Türkiye
Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Gümrük Alanında
İşbirliğine İlişkin Birlik Programı Olan ‘Gümrükler’e Katılımı Konusunda
Anlaşmanın 1 Ocak 2021 Tarihinden Geçerli Olmak Üzere Onaylanması Hakkında
Karar Karar Sayısı: 6913
09.03.2023 Tarih
ve 32127 Mükerrer Sayılı R.G.
Türkiye Cumhuriyeti
adına 15 Kasım 2022 tarihinde Ankara’da “Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği
Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Gümrük Alanında İşbirliğine İlişkin Birlik
Programı Olan ‘Gümrükler’e Katılımı Konusunda Anlaşma’nın 1 Ocak 2021 tarihinden
geçerli olmak üzere onaylanmasına, 244 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 9
sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2 nci ve 3 üncü maddeleri gereğince
karar verilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa
Birliği arasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin gümrük alanında işbirliğine ilişkin
Birlik programı olan "Gümrükler"e katılımı konusunda
ANLAŞMA
Bundan
böyle "Taraflar" olarak anılacak olan
bir
tarafta,
Dışişleri
Bakanlığı AB Başkanlığı tarafından temsil edilen Türkiye Cumhuriyeti Hükumeti
(bundan böyle "Türkiye" olarak anılacaktır)
ve
diğer
tarafta,
Avrupa
Birliği adına Avrupa Komisyonu (bundan böyle "Komisyon" olarak
anılacaktır)
26
Şubat 2002 tarihinde Brüksel’de imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa
Topluluğu arasında Türkiye Cumhuriyeti ‘nin Topluluk Programlarına Katılmasının
Genel ilkeleri Hakkında Çerçeve Anlaşma"da (bundan böyle "Çerçeve
Anlaşma" olarak anılacaktır), Türkiye’nin her bir programa katılımı ile
ilgili olarak, özellikle, ödenecek mali katkı da içeren özel hüküm ve
koşulların Komisyon ve Türkiye’nin yetkili makamları arasında bir anlaşmayla
belirlenmesi ÖNGÖRÜLDÜĞÜNDEN;
Gümrükler
alanında işbirliğine ilişkin Gümrükler Programı (AB) 2021/444
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü ile TESİS EDİLDİĞİNDEN;
Ortaklığın
özel hükümlerinin ve koşullarının Birlik ile ortak ülke arasındaki uluslararası
bir anlaşma ile belirlenmesi GEREKTİĞİNDEN;
(AB)
2021/444 sayılı Tüzük’ün 5. maddesinin birinci paragrafının (a) ve (b) bentleri
uyarınca, katılım süreci devam eden ülkeler, aday ülkeler ve potansiyel adaylar
ile Avrupa Komşuluk Politikası ülkeleri; ilgili çerçeve anlaşmalarda ve Ortaklık
Konseyi kararlarında veya benzeri anlaşmalarda belirlenen, bu ülkelerin Birlik
programlarına katılımına ilişkin genel ilkeler, genel hükümler ve koşullar ve
Birlik ve bu ülkeler arasındaki anlaşmalarda belirlenen özel koşullar uyarınca
KATTLABİLECEĞİNDEN;
(AB) 2021/444 sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Tüzüğü’nde belirtildiği şekliyle genel ilkelerin FARKINDA OLARAK;
Gümrükler
Programı’nın, Birlik’in ve Üye Devletlerin mali ve ekonomik çıkarlarını korumak
için bir bütün olarak hareket eden gümrük birliğini ve gümrük makamlarını
destekleme, Birlik içerisinde emniyet ve güvenliği sağlama ve meşru iş
faaliyetini kolaylaştırırken Birlik’i haksız ve yasa dışı ticaretten koruma
amaçlarını TEYİT EDEREK;
AŞAĞIDAKİ HÜKÜMLER
ÜZERİNDE ANLAŞMIŞTIR:
Madde 1
Ortaklığın kapsamı
Türkiye,
11 Mart 2021 tarih ve (AB) 2021/444 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nde
atıfta bulunulan Gümrükler Programı ‘nın aşağıdaki bölümlerine ortak ülke
olarak katılır ve katkıda bulunur:
(a) faaliyetin
niteliği veya içeriği göz önünde bulundurulduğunda Türkiye’nin katılımına uygun
olduğu sürece, (AB) 2021/444 sayılı Tüzük’ün 7. maddesinin 3. paragrafının
birinci alt paragrafının (a), (b), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen
faaliyetler;
(b) ilgili
yasal gerekliliklerin mevcut olması koşuluyla, (AB) 2021/444 sayılı Tüzük’ün 7.
