TÜKETİCİ
HAKEM HEYETLERİ YÖNETMELİĞİ
Ticaret Bakanlığından:
21.09.2022 tarih ve 31960 sayılı R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, tüketici hakem heyetlerinin kurulması
ve çalışmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, tüketici hakem heyetlerinin kuruluşu, çalışma
usul ve esasları ile iş ve işlemlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 7/11/2013 tarihli
ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 72 nci ve 84 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
b) Başkan: Tüketici hakem heyeti başkanını,
c) Genel Müdürlük: Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel
Müdürlüğünü,
ç) Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan ya da
yapılması taahhüt edilen mal sağlama dışındaki her türlü tüketici işleminin
konusunu,
d) İl müdürü: Ticaret il müdürünü,
e) İl müdürlüğü: Ticaret il müdürlüğünü,
f) Kamu Alacakları Tahsilat Platformu:
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen, kurumlara ait işlemlerin
tahsilat ve takip süreçlerinin tümüne ait işleri koordine edip çıktılarının
geri bildirimini ve raporlanmasını sağlayan uygulamalar bütününü,
g) Kanun: 7/11/2013 tarihli ve
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu,
ğ) Kayıtlı elektronik posta: Elektronik iletilerin gönderimi ve
teslimatı da dâhil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukuki delil
sağlayan, elektronik postanın nitelikli şeklini,
h) Kayıtlı elektronik posta hesabı: Orijinal ileti gönderme ve
alma ile kayıtlı elektronik posta iletisi alma yeteneğine sahip kayıtlı
elektronik posta sisteminde oluşturulan elektronik posta hesabını,
ı) Mal: Alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut veya tatil
amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan
yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi malları,
i) Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere, ticari
veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da
hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
j) Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere, ticari veya
mesleki amaçlarla tüketiciye mal sunan ya da mal sunanın adına ya da hesabına
hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
k) Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden
gerçek veya tüzel kişiyi,
l) Tüketici Bilgi Sistemi: Tüketicilerin başvurularını elektronik
ortamda ilgili tüketici hakem heyetine iletebildikleri ve tüketici hakem
heyetlerinin tüm iş ve işlemlerini gerçekleştirdikleri çevrimiçi sistemi,
m) Tüketici hakem heyeti: Tüketici işlemleri ile tüketiciye
yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla
oluşturulan hakem heyetini,
n) Tüketici işlemi: Mal veya hizmet
piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki
amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya
tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan; eser, taşıma, simsarlık,
sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her
türlü sözleşme ve hukuki işlemi,
o) Tüketici örgütleri: Tüketicinin korunması amacıyla kurulan
dernek, vakıf veya bunların üst kuruluşlarını,
ö) Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi: Adalet hizmetlerinin
elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş, Görev ve Yetki Alanı
Kuruluş
MADDE 5- (1) Bakanlık; başvuru sayısı, nüfus yoğunluğu ve benzeri hususları
dikkate alarak tüketici hakem heyetleri oluşturmakla görevlidir.
Görev alanı
MADDE 6- (1) Tüketici hakem heyetleri, tüketici işlemleri ile tüketiciye
yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin başvuruları karara
bağlamakla görevlidir.
(2) Tarafların 9/6/1932 tarihli
ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunundaki hakları saklı kalmak kaydıyla; değeri
otuz bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici hakem
heyetlerine başvuru zorunludur. Bu değer ve üzerindeki uyuşmazlıklar için
tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz.
(3) Tüketici hakem heyetine yapılacak başvurularda, başvuru
tarihindeki parasal sınır dikkate alınır.
(4) Başvurunun, tek bir uyuşmazlıkla ilgili olması ve uyuşmazlık
konusunun bu maddede belirtilen parasal sınırı aşması halinde, sınırı aşan
kısımdan feragat edilerek tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilir. Parasal
sınırı aşan kısım için tekrar tüketici hakem heyetine başvuru yapılamaz.
(5) Bu maddede belirtilen parasal sınır her takvim yılı başından
itibaren geçerli olmak üzere, o yıl için 4/1/1961 tarihli
ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca
tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılarak uygulanır. Bu
artışın hesabında bin Türk Lirasının küsuru dikkate alınmaz.
(6) Tüketici hakem heyetleri, görev ve yetki alanına giren
başvuruları gereğini yapmak üzere kabul etmek zorundadır.
