenebilecek yurt içi vergilerin tenziliyle
bulunan fiyatı,
ğ) Fasıllar, pozisyonlar ve alt
pozisyonlar: Armonize Sistem veya “AS” olarak belirtilen, Armonize Mal Tanımı
ve Kodlama Sistemini oluşturan Nomanklatürde kullanılan fasıllar (iki
haneli kodlar), pozisyonlar (dört haneli kodlar) ve alt pozisyonları (altı
haneli kodlar),
h) Fatura beyanı: İhracatçı
tarafından fatura, çeki listesi veya herhangi bir ticari belge üzerinde
belirtilen, ilgili ürünlerini teşhislerini mümkün kılmayı yeterli ayrıntıda
tanımlayan, metni Ek-IV’te yer alan, usulüne uygun olarak yapılan
beyanları,
ı) Girdi: Ürünün imalatında
kullanılan herhangi hammadde, parça veya aksam ve benzerlerini,
i) Girdilerin kıymeti: Kullanılan
menşeli olmayan girdilerin ithalat esnasındaki gümrük kıymetini ya da bunun
bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde ihracatçı Taraf ülkede girdiler
için ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatı,
j) Gümrük idareleri: Türkiye için
Ticaret Bakanlığını, Katar için Maliye Bakanlığını,
k) Gümrük kıymeti: Gümrük
Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) VII nci Maddesinin
Uygulanmasına Dair Anlaşma (DTÖ Gümrük Kıymeti Anlaşması) uyarınca tespit
edilen kıymeti,
l) İmalat: Montaj veya özel
işlemler de dahil olmak üzere, her tür işçilik veya işlemi,
m) Katma değer: Fabrika çıkış
fiyatından, eşyaya dahil edilen diğer Taraf ülke menşeli her bir
girdinin gümrük kıymetinin ya da gümrük kıymetinin bilinmemesi veya tespit
edilememesi halinde ihracatçı Taraf ülkede bu girdiler için ödendiği
doğrulanabilir ilk fiyatın çıkarılmasıyla bulunan değeri,
n) Menşeli girdilerin kıymeti: (i)
bendindeki tanıma uygun olarak, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan, bu
tür girdinin gümrük kıymetini,
o) Menşe ispat belgesi: EUR.1
Dolaşım Belgesini veya fatura beyanını,
ö) Menşeli olmayan girdi: Menşe
statüsü belirlenemeyen girdiler dahil, bu Yönetmelik kapsamında menşeli
olarak nitelendirilmeyen girdileri,
p) Sevkiyat: Bir ihracatçıdan bir
alıcıya birlikte gönderilen ya da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk
evrakı kapsamında yer alan veya böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir
fatura kapsamına giren ürünleri,
r) Sınıflandırma: Ürün veya
girdilerin Armonize Sistemin belirli bir pozisyonu veya alt pozisyonu altında
sınıflandırılmasını,
s) Taraf ülke: Türkiye Cumhuriyeti
Hükümeti ile Katar Devleti Hükümetini,
ş) Ülkeler: Karasuları da dahil olmak
üzere ülkeleri,
t) Ürün: Daha sonra başka bir
imalat işleminde girdi olarak kullanılması söz konusu olsa bile imal edilmiş
ürünü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Menşeli Ürünler Kavramının Tanımı
ve Koşulları
Menşeli ürünler
MADDE 5- (1) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasında, aşağıda belirtilen ürünler Taraf ülkelerden biri menşeli kabul
edilirler:
a) 7 nci maddede
belirtildiği şekilde, tamamen o Taraf ülkede elde edilen ürünler.
b) 8 inci maddede belirtildiği
şekilde, o Taraf ülkede yeterli işçilik veya işleme tâbi tutulmuş olmaları
kaydıyla, tamamen söz konusu Taraf ülkede elde edilmemiş girdiler ihtiva ederek
o Taraf ülkede üretilen ürünler.
İkili menşe kümülasyonu
MADDE 6- (1) 5 inci madde hükümlerine halel
getirmeksizin, Anlaşma kapsamında tercihli rejimden yararlanmaya ehil bir nihai
ürünün içerisine dahil edilen diğer Taraf ülke menşeli girdiler,
nihai ürünün elde edildiği Taraf ülke menşeli kabul edilir. Nihai ürünün elde
edildiği ihracatçı Taraf ülkede gerçekleştirilen işçilik veya işlemlerin 9 uncu
maddede belirtilenlerin ötesine geçmiş olması şartıyla, söz konusu girdilerin
yeterli işçilik veya işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
(2) Bir Taraf ülkede yapılan bir
imalat işleminde, sadece diğer Taraf ülke menşeli girdiler kümülasyona tâbi
tutulabilir. Söz konusu işlemde, menşeli olmayan girdilerin de kullanılması
halinde; bunların, Ek-II’de yer alan listede belirtilen şartlar uyarınca
yeterli derecede işçilik veya işlem görmesi gerekir.
Tamamen elde edilmiş ürünler
MADDE 7- (1) Aşağıdakilerin tamamen Taraf
ülkelerden birinde elde edilmiş oldukları kabul edilir:
a) Taraf ülkenin kendi
topraklarından veya deniz yataklarından çıkartılan mineral ürünler.
b) Taraf ülkede yetişen veya hasat
edilen sebze ve meyve ürünleri.
c) Taraf ülkede doğmuş ve
yetiştirilmiş canlı hayvanlar.
ç) Fasıl 3’te sınıflandırılan ve
Taraf ülkede doğan ve yetiştirilmiş olan hayvanlar dahil, Taraf ülkede
yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen ürünler.
d) Taraf ülkede avcılık veya
balıkçılıkla elde edilen ürünler.
e) Taraf ülkenin kendi gemileriyle
karasuları dışında denizden elde edilen balıkçılık ürünleri ve diğer ürünler.
f) Münhasıran (e) bendinde
belirtilen ürünlerden kendi fabrika gemilerinin bordasında elde edilen ürünler.
g) Yalnızca hammaddelerin geri
kazanılmasına elverişli olan ihracatçı Taraf ülkede toplanan kullanılmış
maddeler.
ğ) Taraf ülkede yapılan imalat
işlemleri sonucu ortaya çıkan atık ve hurdalar.
h) Taraf ülkenin kendi karasuları
dışında, münhasır işletme hakkına sahip olmaları kaydıyla deniz toprağı veya
deniz toprağı altından çıkarılan ürünler.
ı) Münhasıran (a) ilâ (h)
bentlerinde tanımlanan ürünlerden üretilen eşya.
(2) Birinci fıkranın (e) ve (f)
bentlerindeki “kendi gemileri” ve “kendi fabrika gemileri” terimleri yalnızca;
a) Taraf ülkelerden birinde kayıtlı
veya tescilli olan,
b) Taraf ülkelerden birinin bayrağı
altında seyreden,
c) En az %50’si Taraf ülkelerden
birinin vatandaşlarına ait olan veya yönetici/yöneticileri, yönetim kurulu
başkanı veya denetim kurulu başkanı ve bu kurulların üyelerinin çoğunluğu Taraf
ülke vatandaşları olan genel merkezi Taraf ülkelerden birinde bulunan
şirketlere ait olan, ek olarak, ortaklık veya limited şirket
hallerinde, sermayesinin en az %50’si Taraf ülkelerden birindeki kamu
kurumlarına veya vatandaşlarına ait olan,
gemiler ve fabrika gemileri
için kullanılır.
