ARAÇ PARÇALARININ İTHALAT DENETİMİ TEBLİĞİ
(ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2023/25)
Ticaret Bakanlığından:31.12.2022 Tarih ve
32060 4. Mükerrer Sayılı R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, Ek-1’de belirtilen ve sadece
araçlarda kullanılan ürünlerin ithalatta, tabi bulundukları teknik düzenlemeye
uygunluğunun denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Tebliğ Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulacak
ürünleri kapsar.
(3) Bu Tebliğ Hariçte İşleme Rejimi uyarınca ihraç edilip geri
gelen eşyaları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 14/9/2022 tarihli ve 6038 sayılı
Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının
4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Araç:19/4/2020 tarihli ve 31104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Motorlu Araçlar ve Römorkları ile Bunların Aksam, Sistem ve Ayrı Teknik
Ünitelerinin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik
(AB/2018/858), 14/8/2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Tarım ve Orman Araçlarının Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında
Yönetmelik (AB/167/2013), 22/8/2015 tarihli ve 29453 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli
Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik
(AB/168/2013) ve 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan ve
karayollarında kullanılabilen motorlu araçlar ile römorklarını,
b) AQAP belgesi: Millî Savunma Bakanlığı tarafından verilen,
Endüstriyel Kalite Güvence Seviye Belgesini,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) Denetim Birimi: Türk Standardları Enstitüsünü,
d) BM-AEK Regülasyonu: 30/9/1996 tarihli ve 96/8657 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik
Komisyonu (BM/AEK) İç Ulaşım Komitesince hazırlanan 1958 Tekerlekli Araçların,
Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçaların Müşterek
Teknik Talimatlarının Kabulü ve Bu Talimatlar Temelinde Verilen Onayların
Karşılıklı Tanınması Koşullarına Dair Anlaşma ekinde yer alan teknik
düzenlemeyi,
e) Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS): Ürün
Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Mevzuatı uyarınca yürütülen denetim, uygunluk
ve izin işlemlerinin elektronik ortamda ve risk esaslı olarak yapılması
amacıyla kurulan internet tabanlı uygulamayı,
f) E işareti: Araçların aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) Regülasyonlarına uygun
tip onay belgeli olduğunu gösteren işareti,
g) e işareti: Araçların aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin
Avrupa Birliği Yönetmeliklerine/Regülasyonlarına uygun tip onay belgeli
olduğunu gösteren işareti,
ğ) Fiili denetim: Belge kontrolü, işaret kontrolü, fiziki muayene
ve laboratuvar testinden biri veya birkaçını,
h) Geri gelen eşya: 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle geri gelen daha
önce ihraç edilmiş eşyayı,
ı) Kapsam dışı: GTİP olarak Ek-1’de belirtilmekle birlikte, ilgili
regülasyonların kapsamına girmeyen veya Bakanlıkça bu Tebliğ kapsamında
denetimi hedeflenmeyen ürünü,
i) Kullanıcı: TAREKS aracılığıyla firmalar adına işlem yapmak
üzere yetkilendirilmiş kişileri,
j) Risk: Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin tabi bulundukları
BM-AEK Regülasyonuna veya ilgili AB Yönetmeliğine/Regülasyonuna uygun olmama
ihtimalini,
k) Risk analizi: Ek-1’de yer alan ürünlerin risk derecesini ve
fiili denetime yönlendirilip yönlendirilmeyeceğini belirlemek amacıyla,
TAREKS’te firma hakkındaki bilgiler; geçmişte yapılan ithalat denetimleri ile
piyasa gözetimi ve denetimi sonuçları; üretici veya ithalatçı firma ya da
kullanıcısı; giriş gümrüğü; ürünün cinsi, markası, modeli, fiyatı ve miktarı;
menşe, çıkış, sevk veya ticaret yapılan ülke ve risk tespiti için
kullanılabilecek diğer bilgilerden hareketle yapılan işlemi,
ifade eder.
TAREKS ve firma tanımlaması
MADDE 4- (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin ithalat
denetimiyle ilgili tüm işlemler TAREKS üzerinden ve risk analizine göre yapılır.
