T.C.
TİCARET BAKANLIĞI
Gümrükler Genel
Müdürlüğü
Sayı :80571967-159.01
Konu :İtiraz Süresi Kaçırılan Ek Tahakkuk
Veya Ceza Kararlarının Kaldırılması
Talebi Hk.
31.03.2020
/ 53533520
DAĞITIM
YERLERİNE
İlgi :İstanbul Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü`nün
12.03.2020 tarihli ve 38463417-159.01/00053171412 sayılı yazısı.
İstanbul
Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü`nden alınan ilgide kayıtlı yazıda özetle;
-Özellikle
E-Tebligat Sistemi ile tebliğ edilen ek tahakkuk ve ceza kararı muhteviyatı
alacaklar için 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 242/1 inci maddesi hükmünde
belirtilen 15 günlük itiraz süresini kaçıran yükümlülerin anılan Kanunun 211/1
inci maddesi çerçevesinde Gümrük Yönetmeliği’nin 78 No:lu Eki Formu sunmak
suretiyle kaldırma talebinde bulunduğu,
-Başvurulara
konu olan ek tahakkuk veya ceza kararları kapsamı alacakların 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takibata geçilmiş,
ödeme emri veya haciz aşamasına gelmiş kesinleşmiş alacaklar olduğu,
-Yükümlüler
tarafından Gümrük Kanunu kapsamında kaldırma talebinin anılan Kanunun 242/1
inci maddesinde belirtilen 15 günlük itiraz süresinin kaçırılması nedeniyle
itiraz yoluna gidilemeyen ve muaccel hale gelen borçlar için ikinci bir başvuru
yolu olarak algılandığı,
belirtilerek
Gümrük Kanununun 242/1 inci maddesinde belirtilen 15 günlük itiraz süresi
kaçırılan ek tahakkuk veya ceza kararları kapsamı alacakların aynı Kanunun 211
inci maddesi çerçevesinde kaldırılmasına yönelik olarak Gümrük Yönetmeliği’nin
78 No:lu Eki Başvuru Formu sunulmak suretiyle yapılan başvuruların
değerlendirmeye alınıp alınmayacağı hususuna açıklık getirilmesi talep
edilmektedir.
Konuyla
ile ilgili olarak Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü`nden görüş istenilmiş olup
anılan Genel Müdürlükten alınan bir örneği ekli 25.03.2020 tarih ve 53496193
sayılı cevabi yazıda özetle;
-
Ödenmiş olan bir vergi veya cezanın, Gümrük Kanununun 211 inci madde hükmüne
istinaden geri verilebilmesi ya da henüz tahsil edilmemiş bir vergi veya
cezanın kaldırılmasının, söz konusu ceza veya verginin “kanunen ödenmemesi
gereken” bir vergi veya ceza olmasına, yani işlemde yanlışlık yapılmış
olmasına, diğer bir deyişle hatalı işlemin söz konusu olmasına ve Kanunda
belirtilen süre içinde geri istenilmesine bağlı olduğu,
-
Yükümlülerin kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari
kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz edebildiği ve
burada söz konusu olanın ise yükümlüler hakkında tesis edilen işleme karşı
Kanunen tanınan itiraz yoluna başvurma haklarının bulunması olduğu,
-
Geri verme veya kaldırma hakkındaki mevzuat incelendiğinde, söz konusu vergi
veya cezanın kesinleşip kesinleşmemesi ya da itiraz yoluna gidilip gidilmemesi
gibi bir kriter ya da şart getirilmediğinin görüldüğü,
-
Geri verme veya kaldırma işleminin yükümlünün müracaatı halinde yapılabileceği
gibi aynı süre içinde yapılan kontrol ve denetleme sonucunda re’sen de
yapılabileceği;
-
4458 sayılı Kanunun 211 ve devamı maddelerinde düzenlenen geri verme/kaldırma
müessesesinin, idarenin hatalı veya hukuka aykırı işlemini geri alabilmesine
ilişkin genel kuralın özel bir düzenlemesinin mevcut olduğunun düşünüldüğü,
-
Dolayısıyla Gümrük Kanununun 242 nci maddesinde yer alan 15 günlük itiraz
süresi geçtikten sonra gümrük vergilerinin ve para cezalarının (kesinleşmiş ve
6183 sayılı Kanun uyarınca takip işlemlerine başlanılmış olanlar dâhil) geri
verilmesi veya kaldırılmasına yönelik olarak anılan Kanunun 211 inci maddesi
kapsamında yapılan başvuruların değerlendirmeye alınabileceği,
belirtilmektedir.
