MAKİNE, OTOMOTİV, DİĞER ULAŞIM ARAÇLARI, ELEKTRİK VE
ELEKTRONİK SEKTÖRÜ ÜRÜNLERİNE İLİŞKİN DAHİLDE İŞLEME REJİMİ GENELGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Dayanak, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1 – (1) İşbu Genelge makine,
otomotiv, diğer ulaşım araçları, elektrik ve elektronik sektörü ürünlerinin
ihracatı ile ihracat sayılan satış ve teslimine ilişkin Dahilde İşleme Rejimi
tedbirlerinin uygulama usul ve esaslarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Dayanak
MADDE
2 – (1) İşbu Genelge, 27/01/2005
tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 17/01/2005 tarihli ve 2005/8391
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Dahilde İşleme Rejimi Kararı ve bu Karar’a
istinaden, 20/12/2006 tarihli ve 26382 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat:
2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği; 01/04/2007 tarihli ve 26480
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat: 2007/2 sayılı Dahilde İşleme
Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair
Tebliğ, 27/01/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat:
2005/2 sayılı İhracat Sayılan Satış ve Teslimler Hakkında Tebliğ ve 03/12/2019 tarihli
ve 30967 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat: 2019/7 sayılı Ticaret
Bakanlığı Destek Yönetim Sistemine İlişkin Uygulama Tebliği hükümleri
çerçevesinde hazırlanmıştır.
Kapsam
MADDE
3 – (1) İşbu Genelge, makine,
otomotiv, diğer ulaşım araçları, elektrik ve elektronik sektörü ürünlerinin
ihracatı ile ihracat sayılan satış ve teslimi ve bu kapsamda yapılacak olan
ithalat/yurt içi alıma ilişkin dahilde işleme rejimi kapsamında uygulanacak
dahilde işleme tedbirlerini kapsar.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) İşbu Genelge’de geçen;
a) Bakanlık: Ticaret
Bakanlığını,
b) DİİB: Dahilde İşleme
İzin Belgesini,
c) DİR: Dahilde İşleme
Rejimini,
ç) Döviz kullanım oranı: 2006/12 sayılı Tebliğ’in
3 üncü maddesindeki “Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni
kapsamındaki CIF ithal (yurt içi alımlar hariç) tutarının FOB ihraç tutarına
(ikincil işlem görmüş ürünün serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre
ithalatının yapılması halinde bu ürünün gümrük kıymeti dahil) olan yüzde
oranını”,
d) DYS: 2019/7
sayılı Tebliğ’in 4 üncü maddesindeki “Mal ihracatına ve hizmet ihracatına
yönelik devlet destekleri ile Dâhilde İşleme Rejimi, Hariçte İşleme Rejimi,
Vergi, Resim Harç İstisnası, Belgesiz İhracat Kredilerine ilişkin bileşenlerden
oluşan Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemini”,
e) Fire: 2006/12
sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesindeki “İşleme faaliyetleri sırasında özellikle
kuruma, buharlaşma, sızma veya gaz kaçağı şeklinde yitirilen ve imha olan kısım
ile ekonomik değeri olmayan atıkları”,
f) Genel Müdürlük:
İhracat Genel Müdürlüğünü,
g) GTİP: Gümrük Tarife
İstatistik Pozisyonunu,
ğ) İkincil işlem görmüş ürün: 2006/12
sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesindeki, “İşleme faaliyetleri sonucunda elde
edilen asıl işlem görmüş ürün dışındaki ürünü”,
h) Karar:
17/01/2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Dahilde
İşleme Rejimi Kararı’nı,
ı) 2005/2 sayılı Tebliğ: İhracat: 2005/2
sayılı İhracat Sayılan Satış ve Teslimler Hakkında Tebliğ’i
i) 2006/12 sayılı
Tebliğ: İhracat: 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’ni,
j) 2007/2 sayılı
Tebliğ: İhracat: 2007/2 sayılı Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin
Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair Tebliğ’i,
k) 2019/7 sayılı
Tebliğ: İhracat 2019/7 sayılı Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemine
İlişkin Uygulama Tebliği’ni
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar, DİİB Süreleri, Döviz Kullanım Oranları,
Birim Kullanım, Fire ve İkincil İşlem Görmüş Ürün Oranları
Genel Esaslar
MADDE
5 – (1) Makine, otomotiv, diğer ulaşım
araçları, elektrik ve elektronik sektörü ürünlerinin ihracatı ile ihracat sayılan
satış ve teslimi ve bu kapsamda yapılacak olan ithalat/yurt içi alıma ilişkin
DİR kapsamında uygulanacak dahilde işleme tedbirlerine ilişkin genel hükümler
aşağıda belirtilmiştir.
