PİL VE
AKÜMÜLATÖRLERİN İTHALAT DENETİMİ TEBLİĞİ
(ÜRÜN
GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2024/15)
Ticaret
Bakanlığından: 31.12.2023 Tarih ve 32416 4. Mükerrer Sayılı R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, Ek-1’de
belirtilen ürünlerin, ithalatta 31/8/2004 tarihli ve 25569 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğine
uygunluğunun denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Tebliğ Serbest Dolaşıma Giriş
Rejimine tabi tutulacak ürünleri kapsar.
(3) Bu Tebliğ Hariçte İşleme Rejimi
uyarınca ihraç edilip geri gelen eşyaları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 455 inci maddesine, 5/3/2020 tarihli
ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununa, 14/9/2022
tarihli ve 6038 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Teknik
Düzenlemeler Rejimi Kararına ve 16/8/2023 tarihli ve 32281 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler Yönetmeliğine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AQAP belgesi: Milli Savunma Bakanlığı
tarafından verilen Endüstriyel Kalite Güvence Seviye Belgesini,
b) A.TR Dolaşım Belgesi: Türkiye veya
Avrupa Birliğinde serbest dolaşımda bulunan eşyanın Gümrük Birliği çerçevesinde
tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, gümrük idaresince ya da bu
idare tarafından yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize
edilen belgeyi,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) Çevre Uyum İzni: Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığından alınan izni,
d) Denetim Birimi: Bakanlığın Bölge
Müdürlüklerine bağlı ürün güvenliği denetimlerinden sorumlu Ürün Güvenliği
Denetimleri Müdürlüklerini,
e) Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol
Sistemi (TAREKS): Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Mevzuatı uyarınca
yürütülen denetim, uygunluk ve izin işlemlerinin elektronik ortamda ve risk
analizi esaslı olarak yapılması amacıyla kurulan internet tabanlı uygulamayı,
f) Fiili denetim: Belge kontrolü, işaret
kontrolü, fiziki muayene ve laboratuvar testinden biri veya birkaçını,
g) Geri gelen eşya: 7/10/2009 tarihli ve
27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle
geri gelen daha önce ihraç edilmiş eşyayı,
ğ) Kapsam dışı: GTİP olarak Ek-1’de
belirtilmekle birlikte, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
kapsamına girmeyen veya Bakanlıkça bu Tebliğ kapsamında denetimi hedeflenmeyen
ürünü,
h) Kullanıcı: TAREKS aracılığıyla firmalar
adına işlem yapmak üzere yetkilendirilmiş kişileri,
ı) Risk: Bu Tebliğ kapsamında yer alan
ürünlerin Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğine uygun olmama
ihtimalini,
i) Risk analizi: Ek-1’de yer alan
ürünlerin risk derecesini ve fiili denetime yönlendirilip yönlendirilmeyeceğini
belirlemek amacıyla, TAREKS’te firma hakkındaki bilgiler; geçmişte yapılan
ithalat denetimleri ile piyasa gözetimi ve denetimi sonuçları; imalatçı veya
ithalatçı firma ya da kullanıcısı; giriş gümrüğü; ürünün cinsi, markası,
modeli, fiyatı ve miktarı; menşe, çıkış, sevk veya ticaret yapılan ülke ve risk
tespiti için kullanılabilecek diğer bilgilerden hareketle yapılan işlemi,
ifade eder.
TAREKS ve firma tanımlaması
MADDE 4- (1) Pil ve akümülatörlerin ithalat denetimiyle ilgili
tüm işlemler TAREKS üzerinden ve risk analizine göre yapılır.
(2) Bu Tebliğ kapsamı ürünleri ithal etmek
isteyen firmaların, 29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve
Denetimi: 2011/53) çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te
işlem yapacak en az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir.
Çevre Uyum İzni başvurusu
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünleri ithal etmek
isteyen firmaların, Çevre Uyum İzni almış olmaları gerekir.