maddesinin (3) paragrafının birinci alt paragrafının (c) bendi ile (4) ve (5)
paragraflarında belirtilen BT kapasite oluşturma faaliyetlerine katılım.
Faaliyetlere katılım, programın yönetim düzeyinde her iki tarafça mutabık
kalınan bir tarihte başlar.
Madde 2
Gümrükler Programı’na katılıma
ilişkin hüküm ve koşullar
1.
Türkiye, Gümrükler Programı’nın faaliyetlerine; Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa
Topluluğu arasında imzalanan, Türkiye Cumhuriyeti’nin Topluluk programlarına
katılımına ilişkin genel ilkeler hakkında Çerçeve Anlaşma’da belirtilen
koşullar uyarınca ve bu Anlaşma’da, en güncel halleriyle işbu Anlaşma’nın 1.
maddesinde atıfta bulunulan hukuki tasarruflarda ve ayrıca Gümrükler Programı’nın
uygulanmasına ilişkin diğer kurallarda ortaya koyulan hüküm ve koşullar
çerçevesinde katılır.
2. Bu
maddenin 1. paragrafında atıfta bulunulan hüküm ve koşullarda aksi
belirtilmedikçe, Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler, Gümrükler Programı’nın
faaliyetlerine, AB kısıtlayıcı tedbirlerine
riayet etme gerekliliği de dahil olmak üzere, Birlik’te yerleşik tüzel kişiler
için geçerli olan koşullara eşdeğer koşullar altında katılabilir.
3. Türkiye’nin
temsilcileri, oy hakkı olmaksızın ve Türkiye’yi ilgilendiren hususlarla ilgili
olmak üzere, Gümrükler Programı’nı tesis eden (AB) 2021/444 sayılı Tüzük’ün 17.
maddesinde atıfta bulunulan komiteye gözlemci olarak katılma hakkına sahiptir.
4. Türkiye’nin
temsilcileri ve uzmanlarının Gümrükler Programı’nı tesis eden (AB) 2021/444
sayılı Tüzük’ün 17. maddesinde atıfta bulunulan komitenin çalışmalarına veya
Gümrükler Programı’nın uygulanmasına ilişkin diğer toplantılara gözlemci olarak
katılırken yaptıkları seyahat ve iaşe masraftan, Avrupa Birliği Üye Devletleri
temsilcileri için geçerli olan usuller uyarınca ve aynı temelde Komisyon
tarafından karşılanır.
5. Türkiye
kısmen ya da tamamen, bu Anlaşma uyarınca faaliyetlerin yerine getirilmesi
amacıyla akdedilen hibe anlaşmaları ve/veya sözleşmelere göre finanse edilen,
Türkiye’de satın alınan veya Türkiye’ye ithal edilen mal ve hizmetlerin gümrük
vergileri, ithalat vergileri ve KDV dahil olmak üzere, Türkiye’de uygulanabilir
olan diğer mali mükellefiyetlerden muaf olmasını sağlamak amacıyla uygun olan
tüm tedbirleri alır.
6. Talepler,
sözleşmeler ve raporlar ve ayrıca Program’ın diğer idari yönleriyle ilgili
usuller için İngilizce dili kullanılır.