(7) Bu madde tüketicilerin ilgili mevzuatına göre alternatif
uyuşmazlık çözüm mercilerine başvurmasına engel değildir.
Yetki alanı ve iş bölümü
MADDE 7- (1) Tüketici hakem heyetlerinin yetki alanı ile iş bölümü
Bakanlıkça belirlenir.
(2) İl tüketici hakem heyetleri il sınırları içinde, ilçe tüketici
hakem heyetleri ise ilçe sınırları içinde yetkilidir. Tüketici hakem heyeti
kurulmayan ilçelerde Bakanlıkça o ilçe için belirlenen hakem heyeti yetkilidir.
(3) Başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya
tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilir.
(4) Üçüncü fıkra uyarınca başvuru yapılabilecek ilçede tüketici hakem
heyetinin kurulmamış olması halinde, başvurular o ilçe kaymakamlığına
yapılabilir. Başvurular, kaymakamlıklarca gereği yapılmak üzere Tüketici Bilgi
Sistemine gecikmeksizin kaydedilerek Bakanlıkça belirlenen yetkili tüketici
hakem heyetine iletilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Başkan ve Üyeler ile İlgili Esaslar
Başkan ve üyeler
MADDE 8- (1) Başkanlığı illerde il müdürü, ilçelerde ise kaymakam veya
bunların görevlendireceği bir Devlet memuru tarafından yürütülen tüketici hakem
heyeti;
a) Belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli arasından
görevlendireceği bir üye,
b) Baronun, mensupları arasından görevlendireceği bir üye,
c) Satıcı veya sağlayıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret
ve sanayi odasının ya da bunların ayrı ayrı örgütlendiği
yerlerde ticaret odasının; satıcı veya sağlayıcının esnaf ve sanatkâr olduğu
uyuşmazlıklarda, illerde esnaf ve sanatkârlar odaları birliğinin, ilçelerde ise
en fazla üyeye sahip esnaf ve sanatkârlar odasının görevlendireceği bir üye,
ç) Tüketici örgütlerinin kendi aralarından seçeceği bir üye,
olmak üzere başkan dâhil beş üyeden oluşur. Başkan ve
üyelerin yedekleri de ilgili kurum ve kuruluşlarca ayrıca belirlenir. Birden
fazla baro kurulan illerde tüketici hakem heyetlerine üye görevlendirilmesi,
baroların eşit ve dönüşümlü temsili esas alınarak yapılır. Görevlendirmeye
ilişkin usul ve esaslar Türkiye Barolar Birliği tarafından belirlenir.
(2) Başkanın toplantıya katılamadığı durumlarda, baro temsilcisi
üye tüketici hakem heyetine başkanlık eder.
(3) Tüketici hakem heyetinin eksik üyelikler sebebiyle oluşumunun
sağlanamadığı durumlarda bu üyelikler, 9 uncu maddede belirtilen şartları
taşıyan Devlet Memurları arasından illerde il müdürü, ilçelerde ise kaymakam
tarafından görevlendirme yapılarak tamamlanır.
(4) Başkan dışındaki üyelerin görev süresi üç yıldır. Görev süresi
bitenler yeniden görevlendirilebilir veya seçilebilir. Görev süresi sona eren
üyenin üyeliği, yerine görevlendirilen veya seçilen kişi göreve başlayıncaya
kadar devam eder.
(5) İstifa, ölüm, üç aydan fazla sürekli hastalık ve diğer
nedenlerle görev süresi dolmadan önce boşalan üyelikler için yedek üye göreve
devam eder ve kalan süreyi tamamlar.
(6) Tüketici hakem heyetinin başkan ve üyeleri birden fazla
tüketici hakem heyetinde görev alamaz.
Üyelerde aranacak şartlar
MADDE 9- (1) Tüketici hakem heyeti başkan ve üyelerinin aşağıdaki şartları
taşıması zorunludur:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
b) 18 yaşından küçük olmamak.
c) 14/7/1965 tarihli ve 657
sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A)
bendinin (5) numaralı alt bendinde düzenlenen şartları taşımak.
ç) Kamu haklarından mahrum bulunmamak.
d) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı
bulunmamak.
e) En az dört yıllık fakülte mezunu olmak.
(2) Dört yıllık fakülte mezunu olma şartını taşıyan üye
bulunamayan yerlerde, üyeler yüksekokul veya lise mezunları arasından
görevlendirilir. Denkliği Yükseköğretim Kurulu ya da Milli Eğitim Bakanlığınca
kabul edilen eğitim kurumlarından birini bitirmiş olanlar da üye olarak
görevlendirilebilir veya seçilebilir.