a)
Farklı azami döviz kullanım oranlarına konu ürünler için ayrı DİİB düzenlenmesi
esastır.
b)
Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası ve Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi
firmaların müracaatları ile gemi inşa, komple tesise v.b. ilişkin ihracat
taahhüdü içeren müracaatlar hariç ilk DİİB’de azami ihracat taahhüt miktarı, kapasite
raporunda belirtilen yıllık üretim kapasitesinin 1/4’ü kadar olabilir.
c)
İlk DİİB’de azami miktarda ihracat taahhüdünde bulunulduğu durumda, belge ihracat
taahhüt miktarının, belge kapsamında gerçekleştirilen ihracat miktarı kadar
artırılması uygun görülebilir.
ç) İlk DİİB’in taahhüt hesabı kapatma
başvurusunun yapılmamış olması veya ilk DİİB’in ihracat taahhüdünün
tamamlanmamış olması halinde, ikinci belge başvurusunda talep edilebilecek olan
azami ihracat taahhüt miktarı, yıllık üretim kapasitesinin 1/4’üne karşılık
gelen miktardan, ilk belgedeki ihracat taahhüt miktarından henüz gerçekleşmemiş
olan miktar düşüldüğünde bulunacak olan miktar kadar olabilir.
d)
İlk DİİB’in taahhüt hesabının tamamlanmış ancak kapatma başvurusunun yapılmamış
olması halinde, yıllık üretim kapasitesi dikkate alınarak belge düzenlenebilir.
e)
İlk DİİB’in taahhüt hesabının kapatılmış veya kapatma başvurusunun yapılmış
olması halinde, müteakip belge başvurularında uygun görülebilecek azami ihracat
taahhüdü miktarı, yıllık üretim kapasitesi dikkate alınarak değerlendirilir.
f)
Kapasite raporunun tek vardiya esasına göre hazırlanmış olması ve firmada vardiyalı
çalışılması söz konusu olduğu için toplam üretim kapasitesinin fiiliyatta
kapasite raporunda belirtilenden fazla olması halinde, DİİB başvurularında
uygun görülebilecek azami ihracat taahhüt miktarı, ilgili ticaret ve/veya sanayi
odasından alınacak olan ve kaç vardiya çalışıldığını açıkça belirtir yazının DYS
üzerinden sunulmasını müteakip, vardiyalı toplam üretim kapasitesi üzerinden
hesaplanır.
g)
İndirimli teminat, eşdeğer eşya, ekspertiz şartı, fire/ikincil işlem görmüş
ürün vb. hususlara ilişkin düzenlemeler, DİİB’in özel şartlar bölümüne kaydedilir.
Ancak, DİİB’in özel şartlar bölümünde yer almayan, işbu Genelge dâhil DİR
mevzuatına ilişkin diğer tüm şartların da yerine getirilmesi firmaların
sorumluluğundadır.
ğ) DİİB müracaatında bulunan firmaların
faal durumda olduklarının tespit edilebilmesini teminen; müracaatlar sırasında Bakanlığa
sunulacak olan “üretim tesisine ilişkin son döneme ait elektrik faturası” ve firmaya
ait son 12 aylık döneme (yeni kurulan firmalar için kuruluş tarihinden sonraki
dönem) ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tahakkuk fişleri ile ilgili olarak;
1)
Firmaların bir takvim yılı içerisinde yapacağı ilk DİİB başvurusu sırasında söz
konusu belgelerin DYS üzerinden ibrazı gerekmektedir.
2)
Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası ve Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi
olan firmaların, ilk DİİB başvurusu hariç, söz konusu belgeleri ibrazı
gerekmemektedir.
h)
DİİB başvurularında, ithalata ve ihracata konu ürünlerin miktarlarının iki
birimli beyan edilecek olması ve bu birimlerden birinin “kg” olacak olması halinde
, “kg” ikinci birim olarak beyan edilmelidir.
