GENELLEŞTİRİLMİŞ
TERCİHLER SİSTEMİNE İLİŞKİN TEBLİĞ
(İTHALAT: 2021/6)
Ticaret Bakanlığından: 31.12.2020 tarihli ve 31351 sayılı 3.Mükerrer R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğ, 31/12/2020 tarihli ve 3350 sayılı
Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan İthalat Rejimi Kararında,
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine (GTS) ilişkin tarife tavizlerinden
yararlanan eşya ile ülkelerin belirlenmesine esas teşkil eden hususları
düzenler.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 445 inci maddesi ile 31/12/2020 tarihli ve 3350
sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan İthalat Rejimi Kararına
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) AKÇT: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu,
c) DTÖ: Dünya Ticaret Örgütünü,
ç) GB: Gümrük Birliğini,
d) GTS: Genelleştirilmiş Tercihler Sistemini,
e) GYÜ: Gelişme yolundaki ülkeyi,
f) ÖTDÜ: Özel teşvik düzenlemesi ülkesini,
g) EAGÜ: En az gelişmiş ülkeyi,
ğ) DÜ: Diğer ülkeyi,
ifade eder.
Temel ilkeler
MADDE 4 – (1) GTS, ülkemizin başta DTÖ olmak üzere uluslararası
yükümlülüklerine uygun olarak, İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan II sayılı
[93 üncü fasıl ve AKÇT ürünleri hariç] ve III sayılı listelerde yer alan eşya
için tatbik edilmekte olup;
a) Gümrük vergisi tavizlerinin tek taraflı olması,
b) Tavizlerin verilişlerinin bağlayıcı olmaması,
c) Tercihlerin kısmen veya tümüyle kaldırılabilmesi,
ç) Tek taraflı veya uluslararası müzakereler sonucunda yapılacak
en çok kayrılan ülke esasına dayalı tarife indirimlerini engelleyici olmaması,
temel ilkelerine dayanmaktadır.
(2) GTS kapsamında tanınan tavizli tarifeler, İthalat Rejimi
Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde GTS ülkeleri sütununa derç
edilerek yürürlüğe konulmuştur. GTS’den yararlanacak GYÜ, ÖTDÜ ve EAGÜ’ler
sırasıyla İthalat Rejimi Kararının Ek-4A, Ek-4B ve Ek-4C’sindeki listelerde yer
almaktadır. GTS kapsamında tercihli tarifeler, bu listelerde belirtilen ülkeler
menşeli eşyanın ithalatında uygulanır.
(3) GTS kapsamındaki ürün grubu listeleri GYÜ için İthalat Rejimi
Kararının Ek-5’inde, ÖTDÜ için Ek-6’sında ve EAGÜ için ise Ek-7’sinde yer
almaktadır.
Tercihli tarife kapsamı eşya ve indirim oranları
MADDE 5 – (1) Taviz tanınan eşyalar hassaslık derecesine göre, İthalat
Rejimi Kararının Ek- 5’inde yer alan listede hassas ve hassas olmayan olarak
iki gruba ayrılır. Eşyanın ait olduğu hassaslık grubu değiştirilebilir.
(2) GYÜ grubunda yer alan ülkeler menşeli hassas ürünlerde, maktu
gümrük vergileri % 30 oranında azaltılmış, nispi gümrük vergileri ise İthalat
Rejimi Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde DÜ sütununda belirtilen
gümrük vergisi hadleri üzerinden 3,5 puan indirilmiştir. Ancak 50 ila 63 üncü
fasıllar (bu fasıllar dahil) arasında yer alan hassas ürünlerde, İthalat Rejimi
Kararı ekinde yer alan II sayılı listede DÜ sütununda belirtilen gümrük vergisi
hadleri üzerinden % 20 oranında indirim yapılmıştır. GTS kapsamında tanınan
tercihli tarifenin nihai oranı birinci ondalık sayıya yuvarlanmıştır.
(3) GYÜ grubunda yer alan ülkeler menşeli hassas olmayan bazı
ürünler haricinde kalan ürünlerde gümrük vergisi %0 olarak uygulanmaktadır.
(4) EAGÜ grubunda yer alan ülkeler menşeli İthalat Rejimi Kararı
ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde bulunan sanayi ve tarım ürünlerinin
(AKÇT ürünleri ve 93 üncü fasılda bulunan eşya hariç olmak üzere) ithalatında
gümrük vergisi %0 olarak uygulanmaktadır.
(5) AB’nin yürürlükteki mevzuat hükümleri dikkate alınarak, bazı
eşya için ikinci fıkrada belirtilen tavizlerden daha düşük olan gümrük
tarifeleri uygulanmıştır.
(6) Tercihli tarife uygulaması sonucunda nispi vergi oranlarının %
1 veya daha az olması, maktu vergilerin 2 avro veya daha az olması durumunda,
GYÜ için gümrük vergileri askıya alınmıştır.
Hariç sektörler
MADDE 6 – (1) GTS kapsamı sektörler İthalat Rejimi Kararının Ek-5,
Ek-6 ve Ek-7’sinde yer almaktadır. GTS’den sağlanan tercihli tarifeler, İthalat
Rejimi Kararının Ek-4A, Ek-4B ve Ek-4C’sinde belirtilen ilgili ülkeler
itibarıyla hariç tutulan sektörler için uygulanmaz.