Bilgi
ve buna göre gereğini rica ederim.
Mustafa GÜMÜŞ
Bakan a.
Genel Müdür
EK: 25.03.2020 tarih ve 53496193 sayılı yazı.
Dağıtım:
Tüm Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri.
T.C
TİCARET BAKANLIĞI
Hukuk Hizmetleri
Genel Müdürlüğü
Sayı :27299683-045.02[HYS292796]
Konu :Kaldırma Talebi
25.03.2020
/ 53496193
GÜMRÜKLER
GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
İlgi :19/03/2020 tarihli ve 80571967-159.01-E-53340155
sayılı yazınız.
İlgi
yazınız ile; İstanbul Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünün 12/03/2020
tarihli ve 53171412 sayılı yazısında özetle;
-Özellikle
E-Tebligat Sistemi ile tebliğ edilen ek tahakkuk ve ceza kararı muhteviyatı alacaklar
için 4458 sayılı Gümrük Kanununun 242 nci maddesinin birinci fıkrasında
belirtilen 15 günlük itiraz süresini kaçıran yükümlülerin anılan Kanunun 211
inci maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde Gümrük Yönetmeliğinin eki 78 no’lu
formu sunmak suretiyle kaldırma talebinde bulunulduğu,
-Başvurulara
konu olan ek tahakkuk veya ceza kararları kapsamı alacakların 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takibata geçilmiş,
ödeme emri veya haciz aşamasına gelmiş kesinleşmiş alacaklar olduğu,
-Yükümlüler
tarafından Gümrük Kanunu kapsamında kaldırma talebinin anılan Kanunun 242 nci
maddesinin birinci fıkrasında belirtilen 15 günlük itiraz süresinin kaçırılması
nedeniyle itiraz yoluna gidilemeyen ve muaccel hale gelen borçlar için ikinci
bir başvuru yolu olarak algılandığı,
belirtilerek
Gümrük Kanununun 242 nci maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen 15 günlük
itiraz süresi kaçırılan ek tahakkuk veya ceza kararlarının aynı Kanunun 211
inci maddesi kapsamında kaldırılmasına yönelik olarak Gümrük Yönetmeliğinin eki
78 no’lu Başvuru Formu sunulmak suretiyle yapılan başvuruların değerlendirmeye
alınıp alınmayacağı hususunda görüş sorulduğu,
Genel
Müdürlüğünüzce; Gümrük Kanununun 242 nci maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen
15 günlük itiraz süresi geçtikten sonra gümrük vergilerinin ve para cezalarının
(kesinleşmiş ve 6183 sayılı Kanun uyarınca takip işlemlerine başlanılmış
olanlar dâhil) geri verilmesi veya kaldırılmasına yönelik olarak anılan Kanunun
211 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yapılan başvuruların
değerlendirmeye alınabileceğinin düşünüldüğü belirtilerek konuya ilişkin Genel Müdürlüğümüz
görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
4458
sayılı Kanunun 210 uncu maddesinde; “Bu
Kanunda geçen;
a)
“Geri verme” deyimi, ödenmiş olan gümrük vergilerinin tamamen veya kısmen geri ödenmesi,
b)
“Kaldırma” deyimi, henüz ödenmemiş olan gümrük vergilerinin tamamen veya kısmen
alınmamasına karar verilmesi,
Anlamına
gelir.
Gümrük
vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılmasına ilişkin hükümler bu Kanun kapsamında
tatbik edilen para cezaları için de uygulanır.” hükmü,
Aynı
Kanunun 211 inci maddesinde, “1.
Kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergileri
geri verilir. Kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk
ettirilen gümrük vergileri kaldırılır.
Ancak,
kanunen ödenmemesi veya tahakkuk ettirilmemesi gereken gümrük vergileri ilgili kişinin
kasten yaptığı bir tahrifat sonucunda ödenmiş veya tahakkuk ettirilmişse, bu
vergilerin geri verilmesine veya kaldırılmasına ilişkin talepler kabul edilmez.
2.