(3) Üyelerin, üyelik şartlarını taşıdığını gösterir belgeler hakem
heyeti başkanı tarafından fiziki ortamda muhafaza edilir.
(4) Üyelik şartlarının kaybedildiğinin veya taşınmadığının
sonradan anlaşılması halinde, bu durumun öğrenildiği tarihte ilgili üyenin
görevi son bulur. Bu husus, ilgili kurum veya kuruluşa bildirilir.
Tüketici örgütleri temsilcisinin tespiti
MADDE 10- (1) Tüketici hakem heyetinde tüketici örgütlerini temsilen görev
yapacak üye, tüketici örgütleri tarafından seçilir.
(2) Tüketici örgütlerince yapılacak tüketici hakem heyeti üyesi
seçimine;
a) İl tüketici hakem heyeti için il sınırları içinde,
b) İlçe tüketici hakem heyeti için ilçe sınırları içinde,
c) Büyükşehir statüsündeki il tüketici hakem heyeti için
büyükşehir sınırları içinde,
merkezi ya da şubesi bulunan tüketici
örgütleri katılabilir. Tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerde tüketici
örgütünün hem merkezinin hem de şubesinin olması halinde söz konusu tüketici
örgütü, üye seçiminde bir oy hakkına sahiptir.
(3) Bir il veya ilçede faaliyet gösteren
tüketici örgütlerinin sayısı dörtten az ise tamamının, dört ve dörtten fazla
ise en az salt çoğunluğunun kararı ile kendi aralarından seçecekleri temsilci,
o il ya da ilçenin tüketici hakem heyeti üyesi olarak, seçim sonuçlarını
kanıtlayan belgelerle birlikte illerde il müdürlüğüne, ilçelerde kaymakamlığa
bildirilir.
(4) Seçimin yapılması zorunluluğunun doğduğu tarihten itibaren en
geç bir ay içinde bu bildirimin yapılmaması halinde, illerde il müdürlüğü,
ilçelerde kaymakamlık tarafından beşinci fıkrada belirlenen kriterler dâhilinde tüketici hakem heyetine temsilci
gönderecek tüketici örgütü belirlenir.
(5) Tüketici örgütü temsilcisinin tespitinde sırasıyla;
a) Tüketici hakem heyetinin bulunduğu il veya ilçe merkezinde
çalışmalarını faal olarak yürüten ve seçimin yapıldığı tarih itibarıyla en az
bir yıl önce kurulmuş olan,
b) İl veya ilçe merkezinde birden fazla tüketici örgütünün
bulunması halinde, kayıtlı üye sayısı en fazla olan,
c) Ülke düzeyinde kurulan ve faaliyette bulunan şube sayısı en
fazla olan,
tüketici örgütü dikkate alınır. Bu kriterlere göre tespit edilen tüketici örgütü yönetim
kurulundan, temsilcisini belirleyerek illerde il müdürlüğüne, ilçelerde ise
kaymakamlığa bildirmesi istenir.
(6) Tüketici örgütlerini temsil edecek üyenin görev süresinin
dolması ya da herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, bu durum illerde il
müdürlüğü, ilçelerde kaymakamlığın internet sitesi veya ilan panosu
aracılığıyla ilan edilir. Seçim, ayrıca bir bildirime gerek kalmaksızın ilan
tarihini izleyen günden itibaren bir ay içinde yapılır.
(7) Tüketici örgütünün bulunmadığı ilçelerde tüketici örgütü
temsilcisi o ilçenin bağlı bulunduğu ilde kurulu bulunan tüketici örgütleri
arasından birinci fıkrada belirlenen esaslar çerçevesinde tespit edilir. Tespit
edilen üye, en geç bir ay içinde ilgili kaymakamlığa bildirilir. Bu süre içinde
bildirimin yapılmaması halinde eksik üyelik 8 inci maddenin üçüncü fıkrası
çerçevesinde tamamlanır.
(8) Tüketici hakem heyetinin oluşumu sırasında tüketici örgütü
bulunmayan il veya ilçelerde tüketici örgütünün sonradan kurulması halinde,
yedinci fıkra ve 8 inci maddenin üçüncü fıkrasına göre tespit edilen üyenin
görevi sona erer ve yerine seçilen tüketici örgütü temsilcisi görev alır. Buna
ilişkin işlemler başkan tarafından yürütülür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma Usul ve Esasları
Başvuru
MADDE 11- (1) Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular şahsen veya avukat
aracılığıyla; elden, posta yoluyla veya elektronik ortamda e-Devlet kapısı
üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi ile yapılır.
