PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN İTHALAT DENETİMİ TEBLİĞİ
(ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2025/15)
Ticaret
Bakanlığından: 31.12.2024 Tarih ve 32769 Sayılı 4. Mükerrer R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, Ek-1’de yer alan ürünlerin, ithalatta
31/8/2004 tarihli ve 25569 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğine uygunluğunun denetimine ilişkin usul ve
esasları düzenlemektir.
(2) Bu Tebliğ Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulacak
ürünleri kapsar.
(3) Bu Tebliğ Hariçte İşleme Rejimi uyarınca ihraç edilip geri
gelen eşyaları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 455 inci maddesine, 5/3/2020 tarihli ve 7223
sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununa, 14/9/2022 tarihli ve
6038 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Teknik Düzenlemeler
Rejimi Kararına ve 16/8/2023 tarihli ve 32281 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AQAP belgesi: Millî Savunma Bakanlığı tarafından verilen
Endüstriyel Kalite Güvence Seviye Belgesini,
b) A.TR Dolaşım Belgesi: Türkiye veya Avrupa Birliğinde serbest
dolaşımda bulunan eşyanın Gümrük Birliği çerçevesinde tercihli rejimden
yararlanabilmesini sağlamak üzere, gümrük idaresince ya da bu idare tarafından
yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen belgeyi,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) Çevre Uyum İzni: Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından
alınan izni,
d) Denetim Birimi: Bakanlığın Bölge Müdürlüklerine bağlı ürün
güvenliği denetimlerinden sorumlu Ürün Güvenliği Denetimleri Müdürlüklerini,
e) Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS): Ürün
Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Mevzuatı uyarınca yürütülen denetim, uygunluk
ve izin işlemlerinin, elektronik ortamda ve risk analizi esaslı olarak
yapılması amacıyla kurulan internet tabanlı uygulamayı,
f) Fiili denetim: Belge kontrolü, işaret kontrolü, fiziki muayene
ve laboratuvar testinden biri veya birkaçını,
g) Geri gelen eşya: 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle geri gelen daha
önce ihraç edilmiş eşyayı,
ğ) Kapsam dışı: GTİP olarak Ek-1’de yer almakla birlikte, Atık Pil
ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamına girmeyen veya Bakanlıkça bu
Tebliğ kapsamında denetimi hedeflenmeyen ürünü,
h) Kullanıcı: TAREKS aracılığıyla firmalar adına işlem yapmak
üzere yetkilendirilmiş kişileri,
ı) Risk: Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğine uygun olmama ihtimalini,
i) Risk analizi: Ek-1’de yer alan ürünlerin risk derecesini ve
fiili denetime yönlendirilip yönlendirilmeyeceğini belirlemek amacıyla,
TAREKS’te firma hakkındaki bilgiler; geçmişte yapılan ithalat denetimleri ile
piyasa gözetimi ve denetimi sonuçları; imalatçı veya ithalatçı firma ya da
kullanıcısı; giriş gümrüğü; ürünün cinsi, markası, modeli, fiyatı ve miktarı; menşe,
çıkış, sevk veya ticaret yapılan ülke ve risk tespiti için kullanılabilecek
diğer bilgilerden hareketle yapılan işlemi,
ifade eder.
TAREKS ve firma tanımlaması
MADDE 4- (1) Pil ve akümülatörlerin ithalat denetimiyle ilgili tüm
işlemler, TAREKS üzerinden ve risk analizine göre yapılır.
(2) Bu Tebliğ kapsamı ürünleri ithal etmek isteyen firmaların,
29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticarette
Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53)
çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te işlem yapacak en
az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir.
Çevre Uyum İzni başvurusu
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünleri ithal etmek isteyen
firmaların, Çevre Uyum İzni almış olmaları gerekir.