Kanunen ödenmemeleri gereken gümrük vergileri, söz konusu vergilerin yükümlüye tebliğ
edilmesi ve ilgilinin üç yıl içinde gümrük idaresine müracaatı üzerine geri
verilir veya kaldırılır.
Kontrol
ve denetleme sonucunda, geri verme veya kaldırma hallerinden birinin tespiti durumunda,
aynı süre içinde geri verme veya kaldırma işlemi doğrudan yapılır.
Bu
süre mücbir sebep veya beklenmeyen hallerde uzatılabilir.” hükmü,
Aynı
Kanunun 242 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük
vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş
gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe
ile itiraz edebilir.”
hükmü
yer almaktadır.
Kanunun
211 inci maddesi hükmü ile ilgili olarak; Danıştay 7. Dairenin 28/05/2009
tarihli ve E:2007/6171, K:2009/2660 sayılı emsal kararında; “4458 sayılı
Gümrük Kanununun 211`inci maddesinde, kanunen ödenmemeleri gerektiği halde
ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergilerinin geri verileceği, kanunen tahakkuk
ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin
kaldırılacağı hükmüne yer verilmiştir. Bu madde, anılan Kanunla yürürlükten kaldırılan
1615 sayılı Gümrük Kanununun 87`nci maddesiyle paralel hükümler taşımaktadır.
Söz konusu 87`nci madde ile ilgili olarak, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun
2.7.1966 gün ve E:1965/13; K:1966/6 sayılı kararında da belirtildiği gibi, eşya
gümrükten çekildikten sonra yanlışlıkla alındığı veya fuzulen tahsil olunduğu
açıkça anlaşılan vergilerin 87`nci maddeye göre geri istenmesi mümkündür. Bu
itibarla, 4458 sayılı Kanunun 211`inci maddesi uyarınca, kanunen ödenmemeleri
gerektiği halde ödenmiş, kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde
tahakkuk ettirilmiş vergilerin, iade istemine konu olabilmesi için, yanlışlıkla
alındığının veya fuzulen tahsil olunduğunun açık olması gerekmektedir.” denilmektedir.
21/01/2014
tarihli ve 28889 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gümrük Genel Tebliği (Tahsilat
İşlemleri) (Seri No: 2)’nin 30 uncu maddesinde, “(1) Kanunen ödenmemeleri
veya tahakkuk ettirilmemeleri gereken gümrük vergileri, söz konusu vergilerin
yükümlüye tebliği ve ilgilinin bu tebliği izleyen üç yıl içinde gümrük
idaresine Gümrük Yönetmeliğinin ek-78’inde yer alan form ile müracaatı üzerine
geri verilir veya kaldırılır.
(2)
Geri verme veya kaldırma talebi, Gümrük Yönetmeliğinin 500 üncü maddesindeki limitlere
göre ilgili gümrük idaresi tarafından incelenir ve yetkili idare amirince
imzalanarak karara bağlanır.
(3)
Kontrol ve denetleme sonucunda, geri verme veya kaldırma hallerinden birinin
tespiti durumunda, gümrük vergilerinin yükümlüye tebliğinden itibaren üç yıl
içinde geri verme veya kaldırma işlemi doğrudan yapılır.
(4)
Bir gümrük beyannamesine dayanılarak ödenmiş olan gümrük vergileri, bu beyannamenin
iptal edilmesi üzerine ilgilinin, Gümrük Kanununun 46 ve 70 inci maddelerinin ikinci
fıkralarında belirtilen süreler içerisinde geri verme talebinde bulunması
halinde verilir.
(5)
Beyannamenin tescil tarihi itibariyle, kusurlu veya ithallerine esas teşkil
eden sözleşme hükümlerine aykırı olduklarından bahisle, ithalatçı tarafından
kabul edilmeyen eşyaya ait ithalat vergilerinin geri verilebilmesi; buna
ilişkin başvurunun bir yıllık başvuru süresi içinde yapılması, söz konusu
eşyanın ilk kullanım dışında kullanılmamış olması (bir kere kullanılarak
tüketilen eşya hariç) ve eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilmesi
koşullarına bağlıdır.
