YAPI MALZEMELERİNİN İTHALAT DENETİMİ TEBLİĞİ
(ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2025/14)
Ticaret
Bakanlığından: 31.12.2024 Tarih ve 32769 Sayılı 4. Mükerrer R.G.
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, Ek-1 ve Ek-2’de yer alan ürünlerin,
ithalatta 10/7/2013 tarihli ve 28703 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı
Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB)’ne uygunluğunun denetimine ilişkin usul
ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Tebliğ Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulacak
ürünleri kapsar.
(3) Bu Tebliğ Hariçte İşleme Rejimi uyarınca ihraç edilip geri
gelen eşyaları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 455 inci maddesine, 5/3/2020 tarihli ve 7223
sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununa, 14/9/2022 tarihli ve
6038 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Teknik Düzenlemeler
Rejimi Kararına ve 16/8/2023 tarihli ve 32281 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) A.TR Dolaşım Belgesi: Türkiye veya Avrupa Birliğinde serbest
dolaşımda bulunan eşyanın Gümrük Birliği çerçevesinde tercihli rejimden
yararlanabilmesini sağlamak üzere, gümrük idaresince ya da bu idare tarafından
yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen belgeyi,
b) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
c) Denetim Birimi: Bakanlığın Bölge Müdürlüklerine bağlı ürün
güvenliği denetimlerinden sorumlu Ürün Güvenliği Denetimleri Müdürlüklerini,
ç) Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS): Ürün
Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Mevzuatı uyarınca yürütülen denetim, uygunluk
ve izin işlemlerinin, elektronik ortamda ve risk analizi esaslı olarak
yapılması amacıyla kurulan internet tabanlı uygulamayı,
d) Fiili denetim: Belge kontrolü, işaret kontrolü, fiziki muayene
ve laboratuvar testinden biri veya birkaçını,
e) Geri gelen eşya: 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle geri gelen daha
önce ihraç edilmiş eşyayı,
f) Kapsam dışı: GTİP olarak Ek-1 ve Ek-2’de yer almakla birlikte,
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB) kapsamına girmeyen veya Bakanlıkça
bu Tebliğ kapsamında denetimi hedeflenmeyen ürünü,
g) Kullanıcı: TAREKS aracılığıyla firmalar adına işlem yapmak
üzere yetkilendirilmiş kişileri,
ğ) Risk: Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği (305/2011/AB)’ne uygun olmama ihtimalini,
h) Risk analizi: Ek-1 veya Ek-2’de yer alan ürünlerin risk
derecesini ve fiili denetime yönlendirilip yönlendirilmeyeceğini belirlemek
amacıyla, TAREKS’te firma hakkındaki bilgiler; geçmişte yapılan ithalat
denetimleri ile piyasa gözetimi ve denetimi sonuçları; imalatçı veya ithalatçı
firma ya da kullanıcısı; giriş gümrüğü; ürünün cinsi, markası, modeli, fiyatı
ve miktarı; menşe, çıkış, sevk veya ticaret yapılan ülke ve risk tespiti için
kullanılabilecek diğer bilgilerden hareketle yapılan işlemi,
ifade eder.
TAREKS ve firma tanımlaması
MADDE 4- (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ithalat denetimiyle ilgili
tüm işlemler, TAREKS üzerinden ve risk analizine göre yapılır.
(2) Bu Tebliğ kapsamı ürünleri ithal etmek isteyen firmaların,
29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticarette
Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53)
çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te işlem yapacak en
az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir.
İthalatçının başvurusu
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ kapsamındaki denetimler, Gümrük Yönetmeliğinin
181 inci maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde gümrük beyannamesinin tescili
öncesinde yapılır.
(2) Kullanıcı, Bakanlık internet sayfasının “E-işlemler” kısmında
yer alan “Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması”
bölümünü veya e-Devlet kapısını kullanarak TAREKS üzerinden ithal partisine
ilişkin bilgi ve Ek-3’ün birinci ve ikinci maddelerinde belirtilen belgeleri
yükleyerek başvurusunu yapar.
(3) Başvuru üzerine, TAREKS tarafından firmaya, ilgili denetim
birimi nezdinde işlemlerini takip edebilmesi amacıyla bir başvuru numarası
verilir.
(4) Beyan edilen bilgi ve belgelerin doğru, eksiksiz ve zamanında
sunulmasından firma ve kullanıcı sorumludur.
Muafiyetler ve istisnalar
MADDE 6- (1) A.TR Dolaşım Belgeli olduğu kullanıcı tarafından
TAREKS’te beyan edilen ürünler için ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS
referans numarası doğrudan oluşturulur.