(2) Çevre Uyum İzni başvurusu, kullanıcı tarafından Bakanlık
internet sayfasındaki “E-İşlemler” kısmında yer alan “Dış Ticarette Risk Esaslı
Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması” bölümü kullanılarak TAREKS üzerinden
yapılır. Başvuru için, firma ekranında “Denetim Başvurusu” başlığı altındaki
“Ön İzin” alt başlığından “Yeni Başvuru” kutucuğu altındaki “Ürün Grubu Bazında
Başvuru” seçeneği ile birlikte alınmak istenen ön izin belgesinin (Çevre Uyum
İzni) işaretlenmesi yeterlidir.
(3) Başvuruya ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı tarafından istenen belgeler yazılı olarak ayrıca anılan Bakanlığa
iletilir ve başvurular anılan Bakanlık tarafından sonuçlandırılır.
İthalatçının başvurusu
MADDE 6- (1) Bu Tebliğ kapsamındaki denetimler, Gümrük Yönetmeliğinin
181 inci maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde gümrük beyannamesinin tescili
öncesinde yapılır.
(2) Kullanıcı, Bakanlık internet sayfasının “E-işlemler” kısmında
yer alan “Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması” bölümü
veya e-Devlet kapısını kullanarak TAREKS üzerinden ithal partisine ilişkin
bilgi ve Ek-2’nin birinci ve ikinci maddelerinde belirtilen belgeleri
yükleyerek başvurusunu yapar.
(3) Başvuru üzerine, TAREKS tarafından firmaya, ilgili denetim
birimi nezdindeki işlemlerini takip edebilmesi amacıyla bir başvuru numarası
verilir.
(4) Beyan edilen bilgi ve belgelerin doğru, eksiksiz ve zamanında
sunulmasından firma ve kullanıcı sorumludur.
Muafiyetler ve istisnalar
MADDE 7- (1) Çevre Uyum İzni almış, A.TR Dolaşım Belgesini haiz
ürünlerin ithalatında TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur.
(2) AQAP belgesi sahibi sanayicilerin kendi ihtiyaçları için
Ek-1’de yer alan ürünlerden yapacakları ithalatta, firmalarca Bakanlığa sunulan
AQAP belgesinin TAREKS’te tanımlanmasını müteakip ithal konusu her ürün için
doğrudan oluşturulan TAREKS referans numarası, içinde bulunulan yılın sonuna
kadar aynı ürünlerin müteakip ithalatında kullanılır.
(3) Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı maddesinin birinci fıkrasının
(a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle geri gelen daha önce ihraç
edilmiş eşya için TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 12 nci
maddeye göre sonuçlandırılır.
(4) Kalp pilleri; hayati önemi haiz tıbbi aygıtlara yerleştirilmiş
piller; endüstriyel kullanım amacına bağlı olarak kalıcı olarak yerleştirilmiş
pillerin bulunduğu aletler içindeki pil veya akümülatörler; bilimsel ve mesleki
alanda kullanılan pil veya akümülatörler; sadece uzman kişiler tarafından
uzaklaştırılması gereken, kesintisiz olarak sürekli çalışması gereken aletler
içindeki pil veya akümülatörler Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği kapsamı dışında olduğundan kapsam dışı olarak beyan edilir.
(5) 29/9/2009 tarihli ve 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin
Uygulanması Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında
TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 12 nci maddeye göre
sonuçlandırılır.
(6) Risk analizine göre yapılacak değerlendirmede, birinci veya
ikinci fıkralar kapsamına giren ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
Kapsam dışı
MADDE 8- (1) Başvuru konusu ithalat partisine ilişkin kapsam dışı,
beyanı ithalatçı firma tarafından ilgili gümrük idaresine yapılır. Kapsam dışı
kararına yönelik değerlendirme öncelikli olarak ilgili gümrük idaresince
yapılır.
(2) İlgili gümrük idaresi tarafından başvuru konusu ithalat
partisinin bu Tebliğ kapsamında yer aldığına karar verilmesi durumunda, kapsam
değerlendirmesi ilgili denetim biriminin teknik incelemesi neticesinde de
belirlenebilir.