ı) İlk defa DİİB müracaatında bulunacak
olan firmaların, belirtilen adreste üretim faaliyetinde bulunup bulunmadığı, kapasite
durumu vs. konulardaki tespite yönelik olarak ilgili Gümrük ve Dış Ticaret
Bölge Müdürlüğüne başvurması ve söz konusu başvuru neticesinde düzenlenecek
olan belgenin, DİİB başvurusu sırasında DYS üzerinden sunulması gerekmektedir.
i)
DİİB başvurularına yönelik değerlendirme süreci; işbu Genelge dâhil DİR
mevzuatı çerçevesinde, belge konusu sektörlerin piyasa dinamikleri ve dış
ticaret politikaları da göz önünde bulundurularak, proje bazında tekemmül
ettirilir.
DİİB Süreleri
MADDE
6 – (1) Makine, otomotiv, diğer ulaşım
araçları, elektrik ve elektronik sektörü ürünlerinin ihracatı ile ihracat sayılan
satış ve teslimine yönelik olarak düzenlenecek DİİB’lerin süresi 12 (oniki) aydır.
Kablo ihracatı ile ihracat sayılan satış ve teslimine yönelik düzenlenecek
DİİB’lerin süresi 9 (dokuz) aydır. Gemi inşa, komple tesisi v.b. ile üretim süreci
12 (oniki) ayı aşan ürünler ve savunma sanayi alanına giren ürünlerin ihracatına
ilişkin düzenlenen DİİB’lerin süresi proje süresi kadar tespit edilebilir.
Diğer taraftan, DİİB süreleri, piyasa dinamikleri ve dış ticaret politikaları da
göz önünde bulundurularak, ürün ve/veya ürün grupları özelinde daha kısa süreli
olarak belirlenebilir.
Döviz Kullanım Oranları
MADDE
7 – (1) 2006/12 sayılı Tebliğ kapsamında
düzenlenecek olan DİİB’lere ilişkin azami döviz kullanım oranları, alt
sektörler itibarıyla aşağıda sıralanmaktadır:
-
Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı
için %75,
-
Elektrikli teçhizat imalatı için %80,
-
Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman
imalatı için %75,
-
Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve ayrı treyler
(yarı römork) imalatı için %65,
-
Diğer ulaşım araçlarının imalatı* için %60
-
*“Hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili
makinelerin imalatı” ve “Askeri savaş araçlarının imalatı”na yönelik düzenlenen
belgelerde azami döviz kullanım oranı %80’e kadar tespit edilebilir.
(2)
2005/2 sayılı Tebliğ kapsamında düzenlenecek olan DİİB’lere ilişkin azami döviz
kullanım oranları için söz konusu Tebliğ’in 9 uncu maddesi dikkate alınır.
(3)
DİİB kapsamındaki bedelsiz ithalatta, DİİB süresi sona erdikten veya ihracat
taahhüdü kapatıldıktan sonra geri gelen işlem görmüş ürün için yeni bir DİİB
düzenlenmesi halinde yeni belgede ve DİİB kapsamındaki yurt içi alımlarda döviz
kullanım oranı aranmaz.
Birim Kullanım, Fire ve İkincil İşlem Görmüş
Ürün Oranları
MADDE 8 – (1) DİİB düzenlenmesi
aşamasında;
a)
Birim kullanım, fire ve ikincil işlem görmüş ürün oranları için kapasite
raporunda belirtilen oranlar esas alınır.
b)
Birim kullanım, fire ve ikincil işlem görmüş ürün oranlarının işbu fıkranın (a)
bendine göre net olarak tespit edilememesi halinde, belge süresi içerisinde alınacak
olan, 2006/12 sayılı Tebliğ’in Ek-3’ünde belirtilen ekspertiz raporu
marifetiyle tevsik edilmesi kaydıyla firma beyanı esas alınabilir.
c)
Bakanlık, gerekli görmesi halinde, beyan edilen birim kullanım, fire ve ikincil
işlem görmüş ürün oranlarına ilişkin olarak, kapasite raporunu düzenleyen
ticaret ve/veya sanayi odası, üniversitelerin ilgili bölümleri ve ilgili olabilecek
meslek kuruluşları dahil gerek gördüğü kurum ve kuruluşlar tarafından
hazırlanacak raporların ibrazını talep edebilir.