(2) Dâhilde İşleme Rejimi Kararı kapsamında ithal edilen
ürünlerden elde edilen ikincil işlem görmüş ürünlerin Ek-1 ve Ek-2’deki
listelerde yer alması durumunda, bu ürünlerin Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine
tabi tutulması halinde TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 11
inci maddeye göre sonuçlandırılır.
(3) Gümrük Yönetmeliğinin 446 ncı maddesinin birinci fıkrasının
(a), (b) ve (c) bentlerinde tanımlanan nedenlerle geri gelen daha önce ihraç
edilmiş eşya için TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 11 inci
maddeye göre sonuçlandırılır.
(4) 29/9/2009 tarihli ve 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin
Uygulanması Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında
TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz, ithalat işlemleri 11 inci maddeye göre
sonuçlandırılır.
(5) Risk analizine göre yapılacak değerlendirmede, birinci fıkra
kapsamına giren ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
Kapsam dışı
MADDE 7- (1) Başvuru konusu ithalat partisine ilişkin kapsam dışı
beyanı, ithalatçı firma tarafından ilgili gümrük idaresine yapılır. Kapsam dışı
kararına yönelik değerlendirme öncelikli olarak ilgili gümrük idaresince
yapılır.
(2) İlgili gümrük idaresi tarafından başvuru konusu ithalat
partisinin bu Tebliğ kapsamında yer aldığına karar verilmesi durumunda kapsam
değerlendirmesi ilgili denetim biriminin teknik incelemesi neticesinde de
belirlenebilir.
Risk analizi
MADDE 8- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler, kullanıcıların
TAREKS üzerinden beyan ettiği bilgiler çerçevesinde risk analizine göre
belirlenir.
(2) Risk analizinde kullanılacak kriterler, gerekli görülmesi
halinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve ilgili diğer
tarafların da görüşü alınarak, Bakanlıkça belirlenir.
(3) TAREKS ve Ulusal Piyasa Gözetimi ve Denetimi Bilgi Sistemi
(PGDBİS) arasında veri akışının sağlanmasıyla, bu Tebliğ kapsamı ürünlerin
ithalat denetimlerine ilişkin veriler, PGDBİS’e iletilir.
(4) Risk analizi sonucunda fiili denetime yönlendirilmeyen
ürünlerin ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan
oluşturulur.
Fiili denetim
MADDE 9- (1) Fiili denetime yönlendirilen ürünler için Ek-3’ün üçüncü
maddesinde belirtilen belgeler, başvuru günü dâhil yirmi iş günü içerisinde
elektronik ortamda TAREKS’e yüklenir ve TAREKS’te talep edilmesi halinde sistem
tarafından ilave süre verilir. İlgili belgelerin sisteme süresi içerisinde
yüklenmemesi halinde başvuru olumsuz olarak sonuçlanır.
(2) Firmalardan ilave bilgi ve belge istenebilir.
(3) Fiili denetim sonucunda ilgili mevzuata aykırılık tespit
edilmemesi ya da ürünün kapsam dışı olduğunun tespiti durumlarında, ürünün
ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası oluşturulur.
(4) İlgili mevzuata aykırılık tespit edilmesi veya talep edilen ek
bilgi ve belgelerin süresi içerisinde TAREKS’e yüklenmemesi durumunda, fiili
denetim olumsuz olarak sonuçlandırılır.
(5) TAREKS’e yüklenen, Performans Beyanı, test raporu veya denetim
birimince talep edilen diğer belgelerin ilgilisince düzenlenmediğinin tespiti
halinde, diğer şartlar uygun olsa dahi fiili denetim olumsuz olarak
sonuçlandırılır.
Kullanıcıya yapılan bildirimler
MADDE 10- (1) Denetim sürecine ve sonucuna ilişkin sorgulamalar TAREKS
aracılığıyla yapılır.
(2) Denetim sürecine ve sonucuna ilişkin bildirimler, Dış
Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi:
2011/53)’nin 6 ncı maddesi kapsamında yapılan “Yetkilendirme Başvuruları”
uygulamasında kullanıcılar tarafından beyan edilen elektronik posta adresine
iletilir. Kullanıcıya ulaşmayan bildirimlerden Bakanlık sorumlu değildir.
(3) Yapılan denetimde, üründe mevzuata aykırılık tespit edilmesi
halinde durum ayrıca ilgili gümrük idaresine yazıyla ve sistem üzerinden
bildirilir.
TAREKS referans numarasının gümrüklere beyanı
MADDE 11- (1) Ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans
numarasının gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine ithalatçı firma
tarafından kaydedilmesi zorunludur.
(2) TAREKS referans numarası verildiği tarihten itibaren 1 yıl
süreyle geçerlidir.