Risk analizi
MADDE 9- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler, kullanıcıların
TAREKS üzerinden beyan ettiği bilgiler çerçevesinde, risk analizine göre
belirlenir.
(2) Risk analizinde kullanılacak kriterler, gerekli görülmesi
halinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı ve ilgili diğer tarafların da görüşü alınarak, Bakanlıkça belirlenir.
(3) TAREKS ve Ulusal Piyasa Gözetimi ve Denetimi Bilgi Sistemi
(PGDBİS) arasında veri akışının sağlanmasıyla, bu Tebliğ kapsamı ürünlerin
piyasa gözetimi ve denetimi ile ithalat denetimlerine ilişkin veriler, PGDBİS’e
iletilir.
(4) Risk analizi sonucunda fiili denetime yönlendirilmeyen
ürünlerin ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan
oluşturulur.
Fiili denetim
MADDE 10- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler için Ek-2’nin
üçüncü maddesinde belirtilen belgeler, başvuru günü dâhil yirmi iş günü
içerisinde elektronik ortamda TAREKS’e yüklenir ve TAREKS’te talep edilmesi
halinde sistem tarafından ilave süre verilir. İlgili belgelerin sisteme süresi
içerisinde yüklenmemesi halinde başvuru olumsuz olarak sonuçlanır.
(2) Firmalardan ilave bilgi ve belge istenebilir.
(3) Fiili denetim sonucunda ilgili mevzuata aykırılık tespit
edilmemesi ve teste yönlendirilen ürünlerin üzerindeki bilgilerin doğru olması
ya da ürünün kapsam dışı olduğunun tespiti durumlarında, ürünün ithal
edilebileceğine dair TAREKS referans numarası oluşturulur.
(4) İlgili mevzuata aykırılık tespit edilmesi veya talep edilen ek
bilgi ve belgelerin süresi içerisinde TAREKS’e yüklenmemesi durumunda, fiili
denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır.
(5) İthaline izin verilmeyen ve gümrük idaresine bırakılan pil ve
akümülatörlerin tasfiyesi, söz konusu ürünlerin Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığınca yetkilendirilen derneklere ve/veya lisanslı atık akü
geri kazanım tesislerine geri kazanılmak veya bertaraf edilmek üzere bedelli
veya bedelsiz teslim edilir.
(6) TAREKS’e yüklenen, test raporu veya denetim birimince talep
edilen diğer belgelerin ilgilisince düzenlenmediğinin tespiti halinde, diğer
şartlar uygun olsa dahi fiili denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır.
Kullanıcıya yapılan bildirimler
MADDE 11- (1) Denetim sürecine ve sonucuna ilişkin sorgulamalar TAREKS
aracılığıyla yapılır.
(2) Denetim sürecine ve sonucuna ilişkin bildirimler, Dış
Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi:
2011/53)’nin 6 ncı maddesi kapsamında yapılan “Yetkilendirme Başvuruları”
uygulamasında kullanıcılar tarafından beyan edilen elektronik posta adresine
iletilir. Kullanıcıya ulaşmayan bildirimlerden Bakanlık sorumlu değildir.
(3) Yapılan denetimde, üründe mevzuata aykırılık tespit edilmesi
halinde durum ayrıca ilgili gümrük idaresine yazıyla ve sistem üzerinden
bildirilir.
TAREKS referans numarasının gümrüklere beyanı
MADDE 12- (1) Ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans
numarasının gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine ithalatçı firma
tarafından kaydedilmesi zorunludur.
(2) TAREKS referans numarası verildiği tarihten itibaren 1 yıl
süreyle geçerlidir.
(3) Gümrük idarelerine kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin
ithalatında, 18150099272013015773484 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS
referans numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine ithalatçı firma tarafından
kaydedilir. Kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin, gümrük gözetiminde
bulunması kaydıyla, ilgili gümrük idaresince denetime yönlendirilmesi halinde,
5 inci ve 6 ncı maddeler çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru yapılır.
