ARAÇ PARÇALARININ İTHALAT DENETİMİ
TEBLİĞİ
(ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2021/25)
Ticaret Bakanlığından:31.12.2020 tarih ve 31351 sayılı 4.
Mükerrer R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu
Tebliğin amacı, Ek-1’de belirtilen ve sadece araçlarda
kullanılan ürünlerin ithalatta, tabi bulundukları teknik düzenlemeye
uygunluğunun denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Tebliğ Serbest Dolaşıma Giriş
Rejimine tabi tutulacak ürünleri kapsar.
(3) Bu Tebliğ Hariçte
İşleme Rejimi uyarınca ihraç edilip geri gelen eşyaları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu
Tebliğ, 28/1/2013 tarihli ve 2013/4284 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının 4 üncü maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu
Tebliğde geçen;
a) Araç: 28/6/2009
tarihli ve 27272 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve
Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği, 14/8/2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Tarım ve Orman Araçlarının Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve
Denetimi Hakkında Yönetmelik, 22/8/2015 tarihli ve 29453 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli
Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik ve
26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araçların İmal,
Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan ve karayollarında
kullanılabilen motorlu araçlar ile römorklarını,
b) AQAP belgesi: Milli
Savunma Bakanlığı tarafından verilen, Endüstriyel Kalite Güvence Seviye
Belgesini,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) BM-AEK Regülasyonu: 30/9/1996 tarihli ve 96/8657
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan, Birleşmiş Milletler Avrupa
Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) İç Ulaşım Komitesince hazırlanan 1958 Tekerlekli
Araçların, Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçaların
Müşterek Teknik Talimatlarının Kabulü ve Bu Talimatlar Temelinde Verilen
Onayların Karşılıklı Tanınması Koşullarına Dair Anlaşma ekinde yer alan teknik
düzenlemeyi,
d) Dış Ticarette Risk
Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS): Ürün güvenliği ve teknik düzenlemeler mevzuatı
uyarınca yürütülen denetim, uygunluk ve izin işlemlerinin elektronik ortamda ve
risk esaslı olarak yapılması amacıyla kurulan internet tabanlı uygulamayı,
e) E işareti: Araçların aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin Birleşmiş
Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) Regülasyonlarına uygun tip onay
belgeli olduğunu gösteren işareti,
f) e işareti: Araçların aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin Avrupa
Birliği Yönetmeliklerine/Regülasyonlarına uygun tip onay belgeli olduğunu
gösteren işareti,
g) Fiili denetim: Belge kontrolü, işaret kontrolü, fiziki muayene ve
laboratuvar testinden biri veya birkaçını,
ğ) Geri gelen eşya:
7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük
Yönetmeliğinin 446 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentlerinde tanımlanan nedenlerle geri gelen daha önce ihraç edilmiş eşyayı,
h) Kapsam dışı: GTİP
olarak Ek-1’de belirtilmekle birlikte, ilgili regülasyon veya regülasyonların
kapsamına girmeyen ürünü,
ı) Kullanıcı: TAREKS
aracılığıyla firmalar adına işlem yapmak üzere yetkilendirilmiş kişileri,
i) Risk: Tebliğ
kapsamında yer alan ürünlerin tabi bulundukları BM-AEK Regülasyonuna veya
ilgili AB Yönetmeliğine/Regülasyonuna uygun olmama ihtimalini,
j) Risk analizi: Ek-1’de
yer alan ürünlerin risk derecesini ve fiili denetime yönlendirilip
yönlendirilmeyeceğini belirlemek amacıyla, TAREKS’te firma hakkındaki bilgiler;
geçmişte yapılan ithalat denetimleri ile piyasa gözetimi ve denetimi sonuçları;
üretici veya ithalatçı firma ya da temsilcisi; giriş gümrüğü; ürünün cinsi,
markası, modeli, fiyatı ve miktarı; menşe, çıkış, sevk veya ticaret yapılan
ülke ve risk tespiti için kullanılabilecek diğer bilgilerden hareketle yapılan
işlemi,
k) TSE: Türk
Standardları Enstitüsünü,
ifade eder.
TAREKS ve firma tanımlaması
MADDE 4 – (1) Ek-1’de belirtilen ürünlerin ithalat
denetimiyle ilgili tüm işlemler TAREKS üzerinden ve risk analizine göre
yapılır.