Madde 3
Mali katkı
1. Türkiye’nin
veya Türkiye’de yerleşik tüzel kişilerin Gümrükler Programı’na katılımı,
Türkiye’nin Program’a ve Birlik’in genel bütçesi (bundan böyle "Birlik
bütçesi" olarak anılacaktır) kapsamındaki ilgili yönetim, yürütme ve
işletim masraflarına yönelik olarak mali katkıda bulunmasına bağlıdır. Türkiye’nin
mali katkısına ilişkin kurallar I. Ek’te belirtilmiştir.
2. Mali
katkı aşağıdakilerin toplamı şeklinde olacaktır:
(a) Operasyonel
katkı ve
(b) Katılım
ücreti.
3. Mali
katkı, en geç Mayıs’ta olmak üzere, tek taksit halinde yıllık ödeme şeklinde
gerçekleştirilir.
4. Operasyonel
katkı Program’ın işletim ve destek harcamalarını karşılar ve Gümrükler Programı
için kesin olarak kabul edilmiş olan Birlik bütçesine girilmiş tutarlara hem
taahhüt hem de ödeme ödeneği olarak ilave niteliğindedir.
5. Operasyonel
katkı, piyasa fiyatlarıyla Türkiye’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılasının (GSYH)
piyasa fiyatlarıyla Bidik’in GSYH’sine oranı olarak tanımlanan bir katkı
hesaplama anahtarına dayanır. Uygulanacak piyasa fiyatlarındaki GSYH’ler,
yıllık ödemenin yapılacağı yıldan önceki yılda bütçe hesaplamaları için mevcut
olan en güncel istatistiksel verilere dayanarak Komisyonun ilgili birimleri
tarafından belirlenir. İstisna olarak, 2021 için operasyonel katkı, piyasa fiyatlarıyla
2019 yılı GSYH’sine dayanır. Bu katkı hesaplama anahtarına dair ayarlamalar, I.
Ekte belirtilmiştir.
6. Operasyonel
katkı, uyarlanmış haliyle katkı hesaplama anahtarının, geçerli olan yıl için
Gümrükler Programı’nın finansmanına dair kesin olarak kabul edilmiş, Birlik
bütçesine girilmiş taahhüt ödeneklerine uygulanmasıyla hesaplanır.
7. Katılım
ücreti, (5) ve (6). paragraflar uyarınca hesaplanan ilk yıllık operasyonel
katkının %4’ü oranındadır ve I. Ekte belirtildiği şekilde aşamalı olarak
uygulanır. Katılım ücreti geriye dönük ayarlama ve düzeltmelere tabi değildir.
8. Birlik,
Gümrükler Programı’na ilişkin olarak Birlik bütçe ve ibra makamlarına sunulan
bütçe, muhasebe, performans ve değerlendirme bilgilerinde yer aldığı şekliyle,
Türkiye’nin mali katılımıyla ilgili bilgileri Türkiye’ye sunar. Bu bilgiler,
Birlik’in ve Türkiye’nin gizlilik ve veri koruma kurallarına gereken özen
gösterilerek sağlanır ve Türkiye’nin II. Ek kapsamında almaya yetkili olduğu
bilgilere halel getirmez.
9. Türkiye’nin
tüm katkıları veya Birlik’ten yapılan ödemeler ve ödenecek veya alınacak
tutarların hesaplaması avro cinsinden yapılır.
Madde 4
İzleme, Raporlama ve
Değerlendirme
1. Türkiye’nin
Gümrükler Programı’na katılımı, söz konusu programın izleme ve değerlendirmesi
ile ilgili olarak Komisyonun, Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF) ve
Avrupa Sayıştayının sorumluluklarına halel gelmeksizin, Komisyon ve Türkiye
arasındaki ortaklık temeline dayanan bir şekilde sürekli olarak izlenir.
