BAZI ZARARLI KİMYASALLARIN İHRACATI VE İTHALATI
HAKKINDA YÖNETMELİK
Çevre, Şehircilik ve
İklim Değişikliği Bakanlığından:28.01.2023 Tarih ve 32087 Sayılı
R.G.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
a) Bazı Zararlı Kimyasalların
ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair
Rotterdam Sözleşmesinin uygulanmasına,
b) Zararlı kimyasalların
uluslararası dolaşımı sırasında insan sağlığının ve çevrenin potansiyel
zararlardan korunması amacıyla ortak sorumluluk ve iş birliğine dayalı
çabaların teşvik edilmesine,
c) Zararlı kimyasalların
çevreyle uyumlu bir biçimde kullanılmasına,
ç) Zararlı kimyasalların
nitelikleri hakkında bilgi paylaşımının kolaylaştırılmasına,
d) Sözleşmeye taraf olanlar ile
diğer ülkelerin, ithalat ve ihracata dair ulusal karar verme süreçlerini
tamamlamalarına yardımcı olmak maksadıyla zararlı kimyasallarla ilgili alınan
ulusal tedbir kararları ile nihai düzenleyici eylemlerin uygun görülen şekilde
bu ülkelere dağıtılmasına,
ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik;
a) Bakanlık ve ilgili kurum
tarafından mevzuat ile yasaklanmış, büyük ölçüde kısıtlanmış ve Ek-1’de
listelenen kimyasalları,
b) Sözleşme kapsamında ön
bildirimli kabul (ÖBK) usulüne tabi ve Ek-2’de listelenen
kimyasalları,
kapsar.
(2) Bu Yönetmelik;
a) Radyoaktif maddeleri ve
karışımları,
b) Atıkları,
c) Kimyasal silahların
imalatında kullanılan kimyasal maddeleri ve karışımları,
ç) Beşeri veya veterinerlik
kullanımına yönelik tıbbi ürünleri,
d) Gıdaları ve gıda katkı
maddelerini,
e) Hayvan yemlerini,
f) Uyuşturucu ilaçlar ve
psikotrop maddeleri,
g) Genetiği değiştirilmiş
organizmaları,
kapsamaz.
(3) Bu Yönetmelik, araştırma
veya analiz amacıyla insan sağlığını ve çevreyi etkilemesi beklenmeyen
miktarlarda ihraç edilen ve her bir ihracatçıdan her bir ithalat yapan ülkeye
miktarı her takvim yılı için 10 kg’ı aşmayan kimyasalları kapsamaz. Bununla
birlikte, ihracatçılar söz konusu ihracat hakkında araştırma veya analiz
amacıyla ihraç edileceğini belirterek e-ÖBK Sistemi üzerinden ihracat
bildiriminde bulunur.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 9/3/2017 tarihli
ve 6988 sayılı Bazı Tehlikeli Kimyasalların ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde
Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun
Bulunduğuna Dair Kanun, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu, 24/4/1930
tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 11/6/2010 tarihli ve 5996
sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa, 5/3/2020
tarihli ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ve 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Bakanlık: Çevre, Şehircilik
ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
b) Bitki koruma ürünü:
Kullanıcıya farklı formlarda sunulan, bitki ve bitkisel ürünleri zararlı
organizmalara karşı koruyan veya bu organizmaların etkisini önleyen, bitki
besleme amaçlı olanlar dışında bitki gelişimini etkileyen, koruyuculara ilişkin
özel bir düzenleme kapsamında bulunmayan ancak bitkisel ürünleri koruyucu
olarak kullanılan, istenmeyen bitki veya bitki kısımlarını yok etmek,
istenmeyen bitki gelişimini kontrol etmek veya önlemek amacıyla kullanıcıya bir
veya daha fazla aktif madde içeren bir formülasyon halinde sunulan aktif madde
ve preparatları,
c) Biyosidal ürün: Sadece
fiziksel ya da mekanik etkilerle değil, diğer başka yollarla herhangi bir
zararlı organizmayı yok etme, uzaklaştırma, zararsız hale getirme ya da zararlı
organizmanın etkisini önleme, üzerinde kontrol edici bir etki oluşturma
amacıyla kullanılacak ve kullanıcıya sunulduğu haliyle bir ya da daha fazla
aktif madde içeren, barındıran ya da bunların bileşiminden oluşturulan herhangi
bir madde ya da karışımı veya madde ya da karışımlardan yerinde üretilen
herhangi bir madde ya da karışımı veya ana işlevi biyosidal olan işlenmiş
eşyayı,
ç) Büyük ölçüde kısıtlı
kimyasal;
1) Bakanlık veya ilgili kurum
tarafından insan sağlığı veya çevreyi korumak amacıyla, hemen hemen tüm
kullanımları bir veya birden fazla kategoride yasaklanmış bir kimyasalı,
2) Hemen hemen tüm kullanım
alanları için onayı reddedilen veya bildirim, kayıt, onay, izin ve ruhsat
sürecinde ileri bir değerlendirmeden veya piyasadan geri çekilen ve bu tür bir
tedbirin insan sağlığı veya çevreyi korumak amacıyla gerçekleştirildiğine
ilişkin açık bir kanıtın bulunduğu bir kimyasalı,
d) Ciddi ölçüde zararlı
pestisit formülasyonu: Bitki koruma ürünü veya biyosidal ürün olarak