Yeterli işçilik veya işlem görmüş
ürünler
MADDE 8- (1) 5 inci maddenin birinci
fıkrasının (b) bendine göre tamamen elde edilmemiş ürünler, Ek-II’de yer
alan listede belirtilen şartlar yerine getirildiği takdirde yeterli derecede
işçilik veya işlem görmüş olarak kabul edilirler. Ek-II’de yer alan
listede belirtilen şartlar, imalatta kullanılan menşeli olmayan girdiler
üzerinde yapılması gerekli işçilik ve işlemleri gösterir ve sadece bu
girdilerle ilgili olarak uygulanır. Bu nedenle, listedeki şartları yerine
getirerek menşe statüsü kazanmış bir ürün başka bir ürünün imalatında
kullanılırsa, onun bileşiminde yer aldığı ürüne tatbiki mümkün şartlar,
kendisine uygulanmaz ve bunların imalatında kullanılmış olabilecek menşeli
olmayan girdiler dikkate alınmaz.
(2) Birinci fıkrada belirtilen
duruma rağmen, listede belirtilen şartlar uyarınca bir ürünün imalatında
kullanılmaması gereken menşeli olmayan girdiler, ancak;
a) Toplam kıymetlerinin, ürünün
fabrika çıkış fiyatının %10’unu geçmemesi,
b) Menşeli olmayan girdilerin azami
kıymeti olarak Ek-II’deki listede verilmiş olan oranların, bu fıkranın
uygulanması suretiyle aşılmaması,
şartı ile kullanılabilir.
(3) İkinci fıkra, Armonize Sistemin
50 ilâ 63 üncü fasıllarında sınıflandırılan ürünlere uygulanmaz.
(4) Bu madde hükümleri, imalat
sırasında gerçekleştirilen işçilik veya işlemin 9 uncu madde hükümlerine göre
yetersiz sayılmadığı hallerde uygulanır.
Yetersiz işçilik veya işlem
MADDE 9- (1) 8 inci maddede belirtilen
koşulların sağlanıp sağlanmadığına bakılmaksızın, bu maddenin ikinci fıkra
hükümleri saklı kalmak kaydıyla, aşağıdaki işlemler menşeli ürün statüsü
verilmesi için yetersiz işçilik veya işlem olarak kabul edilir:
a) Nakliyat ve depolama süresince
ürünlerin iyi şartlarda muhafazasını sağlamaya yönelik koruyucu işlemler.
b) Ambalaj ayırma ve birleştirme.
c) Yıkama, temizleme, toz, oksit,
yağ, boya veya diğer tabakalardan arındırma.
ç) Tekstil ürünlerini ütüleme
veya presleme.
d) Basit boyama ve cilalama
işlemleri.
e) Tahıl ve pirinci kabuklarından
ayırma, kısmi veya tam ağartma, parlatma ve perdahlama.
f) Şeker renklendirme veya şeker
topaklarını biçimlendirme işlemleri.
g) Meyvelerin, kuruyemişlerin ve
sebzelerin kabuklarını soyma, zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma.
ğ) Keskinleştirme, basit bileme
veya basit kesme.
h) Eleme, kalburdan geçirme, sıraya
koyma, tasnifleme, kalibrasyon, eşleştirme (girdilerden setler oluşturma
dahil).
ı) Basit şişeleme, tenekeye veya
beherlere koyma, torbalama, sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine
yerleştirme ve tüm diğer basit paketleme işlemleri.
i) Ürün veya paketler üzerine
marka, etiket, logo ve diğer benzeri ayırt edici işaretleri
yapıştırma veya basma işlemleri.
j) Farklı türde olmalarına
bakılmaksızın ürünlerin basit karıştırılma işlemleri.
k) Tamamlanmış bir ürün oluşturmak
üzere parçaların basit montajı veya ürünlerin demonte edilmesi.
l) (a) ilâ (k) bentlerinde
belirtilen işlemlerden iki veya daha fazlasının bir arada yapılması.
m) Hayvan kesimi.
(2) Belirli bir ürüne uygulanan
işçilik veya işlemin birinci fıkra hükümleri çerçevesinde yetersiz kabul edilip
edilmeyeceğine karar verilirken, Taraf ülkede gerçekleştirilen işlemlerin tümü
bir arada mütalaa edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nitelendirme Birimi, Aksesuarlar,
Yedek Parçalar, Aksam,
Setler ve Nötr Elemanlar
Nitelendirme
birimi
MADDE 10- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin
uygulanmasında nitelendirme birimi, Armonize Sistem Nomanklatürü kullanılmak
suretiyle sınıflandırma yapılırken temel birim olarak kabul edilen belirli bir
üründür. Buna göre;
a) Muhtelif girdilerin montajı veya
gruplandırılmasından oluşan bir ürün, Armonize Sistemde tek bir pozisyonda
sınıflandırıldığında, bu ürünün tümü nitelendirme birimini oluşturur.
b) Bir sevkiyat, Armonize Sistemde
aynı pozisyon içinde sınıflandırılan belli sayıda aynı üründen oluşuyorsa, her
bir ürün bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanışı sırasında münferiden
değerlendirilmelidir.
(2) Armonize Sistemin 5 sayılı
Genel Yorum Kuralı çerçevesinde ambalaj, sınıflandırma açısından ürüne dahil ediliyorsa,
menşe tespiti açısından da dahil edilir.
Aksesuarlar, yedek parçalar ve
aksam
MADDE 11- (1) Bir cihaz, makine, alet veya
aracın parçası beraberinde teslim edilen, normal olarak bir cihazın bölümü
durumundaki ve fiyata dahil edilmiş bulunan veya ayrıca fatura
edilmemiş olan aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam; söz konusu cihaz, makine,
alet veya araç içinde mütalaa edilir.
Setler
MADDE 12- (1) Armonize Sistemin 3 sayılı
Genel Yorum Kuralında tanımlandığı şekilde setler, kendisini meydana getiren
ürünlerin tamamı menşeli olduğunda menşeli olarak kabul edilir. Ancak, bir set
menşeli ve menşeli olmayan ürünlerden oluştuğunda, menşeli olmayan ürünlerin
kıymeti, setin fabrika çıkış fiyatının % 15`ini aşmıyorsa, set bir bütün olarak
menşeli olarak kabul edilir.
Etkisiz unsurlar
MADDE 13- (1) Bir ürünün menşeli olup
olmadığının belirlenmesi amacıyla, imalatında kullanılabilecek;
a) Enerji ve yakıt,
b) Tesis ve teçhizat,
c) Makine ve aletler,
ç) Ürünün nihai bileşimine girmeyen
ve girmesi amaçlanmayan diğer herhangi bir eşyanın,
menşei dikkate alınmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ülkesel Gereklilikler
Ülkesellik ilkesi
MADDE 14- (1) 6 ncı madde ve bu
maddenin üçüncü fıkrası hükümleri hariç olmak üzere, ikinci ve üçüncü bölümde
yer alan menşe statüsü kazandırılmasına ilişkin koşullar, Taraf ülkelerden
birinde kesintisiz olarak yerine getirilir.
(2) 6 ncı madde hükümleri
hariç olmak üzere, Taraf ülkelerden birinden başka bir ülkeye ihraç edilmiş
olan menşeli eşyanın geri gelmesi halinde; geri gelen eşyanın ihraç edilen eşya
ile aynı olduğu, söz konusu ülkede bulunma veya ihraç edilme süresi içerisinde
iyi koşullarda muhafaza edilmeleri için gerekli olanların ötesinde herhangi bir
işleme tâbi tutulmadığı hususları yetkili idareleri tatmin edecek şekilde ispat
edilemediği takdirde söz konusu eşyanın menşeli olmadığı kabul edilir.
(3) Aşağıda belirtilen koşulların
sağlanması durumunda; ikinci ve üçüncü bölümde belirtilen kurallar uyarınca
kazanılan menşe statüsü, Taraf ülkelerden ihraç edilen ve yeniden ithal edilen
girdiler üzerinde Türkiye veya Katar dışında gerçekleştirilen işçilik veya
işlemden etkilenmez:
a) Söz konusu girdilerin tamamen
Türkiye veya Katar’da elde edilmiş olmaları veya ihraç edilmelerinden önce 9
uncu maddede belirtilen işlemlerin ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmiş
olmaları gerekir.
b) (a) bendindeki durumun, geri
gelen eşyanın ihraç edilen maddelerin işçilik veya işlemden geçirilmesiyle elde
edildiği ve bu madde hükümlerinin uygulanmasıyla Türkiye veya Katar dışında
yaratılan toplam katma değerin menşe statüsü talebine konu nihai ürünün fabrika
çıkış fiyatının %10’unu aşmadığı hususlarının gümrük idarelerini tatmin
edebilecek şekilde ispat edilmesi gerekir.