(6)
Gümrük vergileri Türkiye`nin taraf olduğu uluslararası anlaşma hükümleri
çerçevesinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek hallerde geri verilir
veya kaldırılır.”, 31 inci maddesinin
üçüncü fıkrasında, “(3) Beyanın bağlayıcılığı, idareye karşı beyannamede yer
alan eşyadan kaynaklanan vergiler ve para cezaları açısından yükümlünün yaptığı
beyanla sorumlu olduğunu ifade eder. Bu durumun tersine söz konusu hükümler,
yükümlüye karşı vergilerin ve para cezalarının geri verilmesi konusunda
idarenin sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Bu nedenle, beyanname ekinde
yer alan belgelere aykırı olarak, beyanname üzerinde ağırlık, adet, ölçü,
kıymet veya döviz cinsinin yanlış yazılması gibi nedenlerden ötürü fazla ödenen
veya gümrük idaresince fazla tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin, aynı
Kanunun 211 inci maddesi kapsamında geri verilmesi veya kaldırılması yönündeki
talepler kabul edilerek değerlendirilir.”, 32 nci maddesinde, “(1) Geri
verme veya kaldırma taleplerine ilişkin başvurunun Gümrük Kanununun 211, 212,
213 ve 214 üncü maddeleri ile Gümrük Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirlenen
süreler içinde yapılması gerekir.
(2)
Gümrük Kanununun 197 nci maddesi uyarınca, yapılan kontrol ve denetlemeler sonucunda
hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenerek tahsil edilen gümrük
vergilerine ilişkin bir geri verme talebi olması durumunda, buna ilişkin
başvurunun ek tahakkukun tebliği tarihinden itibaren üç yıl içinde yapılması
gerekir.” düzenlemeleri yer almakta
olup anılan Tebliğin 34 üncü maddesinde para cezalarının geri verilmesi ve
kaldırılması; 35 inci maddesinde ise re’sen geri verme ve kaldırma işlemleri
düzenlenmiş olup geri verme veya kaldırmaya konu edilemeyecek talepler de 38
inci maddede belirlenmiştir.
Dolayısıyla
ödenmiş olan bir vergi veya cezanın, 211 inci madde hükmüne istinaden geri verilebilmesi
ya da henüz tahsil edilmemiş bir vergi veya cezanın kaldırılması, söz konusu
ceza veya verginin “kanunen ödenmemesi gereken” bir vergi veya ceza
olmasına, yani işlemde yanlışlık yapılmış olmasına, diğer bir deyişle hatalı
işlemin söz konusu olmasına ve Kanunda belirtilen süre içinde geri
istenilmesine bağlıdır.
Diğer
yandan, yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari
kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz edebilmekte
olup burada söz konusu olan ise yükümlüler hakkında tesis edilen işleme karşı
Kanunen tanınan itiraz yoluna başvurma haklarının bulunmasıdır.
Geri
verme veya kaldırma hakkındaki mevzuat incelendiğinde, söz konusu vergi veya cezanın
kesinleşip kesinleşmemesi ya da itiraz yoluna gidilip gidilmemesi gibi bir
kriter ya da şart getirilmediği görülmektedir.
Öte
yandan; geri verme veya kaldırma işlemi yükümlünün müracaatı halinde
yapılabileceği gibi aynı süre içinde yapılan kontrol ve denetleme sonucunda
re’sen de yapılabilecektir.
Dolayısıyla
4458 sayılı Kanunun 211 ve devamı maddelerinde düzenlenen geri verme/kaldırma müessesesinin,
idarenin hatalı veya hukuka aykırı işlemini geri alabilmesine ilişkin genel
kuralın özel bir düzenlemesinin mevcut olduğu düşünülmektedir.
Yukarıda
belirtilen maddi ve hukuki tespitler çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda;
Gümrük Kanununun 242 nci maddesinde yer alan 15 günlük itiraz süresi geçtikten sonra
gümrük vergilerinin ve para cezalarının (kesinleşmiş ve 6183 sayılı Kanun
uyarınca takip işlemlerine başlanılmış olanlar dâhil) geri verilmesi veya
kaldırılmasına yönelik olarak anılan Kanunun 211 inci maddesi kapsamında
yapılan başvuruların değerlendirmeye alınabileceği yolundaki Genel Müdürlüğünüz
görüşüne Genel Müdürlüğümüzce de iştirak edilmektedir.
Bilgilerinize
arz ederim.
Av. Suavi ÖNAL
Genel Müdür V.