(2)
Birim kullanım, fire ve ikincil işlem görmüş ürün oranlarına ilişkin bu madde
çerçevesinde belirlenen esaslarla DİİB düzenlenmiş olması, DİR mevzuatı
hükümleri çerçevesinde firma sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. DİİB’de kayıtlı
birim kullanım, fire ve ikincil işlem görmüş ürün oranları, DİİB kapsamında
temin edilen hammaddelerin işlenmesi sırasında dikkate alınabilecek olan azami oranları
göstermektedir. İşleme faaliyetini müteakip, birim kullanım, fire ve ikincil
işlem görmüş ürün oranlarının DİİB’de kayıtlı oranlardan daha düşük
gerçekleşmesi sonucu, DİİB kapsamında temin edilen girdiler ile ihraç edilenden
fazla asıl işlem görmüş ürün elde edilmiş olması veya temin edilen girdilerin tamamının
ihraç edilen ürünler bünyesinde yurtdışı edilememiş olması halinde, elde edilen
fazla asıl işlem görmüş ürünün de ihraç edilmesi veya fazla durumda kalan asıl
işlem görmüş ürün ve/veya yurtdışı edilememiş fazla girdiler (DİİB’de öngörülenin
üstünde çıkan ikincil işlem görmüş ürünler dâhil) ile ilgili olarak serbest
dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre işlem yapılması gerekmektedir.
(3)
İşleme faaliyeti sonucunda, ithal üründen ortaya çıkacak ikincil işlem görmüş
ürünün DİİB ihracat listesine eklenmesi gerekmektedir. Söz konusu ikincil işlem
görmüş ürünün DİİB ihracat taahhüdünün kapatılmasından önce ihracı, gümrük mevzuatı
çerçevesinde gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi, çıkış
hükmünde gümrüğe teslimi veya serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre
ithali gerekmektedir.
(4)
DİİB kapsamında ihracatı kg üzerinden yapılacak olan veya birim kullanım hesabı
kg- kg üzerinden yapılan ürünlerin belge birim kullanım hesabında, ihracata
ilişkin gümrük beyannamesi “Net Ağırlık (kg)” alanında beyan edilen ihraç ürün
ağırlığını oluşturan tüm girdilerin, belge kapsamında temin edilmeyecek
girdiler de dâhil, dikkate alınması gerekmektedir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İhracat Sayılan Satış ve Teslimler
MADDE
9- (1) 2005/2 sayılı Tebliğ’in 5/d-1
maddesi çerçevesinde düzenlenen D3 kodlu DİİB’ler kapsamında her bir Yatırım Teşvik
Belgesi için ayrı DİİB düzenlenmesi esastır. Belge düzenlenmesine esas teşkil
eden ve DİİB’e kaydedilen Yatırım Teşvik Belgesi’nin sonradan başka bir Yatırım
Teşvik Belgesi’yle değiştirilmesine izin verilmez.
(2) 2005/2 sayılı Tebliğ’in 5/e maddesi
çerçevesinde düzenlenecek D3 kodlu DİİB’ler için; ilgili kamu kurum/kuruluşunca
onaylı uluslararası ihale ilanı, ilgili kamu kurum/kuruluşunca onaylı ihale
kazanım belgesi ile yüklenici firma ile ihaleye çıkan kamu kurum/kuruluşu
arasında yapılan onaylı sözleşme örneğinin DYS üzerinden yapılacak DİİB
başvurusuna eklenmesi gerekmektedir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yetki
MADDE
10 – (1) İşbu Genelge kapsamında
ortaya çıkabilecek özel ve zorunlu durumları inceleyip sonuçlandırmaya ve
uygulamada ortaya çıkacak ihtilafları idari yoldan çözümlemeye Genel Müdürlük
yetkilidir.
(2) İşbu Genelge’de düzenlenmeyen
hususlarda 2008/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge hükümleri esas
alınır.
Yürürlük
MADDE 11 – (1) İşbu Genelge onaylandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) İşbu Genelgeyi Bakanlık (İhracat Genel Müdürlüğü)
yürütür.