kullanılmak üzere formüle edilmiş, kullanım koşulları altında tek veya çoklu
maruziyetten sonra kısa bir süre içinde insan sağlığı ve çevre üzerinde
gözlenebilir ciddi etkilere neden olan bir kimyasalı,
e) Diğer ülke: Sözleşmeye taraf
olmayan herhangi bir ülkeyi,
f) Elektronik Ön Bildirimli
Kabul Sistemi (e-ÖBK): Bu Yönetmelik kapsamındaki kimyasalların bildiriminin
yapılmasını, ilgili bilgilerin muhafaza edilmesini, güncellenmesini,
sürdürülebilirliğini ve gerektiğinde bu bilgilere hızlı bir şekilde erişimin
sağlanmasını mümkün kılmak amacıyla geliştirilen ve Bakanlık bilgi sistemi
(e-ÇBS) üzerinden kullanılabilen, internet üzerinden sorgulama yapabilen ve
bilgiyi işleyebilen sistemi,
g) İhracat bildirimine tabi
kimyasal: Bir veya birden fazla kategoride yasaklanmış veya büyük ölçüde
kısıtlanmış ve Ek-1 ve Ek-2’de listelenen bir kimyasalı,
ğ) İhracat: Bir malın, ilgili
ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun şekilde Türkiye Gümrük Bölgesi dışına
veya serbest bölgelere çıkarılmasını veyahut Ticaret Bakanlığınca ihracat
olarak kabul edilecek sair çıkış ve işlemleri,
h) İhracatçı: İhraç edeceği
mala göre ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine üye olan, vergi
numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip
olmamakla birlikte ilgili mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarrufta
bulunma yetkisi tanınan ortaklıkları,
ı) İlgili kurum: Bu Yönetmelik
hükümlerinin yürütülmesinde, ilgili mevzuata dayalı olarak görev alanlarına
giren hususlarda; Sağlık Bakanlığını, Tarım ve Orman Bakanlığını, Ticaret
Bakanlığını,
i) İthalat: Eşyanın, yabancı
bir ülkeden yabancı bir ülkeye transit rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük
Bölgesi içinde taşınması hariç olmak üzere, bir gümrük rejimine tabi tutularak
Türkiye Gümrük Bölgesine fiziki girişini,
j) İthalatçı: İthalatta eşyanın
alıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi,
k) Karışım: İki ya da daha
fazla maddeden oluşan bir karışımı veya çözeltiyi,
l) Kimyasal: Kendi halinde ya
da bir karışım içinde imal edilmiş ya da doğal halde bulunan fakat canlı
organizmaları içermeyen karışım halindeki;
1) Ciddi ölçüde zararlı
pestisit formülasyonları dâhil, bitki koruma ürünlerini,
2) Biyosidal ürünleri,
3) Sanayi kimyasallarını,
m) Madde: Doğal halde bulunan
veya bir üretim sonucu elde edilen, içindeki, kararlılığını sağlamak üzere
kullanılan katkı maddeleri ile üretim işleminden kaynaklanan safsızlıklar
dâhil, fakat yine içindeki, kararlılığını ve yapısını etkilemeden
uzaklaştırılabilen çözücüler hariç, kimyasal elementleri ve bunların
bileşiklerini,
n) Nihai düzenleyici eylem:
Bakanlık veya ilgili kurum tarafından insan sağlığı veya çevreyi korumak
amacıyla bir kimyasalın yasaklanması veya büyük ölçüde kısıtlanmasına ilişkin
yasal tedbiri,
o) ÖBK bildirimine tabi
kimyasal: Sekretaryaya bildirimi gerektiren, bir veya birden fazla
kategoride yasaklanmış veya büyük ölçüde kısıtlanmış ve Ek-1’de
listelenen bir kimyasalı,
ö) ÖBK usulüne tabi
kimyasal: Ek-2’de ve Sözleşmenin Ek-3’ünde listelenen ve ön
bildirimli kabul usulüne konu olan bir kimyasalı,
p) Pestisit: Zirai mücadele
araştırma ve uygulamalarında kullanılan her türlü kimyasal madde ve
preparatları,
r) Sanayi kimyasalı:
Profesyonellerin ve/veya halkın kullanımına sunulan kimyasalı,
s) Sekretarya: Sözleşme
Sekretaryasını,
ş) Sözleşme: Bazı Zararlı
Kimyasalların ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul
Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesini,
t) Taraf: Sözleşme ile bağıtlı
olmayı kabul etmiş ve kendisi için Sözleşmenin yürürlükte olduğu bir devleti
veya bölgesel ekonomik entegrasyon teşkilatını,
u) Türkiye Gümrük Bölgesi:
Türkiye topraklarını ve aynı zamanda karasularını, ülke içi deniz sularını ve
hava sahasını,
ü) Yasaklı kimyasal: Bakanlık veya
ilgili kurum tarafından insan sağlığını veya çevreyi korumak amacıyla, tüm
kullanımları bir veya birden fazla kategoride yasaklanmış bir kimyasalı veya
ilk kez kullanım onayı reddedilen veya bildirim, kayıt, izin, onay veya ruhsat
sürecinde ileri bir değerlendirmeden geri çekilmiş ve bu tür bir tedbirin insan
sağlığı veya çevreyi korumak amacıyla gerçekleştirildiğine ilişkin açık bir
kanıtın bulunduğu bir kimyasalı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Ulusal Yetkili Mercii, Bakanlığın Görevleri, İhracat ve
İthalata İlişkin Hükümler
Ulusal yetkili mercii
MADDE 5- (1) Ulusal yetkili mercii
Bakanlıktır.