Tavizlerin askıya alınması
MADDE 7 – (1) GTS kapsamında sağlanan tavizler;
a) Temel insan ve işçi hakları ile çevreye ilişkin uluslararası
sözleşmelerde belirlenen prensiplerin ciddi ve sistematik bir şekilde ihlal
edilmesi,
b) Türkiye sanayisi üzerinde olumsuz etki yapan haksız ticari
uygulamalar,
c) Menşe kurallarının sistematik bir biçimde ihlal edilmesi,
ç) DTÖ tarafından haksız ticari uygulamaların tespit edilmesi,
d) GB’nin etkin işleyişine zarar verecek şekilde trafik sapmasına
neden olması,
e) Uluslararası Çalışma Örgütü Konvansiyonlarında belirtilen
kölelik ya da angaryanın herhangi bir türünün uygulanması,
f) Uyuşturucu ticaretine ilişkin gümrük kontrollerinin yetersiz
olması,
g) Mahkumlara yaptırılan ürünlerin ihraç edilmesi,
ğ) Dünya Bankası tarafından bir ülkenin yüksek gelir grubunda
sınıflandırılması,
halinde ilgili ülkeler menşeli eşya için belirli veya belirsiz
süreyle geçici veya daimi olarak askıya alınabilir.
Tavizlerin incelenmesi ve yeniden düzenlenmesi
MADDE 8 – (1) Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü, GTS kapsamı
bir eşya veya GTS kapsamı ülke menşeli eşya ithalatı nedeniyle ciddi zarar veya
zarar tehdidine ilişkin başvuru üzerine ya da resen inceleme kararı alabilir.
(2) Ciddi zarar ya da zarar tehdidine ilişkin incelemede yerli
üretimin; üretim, üretim kapasitesi, kapasite kullanımı, satışlar, stok,
maliyet, kârlılık, istihdam, pazar payı, ithalatın mutlak ve nispi gelişimi ve
ithal fiyatları ile yurt içi fiyatlar, iflas faktörlerinden biri veya birkaçı göz
önünde bulundurulur.
(3) İnceleme altı ay içinde tamamlanır. Gerek görülen hallerde bu
süre uzatılabilir.
(4) İnceleme sonunda, GTS kapsamı eşyadan kaynaklanan ciddi zarar
veya zarar tehdidinin tespit edilmesi halinde, inceleme konusu eşya veya ülke
menşeli eşya için tavizlerin kaldırılmasına karar verilebilir.
Tavizlerin kaldırılması ve yeniden düzenlenmesi
MADDE 9 – (1) Ticaret Bakanlığınca dış ticaretimizdeki gelişmeler göz
önüne alınarak ülke/ürün bazında tavizler kaldırılabilir.
(2) GTS kapsamında bir eşyanın ithali yurt içi pazarda ciddi zarar
ya da zarar tehdidi yaratır ise bu eşya için ülke ayrımı gözetmeksizin İthalat
Rejimi Kararı ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde DÜ sütununda
belirtilen gümrük vergisi oranı yeniden yürürlüğe konulabilir.
(3) GTS kapsamında tavizden faydalanan ülke menşeli eşyanın ithali
benzer ya da doğrudan rakip bir mal üreten yerli üreticisi için ciddi zarar
veya zarar tehdidi yaratır ise ilgili ülke menşeli bu eşya için İthalat Rejimi
Kararının ekinde yer alan II ve III sayılı listelerde DÜ sütununda belirtilen
gümrük vergisi oranı yeniden yürürlüğe konulabilir.
(4) Sektörlerde belirtilen ürünlere GTS kapsamında sağlanan
tavizler;
a) GTS kapsamında tavizden faydalanan bir ülkeden, bir sektör
kapsamında gerçekleştirilen ithalatın, aynı sektörde bir önceki yıl
gerçekleştirilen ithalata oranla miktar bazında %13,5 ve daha fazla oranda
artması veya,
b) Sektörde belirtilen ürünlerin GTS kapsamında tavizden
yararlanan herhangi bir ülkeden ithalatının, GTS kapsamında yer alan ülkelerin
tamamından herhangi bir on iki aylık dönem süresince gerçekleştirilen ithalatın
değer bazında % 14,5’ini aşması halinde,
kaldırılabilir.
Uyumlaştırma
MADDE 10 – (1) Türkiye, GB’nin etkin işleyişini teminen, GTS kapsamında
gerekli düzenlemeleri yapma hakkını saklı tutmak kaydıyla, AB’nin konu
hakkındaki düzenlemelerini esas alır ve bu çerçevede, mevzuatında gerekli
uyumlaştırmayı yapar.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 11 – (1) 31/12/2019 tarihli ve 30995 üçüncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine İlişkin Tebliğ
(İthalat: 2020/6) yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
MADDE 12 – (1) 31/12/2019 tarihli ve 30995 üçüncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine İlişkin Tebliğ
(İthalat: 2020/6)’e yapılan atıflar bu Tebliğe yapılmış sayılır.
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğ 1/1/2021 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