2. Bu
Anlaşma kapsamında Birlik finansmanına ilişkin mali kontrol, geri alım ve diğer
dolandırıcılıkla mücadele tedbirleri dahil olmak üzere sağlam mali yönetime
ilişkin kurallar II. Ekte yer alır.
Madde 5
Nihai hükümler
1. Bu
Anlaşma, Tarafların Anlaşma’nın yürürlüğe girmesine yönelik iç usullerinin
tamamlandığını birbirlerine bildirdikleri tarihte yürürlüğe girer.
2. Bu
Anlaşma, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren uygulanır. Bu Anlaşma, Gümrükler
Programı’ndan finanse edilen bütün proje ve eylemlerin, Avrupa Birliği’nin mali
çıkarlarını korumak için gerekli bütün eylemlerin ve Taraflar arasında yapılan
bu Anlaşma’nın uygulanmasından kaynaklanan bütün mali yükümlülüklerin
tamamlanması için gereken süre boyunca yürürlükte kalır.
3. I. Ekin II. başlığında açıklandığı şekilde
Türkiye’nin ödemesi gereken mali katkının ödenmemesi durumunda, bu Anlaşma’nın
uygulanması Avrupa Birliği tarafından askıya alınabilir.
Komisyon,
resmî bir bildirim mektubuyla bu Anlaşma’nın uygulanmasının askıya alındığını
Türkiye’ye bildirir ve askıya alına bu bildirimin Türkiye tarafından teslim
alınmasından 15 gün sonra geçerlilik kazanır.
Bu
Anlaşma’nın uygulamasının askıya alınması halinde, Türkiye’de yerleşik tüzel
kişiler, askıya alma durumu geçerlilik kazandığında devam etmekte olan proje
çağrılarına başvuruda bulunamaz, hibe alamaz. Proje seçimi ve hibeye hak
kazanına süreci, söz konusu süreçlerin nihai aşamasındaki hukuki taahhütlere
girilmiş olduğu zaman tamamlanmış kabul edilir.
Askıya
alma, askıya alma geçerlilik kazanmadan önce girilen hukuki taahhütleri
etkilemez. Bu Anlaşma, söz konusu hukuki taahhütler açısından uygulanmaya devam
eder.
Ödenmesi
gereken mali katkı tutarının tamamı Komisyon tarafından alındığında, Avrupa
Birliği Türkiye’ye derhal bildirimde bulunur. Askıya alma, bu bildirim üzerine
derhal geçerli olmak üzere kaldırılır.
Askıya
almanın kaldırıldığı tarihten itibaren Türkiye’deki tüzel kişiler, bu tarihten
sonra başlatılan ve bu tarihten önce başlatıldığı halde başvuru süreleri halen
tamamlanmamış proje çağrılarına başvurmaya ve hibe sözleşmesi imzalamaya
yeniden hak kazanırlar.
4. Anlaşma’yı
feshetme niyetini yazılı olarak bildirmek suretiyle Taraflardan biri, Anlaşma’yı
herhangi bir zamanda feshedebilir.
Fesih,
yazılı bildirimin muhatabına ulaştığı tarihten itibaren üç takvim ayı sonra
geçerlilik kazanır. Feshin geçerlilik kazandığı tarih, bu Anlaşma’nın amaçları
bakımından da fesih tarihini teşkil eder.
5. Bu
Anlaşma’nın (4) paragrafı uyarınca feshedilmesi halinde, Taraftarın aşağıdaki
hususlarda anlaşmaya vardığı kabul edilir:
(a) Bu
Anlaşma’nın yürürlüğe girmesinden sonra ve bu Anlaşma feshedilmeden önce
haklarında hukuki taahhütlere girilmiş olan projeler veya eylemler, bu Anlaşma’da
belirtilen koşullar uyarınca tamamlanana kadar devam eder;
(b) Bu
Anlaşma’nın feshedildiği N yılına ait yıllık mali katkı, (3) madde uyarınca
ödenir.