(4) GTİP değişikliği sonucunda bu Tebliğin eki listede yer aldığı
tespit edilen ürünlerin, gümrük gözetiminde bulunması kaydıyla ilgili gümrük
idaresince denetime yönlendirilmesi halinde, 5 inci ve 6 ncı maddeler
çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru yapılır.
(5) 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması
Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında,
18150099115115014436576 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası,
gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine kaydedilir.
(6) Geri gelen eşyanın ithalatında 24150099915801771102479 olarak
belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44
numaralı hanesine kaydedilir.
İthalatçının sorumluluğu
MADDE 13- (1) İthalatçı, bu Tebliğ kapsamında denetlensin veya
denetlenmesin, ithal ettiği ürünlerin her halükârda Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği dâhil olmak üzere ilgili tüm mevzuata uygun ve güvenli
olmasından ve ürünlere eşlik eden belgelerin doğruluğundan, 7223 sayılı Kanun
uyarınca sorumludur.
(2) Ürünün ithaline izin verilmesi veya ürüne dair TAREKS referans
numarası oluşturulması, ürünün mevzuata uygun ve/veya güvenli olduğu anlamına
gelmez.
(3) Bu Tebliğ kapsamında, ürünün ithal edilebileceğine dair
verilen TAREKS referans numarası o ürünün ithalat işlemi dışında başka bir
amaçla veya ürünün güvenli ve mevzuata uygun olduğunun ispatı olarak
kullanılamaz.
(4) İthal edilmiş ürünün GTİP’inin Ek-1’de yer aldığının sonradan
yapılan kontrol sonucunda tespit edilmesi halinde, keyfiyet ilgili gümrük
idaresi tarafından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bildirilir. Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığının ürünün güvenli olmadığını tespit ederek gümrük idaresine
bildirmesi halinde, uygunluk değerlendirmesinin olumsuz sonuçlandığı kabul
edilir.
Yaptırımlar
MADDE 14- (1) Bu Tebliğe aykırı hareket edenler ile yanlış veya
yanıltıcı beyanda bulunanlar, Ek-2’de belirtilen ya da denetim süresince talep
edilen herhangi bir belgede tahrifat yapanlar veya tahrifat yapılmış belgeyi
ibraz edenler hakkında, 7223 sayılı Kanun, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı
Gümrük Kanunu, Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının hükümleri ve ilgili diğer
mevzuat uygulanır.
(2) TAREKS üzerinden yürütülen denetimlerde, ilgili mevzuata, bu
Tebliğ hükümlerine ve bu Tebliğe ilişkin uygulamalara aykırı hareket eden
kullanıcının yetkisi, fiilin ağırlığına göre 3 ila 12 ay süreyle askıya alınır;
firmanın denetim başvuruları 6 ila 12 ay süreyle fiili denetime yönlendirilir.
Bu yaptırımlar uygulanırken belirlenen süreler ve denetim oranları, firmanın
başvuru sıklığı, varsa önceki ihlalleri ve/veya ürünün niteliği gibi hususlar
dikkate alınarak belirlenir.
Yetki
MADDE 15- (1) Bu Tebliğde yer alan hususlarda uygulamaya yönelik önlem
almaya ve düzenleme yapmaya Bakanlığın Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel
Müdürlüğü yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 16- (1) 31/12/2023 tarihli ve 32416 dördüncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Pil ve Akümülatörlerin İthalat Denetimi Tebliği
(Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2024/15) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 1/1/2025 tarihinden önce çıkış ülkesinde ihraç amacıyla
Türkiye’ye sevk edilmek üzere taşıma belgesi düzenlenmiş veya Gümrük Mevzuatı
uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş olan ürünlerin ithalatı, 28/2/2025
tarihine kadar (bu tarih dahil) ithalatçı firmanın talebi halinde, 16 ncı
maddeyle yürürlükten kaldırılan Pil ve Akümülatörlerin İthalat Denetimi Tebliği
(Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2024/15)’ne göre sonuçlandırılır.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Tebliğ 1/1/2025 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek
için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241231M4-15-1.pdf