(2) Bu Tebliğ kapsamı ürünleri ithal etmek isteyen firmaların,
29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticarette
Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53)
çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te işlem yapacak en
az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir.
İthalatçının başvurusu
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ kapsamındaki denetimler Gümrük Yönetmeliğinin
181 inci maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde gümrük beyannamesinin tescili
öncesinde yapılır.
(2) Kullanıcı, Bakanlık internet sayfasının “E-işlemler” kısmında
yer alan “Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması”
bölümünü veya e-Devlet kapısını kullanarak TAREKS üzerinden ithal partisine
ilişkin bilgi ve belgeleri sunarak başvurusunu yapar.
(3) Başvuru üzerine, TAREKS tarafından firmaya, ilgili denetim
birimi nezdinde işlemlerini takip edebilmesi amacıyla bir başvuru numarası
verilir.
(4) Beyan edilen bilgi ve belgelerin doğru, eksiksiz ve zamanında
sunulmasından kullanıcı sorumludur.
Muafiyetler ve istisnalar
MADDE 6- (1) A.TR belgeli olduğu kullanıcı tarafından TAREKS’te beyan
edilen ürünler için ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası
doğrudan oluşturulur.
(2) Sanayicilerin ürettikleri ürünlerin bünyesinde girdi olarak
kullanılmak üzere sanayici veya sanayici adına ithalat yapan tedarikçi
tarafından ithal edilen ve Ek-1’de yer alan ürünlerden Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı tarafından uygun görülenler için anılan Bakanlıkça ya da anılan Bakanlıkça
yetkilendirilecek olan kuruluşça üretim girdisi muafiyetine yönelik yazı
düzenlenir. Düzenlenen yazının elektronik ortamda TAREKS’e yüklenmesini
müteakip ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan
oluşturulur. Bu kapsamdaki muafiyet yazısının düzenlenmesinin ve sonradan
kontrolünün usul ve esasları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenir.
TAREKS’e üretim girdisi muafiyet yazısı yerine usulsüz belge yüklenmesi veya
muafiyetten usulsüz yararlanıldığının tespiti durumunda, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığınca belirlenecek bir süre için firmaya muafiyet yazısı düzenlenmez ve
var olan muafiyet yazısı iptal edilir.
(3) Geri gelen eşya için, bu ürünlerin ihracat beyannamesi
numarasının kullanıcı tarafından TAREKS’e girilmesi ve geri gelen ürünlerin
teknik mevzuata uygun olması kaydıyla piyasaya arz edilebileceğine dair Ek-3’te
yer alan taahhütnamenin kullanıcı tarafından TAREKS’e yüklenmesini müteakip
ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur.
(4) AQAP belgesi sahibi sanayicilerin kendi ihtiyaçları için
Ek-1’de belirtilen ürünlerden yapacakları ithalatta, firmalarca Bakanlığa
sunulan AQAP belgelerinin TAREKS’te tanımlanmasını müteakip ithal konusu her
ürün için doğrudan oluşturulan TAREKS referans numarası, içinde bulunulan yılın
sonuna kadar aynı ürünlerin müteakip ithalatında kullanılır.
(5) 29/9/2009 tarihli ve 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin
Uygulanması Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında
TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 11 inci maddeye göre
sonuçlandırılır.
(6) Risk analizine göre yapılacak değerlendirmede; birinci,
ikinci, üçüncü veya dördüncü fıkra kapsamına giren ürünler de fiili denetime
yönlendirilebilir.
Kapsam dışı
MADDE 7- (1) Başvuru konusu ithalat partisine ilişkin kapsam dışı
beyanı ithalatçı tarafından ilgili gümrük idaresine yapılır. Kapsam dışı
kararına yönelik değerlendirme öncelikli olarak ilgili gümrük idaresince
yapılır.
(2) İlgili gümrük idaresi tarafından başvuru konusu ithalat
partisinin bu Tebliğ kapsamında yer aldığına karar verilmesi durumunda kapsam
değerlendirmesi ilgili denetim biriminin teknik incelemesi neticesinde de
belirlenebilir.