(c) Bu
Anlaşma’nın feshedildiği yılın ardından, Türkiye, Ortak İletişim Ağı’na/Ortak
Sistemler Arayüzü’ne (CCN/CSI) ve uygulamalarına erişim sağlaması veya bunları
işletmesi halinde, buna ilişkin masrafları, programa ortak olmayan herhangi bir
ülke gibi, yıllık olarak öder.
Komisyon,
CCN/CSI ve uygulamalarına erişim sağlanmasına ve bunların işletilmesine ilişkin
masrafları, mümkün olan en kısa sürede ve en geç mali yılın ilk ödeme çağrısını
yaparken Türkiye’ye iletir.
Taraflar,
bu Anlaşma’nın feshinin yol açtığı diğer sonuçları karşılıklı anlaşma yoluyla
çözerler.
6. Bu
Anlaşma’nın Ekleri bu Anlaşma’nın ayrılmaz bir parçasıdır.
7. Bu
Anlaşma yalnızca Tarafların ortak rızası ile yazılı olarak değiştirilebilir.
Değişikliklerin yürürlüğe girmesi, bu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için
geçerli olan aynı usuller ile gerçekleşir.
Bu
Sözleşme, İngilizce olarak iki nüsha halinde düzenlenir.
Ankara’da
15/11/2022 tarihinde Brüksel’de
8/11/2022 tarihinde
imzalanmıştır. imzalanmıştır.
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ
AVRUPA BİRLİĞİ ADINA
HÜKUMETİ
ADINA
Faruk
KAYMAKCI Gerassimos
THOMAS
Büyükelçi Vergilendirme
ve Gümrük Birliği Genel
Dışişleri Bakan
Yardımcısı ve Müdürü
Avrupa Birliği
Başkanı
EK
I: Türkiye ‘nin Gümrükler Programı ‘na (2021-2027) mali katkısına ilişkin
kurallar
EK
II: Sağlam Mali Yönetim
Ek I
Türkiye Cumhuriyeti’nin Gümrükler
Programı’na mali katkısına ilişkin kurallar
(2021-2027)
I. TÜRKİYE’NİN MALİ KATKISININ
HESAPLAŞMASI
(1)
Türkiye’nin Gümrükler Programı’na mali katkısı, Gümrükler Programı’nın
yönetilmesi, yürütülmesi ve işletilmesi için ihtiyaç duyulan taahhütlerin
tahsis edilmesi için her yıl Birlik bütçesinde ayrılan tutara orantılı olarak
ve bu tutara ilaveten yıllık olarak belirlenir.
(2) Bu
Anlaşma’nın 3(7) maddesinde atıfta bulunulan katılım ücreti aşağıdaki şekilde
aşamalı olarak belirlenir:
2021:
%0,5;
2022:
%1;
2023:
%1,5;
2024:
%2;
2025:
%2,5;
2026:
%3;
2027:
%4.
(3) Bu
Anlaşma’nın 3(5) maddesi uyarınca, Türkiye’nin Gümrükler Programı’na katılımı
için ödeyeceği operasyonel katkı ilgili mali yıllar için katkı hesaplama
anahtarında bir ayarlama yapılarak hesaplanacaktır.
Katkı
hesaplama anahtarında yapılacak ayarlama aşağıdaki şekildedir:
Ayarlanan
Katkı Hesaplama Anahtarı= Katkı Hesaplama Anahtarı x Katsayı
Katkı
hesaplama anahtarını ayarlamak amacıyla yukarıdaki hesaplama için kullanılan
katsayı 2021 için 0,1 ve 2022 - 2027 dönemi için 0,2’dir.