(2) Başvuru, üçüncü fıkrada yer alan unsurları içeren dilekçe ve
varsa delil oluşturan ilgili belgelerle birlikte tüketici hakem heyetine
yapılır.
(3) Başvuruda, başvuru sahibinin; adı, soyadı veya unvanı, Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. kimlik numarası, diğer ülke vatandaşları
için pasaport numarası ya da yabancı kimlik numarası, başvuru sahibinin
tüketici olmaması durumunda ise vergi kimlik numarası, adresi ve varsa diğer
iletişim bilgileri ile varsa vekilinin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ile
adresi, uyuşmazlık konusu, talebi ve Türk Lirası cinsinden uyuşmazlık değeri
ile şikayet edilene ilişkin bilgilere yer
verilmesi zorunludur. Uyuşmazlık değerinin döviz cinsinden olması durumunda,
söz konusu değer başvuru tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının
belirlediği efektif döviz satış kuru esas alınarak Türk Lirasına çevrilir.
(4) Elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden yapılan
başvuruların Tüketici Bilgi Sistemi ile yapılması zorunludur. Bu başvuruların
geçerli olabilmesi için uyuşmazlıkla ilgili başvuru formunun eksiksiz olarak
doldurulması, varsa bilgi ve belgelerin Tüketici Bilgi Sistemine yüklenmiş
olması gerekir.
(5) Üçüncü fıkra uyarınca başvuruda bulunması gereken zorunlu
bilgilerde eksiklik ya da tutarsızlık bulunması durumunda, tüketici hakem
heyeti başkanı tarafından yazılı olarak yedi gün süre verilmek suretiyle
başvuru sahibinden ek bilgi veya belge istenir.
(6) Konusu, sebebi ve tarafları aynı olan uyuşmazlık ile ilgili
olarak birden çok tüketici hakem heyetine veya aynı tüketici hakem heyetine
birden fazla başvuruda bulunulamaz. Aksi takdirde tüketici hakem heyeti re’sen ya da taraflardan birinin itirazı üzerine her
zaman derdestliği dikkate alır.
(7) Bir uyuşmazlığa ilişkin olarak tüketici hakem heyetince
verilen kararın kesinleşmesinin ardından; konusu, sebebi ve tarafları
kesinleşen kararla aynı olan yeni bir başvuru yapılamaz. Aksi takdirde tüketici
hakem heyeti re’sen ya da taraflardan
birinin itirazı üzerine her zaman kesinleşen karar ile kesin hükmü dikkate alır.
Tüketici Bilgi Sisteminin kullanımı
MADDE 12- (1) Tüketici hakem heyetlerinin iş ve işlemlerinde Tüketici
Bilgi Sistemi kullanılır. Kayıtların doğru, eksiksiz ve gecikmeksizin Tüketici
Bilgi Sistemine girilmesi zorunludur. Sistemin herhangi bir sebeple kullanılamadığı
durumlarda elden veya posta yoluyla yapılan başvurular daha sonra Tüketici
Bilgi Sistemine kaydedilmek üzere kabul edilir.
Bilgi ve belge isteme yetkisi
MADDE 13- (1) Tüketici hakem heyeti başkanı tarafından, tüketici
uyuşmazlığı konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belge taraflardan istenir;
ihtiyaç duyulması halinde ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan bilgi veya belge
istenebilir.
(2) Tüketici hakem heyeti tarafından bilgi ve belge isteme
yazılarının taraflara veya vekillerine Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi
hükümlerine göre kurulmuş olan teknik altyapı kullanılarak elektronik ortamda
tebliği yapılır.
(3) Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi hükümlerine göre kurulmuş
olan teknik altyapı kullanılarak elektronik ortamda tebligat yapılamadığı durumlarda,
öncelikle 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı
Tebligat Kanununun 7/a maddesi hükümleri uygulanır.
(4) Herhangi bir sebeple elektronik ortamda tebligat yapılamadığı
durumda, bilgi ve belge isteme yazıları taahhütlü mektupla gönderilir.
Gecikmesi halinde zarar doğabilecek işlerde, gerekçe belirtilmek suretiyle,
memur vasıtasıyla tebligat yaptırılabilir.