(2) Bu Tebliğ kapsamı
ürünleri ithal etmek isteyen firmaların, 29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği
(Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53) çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve
firma adına TAREKS’te işlem yapacak en az bir kullanıcının yetkilendirilmiş
olması gerekir.
İthalatçının başvurusu
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ kapsamındaki denetimler
Gümrük Yönetmeliğinin 181 inci maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde gümrük
beyannamesinin tescili öncesinde yapılır.
(2) Kullanıcı, Bakanlık internet sayfasının “E-işlemler” kısmında
yer alan “Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması”
bölümünü veya e-Devlet kapısını kullanarak
TAREKS üzerinden ithal partisine ilişkin verileri girerek başvurusunu yapar.
(3) Başvuru üzerine, TAREKS
tarafından firmaya, TSE nezdindeki işlemlerini takip
edebilmesi amacıyla bir başvuru numarası verilir.
(4) Verilerin doğru,
eksiksiz ve zamanında girilmesinden kullanıcı sorumludur.
Muafiyetler ve istisnalar
MADDE 6 – (1) A.TR belgeli olduğu kullanıcı
tarafından TAREKS’te beyan edilen ürünler için ürünün ithal edilebileceğine
dair TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur.
(2) Sanayicilerin ürettikleri ürünlerin bünyesinde girdi olarak kullanılmak
üzere sanayici veya sanayici adına ithalat yapan tedarikçi tarafından ithal
edilen ve bu Tebliğ ekinde (EK-1) yer alan ürünlerden Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı tarafından uygun görülenler için anılan Bakanlıkça ya da anılan
Bakanlıkça yetkilendirilecek olan kuruluşça üretim girdisi muafiyetine yönelik
yazı düzenlenir. Düzenlenen yazının elektronik ortamda TAREKS’e yüklenmesini
müteakip ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan
oluşturulur.
Bu kapsamdaki muafiyet
yazısının düzenlenmesinin ve sonradan kontrolünün usul ve esasları Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığınca belirlenir.
TAREKS’e üretim girdisi
muafiyet yazısı yerine usulsüz belge yüklenmesi veya muafiyetten usulsüz
yararlanıldığının tespiti durumunda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca
belirlenecek bir süre için firmaya muafiyet yazısı düzenlenmez ve var olan
muafiyet yazısı iptal edilir.
(3) Geri gelen eşya
için, bu ürünlerin ihracat beyannamesi numarasının kullanıcı tarafından
TAREKS’e girilmesi ve geri gelen ürünlerin teknik mevzuata uygun olması
kaydıyla piyasaya arz edilebileceğine dair Ek-3’te yer alan
taahhütnamenin kullanıcı tarafından TAREKS’e yüklenmesini müteakip ürünün ithal
edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur.
(4) AQAP belgesi sahibi
sanayicilerin kendi ihtiyaçları için Ek-1’de belirtilen ürünlerden yapacakları
ithalatta, firmalarca Bakanlığa sunulan AQAP belgelerinin TAREKS’te
tanımlanmasını müteakip ithal konusu her ürün için doğrudan oluşturulan TAREKS
referans numarası, içinde bulunulan yılın sonuna kadar aynı ürünlerin müteakip
ithalatında kullanılır.
(5) 29/9/2009 tarihli ve
2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4458 Sayılı Gümrük Kanununun Bazı
Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın
ithalatında TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 11 inci
maddeye göre sonuçlandırılır.
(6) Risk analizine göre
yapılacak değerlendirmede gerektiğinde, birinci, ikinci, üçüncü veya dördüncü fıkra
kapsamına giren ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
Kapsam dışı
MADDE 7 – (1) Başvuru konusu ithalat partisine
ilişkin kapsam dışı beyanı ithalatçı tarafından ilgili gümrük idaresine
yapılır.
Risk analizi
MADDE 8 – (1) Kullanıcıların TAREKS üzerinden beyan
ettiği bilgiler çerçevesinde, fiili denetime yönlendirilen ürünler TAREKS
aracılığıyla yapılacak risk analizine göre belirlenir.