(3) Dâhilde İşleme Rejimi Kararı kapsamında ithal edilen
ürünlerden elde edilen ikincil işlem görmüş ürünlerin Ek-1 ve Ek-2’deki
listelerde yer alması durumunda, bu ürünlerin Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine
tabi tutulması halinde 18140099152013143475484 olarak belirlenen 23 haneli
TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine ithalatçı
firma tarafından kaydedilir.
(4) Gümrük idarelerine kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin
ithalatında, 18140099242013015773484 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS
referans numarası, gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine ithalatçı firma
tarafından kaydedilir. Kapsam dışı olarak beyan edilen ürünlerin, gümrük
gözetiminde bulunması kaydıyla, ürünlerin ilgili gümrük idaresince denetime
yönlendirilmesi halinde, 5 inci madde çerçevesinde TAREKS üzerinden başvuru
yapılır.
(5) GTİP değişikliği sonucunda bu Tebliğin eki listede yer aldığı
tespit edilen ürünlerin, gümrük gözetiminde bulunması kaydıyla ilgili gümrük
idaresince denetime yönlendirilmesi halinde, 5 inci madde çerçevesinde TAREKS
üzerinden başvuru yapılır.
(6) 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması
Hakkındaki Kararın beşinci kısmında belirtilen eşyanın ithalatında,
18140099114115014436576 olarak belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası,
gümrük beyannamesinin 44 numaralı hanesine kaydedilir.
(7) Geri gelen eşyanın ithalatında 24140099914710012931030 olarak
belirlenen 23 haneli TAREKS referans numarası, gümrük beyannamesinin 44
numaralı hanesine kaydedilir.
İthalatçının sorumluluğu
MADDE 12- (1) İthalatçı, bu Tebliğ kapsamında denetlensin veya
denetlenmesin, ithal ettiği ürünlerin her halükârda Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği (305/2011/AB) dâhil olmak üzere ilgili tüm mevzuata uygun ve
güvenli olmasından ve ürünlere eşlik eden belgelerin doğruluğundan 7223 sayılı
Kanun uyarınca sorumludur.
(2) Ürünün ithaline izin verilmesi veya ürüne dair TAREKS referans
numarası oluşturulması, ürünün mevzuata uygun ve/veya güvenli olduğu anlamına
gelmez.
(3) İthal edilmiş ürünün GTİP’inin Ek-1 veya Ek-2’de yer aldığının
sonradan yapılan kontrol sonucunda tespit edilmesi halinde keyfiyet ilgili
gümrük idaresi tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına
bildirilir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ürünün güvenli
olmadığını tespit ederek gümrük idaresine bildirmesi halinde, uygunluk
değerlendirmesinin olumsuz sonuçlandığı kabul edilir.
Yaptırımlar
MADDE 13- (1) Bu Tebliğe aykırı hareket edenler ile yanlış veya
yanıltıcı beyanda bulunanlar, Ek-3’te belirtilen ya da denetim süresince talep
edilen herhangi bir belgede tahrifat yapanlar veya tahrifat yapılmış belgeyi
ibraz edenler hakkında, 7223 sayılı Kanun, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı
Gümrük Kanunu, Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının hükümleri ve ilgili diğer
mevzuat uygulanır.
(2) TAREKS üzerinden yürütülen denetimlerde, ilgili mevzuata, bu
Tebliğ hükümlerine ve bu Tebliğe ilişkin uygulamalara aykırı hareket eden
kullanıcının yetkisi, fiilin ağırlığına göre 3 ila 12 ay süreyle askıya alınır;
firmanın denetim başvuruları 6 ila 12 ay süreyle fiili denetime yönlendirilir.
Bu yaptırımlar uygulanırken belirlenen süreler ve denetim oranları, firmanın
başvuru sıklığı, varsa önceki ihlalleri ve/veya ürünün niteliği gibi hususlar
dikkate alınarak belirlenir.
Yetki
MADDE 14- (1) Bu Tebliğde yer alan hususlarda uygulamaya yönelik önlem
almaya ve düzenleme yapmaya Bakanlığın Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel
Müdürlüğü yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 15- (1) 31/12/2023 tarihli ve 32416 dördüncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemelerinin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün
Güvenliği ve Denetimi: 2024/14) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 1/1/2025 tarihinden önce çıkış ülkesinde ihraç amacıyla
Türkiye’ye sevk edilmek üzere taşıma belgesi düzenlenmiş veya gümrük mevzuatı
uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş olan ürünlerin ithalatı, 28/2/2025
tarihine kadar (bu tarih dahil) ithalatçı firmanın talebi halinde, 15 inci maddeyle
yürürlükten kaldırılan Yapı Malzemelerinin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün
Güvenliği ve Denetimi: 2024/14)’ne göre sonuçlandırılır.
Yürürlük
MADDE 16- (1) Bu Tebliğ 1/1/2025 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.
Ek
için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241231M4-14-1.pdf