(5) İstenen bilgi ve belgelerin sunulması için tebliğ tarihinden
itibaren en fazla otuz gün süre verilir. Talep edilmesi ve tüketici hakem
heyeti başkanı tarafından uygun görülmesi halinde bu süre uzatılabilir.
(6) İstenen bilgi ve belgelere ilişkin cevabi yazılar, ilgili
tüketici hakem heyetinin kayıtlı elektronik posta hesabına da gönderilebilir.
(7) İstenen bilgi ve belgelerin verilen süre içinde sunulmaması
halinde dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler üzerinden karar verilir.
Toplantı zamanı ve yeri
MADDE 14- (1) Tüketici hakem heyeti ayda ikiden az olmamak üzere ihtiyaç
duyulduğunda başkanın çağrısı üzerine her zaman toplanabilir.
(2) Gündemde uyuşmazlıklara ilişkin dosya bulunmadığı takdirde
toplantı yapılmaz.
(3) Toplantılar, tüketici hakem heyeti başkanı tarafından
belirlenen yerlerde yapılır.
Toplantı gündemi
MADDE 15- (1) Toplantı gündemi başkan tarafından 21 inci madde hükmü dikkate
alınarak belirlenir ve toplantıdan önce üyelere bildirilir.
Toplantı ve karar yeter sayısı
MADDE 16- (1) Tüketici hakem heyeti, başkan veya başkanın katılamadığı
durumlarda baro temsilcisi dâhil en az üç üyenin hazır bulunması ile toplanır
ve toplantıya katılanların oy çokluğu ile karar verir.
(2) Üyeler çekimser oy kullanamaz. Oyların eşit olması halinde
başkanın oy kullandığı tarafın çoğunluğu sağladığı kabul edilir.
(3) Oy çokluğu ile karar verilmesi durumunda, aleyhte oy kullanan
üyeler karar tutanağında açıkça belirtilir.
Toplantılara katılma mecburiyeti
MADDE 17- (1) Tüketici hakem heyeti üyelerinin toplantıya katılması
zorunludur. Toplantıya katılamayacak üyeler geçerli mazeretlerini toplantıdan
önce başkana yazılı olarak veya elektronik posta ile bildirir.
(2) Mazeretsiz olarak birbirini takip eden iki toplantıya veya
geçerli bir mazeret bildirilse dahi üç aylık sürede yapılan toplantıların
hiçbirine katılmayanların üyeliği düşer.
(3) Toplantıya katılmamaları nedeniyle üyeliği düşenler, üyeliğin
düştüğü tarihten itibaren bir yıl süreyle tüketici hakem heyeti üyesi olarak
tekrar görev alamazlar.
(4) Toplantı hazirun cetvelleri
ile bu madde kapsamında üyeler tarafından sunulan tüm bilgi ve belgeler hakem
heyeti başkanı tarafından fiziki ortamda muhafaza edilir.
Toplantıya katılmama halleri
MADDE 18- (1) Tüketici hakem heyeti başkan ve üyeleri;
a) Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşin taraf olduğu,
b) Kendisi veya eşinin; altsoy veya üstsoyunun taraf olduğu,
c) Nişanlısının taraf olduğu,
ç) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın taraf olduğu,
d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan
evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların taraf olduğu,
e) İki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal
danışmanı sıfatıyla hareket ettiği,
f) Kendisinin taraf olduğu veya doğrudan ya da dolaylı olarak
ilgili olduğu,
uyuşmazlıklarla ilgili toplantılara katılamazlar.
İnceleme şekli
MADDE 19- (1) Tüketici hakem heyeti incelemeyi, raportör tarafından hazırlanan rapor ve ilgili belgelerin
yer aldığı dosya üzerinden yapar. Gerekli görmesi halinde tüketici hakem heyeti
ayrıca tarafları ve bilirkişiyi dinler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Tüketici Hakem Heyeti Kararı
Kararın niteliği ve kapsamı
MADDE 20- (1) Tüketici hakem heyeti, uyuşmazlık ile ilgili karar verirken
tarafların talebiyle bağlıdır. Ancak başvurunun yapıldığı tarihte uyuşmazlık
miktarının tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olmadığı durumlarda,
başvuru sahibinin hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktarı belirtmesi ve inceleme
sürecinde uyuşmazlık miktarının bilgi veya belgelerle tam olarak tespit
edilmesi halinde talep edilen miktardan daha fazlasına veya azına karar
verilebilir. Verilen kararın her hâlükârda 6 ncı maddede
belirtilen parasal sınır dâhilinde olması gerekir.