(2) Risk analizinde
kullanılacak kriterler, gerektiğinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TSE ve
ilgili diğer tarafların da görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
(3) TAREKS ve Ulusal
Piyasa Gözetimi ve Denetimi Bilgi Sistemi (PGDBİS) arasında veri akışının
sağlanmasıyla, bu Tebliğ kapsamı ürünlerin piyasa gözetimi ve denetimi ile
ithalat denetimlerine ilişkin verileri PGDBİS üzerinden paylaşılır.
(4) Risk analizi sonucunda fiili denetime
yönlendirilmeyen ürünlerin ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası
doğrudan oluşturulur.
(5) Risk analizi
sonucunda fiili denetime yönlendirilen riskli ürünlerin ithalat denetimleri ilgili
teknik düzenlemeye uygun olarak TSE tarafından yapılır.
Fiili denetim
MADDE 9 – (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler
için Ek-2’de belirtilen belgeler, firma adına
yetkilendirilen kullanıcı tarafından başvuru günü dâhil iki iş günü içerisinde
elektronik ortamda TAREKS’e yüklenir. Firmanın başvuru sırasında TAREKS’te
talep etmesi halinde sistem tarafından ilave süre verilir. İlgili belgelerin
kullanıcı tarafından sisteme süresi içerisinde yüklenmemesi halinde başvuru
iptal edilir.
(2) Fiili denetim kapsamında ürünün,
a) İlgili BM-AEK Regülasyonuna uygunluğunun,
Birleşmiş Milletler – Avrupa Ekonomik Komisyonu üyesi ve ilgili Regülasyona
taraf olan bir ülkenin Tip Onay kuruluşu tarafından düzenlenmiş belgeler ile
belgelenmesi,
b) İlgili AB Yönetmeliğine/Regülasyonuna uygunluğunun
AB üyesi bir ülkenin onay kuruluşu veya Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
tarafından düzenlenmiş belgeler ile belgelenmesi
esastır.
(3) Firmalardan gerektiğinde ilave bilgi ve
belge istenebilir.
(4) Fiili denetim sonucunda ilgili mevzuata
aykırılık tespit edilmemesi ya da ürünün kapsam dışı olduğunun tespiti
durumlarında, ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası
oluşturulur.
(5) İlgili mevzuata aykırılık tespit edilmesi
veya ithalatçıdan talep edilen ek bilgi ve belgelerin süresi içerisinde
TAREKS’e yüklenmemesi durumunda fiili denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır ve
sonuç TAREKS’te ilan edilir.
(6) TAREKS’e yüklenen, ancak ilgilisince
düzenlenmediği anlaşılan belge tespiti halinde, diğer şartlar uygun olsa dahi
fiili denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır ve sonuç TAREKS’te ilan edilir.
Kullanıcıya yapılan bildirimler
MADDE 10 – (1) Kullanıcı, denetim sürecine ve
sonucuna ilişkin sorgulamaları TAREKS aracılığıyla yapar.
(2) Denetim sürecine ve
sonucuna ilişkin bildirimler, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği
(Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53)’nin 6 ncı maddesi kapsamında yapılan
“Yetkilendirme Başvuruları” uygulamasında kullanıcılar tarafından beyan edilen
elektronik posta adresine iletilir. Kullanıcıya ulaşmayan bildirimlerden
Bakanlık sorumlu değildir.
(3) Yapılan denetimde,
üründe mevzuata aykırılık tespiti halinde durum ilgili gümrük idaresine ve
ithalatçıya yazıyla ayrıca bildirilir.
TAREKS referans numarasının gümrüklere
beyanı
MADDE 11 – (1) Ürünün ithal edilebileceğine dair
TAREKS referans numarasının, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine firma
tarafından kaydedilmesi zorunludur.
(2) TAREKS referans
numarası verildiği tarihten itibaren 1 yıl süreyle geçerlidir.
(3) Milli Savunma
Bakanlığınca yapılan ithalatta 20181900132013016724484 ve AQAP belgeli kurum ve
kuruluşlar adına Savunma Sanayii Başkanlığınca
yapılan ithalatta 20181900142013012727484 olarak
belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44
numaralı hanesine kaydedilir.
(4) Gümrük idarelerine
kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin ithalatında, 20181900252013015773484
olarak belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44
numaralı hanesine ithalatçı tarafından kaydedilir. Kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin, gümrük gözetiminde bulunması
kaydıyla ilgili gümrük idaresince fiili denetime
yönlendirilmesi halinde, 5 inci madde çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru
yapılır.