(4) Üçüncü fıkra hükümleri
uyarınca, ikinci ve üçüncü bölümde belirtilen menşe statüsü kazanma şartları,
Türkiye veya Katar dışında gerçekleştirilen işçilik ve işlemlere
uygulanmaz. Bununla birlikte, Ek-II’de yer alan listede, kullanılan
menşeli olmayan tüm girdiler için maksimum değer belirleyen bir kural olması
durumunda, nihai ürünün menşe statüsünün belirlenmesi için bu kural uygulanır,
ilgili Taraf ülkenin topraklarında gerçekleştirilen üretimde kullanılan menşeli
olmayan tüm girdilerin toplam değeri, bu madde hükümlerinin uygulanmasıyla
Türkiye veya Katar dışında toplam yaratılan katma değerle birlikte ele alınır
ve belirtilen yüzde oranını geçemez.
(5) Üçüncü ve dördüncü fıkralar
hükümleri, Ek-II’de yer alan listede belirtilen koşulları sağlamayan veya
8 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen genel tolerans oranının
uygulanmasıyla yeterli işlem veya işçilikten geçmiş olduğu kabul edilen
ürünlere uygulanmaz.
(6) Üçüncü ve dördüncü fıkralar
hükümleri, Armonize Sistemin 50 ila 63 üncü Fasıllarındaki ürünlere uygulanmaz.
(7) Bu madde hükümleri kapsamında
yer alan ve Türkiye veya Katar dışında gerçekleştirilen her türlü işçilik veya
işlem, hariçte işleme veya benzeri düzenlemeler kapsamında gerçekleştirilir.
Doğrudan sevkiyat
MADDE 15- (1) Anlaşma hükümlerinde sağlanan
tercihli muamele sadece, bu Yönetmeliğin gerekliliklerini yerine getiren ve
Türkiye veya Katar’a ithal edileceği beyan edilen ürünlere, bu ürünlerin
ihracatçı Taraf ülkeden ihraç edilenlerle aynı olması kaydıyla uygulanır. Bu
ürünlerin, ithal edileceklerinin beyan edilmesinden önce değiştirilmemiş,
herhangi bir şekilde dönüştürülmemiş veya iyi koşullarda muhafaza edilmelerine
yönelik işlemler dışında bir işlemden geçmemiş olmaları gerekir. Ürünlerin
depolanması veya sevkiyatı ve sevkiyatın bölünmesi, bu işlemlerin ihracatçının
veya eşyanın sonraki hamilinin sorumluluğu altında gerçekleştirildiği yerde
yapılabilir. Bu ürünlerin transit ülkelerde kaldıkları süre boyunca gümrük
gözetimi altında olmaları gerekir.
(2) Gümrük idarelerine aksini
gösterecek bir sebep olmadığı sürece, birinci fıkra hükümlerinin yerine
getirilmiş olduğu kabul edilir. Bu hallerde, gümrük idareleri beyan
sahibinden, konşimento gibi sözleşmeye dayanan taşımacılık belgeleri ya da
ambalaj işaret veya numaralarına dayanan gerçek veya somut kanıtlar ya da
eşyanın kendisiyle ilgili her tür kanıt dâhil olmak üzere, bu hükümlerin yerine
getirildiğine dair herhangi bir usulde verilebilecek ve bu hükme uyulduğunu
gösteren tüm kanıtları temin etmesini talep edebilir.
(3) Bu maddenin uygulama amacı için
menşeli ürünler, taraf olmayan ülkelerin bölgelerinden boru hattıyla
nakledilebilir.
Sergiler
MADDE 16- (1) Üçüncü bir ülkeye sergilenmek
üzere gönderilen ve sergiden sonra Türkiye’ye veya Katar’a ithal edilmek üzere
satılan menşeli ürünler, gümrük idarelerinin;
a) Bir ihracatçının bu ürünleri
Türkiye’den veya Katar’dan serginin düzenlendiği ülkeye naklettiği ve orada
sergilediği,
b) Ürünlerin bu ihracatçı
tarafından diğer Taraf ülkedeki bir kişiye satıldığı veya o kişinin tasarrufuna
verildiği,
c) Ürünlerin sergi süresi içinde
veya sergiden hemen sonra, sergilenmek üzere gönderildikleri durumda sevk
edildiği,
ç) Ürünlerin sergilenmek üzere
gönderildikleri andan itibaren, bu sergide teşhir edilmek dışında başka bir
amaçla kullanılmadığı,
hususlarında tatmin edilmesi
kaydıyla, ithalatta Anlaşma hükümlerinden yararlanırlar.
(2) Beşinci bölüm hükümleri
uyarınca, bir menşe ispat belgesi düzenlenmeli ve normal usulde ithalatçı Taraf
ülke gümrük idaresine ibraz edilmelidir. Serginin adı ve adresi bu belgede
gösterilmelidir. Gerektiğinde, ürünlerin sergilendikleri koşullara dair ek
kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
(3) Birinci fıkra, özel amaçla
yabancı ürün satmak üzere kurulmuş işyeri veya mağazalarda düzenlenmemiş olan
ve süresi zarfında ürünlerin gümrük denetimi altında kaldığı her türlü ticaret,
sanayi, tarım ve el sanatları sergilerine, fuarlarına veya benzeri umumi
gösterilere uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Eşyanın Menşeinin İspatı
Menşe ispat belgesi
MADDE 17- (1) Bir Taraf ülke menşeli ürünler,
diğer Taraf ülkeye ithal edilmeleri esnasında aşağıdaki belgelerden birinin
ibrazı üzerine Anlaşmadan yararlanırlar:
a) Bir örneği Ek-III’te yer
alan EUR.1 Dolaşım Belgesi.
b) 31 inci maddenin birinci
fıkrasında belirtilen durumlarda, ihracatçı tarafından söz konusu ürünleri
teşhislerini mümkün kılmaya yeterli ayrıntıda tanımlayan fatura, teslimat notu
veya başka herhangi bir ticari belge üzerinde belirtilen ve bir örneği Ek-IV’te yer
alan fatura beyanı.
(2) Birinci fıkra hükümlerine
rağmen, bu Yönetmelik çerçevesinde menşeli ürünler 26 ıncı maddede
belirtilen durumlarda, yukarıda bahsedilen belgelerden birinin ibrazına gerek
olmaksızın Anlaşma hükümlerinden yararlanırlar.
Fatura beyanı
MADDE 18- (1) 17 nci maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinde geçen fatura beyanı;
a) 31 inci madde çerçevesinde bir
onaylanmış ihracatçı tarafından,
b) Toplam kıymeti 6.000 Avroyu
geçmeyen menşeli ürünler ihtiva eden bir veya daha fazla paketten oluşan bir
sevkiyat için herhangi bir ihracatçı tarafından,
hazırlanabilir.
(2) Fatura beyanı, söz konusu
ürünlerin Türkiye veya Katar menşeli olduğunun kabulü ve bu Yönetmeliğin diğer
koşullarını yerine getirmesi durumunda düzenlenebilir.
(3) Fatura beyanında bulunan
ihracatçı, ihracatçı ülkenin gümrük idaresinin talebi üzerine, söz konusu
eşyanın menşe statüsü ile bu Yönetmeliğin diğer koşullarının yerine getirilmiş
olduğunu tevsik eden tüm ilgili vesaiki her an ibraz etmeye hazırlıklı olur.