(2) Aynı tüketici işleminden kaynaklanan birden fazla uyuşmazlık
için ayrı ayrı başvuru yapılması durumunda,
uyuşmazlığın değerleri toplamı tüketici hakem heyetinin görev sınırı içinde
kalmak şartıyla, tek bir başvuruda birleştirilerek karar verilebilir. Aynı
tüketici işleminden kaynaklanan birden fazla uyuşmazlığın değerleri toplamının
görev sınırını aşması durumunda uyuşmazlıklar hakkında ayrı ayrı karar verilir.
(3) Tüketici hakem heyeti kararında uyuşmazlık bedelinin ve
başvuru sahibinin talebinin Türk Lirası cinsinden belirtilmesi zorunludur.
(4) Tüketici hakem heyeti kararı tarafları bağlar.
(5) Tüketici hakem heyeti kararı yalnızca verildiği uyuşmazlık
için hüküm ifade eder.
(6) Tüketici hakem heyetlerinde taraflar, avukatla temsil
edilebilir. Tarafların avukatla temsil edilmesi durumunda, tüketici hakem
heyetlerince vekâlet ücreti ödenmesine karar verilemez.
(7) Başvuruya konu uyuşmazlığın, tüketici hakem heyeti tarafından
karar verilene kadar çözümlenmesi ve bu durumun ispatına yönelik bilgi veya
belgelerin tüketici hakem heyetine iletilmesi durumunda, tüketici hakem heyeti
uyuşmazlığın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar
verir.
(8) Derdestlik, kesinleşen karar veya kesin hükmün varlığı
durumunda, tüketici hakem heyeti başvurunun reddine karar verir.
Karar süresi
MADDE 21- (1) Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, başvuru tarih ve
sırasına göre en geç altı ay içinde görüşülür ve karara bağlanır. Yapılan
başvurunun niteliği dikkate alınarak, karar süresi en fazla üç ay daha
uzatılabilir.
(2) Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve bu talebin
başkan tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyetince
öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır. Türkiye’de ikametgâhı bulunmayan
yabancı uyruklu tüketiciler için de bu fıkra hükmü uygulanır.
Karar tutanağı
MADDE 22- (1) Toplantıda alınan kararlara ilişkin Tüketici Bilgi
Sisteminde oluşturulan karar tutanağı toplantıya katılan başkan ve üyeler
tarafından imzalanır. İmzalı karar tutanağı Tüketici Bilgi Sistemine yüklenir,
toplantı tarihine ve gündem sırasına göre fiziki ortamda arşivlenir.
(2) Karar tutanağı asgari aşağıdaki hususları kapsar:
a) Kararı veren tüketici hakem heyeti ile başkanın, üyelerin
ve raportörün ad ve soyadları.
b) Karar numarası.
c) Karar tarihi.
ç) Tarafların ad ve soyadları veya unvanları, Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşları için T.C. kimlik numarası, diğer ülke vatandaşları için pasaport
numarası veya yabancı kimlik numarası, varsa vergi kimlik numarası, varsa
tarafların vekillerinin ad ve soyadları ile vergi kimlik numarası ve adresleri.
d) Başvuru tarihi.
e) Başvuru sahibinin talebi.
f) Uyuşmazlık bedeli.
g) Uyuşmazlık konusu.
ğ) Olayın özeti.
h) Şikayet edilenin
savunmasının özeti.
ı) İnceleme ve gerekçe.
i) Karar, karara itiraz merci ve süresi.
j) Varsa tebligat ve bilirkişi ücretleri ile bunların ödeneceği
ilgili vergi daireleri.
k) Kararı veren başkan ve üyelerin imzaları.
(3) Karar kısmında, gerekçe tekrar edilmeksizin, taleplerden her
biri hakkında verilen karar ile taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların,
sıra numarası altında, açık ve tereddüt uyandırmayacak şekilde yazılması
zorunludur.
Kararın tebliği
MADDE 23- (1) Tüketici hakem heyeti kararlarının, karar tarihinden
itibaren on beş iş günü içinde taraflara Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi
hükümlerine göre kurulmuş olan teknik altyapı kullanılarak elektronik ortamda
tebliği yapılır. Tarafların temsilinin avukatla yapılması halinde tebligat
avukata yapılır.