Risk analizi
MADDE 8- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler, kullanıcıların
TAREKS üzerinden beyan ettiği bilgiler çerçevesinde risk analizine göre
belirlenir.
(2) Risk analizinde kullanılacak kriterler, gerekli görülmesi
halinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili diğer tarafların da görüşü
alınarak Bakanlıkça belirlenir.
(3) TAREKS ve Ulusal Piyasa Gözetimi ve Denetimi Bilgi Sistemi
(PGDBİS) arasında veri akışının sağlanmasıyla, bu Tebliğ kapsamı ürünlerin
ithalat denetimlerine ilişkin veriler, PGDBİS’e iletilir.
(4) Risk analizi sonucunda fiili denetime yönlendirilmeyen
ürünlerin ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan
oluşturulur.
Fiili denetim
MADDE 9- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler için Ek-2’de
belirtilen belgeler, firma adına yetkilendirilen kullanıcı tarafından başvuru
günü dâhil iki iş günü içerisinde elektronik ortamda TAREKS’e yüklenir.
Firmanın başvuru sırasında TAREKS’te talep etmesi halinde sistem tarafından
ilave süre verilir. İlgili belgelerin kullanıcı tarafından sisteme süresi
içerisinde yüklenmemesi halinde başvuru iptal edilir.
(2) Fiili denetim kapsamında ürünün,
a) İlgili BM-AEK Regülasyonuna uygunluğunun, Birleşmiş
Milletler-Avrupa Ekonomik Komisyonu üyesi ve ilgili Regülasyona taraf olan bir
ülkenin Tip Onay kuruluşu tarafından düzenlenmiş belgeler ile belgelenmesi,
b) İlgili AB Yönetmeliğine/Regülasyonuna uygunluğunun AB üyesi bir
ülkenin onay kuruluşu veya Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenmiş
belgeler ile belgelenmesi,
esastır.
(3) Firmalardan ilave bilgi ve belge istenebilir.
(4) Fiili denetim sonucunda ilgili mevzuata aykırılık tespit
edilmemesi ya da ürünün kapsam dışı olduğunun tespiti durumlarında, ürünün
ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası oluşturulur.
(5) İlgili mevzuata aykırılık tespit edilmesi veya ithalatçıdan
talep edilen ek bilgi ve belgelerin süresi içerisinde TAREKS’e yüklenmemesi
durumunda fiili denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır.
(6) TAREKS’e yüklenen, ancak ilgilisince düzenlenmediği anlaşılan
belge tespiti halinde, diğer şartlar uygun olsa dahi fiili denetim olumsuz
olarak sonuçlandırılır.
Kullanıcıya yapılan bildirimler
MADDE 10- (1) Kullanıcı, denetim sürecine ve sonucuna ilişkin
sorgulamaları TAREKS aracılığıyla yapar.
(2) Denetim sürecine ve sonucuna ilişkin bildirimler, Dış
Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi:
2011/53)’nin 6 ncı maddesi kapsamında yapılan “Yetkilendirme Başvuruları”
uygulamasında kullanıcılar tarafından beyan edilen elektronik posta adresine
iletilir. Kullanıcıya ulaşmayan bildirimlerden Bakanlık sorumlu değildir.
(3) Yapılan denetimde, üründe mevzuata aykırılık tespiti halinde
durum ilgili gümrük idaresine ve ithalatçıya yazıyla ayrıca bildirilir.
TAREKS referans numarasının gümrüklere beyanı
MADDE 11- (1) Ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans
numarasının, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine firma tarafından
kaydedilmesi zorunludur.
(2) TAREKS referans numarası verildiği tarihten itibaren 1 yıl
süreyle geçerlidir.
(3) Millî Savunma Bakanlığınca yapılan ithalatta
20181900132013016724484 ve AQAP belgeli kurum ve kuruluşlar adına Savunma
Sanayii Başkanlığınca yapılan ithalatta 20181900142013012727484 olarak
belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44
numaralı hanesine kaydedilir.