II. TÜRKİYE’NİN MALİ KATKISININ
ÖDENMESİ
(1) Komisyon,
mümkün olan en kısa sürede ve en geç mali yılın ilk ödeme çağrısını yaparken
Türkiye’ye aşağıdaki bilgileri iletir:
(a) Türkiye’nin
katılımını kapsayan bütçe kalemleri için söz konusu yıl için kesin olarak kabul
edilen Birlik bütçesindeki taahhüt ödenekleri tutarları
(b) bu
Anlaşma’nın 3(7) maddesinde atıfta bulunulan katılım ücretinin tutarı.
Komisyon, Taslak Bütçesine dayalı olarak, (a)
ve (b) bentleri kapsamında, bir sonraki yıl için tahmini bilgiyi mümkün olan en
kısa sürede ve en geç mali yılın 1 Eylül tarihine kadar sunar.
(2) Komisyon,
her mali yılın en geç Nisan ayında, Türkiye’ye bu Anlaşma kapsamındaki
katkısına karşılık gelen tutarda bir ödeme çağrısında bulunur.
Her
ödeme çağrısı, ödeme çağrısının gönderilmesinden itibaren en geç 60 gün içinde
Türkiye’nin katkısının yıllık tutarının ödenmesini öngörür.
Bu
Anlaşma’nın uygulanmasının ilk yılı için Komisyon, bu Anlaşma’nın
imzalanmasından itibaren 60 gün içinde tek bir ödeme çağrısı gönderir.
(3) 2.
paragrafa istisna olarak, 2021 yılına ilişkin mali katkı, aşağıdaki ödeme
planıyla birden fazla ödeme çağrısına ayrılacak olan taksitlere bölünür:
- 2021’e
ilişkin mali katkının %50’si 2022’de ödenir;
- 2021’e
ilişkin mali katkının %50’si 2023’te ödenir.
İlgili
tutarlar, ilgili yılın ödeme çağrısına dahil edilir.
(4) Türkiye,
bu Anlaşma kapsamındaki mali katkısını bu Ekin il. başlığı uyarınca öder.
Türkiye’nin son ödeme tarihine kadar ödeme yapmaması durumunda, Komisyon resmî
bir hatırlatma mektubu gönderir.
Mali
katkının ödenmesindeki herhangi bir gecikme, Türkiye’nin vade tarihinden
itibaren ödenmemiş tutar üzerinden gecikme faizi ödemesine neden olur.
Vadesinde
yapılmayan ödemeler için uygulanacak faiz oranı; vade tarihinin içinde
bulunduğu ayın ilk takvim gününde yürürlükte olan ve Avrupa Birliği Resmi
Gazetesi C serisinde yayımlanan, Avrupa Merkez Bankası tarafından Bankanın ana
yeniden finansman işlemleri için uygulanan oranın yüzde üç buçuk puan
artırılmasıyla tespit edilir.
Katkının
ödemesinde, Gümrükler Programı’nın uygulanmasını ve yönetilmesini belirgin bir
şekilde tehlikeye sokabilecek bir gecikmenin olması durumunda, resmî bir
hatırlatma mektubunun ardından 20 iş günü içinde ödemenin yapılmaması halinde,
Birlik’in, Türkiye’nin seçilmiş olduğu dolaylı eylemlerin uygulanmasına ilişkin
hâlihazırda akdedilmiş hibe anlaşmaları ve/veya sözleşmeler kapsamındaki
yükümlülüklerine halel gelmeksizin, Türkiye’nin Gümrükler Programı’na katılımı
Komisyon tarafından askıya alınır.