(2) Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi hükümlerine göre kurulmuş
olan teknik altyapı kullanılarak elektronik ortamda tebligat yapılamadığı
durumlarda, öncelikle Tebligat Kanununun 7/a maddesi hükümleri uygulanır.
(3) Herhangi bir sebeple elektronik ortamda tebligat yapılamadığı
durumda, kararlar taahhütlü mektupla gönderilir. Gecikmesi halinde zarar
doğabilecek işlerde, gerekçe belirtilmek suretiyle, memur vasıtasıyla tebligat
yaptırılabilir.
Kararın yerine getirilmesi
MADDE 24- (1) Tüketici hakem heyeti kararları, İcra ve İflas Kanununun
ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir.
Kararın düzeltilmesi
MADDE 25- (1) Tarafların kimlik bilgilerine, ticaret unvanlarına ait
yazım yanlışlıkları, ifade ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar,
kararı veren tüketici hakem heyetince re’sen veya
taraflardan birinin yazılı talebi üzerine düzeltilebilir.
(2) Düzeltmeye konu hususlar, tüketici hakem heyetince öncelikle
gündeme alınarak sonuçlandırılır.
(3) Düzeltme karar tutanağı asgari aşağıdaki hususları kapsar:
a) Düzeltme kararını veren tüketici hakem heyeti adı ile başkanın,
üyelerin ve raportörün ad ve soyadları.
b) Karar numarası ve tarihi.
c) Tarafların ad ve soyadları veya unvanları, Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşları için T.C. kimlik numarası, diğer ülke vatandaşları için pasaport
numarası veya yabancı kimlik numarası, varsa vergi kimlik numarası, varsa
tarafların vekillerinin ad ve soyadları ile vergi kimlik numarası ve adresleri.
ç) Varsa başvuru tarihi ve başvuru sahibinin talebi.
d) Düzeltmeye esas kararın tarihi ve numarası.
e) Gerekçe ve karar.
f) Karara itiraz merci ve süresi.
g) Kararı veren başkan ve üyelerin imzaları.
(4) Düzeltme kararı verildiği takdirde, Tüketici Bilgi Sisteminde
oluşturulan karar tutanağı toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından
imzalanır. İmzalı karar tutanağı Tüketici Bilgi Sistemine yüklenir, toplantı
tarihine ve gündem sırasına göre fiziki ortamda arşivlenir. Düzeltme kararları
on beş iş günü içinde taraflara tebliğ edilir.
Kararın tamamlanması
MADDE 26- (1) Taraflardan her biri, nihaî kararın tebliğinden itibaren
on beş gün içinde, ilk başvuruda yer alan taleplerle ilgili karar verilmeyen
hususlarda, kararın tamamlanmasını isteyebilir.
(2) Kararın tamamlanmasına konu hususlar, tüketici hakem heyetince
öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.
(3) Tamamlama karar tutanağı asgari aşağıdaki hususları kapsar:
a) Tamamlama kararını veren tüketici hakem heyeti adı ile
başkanın, üyelerin ve raportörün ad ve
soyadları.
b) Karar numarası ve tarihi.
c) Tarafların ad ve soyadları veya unvanları, Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşları için T.C. kimlik numarası, diğer ülke vatandaşları için pasaport
numarası veya yabancı kimlik numarası, varsa vergi kimlik numarası, varsa
tarafların vekillerinin ad ve soyadları ile vergi kimlik numarası ve adresleri.
ç) İlk kararın tarihi ve numarası.
d) İlk başvuruda karar verilmeyen talepler.
e) Başvuru tarihi.
f) İnceleme ve gerekçe.
g) Tamamlama kararı, karara itiraz merci ve süresi.
ğ) Tamamlama kararını veren başkan ve üyelerin imzaları.
(4) Tamamlama kararı verildiği takdirde, Tüketici Bilgi Sisteminde
oluşturulan tamamlama kararı tutanağı toplantıya katılan başkan ve üyeler
tarafından imzalanır, Tüketici Bilgi Sistemine yüklenir, toplantı tarihine ve
gündem sırasına göre fiziki ortamda arşivlenir. Tamamlama kararları on beş iş
günü içinde taraflara tebliğ edilir.
Karara itiraz
MADDE 27- (1) Taraflar, tüketici hakem heyetinin kararlarına karşı
tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin veya
tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz
edebilir. İtiraz, tüketici hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak
talep edilmesi şartıyla hâkim, tüketici hakem heyeti kararının icrasını tedbir
yoluyla durdurabilir.