(2) Ulusal yetkili
mercii, Sekretarya, Sözleşmenin tarafları ve diğer ülkeler ile
iletişimi sağlamak ve bu Yönetmeliğin gerektirdiği idari işlevleri yürütmekle
sorumludur.
Bakanlığın görevleri
MADDE 6- (1) Bakanlık aşağıda belirtilen
hususlardan sorumludur:
a) 8 inci madde gereğince
ihracat bildirimlerinin Sözleşmenin taraflarına ve diğer ülkelere gönderilmesi.
b) 11 inci madde gereğince
yasaklanmış veya büyük ölçüde kısıtlanmış kimyasallara ilişkin nihai
düzenleyici eylemlere dair bildirimlerin Sekretaryaya gönderilmesi.
c) 12 nci maddesi gereğince ÖBK
usulüne tabi kimyasallara yönelik ithalat kararlarının Sekretaryaya iletilmesi.
ç) Bu Yönetmeliğin etkin bir
biçimde uygulanması için gerekli rehber dokümanın hazırlanması.
İhracat bildirimi ve ÖBK
usulüne tabi kimyasallar
MADDE 7- (1) 8 inci madde gereğince Ek-1
listesinde yer verilen kimyasallar, Ek-3’te yer alan bilgileri içerecek şekilde
ihracat bildirimine tabidir.
(2) 11 inci madde gereğince
Ek-1 listesinde yer verilen kimyasallar, Ek-5’te yer alan bilgileri içerecek
şekilde ÖBK bildirimine tabidir.
(3) 8 inci ve 13 üncü maddeler
gereğince Ek-2 listesinde yer verilen kimyasallar, kullanım kategorisi
kapsamında ÖBK usulüne tabidir.
(4) Bakanlık, Ek-1 ve Ek-2
listelerinde yer verilen kimyasallara ilişkin bilgileri kamunun erişimine açık
hale getirir.
İhracat bildirimi usulü
MADDE 8- (1) Bir kimyasalın Ek-1 ve Ek-2’de
listelenmesi veya bu maddeyi içeren karışımın 11/12/2013 tarihli ve 28848
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maddelerin ve Karışımların
Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik
kapsamında etiketleme hükümlerine tabi olması durumunda ithalatçı tarafta veya
diğer ülkede amaçlanan kullanımına bakılmaksızın o kimyasal aşağıda tanımlanan
ihracat bildirimi usulüne tabidir:
a) Bir ihracatçının, Sözleşmeye
taraf olan veya diğer ülkeye birinci fıkrada belirtilen bir kimyasalı ihraç
etmek istemesi durumunda, (d) bendinde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla
ihracatçı söz konusu ihracata ilişkin olarak planlanan ilk ihracat tarihinden
en geç 35 gün öncesine kadar yılda 1 defa Bakanlığa bildirimde bulunur. Söz
konusu ihracatın devam etmesi durumunda bu bildirim her yıl tekrarlanır.
Bildirim Ek-3’te yer alan bilgileri kapsayacak şekilde e-ÖBK sistemi üzerinden
yapılır.
b) Bakanlık ihracatçı tarafından
gönderilen bildirimin Ek-3 ile uygunluğunu kontrol eder ve
bildirimin eksiksiz olması durumunda ithalatçı tarafın veya diğer ülkenin
yetkili merciine bu bildirimi gönderir. Bakanlık ithalatçı tarafın veya diğer
ülkenin yetkili merciinin kimyasalın planlanan ilk ihracatından en geç 20 gün
öncesine kadar bu bildirimi almalarını sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri
alır.
c) Bakanlık, ihracat
bildiriminin gönderilmesinden itibaren 30 gün içinde Ek-4’te belirtilen
formatta ithalatı yapan taraftan veya diğer ülkenin yetkili merciinden
bildirimin alındığına dair bir cevap alamaması durumunda bildirimi yeniden
gönderir. Bakanlık ithalatçı tarafın veya diğer ülkenin yetkili merciinin
yeniden gönderilen bildirimi almalarını sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri
alır.