(4) Fatura beyanı, ihracatçı
tarafından, Ek-IV’te verilen ve aynı ekteki dillerden birinde ihracatçı
ülkenin iç mevzuat hükümleriyle uyumlu olarak fatura, teslimat notu veya başka
bir ticari belge üzerine daktilo edilmesi, damgalanması veya basılmasıyla
hazırlanır. Eğer beyan el yazısı ile yapılırsa, matbaa harfleriyle ve
mürekkeple yazılır.
(5) Fatura beyanları, ihracatçının
kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasını ihtiva etmelidir. Ancak, 31 inci
madde çerçevesinde onaylanmış ihracatçıdan, kendi adıyla hazırlanmış herhangi
bir fatura beyanının kendi el yazısıyla imzalanmış addedilerek tüm
sorumluluğunu üzerine aldığına dair yazılı bir taahhütnameyi ihracatçı ülkenin
gümrük idaresine vermiş olması koşuluyla, bu beyanı imzalama şartı aranmaz.
(6) Bir fatura beyanı, ihracatçı
tarafından ait olduğu ürünlerin ihracatı sırasında veya ait olduğu ürünlerin
ithalatından itibaren iki yıl içinde ithalatçı ülkede ibrazı koşuluyla,
ihracattan sonra hazırlanabilir
EUR.1 Dolaşım Belgesinin
düzenlenmesi ve vize işlemleri
MADDE 19- (1) EUR.1 Dolaşım Belgeleri, Ek-III’te belirlenen
form ve niteliklere uygun olarak ve seri numaraları verilerek Bakanlık veya
Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlarca bastırılır ve ihtiyaca göre dağıtılır.
(2) EUR.1 Dolaşım Belgeleri,
yalnızca ihracatçı veya ihracatçının gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili
kanuni temsilcisi tarafından örneği Ek-III’te yer alan EUR.1 Dolaşım
Belgesi ile başvuru formunun bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak belgenin
arka sayfasında yazılı kurallar ve Anlaşma hükümleri doğrultusunda doldurulması
suretiyle yazılı başvurusu üzerine düzenlenir. Yetkili olmayan kişiler
tarafından yapılan başvurular, gümrük idaresi ya da Bakanlıkça yetki verilen
kuruluşlarca kabul edilmez.
(3) Anlaşma ve bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak; EUR.1 Dolaşım Belgesi ve başvuru formunun
doldurulması, onaylanması ve vize edilmesi işlemlerinin elektronik sistem
üzerinden gerçekleştirilmesi esastır. Elektronik ortamdaki veriler Katar,
Bakanlık birimleri ve Bakanlıkça uygun görülen kişi ve kuruluşlarla
paylaşılabilir ve veri değişimine konu edilebilir.
(4) EUR.1 Dolaşım Belgesi
düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı, belgeyi düzenleyecek gümrük
idaresinin ya da Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşun talep edebileceği, söz
konusu ürünün menşe statüsü ile bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin yerine getirilmiş
olduğunu tevsik eden ilgili bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.
(5) Türkiye’de düzenlenmesi talep
edilen EUR.1 Dolaşım Belgelerine ilişkin başvuru formu ve EUR.1 Dolaşım Belgesi
İngilizce dilinde ve gümrük mevzuatına uygun olarak hazırlanır.
(6) EUR.1 Dolaşım Belgesi ve
başvuru formunun doldurulmasında el yazısı kullanılması halinde;
a) Formlar, açık ve okunaklı
şekilde matbaa harfleriyle ve mürekkeple doldurulur. Bu durumda, form üzerinde
silinti ve değişikliklere izin verilmez.
b) Ürünlerin tanımı, bu amaçla
ayrılmış kutu içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı
dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek boş alan,
çapraz bir çizgi ile kapatılmalıdır.
(7) Belge kapsamına giren her bir
maddeye sıra numarası verilir ve madde aralarında boşluk bırakılmaz. Belgenin
elle hazırlandığı durumlarda; son kaydın hemen altına sonradan bir ilave
yapılmasını önlemek üzere yatay bir çizgi çekilerek kullanılmayan yerler çapraz
bir çizgiyle iptal edilir.
(8) Belgede kayıtlı eşya,
tanınmalarına olanak verecek kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir
tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak
ayrıntılı bir biçimde beyan edilir.
(9) İhracatçılar veya yetkili
kanuni temsilcileri, EUR.1 Dolaşım Belgesi başvuru formlarının arka yüzünde yer
alan İhracatçı Beyanını doldurarak yer ve tarih belirtip imzalar.
(10) Elektronik sistem üzerinde
EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenmesi için beyanda bulunulan eşyanın menşeinin
tespitini teminen, eşyanın imalatında kullanılan menşeli olmayan girdilere
uygulanan işçilik veya işlemin Ek-II’de yer alan listede belirtilen
şartları sağladığını ispatlayan ve eşyanın imalatında kullanılan Türkiye veya
Katar menşeli girdiler ve bu girdiler üzerinde gerçekleştirilen işçilik veya
işlemleri gösteren tüm bilgi ve belgeler ile birlikte, ihracata ait diğer
belgeler gümrük idaresi tarafından ya da Bakanlıkça yetki verilen kuruluşlarca
kontrol edilmesi için elektronik sisteme yüklenir. İlgili mevzuat uyarınca
elektronik olarak düzenlenen ya da beyanda kullanılmak amacıyla elektronik
ortama aktarılmış bu belgelerin ve talep edilmesi halinde asıllarının, Bakanlık
veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşların doğrudan erişimine hazır halde
tutulması zorunludur. EUR.1 Dolaşım Belgesinin elle doldurulduğu durumlarda da
söz konusu belge ve bilgiler, gümrük idaresi ya da Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşlara
normal usulde ibraz edilir ve saklanır. Bu türde belge ve bilgiler 27/10/1999 tarihli
ve 4458 sayılı Gümrük Kanununda öngörülen belge saklama sürelerine tâbidir.
(11) Gümrük idareleri ve Bakanlıkça
yetkilendirilen kuruluşlar, EUR.1 Dolaşım Belgesinin kurallara uygun olarak
doldurulup doldurulmadığını kontrol edip belgede kayıtlı eşyanın bu Yönetmelik
hükümleri gereğince Türkiye menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda, ihracata
ait diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli
işlemleri tamamlarlar.
(12) Gümrük idareleri, on birinci
fıkrada belirtilen kontrolleri yaparken;
a) EUR.1 Dolaşım Belgelerinin bu
Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını incelemek,
b) İhraç konusu eşyanın cins, tür,
nitelik ve miktar itibarıyla EUR.1 Dolaşım Belgesindeki kayıtlara uygun olup
olmadığını tespit etmek,
c) İhraç konusu eşyanın menşeli
olup olmadığını belirlemek,
ç) Eşyaya ait ihraç belgeleri
yanında gümrük mevzuatı uyarınca nakliyeciler tarafından verilen belgeleri
incelemek,
d) İhraç konusu eşyayı 7/10/2009 tarihli
ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğindeki
esaslara göre muayene etmek,
suretiyle işlem ifa eder.
(13) İhraç belgeleri ve dolaşım
belgelerinden üçüncü ülkelere gönderileceği anlaşılan eşya için EUR.1 Dolaşım
Belgesi onaylanamaz ve vize edilemez.
(14) On birinci ve on ikinci
fıkralarda belirtilen değerlendirme ve incelemelerin olumlu sonuç vermesinin
ardından gümrük idarelerince vize edilmesi uygun görülen EUR.1 Dolaşım
Belgelerinin (11) numaralı “Customs Endorsement” (Gümrük Vizesi) alanına
gümrük beyannamesinin numarası, beyanı değerlendirerek belgeyi vize eden gümrük
idaresinin adı, gümrük mührü veya kaşesi ve vize tarihi tatbik edilir. Bu
alanın doğru, okunaklı ve noksansız doldurulması şarttır.