(5) GTİP değişikliği
sonucunda Tebliğ eki listede yer aldığı tespit edilen ürünlerin, gümrük
gözetiminde bulunması kaydıyla ilgili gümrük idaresince fiili denetime
yönlendirilmesi halinde, 5 inci madde çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru
yapılır.
(6) 2009/15481 sayılı
4458 Sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki Kararın
beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında 20181900101115014436576 olarak
belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı
hanesine kaydedilir.
İthalatçının sorumluluğu
MADDE 12 – (1) İthalatçı, bu Tebliğ kapsamında
denetlensin veya denetlenmesin, ithal ettiği bütün ürünlerin her halükârda ilgili
yönetmelik veya yönetmelikler dâhil olmak üzere ilgili tüm mevzuata uygun ve
güvenli olmasından, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik
Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun uyarınca sorumludur.
(2) Ürünün ithaline izin
verilmesi veya ürüne dair TAREKS referans numarası oluşturulması, ürünün
mutlaka mevzuata uygun ve/veya güvenli olduğu anlamına gelmez.
(3) Bu Tebliğ
kapsamında, ürünün ithal edilebileceğine dair verilen TAREKS referans numarası
o ürünün ithalat işlemi dışında başka bir amaçla veya ürünün güvenli ve
mevzuata uygun olduğunun ispatı olarak
kullanılamaz.
(4) İthal edilmiş ürünün GTİP’sinin
Ek-1’de yer aldığının sonradan yapılan kontrol sonucunda tespit edilmesi
halinde keyfiyet ilgili gümrük idaresi tarafından Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığına bildirilir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ürünün güvensiz
olduğunu tespit ederek gümrük idaresine bildirmesi halinde, uygunluk
değerlendirmesinin olumsuz sonuçlandığı kabul edilir.
Yaptırımlar
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğe aykırı hareket edenler ile
yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunanlar, sahte belge kullanan veya ibraz
edenler veya belgede tahrifat yapanlar hakkında, 4703 sayılı Kanun, 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 2013/4284 sayılı Teknik Düzenlemeler
Rejimi Kararının ilgili hükümleri ve ilgili diğer mevzuat uygulanır.
(2) TAREKS üzerinden yürütülen denetimlerde,
ilgili mevzuata, bu Tebliğ hükümlerine ve bu Tebliğe ilişkin uygulamalara
aykırı hareket eden kullanıcının yetkisi, fiilin ağırlığına göre belirli bir
süre askıya alınır, firmanın denetim başvuruları belirli bir süre ve/veya
oranda fiili denetime yönlendirilir. Bu yaptırımlar uygulanırken belirlenen
süreler ve denetim oranları, firmanın başvuru sıklığı, varsa önceki ihlalleri
ve/veya ürünün niteliği gibi hususlar dikkate alınarak belirlenir.
Yetki
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğde yer alan hususlarda
uygulamaya yönelik önlem almaya ve düzenleme yapmaya Bakanlık Ürün Güvenliği ve
Denetimi Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 15 – (1) 27/12/2019 tarihli ve 30991 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araç Parçalarının
İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2020/25) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 1/1/2021 tarihinden önce çıkış
ülkesinde ihraç amacıyla Türkiye’ye sevk edilmek üzere taşıma belgesi
düzenlenmiş veya gümrük mevzuatı uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş olan
ürünlerin ithalatı, 28/2/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) ithalatçının
talebi halinde, Araç Parçalarının İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve
Denetimi: 2020/25)’ne göre sonuçlandırılır.
(2)
Bu Tebliğin hükümleri, bu Tebliğin Ek-1’inde belirtilen, ancak Araç
Parçalarının İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2020/25)’nin Ek-1’inde
belirtilmeyen GTİP’ler kapsamındaki ürünlerin ithalatında 28/2/2021 tarihine
kadar (bu tarih dahil) uygulanmaz. Bu fıkra, İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş
Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yapılan değişiklikler nedeniyle farklılaşan GTİP’ler
için uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 16– (1) Bu Tebliğ 1/1/2021 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1) Bu
Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek İçin; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/12/20201231M4-20-1.pdf