ç) Bakanlık ihraç edilen her
bir kimyasalın ve bu kimyasalı ithal eden tarafların veya diğer ülkelerin
isminin yer aldığı yıllık bir liste oluşturur ve bu listeyi internet sayfasında
kamunun erişimine açık hale getirir.
d) İhraç edilmek istenen kimyasalın
piyasaya arzı, kullanımı veya etiketlenmesine ilişkin
ilgili mevzuatın değişmesine bağlı olarak söz konusu kimyasalın
sınıflandırmasının değişmesi durumunda, ihracatçı (a) bendi gereğince yeni bir
ihracat bildirimi hazırlayarak Bakanlığa gönderir. Hazırlanan yeni ihracat
bildiriminde, söz konusu bildirimin Ek-3’e uygun şekilde hazırlandığı ve bir
önceki bildirimin revizyonu olduğu bilgisine de yer verilir. Bakanlık ihracatçı
tarafından gönderilen bildirimin Ek-3 ile uygunluğunu kontrol eder ve bildirimin
eksiksiz olması durumunda ithalatçı tarafın veya diğer ülkenin yetkili merciine
bu bildirimi gönderir.
e) Bir kimyasalın ihracatının
aciliyet taşıması halinde ve ihracatın gecikmesinin ithalatı yapan tarafta veya
diğer ülkede kamu sağlığı veya çevre açısından tehlike arz etmesi durumunda
(a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen yükümlülükler çerçevesinde ihracatçının
veya ithalatı yapan tarafın veya diğer ülkenin gerekçeli talebine istinaden
Bakanlık tarafından tam veya kısmi şekilde muafiyet sağlanabilir.
f) İthalatı yapan tarafın veya
diğer ülkenin yetkili merciinin söz konusu kimyasalın ihracatından önce
bilgilendirilme gerekliliğinden feragat etmesi ve bunu yazılı olarak Bakanlığa
iletmesi durumunda (b) ve (c) bentlerinde belirtilen yükümlülükler uygulanmaz.
g) (b) ve (c) bentlerinde
belirtilen yükümlülükler, Ek-1’de bitki koruma ürünü aktif maddesi olarak
listelenen bir kimyasal ihraç edilmek üzere ithal edildiğinde ve ithalatı yapan
taraf veya diğer ülkenin yetkili merciinin Tarım ve Orman Bakanlığına onay
göndermesi durumunda uygulanmaz. Tarım ve Orman Bakanlığı bu ihracata ilişkin
olarak Bakanlığı bilgilendirir.
ğ) İhraç edilecek olan
kimyasala ilişkin olarak ithalat yapan tarafın veya diğer ülkenin ek bilgi
talep etmesi durumunda Bakanlık ilgili kurum ve kuruluşların görüşünü alarak bu
bilgileri sağlar.
Taraflardan ve diğer
ülkelerden alınan ihracat bildirimleri
MADDE 9- (1) Bakanlık, Sözleşmeye taraf veya
diğer ülke tarafından üretimi, kullanımı, piyasaya arzı yasaklanmış veya büyük
ölçüde kısıtlanmış olan bir kimyasal için gönderilen ihracat bildirimini
aldığına dair cevabı karşı tarafa iletir.
Kimyasalların ihracat ve
ithalatına ilişkin bilgi temini
MADDE 10- (1) Ek-1 ve Ek-2’de listelenen
maddelerin ve bu maddeleri içeren Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması,
Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik kapsamında etiketleme
hükümlerine tabi karışımların ihracatçıları veya ithalatçıları her yıl 31 Mart
tarihine kadar bir önceki yıla ait ihraç veya ithal ettiği miktarı Bakanlığa bildirir.
(2) Birinci fıkraya ek olarak
ihracatçı, taraf veya diğer ülkelerdeki ithalatı yapan herhangi bir gerçek veya
tüzel kişinin isim ve adreslerini de Bakanlığa bildirir.
(3) Bakanlığın talep etmesi
halinde ihracatçı veya ithalatçı, gerçekleştirilen ihracat ve ithalatla ilgili
gerekli ek bilgiyi sağlar.