(15) EUR.1 Dolaşım Belgesi, Anlaşma
ile sağlanan tercihli ticarette yazılı delil olarak ancak gümrük idaresinin
vizesi ile hüküm ifade edeceğinden, belge düzenleme işlemi vize ile tamamlanmış
olur. Bu bakımdan belgenin vize tarihi, düzenlenme tarihi anlamına gelir.
(16) Düzenlenen EUR.1 Dolaşım
Belgesi, fiili ihracatın gerçekleştiği veya kesinleştiği anda ihracatçıya
verilmek üzere hazır bulundurulur.
(17) İhracatçı veya onun
sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni
temsilcisince, EUR.1 Dolaşım Belgesinin (12) numaralı “Declaration by the Exporter”
(İhracatçı Beyanı) alanı doldurulur ve imzalanır. İmzalanan belgenin bir
kopyası ihracatçı tarafından mer’i mevzuatta öngörülen belge saklama
süreleri saklı kalmak kaydıyla en az üç yıl saklanır.
(18) Elektronik sistem üzerinden
düzenlenen EUR.1 Dolaşım Belgelerinde, (12) numaralı alan haricindeki tüm
kısımlardaki bilgiler elektronik ortamda oluşturulur. Vize işleminin
tamamlanmasından sonra, ihracatçılar veya onun sorumluluğu altında gümrük
beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcilerince, elektronik sistem
üzerinde yer alan bilgilerin, bu maddede belirtilen şekil şartlarını taşıyan ve
bu maddede belirtilen şekilde temin edilen yeşil meneviş zeminli matbu EUR.1
Dolaşım Belgesi üzerine yazıcı vasıtasıyla dökümü alınır ve belgenin (12)
numaralı alanı on yedinci fıkrada belirtildiği şekilde doldurulur ve
imzalanır. Elektronik sistemde oluşturulduktan sonra dökümü alınan belge
üzerinde herhangi bir ekleme, düzeltme veya silinti yapılamaz.
EUR.1 Dolaşım Belgesinin elektronik
sistem üzerinden düzenlenmesi
MADDE 20- (1) Bu bölümde belirlenen koşullar
karşılandığı takdirde, EUR.1 Dolaşım Belgeleri elektronik sistem üzerinden
düzenlenebilir.
(2) Yedinci bölüm hükümlerine uygun
olarak; Taraf ülkelerin gümrük idareleri, elektronik sistemlerin teknik
özellikleri ve sonradan kontrol yöntemlerini birbirlerine iletirler.
(3) Bu madde hükümlerine halel
gelmeksizin, elektronik sistem üzerinden düzenlenen EUR.1 Dolaşım Belgeleri;
a) İhracatçı ülke tarafından
önceden gönderilmiş olan örnekler üzerinden ithalatçı ülke gümrük idarelerinin
elektronik gümrük mühürlerinin gerçekliğini doğrulayabileceği, orijinal mührün
dijital imajı şeklinde ya da herhangi bir şekilde olabilecek (11) numaralı alan
üzerinde bulunan bir elektronik gümrük mührü,
b) Teşhis edilmelerini mümkün
kılacak bir seri numarası veya bir kod,
içermelidir.
(4) Bu madde hükümlerinin
uygulanması, bir Taraf ülkede elle doldurulan ve vize edilen, Ek-III’te yer
alan örneğe uygun EUR.1 Dolaşım Belgelerinin Taraf ülkelerin gümrük idareleri
tarafından reddedilmesine yol açmaz.
EUR.1 Dolaşım Belgesinin sonradan
verilmesi
MADDE 21- (1) Bir EUR.1 Dolaşım Belgesi, 19
uncu maddenin on altıncı fıkrasına rağmen, istisnai olarak;
a) Hatalar, istenmeyerek yapılan
ihmaller veya özel durumlar nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise,
b) Gümrük idareleri veya Bakanlıkça
yetkilendirilen kuruluşların bir EUR.1 Dolaşım Belgesinin düzenlenmiş, ancak
teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğuna kanaat getirmeleri
sağlanırsa,
ait olduğu eşyanın
ihracatından sonra düzenlenebilir.
(2) Birinci fıkranın uygulanması
açısından, bizzat ihracatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini
imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi eşyanın cinsi, nevi, niteliği ve
miktarını, ambalaj şeklini, marka ve numaralarını, işaretlerini, ihracat gümrük
idaresinin adını, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısını belirterek yazılı
talepte bulunur. Söz konusu eşya için ihracat sırasında EUR.1 Dolaşım Belgesi
verilmediğini veya Katar yetkili makamlarınca teknik nedenlerle kabul
edilmediğini sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan eder. 19 uncu madde
hükümlerine uygun olarak hazırladığı EUR.1 Dolaşım Belgesini talep yazısına
ekler.
(3) Bu maddede belirtilen şartları
yerine getiren ihracatçının veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini
imzalamaya yetkili kanuni temsilcisinin talebi, ilgili gümrük idareleri veya
Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından incelenir. Söz konusu ihraç
eşyasına ait gümrük beyannamesi ve ekleri diğer evrak ile varsa bu işleme dair
dosyaların incelenmesi ve kontrolü sonucunda, ihracatçının beyanına tamamen
uygun olduğu anlaşıldığı takdirde EUR.1 Dolaşım Belgesi onaylanır ve vize
edilir.
(4) Bu şekilde düzenlenen EUR.1
Dolaşım Belgesinin (7) numaralı “Remarks” (Gözlemler) alanına belgenin sonradan
verildiğini belirtmek üzere İngilizce “ISSUED RETROSPECTIVELY” meşruhatının
düşülmesi zorunludur.
Teknik nedenlerle EUR.1 Dolaşım
Belgesinin reddi
MADDE 22- (1) EUR.1 Dolaşım Belgesi, bu
Yönetmelikte öngörülen şekilde düzenlenmemiş ise teknik nedenlerle
reddedilebilir. Aşağıda belirtilen;
a) EUR.1 Dolaşım Belgesinin ebat
veya renk olarak Ek-III’te yer alan örnekten önemli derecede farklı
olması, seri numarası veya referans numarası bulunmaması, İngilizce dilinde
basılmaması gibi öngörülen form dışında bir form kullanılarak düzenlenmesi,
b) EUR.1 Dolaşım Belgesinde (4)
numaralı alan gibi doldurulması zorunlu olan alanlardan birinin doldurulmaması,
c) EUR.1 Dolaşım Belgesinin (11)
numaralı alanında mühür ya da kaşe bulunmaması veya belgenin yetkili olmayan
bir makam tarafından vize edilmiş olması,
ç) EUR.1 Dolaşım Belgesi vize
edilirken kullanılan mühür ya da kaşenin 35 inci madde hükümleri uyarınca
örneği gönderilmemiş olan yeni bir mühür ya da kaşe olması,
d) İbraz edilen EUR.1 Dolaşım
Belgesinin orijinal olmayıp fotokopi veya suret olması,
e) EUR.1 Dolaşım Belgesinin (2) ve
(4) numaralı alanlarına Taraf ülkeler dışında bir ülkenin yazılması,
gibi teknik nedenlerle kabul
edilmeyen EUR.1 Dolaşım Belgeleri sonradan düzenlenebilir.
(2) Teknik nedenlerle reddedilen
EUR.1 Dolaşım Belgesi üzerine İngilizce “CERTIFICATE REJECTED BY THE CUSTOMS”
meşruhatı düşülür ve hangi nedenlerle kabul edilmediği de belirtilerek sonradan
düzenlenen yeni bir EUR.1 Dolaşım Belgesi alması için ithalatçıya iade edilir.
Ancak, gümrük idareleri gümrük işlemlerinin tamamlanmasından sonra kontrol
amacıyla veya hile yapıldığından şüphe edilmesi halinde reddedilen EUR.1
Dolaşım Belgesinin bir kopyasını saklayabilir.