(4) Gümrük idarelerine kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin
ithalatında, 20181900252013015773484 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS
referans numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine ithalatçı
tarafından kaydedilir. Kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin, gümrük
gözetiminde bulunması kaydıyla ilgili gümrük idaresince denetime
yönlendirilmesi halinde, 5 inci madde çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru
yapılır.
(5) GTİP değişikliği sonucunda Tebliğ eki listede yer aldığı
tespit edilen ürünlerin, gümrük gözetiminde bulunması kaydıyla ilgili gümrük
idaresince denetime yönlendirilmesi halinde, 5 inci madde çerçevesinde TAREKS
üzerinden başvuru yapılır.
(6) 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması
Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında
20181900101115014436576 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası,
gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine kaydedilir.
İthalatçının sorumluluğu
MADDE 12- (1) İthalatçı, bu Tebliğ kapsamında denetlensin veya
denetlenmesin, ithal ettiği ürünlerin her halükârda ilgili yönetmelik veya
yönetmelikler dâhil olmak üzere ilgili tüm mevzuata uygun ve güvenli
olmasından, 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik
Düzenlemeler Kanunu uyarınca sorumludur.
(2) Ürünün ithaline izin verilmesi veya ürüne dair TAREKS referans
numarası oluşturulması, ürünün mutlaka mevzuata uygun ve/veya güvenli olduğu
anlamına gelmez.
(3) Bu Tebliğ kapsamında, ürünün ithal edilebileceğine dair
verilen TAREKS referans numarası o ürünün ithalat işlemi dışında başka bir
amaçla veya ürünün güvenli ve mevzuata uygun olduğunun ispatı olarak
kullanılamaz.
(4) İthal edilmiş ürünün GTİP’inin Ek-1’de yer aldığının sonradan
yapılan kontrol sonucunda tespit edilmesi halinde keyfiyet ilgili gümrük
idaresi tarafından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bildirilir. Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığının ürünün güvensiz olduğunu tespit ederek gümrük idaresine
bildirmesi halinde, uygunluk değerlendirmesinin olumsuz sonuçlandığı kabul
edilir.
Yaptırımlar
MADDE 13- (1) Bu Tebliğe aykırı hareket edenler ile yanlış veya
yanıltıcı beyanda bulunanlar, sahte belge kullanan veya ibraz edenler veya
belgede tahrifat yapanlar hakkında, 7223 sayılı Kanun, 27/10/1999 tarihli ve
4458 sayılı Gümrük Kanunu, Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının ilgili
hükümleri ve ilgili diğer mevzuat uygulanır.
(2) TAREKS üzerinden yürütülen denetimlerde, ilgili mevzuata, bu
Tebliğ hükümlerine ve bu Tebliğe ilişkin uygulamalara aykırı hareket eden
kullanıcının yetkisi, fiilin ağırlığına göre belirli bir süre askıya alınır,
firmanın denetim başvuruları belirli bir süre ve/veya oranda fiili denetime
yönlendirilir. Bu yaptırımlar uygulanırken belirlenen süreler ve denetim
oranları, firmanın başvuru sıklığı, varsa önceki ihlalleri ve/veya ürünün
niteliği gibi hususlar dikkate alınarak belirlenir.
Yetki
MADDE 14- (1) Bu Tebliğde yer alan hususlarda uygulamaya yönelik önlem
almaya ve düzenleme yapmaya Bakanlık Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü
yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 15- (1) 31/12/2021 tarihli ve 31706 dördüncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Araç Parçalarının İthalat Denetimi Tebliği (Ürün
Güvenliği ve Denetimi: 2022/25) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 1/1/2023 tarihinden önce çıkış ülkesinde ihraç amacıyla
Türkiye’ye sevk edilmek üzere taşıma belgesi düzenlenmiş veya Gümrük Mevzuatı
uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş olan ürünlerin ithalatı, 28/2/2023
tarihine kadar (bu tarih dahil) ithalatçının talebi halinde, Araç Parçalarının
İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2022/25)’ne göre
sonuçlandırılır.
Yürürlük
MADDE 16- (1) Bu Tebliğ 1/1/2023 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek
İçin; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/12/20221231M4-22-1.pdf