Yasaklanmış veya büyük
ölçüde kısıtlanmış kimyasalların Sözleşme kapsamında Sekretaryaya bildirimi
(ÖBK bildirimi)
MADDE 11- (1) Bakanlık, itibaren Ek-1’de
listelenen kimyasallar ile daha sonrasında Ek-1’e yeni eklenecek kimyasallara
ilişkin olarak Ek-5’te yer alan bilgileri sağlayacak biçimde Sekretaryaya
bildirimde bulunur.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe
girdiği tarihten sonra Ek-1’e yeni eklenen herhangi bir kimyasal için birinci
fıkra gereğince yapılacak bildirim o kimyasalın yasaklama veya büyük ölçüde
kısıtlama kararının yürürlüğe girmesinden itibaren en geç 90 gün içinde
Sekretaryaya iletilir.
(3) Birinci fıkra gereğince yapılacak
bildirimin Ek-5’te yer alan bilgileri sağlamada yetersiz olması durumunda,
Bakanlığın talebi üzerine, söz konusu kimyasalın ihracatçısı ve/veya
ithalatçısı ilgili diğer uluslararası uygulamalar ve programlardan elde
ettikleri bilgileri talep tarihinden itibaren 60 gün içinde hazırlayarak
Bakanlığa iletir.
(4) Bakanlık, birinci veya
ikinci fıkra kapsamında herhangi bir kimyasal için Sekretaryaya bildirilen
yasaklama veya büyük ölçüde kısıtlama kararında değişikliğin veya güncellemenin
olması durumunda değiştirilen veya güncellenen bu karara ilişkin olarak, söz
konusu kararın yürürlüğe girmesinden itibaren 60 gün içinde Ek-5’te yer alan
bilgileri sağlayacak biçimde Sekretaryaya bildirimde bulunur.
(5) Bakanlık, taraflardan
birisinin veya Sekretaryanın Ek-1’de listelenen kimyasala ve bu kimyasalı
yasaklayan veya büyük ölçüde kısıtlayan karara ilişkin ek bilgi talebi olması
durumunda ilgili kurumlarla iş birliği sağlayarak bu talebe cevap verir.
Sözleşme kapsamındaki
kimyasallara ilişkin ithalat kararının Sekretaryaya bildirimi (ÖBK usulü)
MADDE 12- (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe
girdiği tarihte ve sonrasında Ek-2’de listelenen kimyasalların her birine
ilişkin ithalat kararını Bakanlık Sekretaryaya iletir.
(2) Ek-2’de listelenen herhangi
bir kimyasal için bu maddenin birinci fıkrası kapsamında gönderilecek olan
ithalat kararı bu Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan tablonun beşinci sütununda
bulunan söz konusu kimyasal için belirlenen kategorilere istinaden
hazırlanmalıdır.
(3) Ek-2’de listelenen herhangi
bir kimyasal için;
a) İthalat kararında
değişikliğin veya güncellemenin olması durumunda Bakanlık değiştirilmiş veya
güncellenmiş bu ithalat kararını Sekretaryaya iletir.
b) Birinci fıkra kapsamında
gönderilecek olan ithalat kararı bu kararın dayanağı olan yasal ve idari
tedbire ilişkin bilgiyi de içerecek şekilde Bakanlık tarafından Sekretaryaya
iletilir.
c) Bakanlık birinci fıkra
kapsamında gönderilen her bir ithalat kararını kamunun erişimine açık hale
getirir.
Sözleşme kapsamındaki
kimyasalların ihracatına ilişkin yükümlülükler (Açık kabul usulü)
MADDE 13- (1) Bakanlık ÖBK usulüne tabi
kimyasallara ilişkin Sekretaryadan aldığı bilgileri ve ithalat yapan tarafların
söz konusu kimyasallara ilişkin aldıkları ithalat kararlarını kamunun erişimine
açık hale getirir.
(2) Ticaret
Bakanlığı Ek-1 ve Ek-2’de listelenen her bir kimyasala yönelik
Bakanlık tarafından sunulan bilgiler çerçevesinde, Gümrük Tarife İstatistik
Pozisyonunun belirlenmesine yönelik değerlendirme yapar.
(3) İhracatçılar Sözleşme
taraflarının aldıkları ithalat kararlarına Sekretaryanın Bakanlığı
bilgilendirdiği ilk tarihten itibaren en geç 6 ay içinde uyum sağlamalıdır.
(4) Ek-2’de listelenen
kimyasallar;
a) İhracatın
gerçekleştirileceği Sözleşme tarafının söz konusu kimyasala ilişkin ithalat
kararını Sekretaryaya iletmediği/iletemediği durumda,
b) İhracatın
gerçekleştirileceği Sözleşme tarafının söz konusu kimyasala ilişkin nihai karar
için hâlihazırda değerlendirmenin devam ettiğini Sekretaryaya ilettiği durumda,
c) İhracatın
gerçekleştirileceği Sözleşme tarafının söz konusu kimyasala ilişkin nihai karar
için Sekretaryadan veya Sözleşmenin diğer taraflarından talepte bulunduğu
durumda,
ç) İhracatın
gerçekleştirileceği Sözleşme tarafının söz konusu kimyasalın değerlendirilmesine
ilişkin Sekretaryadan yardım talebinde bulunduğu durumda,
d) Söz konusu kimyasalın ihraç
edileceği diğer ülkeden o kimyasala ilişkin açık kabul alınmadığı durumda,
e) Sekretarya tarafından
yayımlanan en son ÖBK genelgesinde ithalatı yapacak Sözleşme tarafının söz
konusu kimyasalın ithalatına izin vermediğinin belirtilmesi durumunda,
ihraç edilemez.