(3) Türkiye’ye yönelik ithalatlarda
ibraz edilen menşe ispat belgelerinin teknik nedenlerle reddedilmesi durumunda,
eşyaya Anlaşma kapsamında tercihli rejim uygulanmaz ve kanuni vergi nispetleri
üzerinden tahakkuk yapılarak vergiler tahsil edilir. Bu durumda, 4458 sayılı
Kanunun 234 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmaz.
(4) Hatalı veya noksan yapılan vize
işlemi belgeyi geçersiz kılar ve sonradan kontrol sebeplerinden birini teşkil
eder.
EUR.1 Dolaşım Belgesinin ikinci
nüshasının düzenlenmesi
MADDE 23- (1) Bir EUR.1 Dolaşım Belgesinin
çalınması, kaybolması veya hasar görmesi halinde ihracatçı veya onun
sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi,
ilk belgeyi düzenleyen gümrük idaresine veya Bakanlıkça yetkilendirilen
kuruluşa elindeki ihracat belgelerine dayanarak ikinci bir nüsha tanzim edilmesi
talebiyle müracaat edebilir.
(2) Gümrük idaresi veya Bakanlıkça
yetkilendirilen kuruluşlar, ihraç işlemi yapılmış olan eşyaya ait asıl EUR.1
Dolaşım Belgesine ilişkin bilgilerle birinci fıkrada belirtilen beyanı
karşılaştırıp ikinci nüsha belge düzenlenmesi talebine ilişkin yapılan beyanın
doğruluğunu saptadıktan sonra, başvuru onaylanır ve gümrük idaresince vize
işlemi gerçekleştirilir.
(3) Düzenlenen ikinci nüsha EUR.1
Dolaşım Belgesinin (7) numaralı “Remarks” (Gözlemler) alanına İngilizce
“DUPLICATE” meşruhatı düşülür ve ilk belgenin seri numarası yazılır.
(4) İkinci nüsha belge, ilk EUR.1
Dolaşım Belgesinin vize tarihinden itibaren hüküm ifade eder. Gümrük idareleri,
ikinci nüsha EUR.1 Dolaşım Belgelerini vize ederken (11) numaralı alana ilk
EUR.1 Dolaşım Belgesinin vize tarihini yazarlar.
Menşe ispat belgesinin geçerliliği
MADDE 24- (1) Bir menşe ispat belgesi,
ihracatçı Taraf ülkede düzenlenme tarihinden itibaren dört ay süreyle geçerli
olur ve bu süre zarfında ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz
edilmelidir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen son
ibraz tarihinden sonra ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilen
menşe ispat belgeleri, bu belgelerin belirlenen son tarihe kadar ibraz
edilememesinin istisnai durumlardan kaynaklanması halinde, tercihli muamele
uygulanmak üzere kabul edilebilir.
(3) Diğer geç ibraz hallerinde;
ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idareleri, ürünlerin belirtilen son tarihten
önce gümrüğe sunulmuş olması kaydıyla menşe ispat belgelerini kabul edebilir.
(4) Menşe ispat belgelerinin ibraz
süresinden sonra tercihli muameleden yararlanması için bu sürenin bitiminden
önce eşyanın gümrüğe gelmiş ve yine bu süreden önce ithalatçı veya onun
sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi
tarafından yazılı olarak ilgili gümrük idaresine başvurulmuş olması
gerekmektedir.
Menşe ispat belgesinin ibrazı
MADDE 25- (1) Menşe ispat belgeleri, gümrük
mevzuatı ve ilgili mevzuat gereğince gümrük idarelerine ibraz edilir. İngilizce
dilinde hazırlanmış olan menşe ispat belgelerinin tercümesi talep edilmez;
yalnızca, belgeler üzerinde İngilizce haricindeki bir yabancı dilde yazılmış
ifadeler bulunması halinde, bunların tercümesi talep edilebilir. Ayrıca, ilgili
gümrük idaresi beyannameye ek olarak ithalatçıdan eşyanın Anlaşmanın
koşullarına uygunluğunu gösteren yazılı bilgi ve belgeleri talep edebilir.
(2) Eşyanın tercihli rejimden
yararlanmasını teminen ibrazı gereken menşe ispat belgesinin, bu
belgeyle ilgili eşyanın fiili ithalinden evvel veya fiili ithali sırasında
ibraz edilememesi ve ilgili ithalatçı tarafından eşyanın bekletilmeden
ithalinin istenmesi durumunda, tercihli rejim uygulanmaz ve indirimsiz vergi
nispetleri üzerinden tahakkuk yapılarak vergiler kesin olarak tahsil
edilir. Ancak bu kabil eşyanın fiili ithalini müteakip süreleri
içerisinde, usulüne uygun menşe ispat belgesi işlemi yapan gümrük idaresine
ibraz edildiği takdirde; ibraz edilen menşe ispat belgesinin ithal edilen
eşyaya ait olduğunun gümrük beyannamesi ve ekleri belgelerle karşılaştırılarak
anlaşılması ve belgenin geçerlilik süresinin aşılmamış olduğunun tespiti
kaydıyla, tercihli vergi oranına göre hesaplanan vergi tutarları ile tercihsiz
vergi oranına göre hesaplanan vergi tutarları arasındaki fark mükelleflerine
geri verilir.
Menşe ispat belgesinden muafiyet
MADDE 26- (1) Gerçek kişilerden gerçek
kişilere küçük paketler halinde gönderilen veya seyahat eden yolcunun zati
eşyasını oluşturan ürünler; ticari amaçlarla ithal edilmemişlerse ve bu
Yönetmeliğin gerekliliklerini yerine getirdiği beyan edilmişse ve böyle bir beyanın
doğruluğuna ilişkin bir şüphe doğmamışsa, bir menşe ispat belgesi ibrazına
gerek olmaksızın menşeli kabul edilirler. Posta yoluyla gönderilen ürünler
için bu beyan, CN 22/CN 23 gümrük beyannamesi üzerinde veya bu belgeye eklenen
bir kâğıt üzerinde yapılabilir.
(2) Arızî olarak yapılan ve
yalnızca alıcıların veya yolcuların veya bunların ailesinin kişisel kullanımına
yönelik ürünlerden oluşan ithalat, ürünlerin cinsinden ve miktarından ticari
amaç güdülmediği aşikârsa ticari amaçlı ithalat olarak kabul edilmez.
(3) Ayrıca, birinci ve ikinci
fıkralarda atıfta bulunulan ürünlerin toplam kıymetinin, küçük paketler için
500 Avroyu; yolcunun zati eşyasını oluşturan ürünler için ise 1.200 Avroyu
aşmaması gerekir.
Destekleyici belgeler
MADDE 27- (1) 18 inci ve 19 uncu maddelerde
belirtilen, bir EUR.1 Dolaşım Belgesi veya fatura beyanı kapsamındaki ürünlerin
Taraf ülke menşeli olduğunu ve bu Yönetmeliğin diğer koşullarını yerine
getirdiğini ispatlamak amacıyla kullanılacak belgeler, menşe ispat belgesine
ilaveten;
a) İhracatçı veya tedarikçi
tarafından, söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri
belgeleyici nitelikte, örneğin hesaplarında veya iç muhasebesinde yer alan
doğrudan deliller,
b) Bir Taraf ülkede düzenlenmiş
veya hazırlanmış, imalatta kullanılan girdilerin menşe statüsünü tevsik eden
belgeler,
c) Bir Taraf ülkede düzenlenmiş
veya hazırlanmış, bir Taraf ülkede girdiler üzerinde yapılan işçilik veya
işlemi tevsik eden belgeler,
ç) Kullanılan maddelerin menşe
statüsünü tevsik etmek üzere, Taraf ülkelerden birinde bu Yönetmelik hükümleri
uyarınca, bu Yönetmelikte yer alan kurallarla aynı menşe kurallarına göre
düzenlenmiş veya hazırlanmış EUR.1 Dolaşım Belgeleri veya fatura beyanları,
d) 14 üncü maddenin uygulandığı
hallerde, bu maddede belirtilen kuralların karşılandığını ispat etmek üzere,
Taraf ülke dışında gerçekleştirilen işlem ve işçiliklerle ilgili uygun
kanıtlar,
olabilir.