(2) Çevre Uyum İzni başvurusu, kullanıcı
tarafından Bakanlık internet sayfasındaki “E-İşlemler” kısmında yer alan “Dış
Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması” bölümü kullanılarak
TAREKS üzerinden yapılır. Başvuru için, firma ekranında “Denetim Başvurusu”
başlığı altındaki “Ön İzin” alt başlığından “Yeni Başvuru” kutucuğu altındaki
“Ürün Grubu Bazında Başvuru” seçeneği ile birlikte alınmak istenen ön izin
belgesinin (Çevre Uyum İzni) işaretlenmesi yeterlidir.
(3) Başvuruya ilişkin Çevre, Şehircilik ve
İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından istenen belgeler yazılı olarak ayrıca
anılan Bakanlığa iletilir ve başvurular anılan Bakanlık tarafından
sonuçlandırılır.
İthalatçının başvurusu
MADDE 6- (1) Bu Tebliğ kapsamındaki denetimler Gümrük
Yönetmeliğinin 181 inci maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde gümrük
beyannamesinin tescili öncesinde yapılır.
(2) Kullanıcı, Bakanlık internet
sayfasının “E-işlemler” kısmında yer alan “Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol
Sistemi (TAREKS) Uygulaması” bölümü veya e-Devlet kapısını kullanarak TAREKS
üzerinden ithal partisine ilişkin bilgi ve Ek-2’nin birinci
ve ikinci maddelerinde belirtilen belgeleri yükleyerek başvurusunu yapar.
(3) Başvuru üzerine, TAREKS tarafından
firmaya, ilgili denetim birimi nezdindeki işlemlerini takip edebilmesi amacıyla
bir başvuru numarası verilir.
(4) Beyan edilen bilgi ve belgelerin
doğru, eksiksiz ve zamanında sunulmasından firma ve kullanıcı sorumludur.
Muafiyetler ve istisnalar
MADDE 7- (1) Çevre Uyum İzni almış, A.TR Dolaşım Belgesini
haiz ürünlerin ithalatında TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur.
(2) AQAP belgesi sahibi sanayicilerin
kendi ihtiyaçları için Ek-1’de belirtilen ürünlerden yapacakları ithalatta,
firmalarca Bakanlığa sunulan AQAP belgesinin TAREKS’te tanımlanmasını müteakip
ithal konusu her ürün için doğrudan oluşturulan TAREKS referans numarası,
içinde bulunulan yılın sonuna kadar aynı ürünlerin müteakip ithalatında
kullanılır.
(3) Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle
geri gelen daha önce ihraç edilmiş eşya için TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz,
ithalat işlemleri 12 nci maddeye göre sonuçlandırılır.
(4) Kalp pilleri; hayati önemi haiz tıbbi
aygıtlara yerleştirilmiş piller; endüstriyel kullanım amacına bağlı olarak
kalıcı olarak yerleştirilmiş pillerin bulunduğu aletler içindeki pil veya
akümülatörler; bilimsel ve mesleki alanda kullanılan pil veya akümülatörler;
sadece uzman kişiler tarafından uzaklaştırılması gereken, kesintisiz olarak
sürekli çalışması gereken aletler içindeki pil veya akümülatörler Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamı dışında olduğundan kapsam dışı
olarak beyan edilir.
(5) 29/9/2009 tarihli ve 2009/15481 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı
Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın
ithalatında TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 12 nci maddeye
göre sonuçlandırılır.
(6) Risk analizine göre yapılacak
değerlendirmede, birinci veya ikinci fıkra kapsamına giren ürünler de fiili
denetime yönlendirilebilir.
Kapsam dışı
MADDE 8- (1) Başvuru konusu ithalat partisine ilişkin kapsam
dışı beyanı ithalatçı firma tarafından ilgili gümrük idaresine yapılır. Kapsam
dışı kararına yönelik değerlendirme öncelikli olarak ilgili gümrük idaresince
yapılır.
(2) İlgili gümrük idaresi tarafından
başvuru konusu ithalat partisinin bu Tebliğ kapsamında yer aldığına karar
verilmesi durumunda kapsam değerlendirmesi ilgili denetim biriminin teknik
incelemesi neticesinde de belirlenebilir.