(5) Dördüncü fıkradaki hükümler
saklı kalmak şartıyla, Ek-2’de listelenen kimyasallar;
a) Sekretarya tarafından
yayımlanan en son ÖBK genelgesinde ithalatı yapacak olan tarafın söz konusu
kimyasalın ithalatına izin verdiğinin belirtilmesi durumunda,
b) İhracatın
gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkede ithalat esnasında söz konusu
kimyasalın lisanslı, tescilli, izinli veya ruhsatlı olduğuna dair resmi
kaynaklardan alınmış kanıtın bulunması durumunda,
c) İhracatın
gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkeden daha öncesinde söz konusu
kimyasalın ithal edildiğine veya kullanıldığına ilişkin kanıtın bulunması
durumunda,
ç) İhracatın
gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkede daha öncesinde söz konusu
kimyasalın yasaklanması veya büyük ölçüde kısıtlanmasına ilişkin bir tedbirin
alınmadığına dair kanıtın bulunması durumunda,
d) Bakanlıkça ihracatın
gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkeden söz konusu kimyasalın ithalatı
için açık kabulün istendiği ve bu kabulün alındığı durumda,
e) Ek-2’de listelenen ve bitki
koruma ürünü (aktif madde) kategorisinde yer alan kimyasallara ilişkin olarak,
ihracatın gerçekleştirileceği tarafın ulusal yetkili merciinin veya diğer
ülkenin yetkili merciinin önceden Tarım ve Orman Bakanlığına söz konusu
kimyasalın ithalatına izin verdiğini bildirmesi durumunda,
ihraç edilebilir.
(6) Tarım ve Orman
Bakanlığı beşinci fıkranın (e) bendi kapsamında gerçekleştirilecek
bir ihracattan önce Bakanlığı söz konusu ihracat hakkında bilgilendirir.
(7) Beşinci fıkranın (d)
bendine istinaden açık kabulün gerektiği durumlarda Bakanlık ihracatın
gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkeden bu talebe ilişkin başvuru
tarihinden itibaren 30 gün içinde bir cevap alamadığı durumda karşı tarafa bir
hatırlatma yazısı gönderir. Karşı tarafın söz konusu hatırlatma yazısına 30 gün
içinde bir cevap vermemesi durumunda Bakanlık gerektiği şekilde ikinci bir
hatırlatma yazısı gönderir.
(8) Yedinci fıkrada belirtilen
bir olayın gerçekleşmesi halinde ihracatçının talebi üzerine ve ihracatın
gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkece yasaklama veya büyük ölçüde
kısıtlama kararının alındığına ilişkin bir kanıtın bulunmaması halinde ve tüm
makul çabanın gösterilmesinden sonra açık kabul talebine başvuru tarihinden
itibaren 60 gün içinde hala cevap alınamaması durumunda Bakanlık ilgili
kurumların da görüşünü alarak ihracatın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine karar
verir.
(9) Beşinci fıkranın (d)
bendine istinaden ihracatın gerçekleştirileceği taraf veya diğer ülkeden
ihracatın gerçekleştirilebileceğine ilişkin açık kabulün geçerlilik tarihine
dair bir ibarenin bulunmaması durumunda söz konusu açık kabul her durumda bu
kabulün alındığı tarihten itibaren en fazla 12 ay geçerli olur.
(10) Kimyasalın doğası gereği
özelliklerinin son kullanma tarihini geçersiz kıldığı durumlar haricinde ihraç
edileceği tarih ile son kullanma tarihi arasındaki süre 6 aydan az olan bir
kimyasal ihraç edilemez. Özellikle bitki koruma ürünleri ve biyosidal ürünler
söz konusu olduğunda işe yaramayan stokların (atık) oluşma riskini en aza
indirmek üzere ihracatçılar kimyasalın konulduğu paketlerin boyutlarının ve
ambalajlarının en ideal düzeyde olmasını sağlar.
(11) Bitki koruma ürünleri ve
biyosidal ürünler ihraç edilirken, ihracatçılar ihracatın gerçekleştirileceği
taraf veya diğer ülkedeki iklim koşulları doğrultusunda bu kimyasalların
depolanma koşulları ve kararlılığı konusuna ilişkin bilgilerin de etiket üzerinde
bulunmasını sağlar.