Menşe ispat belgeleri ile
destekleyici belgelerin muhafaza edilmesi
MADDE 28- (1) Yürürlükteki kanunlarda
öngörülen süreler saklı kalmak üzere;
a) EUR.1 Dolaşım Belgesi
düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı ve gümrük idareleri veya
Bakanlıkça yetkili kılınacak kuruluş, 19 uncu maddenin dördüncü fıkrasında
belirtilen belgeleri,
b) Fatura beyanında bulunan
ihracatçı, bu beyanın bir nüshasını ve 18 inci maddenin üçüncü fıkrasında
belirtilen belgeleri,
c) EUR.1 Dolaşım Belgesini
düzenleyen ihracatçı ülkenin gümrük idaresi veya Bakanlıkça yetkili kılınacak
kuruluş, 19 uncu maddede belirtilen Başvuru Formunu ve başvuru sırasında firma
tarafından kendilerine sunulan diğer tüm vesaiki,
ç) İthalatçı ülkenin gümrük
idareleri, kendilerine ibraz edilen EUR.1 Dolaşım Belgeleri ve fatura
beyanlarını,
en az üç yıl muhafaza etmek
mecburiyetindedirler.
Farklılıklar ve biçimsel hatalar
MADDE 29- (1) Menşe İspat Belgesi üzerindeki
ibareler ile ürünlerin ithalat işlemlerini yerine getirmek amacıyla gümrük
idarelerine ibraz edilen belgeler üzerindeki ibareler arasında önemsiz
farklılıklar bulunduğunun fark edilmesi, bu belgenin gümrüğe sunulan ürünlere
karşılık geldiğinin kesin olarak ortaya konması kaydıyla, menşe ispat belgesini
kendiliğinden hükümsüz kılmaz.
(2) Menşe İspat Belgesi üzerindeki
yazım hatası gibi bariz biçimsel hatalar, söz konusu belge üzerindeki
ibarelerin doğruluğu hususunda şüpheye yol açmadığı müddetçe, bahse konu
belgenin reddedilmesini gerektirmez.
Avro cinsinden ifade edilen
tutarlar
MADDE 30- (1) 18 inci madde ile 26 ncı madde
hükümlerinin uygulanması bakımından, ürünlerin Avro dışında bir para birimi
üzerinden faturalandırıldığı durumlarda, Taraf ülkelerin ulusal para birimleri
cinsinden ifade edilen ve Avro tutarına eşit tutarlar, Taraf ülkelerin her biri
tarafından yıllık olarak sabitlenir.
(2) Bir sevkiyat, ilgili Taraf
ülkede sabitlenen tutara göre, faturanın düzenlendiği para birimine atıf
yapılmak suretiyle, 18 inci madde ile 26 ncı madde hükümlerinden
yararlanır.
ALTINCI BÖLÜM
Basitleştirilmiş İşlemler
Onaylanmış ihracatçı yetkisinin
verilmesi
MADDE 31- (1) Taraf ülkeler arasındaki
ticarette aşağıdaki hükümler çerçevesinde basitleştirilmiş işlem uygulanması
mümkündür:
a) Bakanlık;
1) Sık sık menşe ispat
belgesi düzenlenmesini gerektiren sevkiyat yapan,
2) Eşyanın menşe statüsünün ve bu
Yönetmelik hükümlerinin yerine getirildiğinin saptanması için gerekli her türlü
teminatı gümrük idarelerine veren,
3) Vergi ve gümrük mevzuatı ile
ilgili ciddi ve mükerrer suç işlememiş olan,
4) Gümrük makamlarının
faaliyetlerini denetlemesine imkân verecek kayıtlara sahip olan,
gerçek ve tüzel kişilere,
eşyanın kıymetine bakılmaksızın örneği EK-IV’te yer alan fatura beyanını
hazırlayabilmesi konusunda onaylanmış ihracatçı yetkisi verebilir.
(2) Bakanlık, onaylanmış
ihracatçıya, fatura beyanında beyan edilmek üzere bir yetki numarası verir.
(3) Bakanlık, basitleştirilmiş
işlem uygulamasını teminen yetki belgesi verilmesi ve yetkinin
onaylanmış ihracatçı tarafından kullanımının izlenmesine ilişkin usulleri
belirler.
Onaylanmış ihracatçı yetkisinin
iptali
MADDE 32- (1) Onaylanmış ihracatçıların bu
Yönetmelikteki hükümlere aykırı hareket etmeleri ya da verilen yetkide
öngörülen koşullara uymamaları veya bu koşulların ortadan kalkması halinde,
cezai hükümler saklı kalmak üzere verilen yetki Bakanlıkça geçici olarak geri
alınabilir veya iptal edilebilir.
Muhasebesel ayrım
MADDE 33- (1) Aynı ve birbirleri yerine
geçebilen menşeli ve menşeli olmayan girdi stoklarının ayrı tutulmasının önemli
maliyetler ve somut güçlükler doğurduğu hallerde, ilgililerin yazılı talebi
üzerine Bakanlık, bu stokların yönetiminde “muhasebesel ayrım” yönteminin
kullanılmasına izin verebilir.
(2) Muhasebesel ayrım yöntemi,
belirli bir referans dönemi için, elde edilen menşeli kabul edilebilecek ürün
sayısının, stokların fiziksel ayrıma tâbi tutulmuş olması halinde elde edilmiş
olacak ürün sayısı ile aynı olmasını sağlayabilmelidir.
(3) Bakanlık bu izni, gerekli
göreceği koşullara bağlı olarak verebilir.
(4) Muhasebesel ayrım yöntemi,
ürünlerin imal edildiği ülkede uygulanan genel muhasebe ilkelerine göre
uygulanır ve kaydı tutulur.
(5) Muhasebesel ayrım yönteminden
yararlanan kişi, menşeli kabul edilebilecek ürün miktarı için bir menşe ispat
belgesi düzenlenmesi için başvurabilir. Bakanlığın talebi üzerine, yararlanan
kişi, stoklarının nasıl işletildiğine dair Bakanlığa bir bildirimde bulunur.
(6) Bakanlık, iznin kullanımını
izler ve yararlanan kişinin izni uygunsuz kullandığı veya bu Yönetmelikte
belirlenen diğer herhangi bir koşulu yerine getiremediği her durumda geri
alabilir.
Parçalar halinde ithalat
MADDE 34- (1) İthalatçının talebi üzerine ve
Bakanlıkça belirlenen şartlara tâbi olarak, Armonize Sistemin 2(a) sayılı Genel
Yorum Kuralı anlamındaki birleştirilmemiş veya monte edilmemiş halde olan ve
Armonize Sistemin XVI ncı ve XVII nci Bölümlerinde veya
7308 ve 9406 tarife pozisyonlarında yer alan ürünlerin, parçalar halinde ithal
edilmesi halinde, bu tür ürünler için tek bir menşe ispat belgesi, ilk parçanın
ithalatı esnasında gümrük idaresine verilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Gümrük İdareleri Arasında
Karşılıklı İdari İşbirliği
Mühür ve adreslerin iletilmesi
MADDE 35- (1) Taraf ülkelerin gümrük
idareleri, menşe ispat belgelerinin düzenlenmesi amacıyla gümrük idarelerinde
kullanılan mühürlerin örnek baskılarını, bu belgelerin sonradan kontrolünden
sorumlu gümrük idarelerinin isim ve adresleriyle beraber, birbirlerine iletirler.