Ek II
Sağlam Mali Yönetim
Mali çıkarların korunması
ve fonların geri alınması
Madde 1
İnceleme ve denetimler
1. Avrupa
Birliği, bir veya daha fazla Birlik kurum veya organının geçerli tasarruflarına
uygun olarak ve ilgili anlaşmalarda ve/veya sözleşmelerde belirtildiği şekilde,
Avrupa Birliği fonlarından yararlanan ve Türkiye’de ikamet eden herhangi bir
gerçek kişi veya Türkiye’de yerleşik herhangi bir tüzel kişinin, ayrıca Birlik
fonlarının uygulanmasına müdahil ve Türkiye’de ikamet eden veya yerleşik
herhangi bir üçüncü kişinin tesislerinde teknik, bilimsel, mali veya diğer
türde inceleme ve denetimler yapma hakkına sahiptir. Bu tür inceleme ve
denetimler, Avrupa Dirliği kurum ve organlarının, özellikle Avrupa Komisyonu ve
Avrupa Sayıştayının temsilcileri veya Avrupa Komisyonu tarafından
yetkilendirilen diğer kişiler tarafından gerçekleştirilebilir.
2. Avrupa
Birliği kurum ve organlarının, özellikle Avrupa Komisyonu ve Avrupa
Sayıştayının temsilcileri ve Avrupa Komisyonu tarafından yetkilendirilen diğer
kişiler, söz konusu denetimleri yerine getirmek için, denetlenen gerçek veya
tüzel kişi veya denetlenen üçüncü kişilerin elinde bulunan tüm belgelerin veya
herhangi bir veri ortamı içeriğinin fiziksel/elektronik nüshasını ve bu
içeriklerin belirli kısımlarını alma hakkı da dahil olmak üzere, tüm saha,
çalışma ve belgelere (elektronik ve basılı hallerine) ve gerekli tüm bilgilere
uygun şekilde erişim hakkına sahiptir.
3. Türkiye,
2. paragrafta atıfta bulunulan temsilci ve diğer kişilerin bu maddede atıfta
bulunulan görevlerinin ifası sebebiyle Türkiye’ye giriş hakkını ve tesislere
erişimini önlemez veya karşısına özel bir engel çıkarmaz.
4. İnceleme
ve denetimler; bu Anlaşma’nın uygulamasının 5(3) maddesi uyarınca askıya
alınması veya bu Anlaşma’nın feshinden sonra da; bir veya daha fazla Avrupa
Birliği kurumu veya organının geçerli tasarrufları ve bu Anlaşma’nın 5(3)
maddesi uyarınca bu Anlaşma’nın uygulamasının askıya alındığı veya feshinin
geçerlilik kazandığı tarihten önce Avrupa Birliği’nin, Avrupa Birliği
bütçesinin uygulanmasına ilişkin girmiş olduğu herhangi bir hukuki taahhüt ile
bağlantılı olarak ilgili anlaşma ve/veya sözleşmelerde öngörüldüğü üzere
gerçekleştirilebilir.
Madde 2
Usulsüzlükler,
dolandırıcılık ve Birlik’in mali çıkarlarını
etkileyen
ve ceza gerektiren diğer suçlarla mücadele
1. Avrupa
Komisyonu ve Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF), (bu Anlaşma’da
tanımlanan faaliyetlerle ilgili olarak) Türkiye topraklarında yerinde inceleme
ve teftişler de dahil olmak üzere idari soruşturmalar yürütmeye yetkilidir. Bu
soruşturmalar, bir veya daha fazla Birlik kurumunun geçerli tasarrufunda
belirlenen hüküm ve koşullara uygun olarak yürütülür.
2. Yetkili
Türk makamları, Birlik’in mali çıkarlarını etkileyen bir usulsüzlük,
dolandırıcılık veya diğer yasa dışı faaliyetlerle ilgili olarak fark edilen
herhangi bir durum veya şüpheyi makul bir süre içinde Avrupa Komisyonu veya
OLAF’a bildirir.
3. Türkiye’de
ikamet eden veya yerleşik ve Birlik fonlarından yararlanan herhangi bir gerçek
veya tüzel kişinin ve Türkiye’de ikamet eden veya yerleşik ve Birlik fonlarının
uygulanmasında yer alan üçüncü kişilerin tesislerinde yerinde inceleme ve
teftişler yürütülebilir.