İhracatı yasak olan
kimyasallar
MADDE 14- (1) Ek-6’da listelenen kimyasallar
ihraç edilemez.
Transit geçiş yükümlülükleri
MADDE 15- (1) Ek-2’de listelenen ve bu sebeple
ÖBK usulüne tabi olan kimyasalların ihracatı sırasında topraklarından transit
geçişe ilişkin bilgi talep eden taraflar Ek-7’de listelenir.
(2) İhracatçı, Ek-2’de
listelenen bir kimyasalın Ek-7’de yer alan tarafın topraklarından transit
geçişi durumunda, Bakanlığı ilk transit geçişten önce en geç 30 gün sonrasında
ise her transit geçiş öncesi en geç 8 gün içinde bilgilendirmekle yükümlüdür.
(3) Bakanlık ikinci fıkra
kapsamında ihracatçıdan aldığı bilgiyi ve mevcut diğer bilgileri ilk transit
geçişten önce en geç 15 gün içinde ve sonrasında her bir geçiş öncesi ilgili tarafın
ulusal yetkili merciine gönderir.
İhraç edilecek kimyasallar
ile birlikte verilecek bilgiler
MADDE 16- (1) İhracatı yapılması planlanan ve
Ek-1 ve Ek-2’de listelenen kimyasallar, Maddelerin ve Karışımların
Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik
gereğince etiketleme ve ambalajlama hükümlerine tabidir.
(2) İthalatı yapan taraf veya
diğer ülkenin herhangi bir özel gerekliliğinin olmaması durumunda söz konusu
etiketleme ve ambalajlama hükümlerine ilişkin birinci fıkra geçerlidir.
(3) Uygun olduğu takdirde Ek-1
ve Ek-2’de listelenen kimyasalların farklı iklim koşullarındaki de dâhil olmak
üzere son kullanma ve üretim tarihleri etikette belirtilir.
(4) Ek-1 ve Ek-2’de listelenen
herhangi bir kimyasalın ihracatı sırasında 23/6/2017 tarihli ve 30105 mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni
ve Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik kapsamında hazırlanmış olan bir güvenlik
bilgi formu söz konusu kimyasalla birlikte verilir. İhracatçı, söz konusu
kimyasalı taraf ülkeye veya diğer ülkeye ithal eden her gerçek veya tüzel
kişiye böyle bir güvenlik bilgi formu gönderir.
(5) Birinci fıkrada belirtilen
etikette ve dördüncü fıkrada belirtilen güvenlik bilgi formunda yer
alacak bilgiler uygulanabilir olduğu kadarıyla hedef ülkenin veya bölgenin
resmi dil veya dillerinde hazırlanmalıdır.
İhracatçıların diğer
yükümlülükleri
MADDE 17- (1) 8 inci maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (d) bentlerinde öngörülen yükümlülüklere tabi ihracatçılar,
Bakanlıkça düzenlenecek uygunluk yazısını ihracat beyannamesi ekinde gümrük
idaresine ibraz etmekle yükümlüdürler. 13 üncü maddenin dördüncü, beşinci ve
onuncu fıkralarının gümrük idarelerince uygulanmasında söz konusu uygunluk
yazısı esas alınır.
(2) Bakanlığın zorunlu tuttuğu
durumlarda ihracatçılar 21 inci maddede öngörülen yazılım paketini kullanırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Paylaşımı, Teknik Yardım, Yönetmelik Eklerinin
Güncellenmesi ile İhracat
ve İthalat İçin Kullanılacak Yazılıma İlişkin Hükümler
Bilgi paylaşımı
MADDE 18- (1) Bu Yönetmeliğin amacına uygun
olarak ilgili kurum desteği ile Bakanlık;
a) Toksikolojik,
ekotoksikolojik ve güvenlik bilgileri dâhil olmak üzere bu Yönetmelik
kapsamındaki kimyasallara ilişkin bilimsel, teknik, ekonomik ve yasal bilginin
paylaşılmasını,
b) Sözleşmenin
amaçları doğrultusunda insan sağlığı ve çevreyi korumak amacıyla zararlı
kimyasallara ilişkin alınan yasaklama veya büyük ölçüde kısıtlamaya dair
tedbirlerin kamunun erişimine açık hale getirilmesini,
c) İnsan sağlığı ve çevreyi
korumak amacıyla zararlı kimyasallara ilişkin alınan yasaklama veya büyük
ölçüde kısıtlamaya dair tedbirlerle ilgili bilgilerin taraf veya diğer ülkelere
doğrudan ya da Sekretarya vasıtasıyla iletilmesini,
sağlar.
(2) Bakanlık gizliliğin
gerektiği ve karşılıklı mutabakatın sağlandığı durumlarda taraf veya diğer
ülkelerden aldığı bilgilerin gizliliğini korur.