Risk analizi
MADDE 9- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler,
kullanıcıların TAREKS üzerinden beyan ettiği bilgiler çerçevesinde, risk
analizine göre belirlenir.
(2) Risk analizinde kullanılacak
kriterler, gerekli görülmesi halinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili diğer tarafların da görüşü
alınarak, Bakanlıkça belirlenir.
(3) TAREKS ve Ulusal Piyasa Gözetimi ve
Denetimi Bilgi Sistemi (PGDBİS) arasında veri akışının sağlanmasıyla, bu Tebliğ
kapsamı ürünlerin piyasa gözetimi ve denetimi ile ithalat denetimlerine ilişkin
veriler, PGDBİS’e iletilir.
(4) Risk analizi sonucunda fiili denetime
yönlendirilmeyen ürünlerin ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası
doğrudan oluşturulur.
Fiili denetim
MADDE 10- (1) Fiili denetime yönlendirilen
ürünler için Ek-2’nin üçüncü maddesinde belirtilen belgeler, başvuru günü dâhil
yirmi iş günü içerisinde elektronik ortamda TAREKS’e yüklenir ve TAREKS’te
talep edilmesi halinde sistem tarafından ilave süre verilir. İlgili belgelerin
sisteme süresi içerisinde yüklenmemesi halinde başvuru olumsuz olarak
sonuçlanır.
(2) Firmalardan ilave bilgi ve belge
istenebilir.
(3) Fiili denetim sonucunda ilgili
mevzuata aykırılık tespit edilmemesi ve teste yönlendirilen ürünlerin
üzerindeki bilgilerin doğru olması ya da ürünün kapsam dışı olduğunun tespiti
durumlarında, ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası oluşturulur.
(4) İlgili mevzuata aykırılık tespit
edilmesi veya talep edilen ek bilgi ve belgelerin süresi içerisinde TAREKS’e
yüklenmemesi durumunda, fiili denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır.
(5) İthaline izin verilmeyen ve gümrük
idaresine bırakılan pil ve akümülatörlerin tasfiyesi, söz konusu ürünlerin
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yetkilendirilen derneklere
ve/veya lisanslı atık akü geri kazanım tesislerine geri kazanılmak veya
bertaraf edilmek üzere bedelli veya bedelsiz teslim edilir.
(6) TAREKS’e yüklenen, test raporu veya
denetim birimince talep edilen diğer belgelerin ilgilisince düzenlenmediğinin
tespiti halinde, diğer şartlar uygun olsa dahi fiili denetim olumsuz olarak
sonuçlandırılır.
Kullanıcıya yapılan bildirimler
MADDE 11- (1) Denetim sürecine ve sonucuna
ilişkin sorgulamalar TAREKS aracılığıyla yapılır.
(2) Denetim sürecine ve sonucuna ilişkin
bildirimler, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği
ve Denetimi: 2011/53)’nin 6 ncı maddesi kapsamında yapılan “Yetkilendirme
Başvuruları” uygulamasında kullanıcılar tarafından beyan edilen elektronik
posta adresine iletilir. Kullanıcıya ulaşmayan bildirimlerden Bakanlık sorumlu
değildir.
(3) Yapılan denetimde, üründe mevzuata
aykırılık tespiti halinde durum ayrıca ilgili gümrük idaresine yazıyla ve
sistem üzerinden bildirilir.
TAREKS referans numarasının gümrüklere
beyanı
MADDE 12- (1) Ürünün ithal edilebileceğine
dair TAREKS referans numarasının gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine
ithalatçı firma tarafından kaydedilmesi zorunludur.
(2) TAREKS referans numarası verildiği
tarihten itibaren 1 yıl süreyle geçerlidir.
(3) Gümrük idarelerine kapsam dışı olarak
beyan edilen ürünlerin ithalatında, 18150099272013015773484 olarak belirlenen
23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine
ithalatçı firma tarafından kaydedilir. Kapsam dışı olarak beyan edilen
ürünlerin, gümrük gözetiminde bulunması kaydıyla, ilgili gümrük idaresince
denetime yönlendirilmesi halinde, 5 inci ve 6 ncı maddeler çerçevesinde TAREKS
üzerinden başvuru yapılır.