(2) İsim, adres veya mühürlerdeki
herhangi bir değişiklik aynı şekilde diğer Taraf ülkeye derhal bildirilir.
Karşılıklı yardım
MADDE 36- (1) Bu Yönetmeliğin doğru bir
şekilde uygulanmasını teminen, Taraf ülkeler, yetkili gümrük idareleri
aracılığıyla, menşe ispat belgesinin gerçekliğinin ve belgede yer alan
bilgilerin doğruluğunun kontrolü hususunda birbirlerine yardımcı olurlar.
Sonradan kontrol talebi
MADDE 37- (1) İthalatçı ülke gümrük
idareleri, menşe ispat belgesinin gerçekliği veya eşyanın gerçek menşeine
ilişkin bilgilerin doğruluğu hakkında makul bir şüphenin doğduğu herhangi bir
zamanda veya sondaj usulü ile yapacağı kontrol sonucunda menşe ispat belgesini
veya bir kopyasını, gerektiğinde araştırmanın gerekçelerini de belirterek,
sonradan kontrol talebi ile ihracatçı ülke gümrük idaresine geri gönderirler.
(2) Birinci fıkra hükümlerini
yerine getirmek amacıyla; ithalatçı ülke gümrük idareleri, menşe ispat
belgesinin ve eğer ibraz edilmişse faturayı yahut bu belgelerin birer
kopyasını, gerektiğinde sonradan kontrol talebinin gerekçelerini de belirterek
ihracatçı Taraf ülkenin gümrük idaresine geri gönderir. Menşe ispat belgesinde
yer alan bilgilerin doğru olmadığı kanaatini uyandıran elde edilmiş tüm belge
ve bilgiler sonradan kontrol talebini desteklemek üzere gönderilir.
Sonradan kontrol işlemleri
MADDE 38- (1) Menşe ispat belgesinin kontrol
talebi, belgenin ihracatçı ülke yetkili makamlarına gönderilmesi suretiyle
yapılır.
(2) Menşe ispat belgesinin kontrol
talebi; menşe ispat belgesinde yer alan (13) numaralı alanın, kontrol talebinde
bulunan ithalatçı gümrük idaresinin adı ve açık posta adresi, yazı makinesi
veya mürekkepli kalemle ve matbaa harfleri ile yazılarak doldurulması suretiyle
yapılır.
(3) Kontrol talebinde bulunulan yer
ve tarih belirtilip imzalanır ve mühür ile işlemi gerçekleştiren görevliye ait
kaşe uygulanmak suretiyle onaylanır.
Sonradan kontrol talebinin
incelenmesi
MADDE 39- (1) Kontrol işlemi, ihracatçı Taraf
ülkenin gümrük idareleri tarafından yerine getirilir. Bu amaçla, ihracatçı
Taraf ülkenin gümrük idareleri, her türlü delili talep etme ve ihracatçının
hesaplarını denetleme veya gerekli gördükleri diğer kontrolleri yapabilme
yetkisine sahiptir.
(2) İhracatçı ülke gümrük
idareleri, menşe ispat belgesinin kontrol sonucunu (14) numaralı alanı
aşağıdaki şekilde doldurmak suretiyle belirtir:
a) Birinci veya ikinci maddelerden
uygun olanın önüne (x) işareti konur.
b) Kontrolü yapan gümrük idaresinin
adı ve kontrol tarihi yazılır.
c) İmzalanır ve okunabilir mühür
ile işlemi gerçekleştiren görevliye ait kaşe uygulanmak suretiyle onaylanır.
Sonradan kontrol sonuçları
MADDE 40- (1) Sonradan kontrol talebinde
bulunan ithalatçı ülke gümrük idaresi, kontrol sonucundan en kısa zamanda
haberdar edilir.
(2) Kontrol sonuçlarında,
belgelerin gerçek olup olmadığı, söz konusu ürünlerin Taraf ülkelerden biri
menşeli olarak kabul edilip edilemeyeceği ve bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine
uygun olup olmadığı hususları açıkça belirtilir.
(3) İhracatçı ülke gümrük
idaresinden, kontrol talebinin sonucuna ilişkin olarak talebin gönderildiği
tarihten itibaren on ay içerisinde bir yanıt alınamaz veya alınan yanıt,
kontrolü talep edilen belgelerin gerçekliğinin veya ilgili ürünlerin gerçek menşeinin
tespitine imkân verecek ölçüde yeterli bilgi içermezse; talepte bulunan gümrük
idaresi, istisnai durumlar haricinde, tercihli muamele tanınmasını
reddedebilir.
(4) İthalatçı ülke gümrük idaresine
ibraz edilen menşe ispat belgesinin sonradan kontrol işlemine tâbi tutulması
halinde, söz konusu belge kapsamı eşyanın kanuni vergisi ile tercihli vergisi
arasındaki fark kadar nakit veya teminat mektubu alınarak, eşyanın gümrük
işlemleri tamamlanır. İthalatçı ülke gümrük idaresi eşyayı, ithalat yasağına
veya kısıtlamasına tâbi tutulmaması ve bir sahtecilik şüphesi bulunmaması
kaydıyla, gerekli görülen her türlü idari tedbire tâbi olmak üzere ithalatçıya
teslim edebilir. Sonradan kontrol amacıyla gönderilen menşe ispat belgelerinin,
ihracatçı ülke yetkili makamınca doğruluğunun teyidi yapılarak geri
gönderilmesinden sonra teminata bağlanan gümrük vergileri iade edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Cezalar
MADDE 41- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine
aykırı fiiller hakkında 4458 sayılı Kanun, 21/3/2007 tarihli ve 5607
sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile yürürlükteki ilgili diğer mevzuat
hükümleri uygulanır.
Serbest bölgeler
MADDE 42- (1) Taraf ülke gümrük idareleri,
nakliyeleri esnasında kendi ülkesi içinde bulunan bir serbest bölgeyi kullanan
ve bir menşe ispat belgesi kapsamında ticarete konu olan eşyanın başka eşyayla
değiştirilmemesinin veya hasara uğramasını önleyici normal işlemler dışındaki
herhangi bir işleme tâbi tutulmamasının temini konusundaki her türlü tedbiri
alır.
(2) Birinci fıkra hükümlerine
istisna olarak, Taraf ülkelerden biri menşeli herhangi bir ürün, bir menşe
ispat belgesi kapsamında bir serbest bölgeye ithal edilir ve bir işçilik veya
işlemden geçirildiği takdirde, tatbik edilmiş olan işçilik veya işlemin bu
Yönetmelik hükümlerine uygun olması koşuluyla, ihracatçının talebi üzerine yeni
bir EUR.1 Dolaşım Belgesi, ilgili gümrük idaresi veya Bakanlıkça
yetkilendirilen kuruluşlar tarafından düzenlenir.
Diğer hususlar
MADDE 43- (1) Bu Yönetmelikte yer almayan
hususlar hakkında 4458 sayılı Kanun ile Gümrük Yönetmeliğinin ilgili hükümleri
uygulanır.
Sevkiyat halindeki veya antrepodaki
eşyaya ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun
olan ve Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte ihracatçı Taraf ülkeden ithalatçı
Taraf ülkeye sevk halinde olan ya da ithalatçı Taraf ülkedeki antrepolarda veya
serbest bölgelerde geçici depolanan eşyaya, ithalatçı Taraf ülkenin gümrük
idaresine söz konusu tarihten itibaren dört ay içerisinde, eşyanın 15 inci
madde hükümleri çerçevesinde doğrudan nakledilmiş olduğunu gösteren belgelerle
beraber ihracatçı ülkenin gümrük idaresince sonradan verilmiş bir EUR.1 Dolaşım
Belgesi sunulması kaydıyla, Anlaşma hükümleri tatbik edilebilir.
Yürürlük
MADDE 44- (1) Bu Yönetmelik 1/8/2025 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 45- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Ticaret Bakanı yürütür.
Ek için TIKLAYINIZ