(3) Bu Yönetmeliğin amaçları
doğrultusunda;
a) Ek-3’te ve
Ek-5’te belirtilen bilgiler,
b) 16 ncı maddenin dördüncü
fıkrasında belirtilen güvenlik bilgi formlarındaki bilgiler,
c) Kimyasalların üretim ve son
kullanma tarihi,
ç) Kimyasallara dair zararlılık
sınıflandırması, riskin doğası ve ilgili güvenlik önerileri dâhil olmak üzere
tedbir önlemlerine ilişkin bilgi,
d) Toksikolojik ve
ekotoksikolojik testlerin özet sonuçları,
e) Kimyasal içeriği boşaltılmış
ambalajların elleçlenmesine ilişkin bilgi,
gizli olarak kabul edilmez.
Teknik yardım
MADDE 19- (1) Bakanlık kimyasalların yaşam
döngüleri boyunca etkin bir şekilde yönetilmeleri için gerekli kapasitenin,
uzmanlığın ve altyapının geliştirilmesine yönelik eğitimler dâhil olmak üzere
teknik yardımın desteklenmesi konusunda özellikle gelişmekte olan ve geçiş
ekonomisine sahip olan ülkeler ile iş birliği yapar.
(2) Bakanlık özellikle
gelişmekte olan ve geçiş ekonomisine sahip olan ülkelerin Sözleşmeyi
uygulamalarına olanak sağlamak amacıyla kimyasallara ilişkin teknik bilginin
sağlanması, uzman paylaşımının desteklenmesi, ulusal yetkili mercilerin
belirlenmesi veya sürekliliğinin sağlanması ve zararlı pestisit
formülasyonlarının belirlenmesi için teknik uzmanlığın sağlanması ve
Sekretaryaya gönderilecek bildirimlerin hazırlanmasında destek verir.
(3) Bakanlık ve ilgili kurum
özellikle gelişmekte olan ve geçiş ekonomisine sahip olan ülkelerde
kimyasalların yönetimini geliştirmek amacıyla destekledikleri ve finanse
ettikleri projelere ilişkin bilgi sağlayarak kimyasalların yönetiminde kapasite
geliştirme ile ilgili uluslararası faaliyetlere aktif olarak katılım sağlar.
Yönetmelik eklerinin
güncellenmesi
MADDE 20- (1) Bakanlık ilgili kurum desteği
ile Ek-1 ve Ek-2’de bulunan listeleri Sözleşme kapsamındaki
gelişmeleri ve zararlı kimyasallara ilişkin ülke içi yasaklama veya büyük
ölçüde kısıtlama tedbirlerini göz önünde bulundurarak gözden geçirir.
(2) Herhangi bir kimyasalın
insan sağlığı ve çevreyi korumak amacıyla bitki koruma ürünü, biyosidal ürün
veya sanayi kimyasalı kategorilerden en az birinde ülke içinde yasaklanması
veya büyük ölçüde kısıtlanmasına ilişkin tedbir alınması durumunda o kimyasal
Ek-1’deki listeye dâhil edilir.
(3) Herhangi bir kimyasalın
insan sağlığı ve çevreyi korumak amacıyla, Sözleşmenin ÖBK usulüne tabi
kimyasallar listesine eklenmesi durumunda, o kimyasal Ek-2’deki listeye dâhil
edilir.
(4) Herhangi bir kimyasalın
insan sağlığı ve çevreyi korumak amacıyla Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin
Stokholm Sözleşmesinin yasaklamaya dair ekine dâhil edilmesi durumunda o
kimyasal ihracatı yasak olan kimyasalların bulunduğu Ek-6’daki listeye dâhil
edilir.
İhracat ve ithalat için
kullanılacak yazılım
MADDE 21- (1) Bakanlık Ek-1 ve Ek-2’de
listelenen kimyasalların ihracatı ve ithalatına ilişkin yazılım paketi belirler
ve bunu ücretsiz olarak bu Yönetmeliğe tabi olan ihracatçı ve ithalatçıların
kullanımına sunar.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında
yapılacak bildirimler e-ÇBS içerisinde yer alan e-ÖBK sistemi üzerinden yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Denetim ve İdari Yaptırım
Denetim
MADDE 22- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine
ilişkin denetimler Bakanlık tarafından 2872 sayılı Kanun
çerçevesinde gerçekleştirilir.
İdari yaptırım
MADDE 23- (1) Bu Yönetmeliğe aykırı hareket
edenler hakkında 2872 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ve 20 nci maddesinin
birinci fıkrasının (y) bendinde öngörülen idari yaptırımlar uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Avrupa birliği mevzuatına
uyum
MADDE 24- (1) Bu Yönetmelik Zararlı
Kimyasalların İhracatı ve İthalatına İlişkin 27/7/2012 tarihli ve (AB) 649/2012
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği
mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlük
MADDE 25- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinden 6
ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 26- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.
Ek İçin; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/01/20230128-1-1.pdf