(4) GTİP değişikliği sonucunda bu Tebliğin
eki listede yer aldığı tespit edilen ürünlerin, gümrük gözetiminde bulunması
kaydıyla ilgili gümrük idaresince denetime yönlendirilmesi halinde, 5 inci ve 6
ncı maddeler çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru yapılır.
(5) 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı
Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın
ithalatında 18150099115115014436576 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS referans
numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine kaydedilir.
(6) Geri gelen eşyanın ithalatında
24150099915801771102479 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası,
gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine kaydedilir.
İthalatçının sorumluluğu
MADDE 13- (1) İthalatçı, bu Tebliğ kapsamında
denetlensin veya denetlenmesin, ithal ettiği ürünlerin her halükârda Atık Pil
ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği dâhil olmak üzere ilgili tüm mevzuata
uygun ve güvenli olmasından ve ürünlere eşlik eden belgelerin doğruluğundan,
7223 sayılı Kanun uyarınca sorumludur.
(2) Ürünün ithaline izin verilmesi veya
ürüne dair TAREKS referans numarası oluşturulması, ürünün mutlaka mevzuata
uygun ve/veya güvenli olduğu anlamına gelmez.
(3) Bu Tebliğ kapsamında, ürünün ithal
edilebileceğine dair verilen TAREKS referans numarası o ürünün ithalat işlemi
dışında başka bir amaçla veya ürünün güvenli ve mevzuata uygun olduğunun ispatı
olarak kullanılamaz.
(4) İthal edilmiş ürünün GTİP’inin Ek-1’de
yer aldığının sonradan yapılan kontrol sonucunda tespit edilmesi halinde,
keyfiyet ilgili gümrük idaresi tarafından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına
bildirilir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ürünün güvenli olmadığı tespit
ederek gümrük idaresine bildirmesi halinde, uygunluk değerlendirmesinin olumsuz
sonuçlandığı kabul edilir.
Yaptırımlar
MADDE 14- (1) Bu Tebliğe aykırı hareket
edenler ile yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunanlar, Ek-2’de belirtilen ya da
denetim süresince talep edilen herhangi bir belgede tahrifat yapanlar veya
tahrifat yapılmış belgeyi ibraz edenler hakkında, 7223 sayılı Kanun, 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının
ilgili hükümleri ve ilgili diğer mevzuat uygulanır.
(2) TAREKS üzerinden yürütülen
denetimlerde, ilgili mevzuata, bu Tebliğ hükümlerine ve bu Tebliğe ilişkin
uygulamalara aykırı hareket eden kullanıcının yetkisi, fiilin ağırlığına göre 3
ay ila 12 ay arasında askıya alınır, firmanın denetim başvuruları 6 ay ila 12
ay arasında fiili denetime yönlendirilir. Bu yaptırımlar uygulanırken
belirlenen süreler ve denetim oranları, firmanın başvuru sıklığı, varsa önceki
ihlalleri ve/veya ürünün niteliği gibi hususlar dikkate alınarak
belirlenir.
Yetki
MADDE 15- (1) Bu Tebliğde yer alan hususlarda
uygulamaya yönelik önlem almaya ve düzenleme yapmaya Bakanlık Ürün Güvenliği ve
Denetimi Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 16- (1) 31/12/2022 tarihli ve 32060
dördüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Pil ve Akümülatörlerin İthalat
Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2023/15) yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 1/1/2024 tarihinden önce çıkış
ülkesinde ihraç amacıyla Türkiye’ye sevk edilmek üzere taşıma belgesi
düzenlenmiş veya Gümrük Mevzuatı uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş olan
ürünlerin ithalatı, 29/2/2024 tarihine kadar (bu tarih dahil) ithalatçı
firmanın talebi halinde, 15 inci maddeyle yürürlükten kaldırılan Pil ve
Akümülatörlerin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2023/15)’ne
göre sonuçlandırılır.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Tebliğ 1/1/2024 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret
Bakanı yürütür.
Ek İçin; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231231M4-15-1.pdf