(2) İtiraz olunan kararın, esas yönünden kanuna uygun olup da,
kanunun olaya uygulanmasında hata edilmiş olmasından dolayı itirazın kabul
edilmesi gerektiği veya kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılamayı
gerektirmediği takdirde tüketici mahkemesi evrak üzerinde, kararı değiştirerek
veya düzelterek onama kararı verebilir. Tarafların kimlik bilgileri, ticaret
unvanlarına ait yazım yanlışlıkları, ifade ve hesap hataları ile diğer benzeri
açık hatalar hakkında da bu hüküm uygulanır. Karar, usule ve kanuna uygun olup
da gösterilen gerekçe doğru bulunmazsa, gerekçe değiştirilerek veya
düzeltilerek onanır.
(3) Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine
tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.
(4) Tüketici mahkemelerince verilen kesinleşmiş kararlar, Ulusal Yargı
Ağı Bilişim Sistemi üzerinden Bakanlığa iletilir. Tüketici hakem heyeti
kararına karşı yapılan itiraz sonucu verilen karar, kararı veren mahkeme
tarafından ilgili tüketici hakem heyetine gönderilir.
(5) Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara
karşı açılan itiraz davalarında, kararın iptali durumunda mahkemece tüketici
aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre nispi tarife üzerinden vekâlet
ücretine hükmedilir. Tarifenin maktu vekâlete ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Ancak, mevcut olduğu halde tüketici hakem heyetine sunulmayan bir bilgi veya
belgenin tüketici mahkemesine sunulması nedeniyle kararın iptali halinde
tüketici aleyhine yargılama giderine ve vekâlet ücretine hükmedilemez.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Mali hükümler
MADDE 28- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasından kaynaklanan bütün giderler,
Kanunun 82 nci maddesi hükmüne göre
karşılanır.
(2) Tüketici hakem heyeti başkan ve üyelerine, raportör olarak görevlendirilen diğer kamu personeline
ödenecek huzur hakkı ve huzur ücreti ile bilirkişi ücreti ve bu ödemelere
ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak
Bakanlıkça belirlenir.
Tebligat ve bilirkişi ücretlerinin tahsili
MADDE 29- (1) Uyuşmazlıkla ilgili olarak tüketici hakem heyeti tarafından
tüketici aleyhine karar verilmesi halinde tebligat ve bilirkişi ücretleri
Bakanlıkça karşılanır.
(2) Uyuşmazlığın tüketici lehine sonuçlanması durumunda, tebligat
ve bilirkişi ücretleri kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde karşı tarafça
ilgili vergi dairesi müdürlüğüne ödenir.
(3) Uyuşmazlığın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer
olmadığına hükmedilmesi durumunda, tebligat ve bilirkişi ücretleri kararın
tebliğinden itibaren bir ay içinde feragat veya kabul beyanında bulunan tarafça
ilgili vergi dairesi müdürlüğüne ödenir. Feragat veya kabul beyanında bulunan
tarafın tüketici olması halinde tebligat ve bilirkişi ücretleri Bakanlıkça
karşılanır.
(4) Tüketici hakem heyetleri kararın tebliğinden sonra, kararda
yer alan tebligat ve bilirkişi ücretlerini, 21/7/1953 tarihli
ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip ve
tahsil edilmesi amacıyla, Kamu Alacakları Tahsilat Platformu üzerinden ilgili
vergi dairesi müdürlüğüne iletir.
(5) Tebligat ücreti hesaplanırken, tamamlama ve düzeltme
kararlarına ilişkin yazışmalar hariç olmak üzere, tüketici hakem heyetince
uyuşmazlıkla ilgili yapılan yazışmalara ilişkin tüm masraflar dikkate alınır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 30- (1) 27/11/2014 tarihli ve
29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği
yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tüketici
hakem heyetlerine yapılmış ve henüz karara bağlanmamış başvurular için de bu
Yönetmelik hükümleri uygulanır.
(2) Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla, 9 uncu maddenin ikinci
fıkrasındaki şartları taşımayan tüketici hakem heyeti üyelerinin görevi sona
erer.
Yürürlük
MADDE 31- (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 11 inci maddesinin beşinci fıkrası ve 26 ncı maddesi 1/1/2023 tarihinde,
b) Diğer hükümleri 1/10/2022 tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 32- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