4. Yerinde
inceleme ve teftişler, Avrupa Komisyonu veya OLAF tarafından, Türk Hükumeti
tarafından atanan Türkiye’nin yetkili makamları ile yakın işbirliği içinde
hazırlanır ve yürütülür. Belirlenen yetkili makama yardım sağlayabilmesi için
inceleme ve teftişlerin hedefi, amacı ve yasal dayanağı makul bir süre
öncesinde bildirilir. Bu amaçla, yerinde inceleme ve teftişlere Türkiye’nin
yetkili makamlarının görevlileri katılabilir.
5. Türk
makamlarının talebi üzerine, yerinde inceleme ve teftişler Avrupa Komisyonu
veya OLAF ile ortaklaşa yürütülebilir.
6. Komisyon
temsilcileri ve OLAF çalışanları, yerinde inceleme ve denetimlerin gerektiği
gibi yürütülmesi için ihtiyaç duyulan, ilgili işlemlere ilişkin, bilgisayar
verileri de dahil olmak üzere, tüm bilgi ve belgelere erişim hakkına sahiptir.
Bu kişiler, bilhassa, ilgili belgelerin nüshalarını alabilirler.
7. Kişi,
kuruluş veya üçüncü kişilerin yerinde inceleme veya teftişe karşı çıkması
durumunda, Türk makamları, ulusal kural ve düzenlemeler uyarınca hareket
ederek, Avrupa Komisyonu veya OLAF’ın, yerinde inceleme veya teftiş görevlerini
yerine getirmesine yardımcı olur. Bu yardım, özellikle delilleri güvence altına
almak için, ulusal hukuk uyarınca uygun ihtiyati tedbirlerin alınmasını içerir.
8. Avrupa
Komisyonu veya OLAF, söz konusu inceleme ve teftişlerin sonucunu Türk
makamlarına bildirir. Özellikle, Avrupa Komisyonu veya OLAF, yerinde incelemiş
veya teftiş sırasında fark edilen bir usulsüzlükle ilgili herhangi bir durum
veya şüpheyi mümkün olan en kısa sürede Türkiye’nin yetkili makamlarına
bildirir.
9. Avrupa
Komisyonu, Türk Ceza Kanunu’nun uygulanmasına halel gelmeksizin, Avrupa Birliği
mevzuatı uyarınca bir program veya faaliyetin uygulanmasına katılan Türkiye’deki
tüzel veya gerçek kişilere idari tedbirler ve cezalar uygulayabilir.
10. Bu
maddenin gerektiği gibi uygulanması amaçları doğrultusunda, Avrupa Komisyonu
veya OLAF ve Türkiye’nin yetkili makamları düzenli olarak bilgi değişiminde
bulunur ve bu Anlaşma’nın taraflarından birinin talebi üzerine birbirleriyle
istişare eder.
11.
OLAF ile etkin işbirliği ve bilgi değişimini kolaylaştırmak amacıyla, Türkiye
bir irtibat noktası belirler (ve diğer Tarafa en kısa sürede bildirir.)
12. Avrupa
Komisyonu veya OLAF ile Türkiye’nin yetkili makamları arasındaki bilgi
değişimi, gizlilik gereklilikleri dikkate alınarak gerçekleştirilir. Bilgi
değişimine dahil olan kişisel veriler, geçerli kurallara uygun olarak korunur.
13. Türk
makamları, Avrupa Birliği’nin mali çıkarlarını etkileyen suçların faillerine ve
suç ortaklarına yönelik olarak, geçerli mevzuat uyarınca soruşturma, kovuşturma
ve yargılama görevini yerine getirmesine imkân tanımak için Avrupa Savcılığı
Ofisi ile işbirliği yapar.
Madde3
Fonların
geri alınması ve icra
1. Gümrükler
Programı’ndan kaynaklanan herhangi bir iddiaya ilişkin olarak Avrupa Komisyonu
tarafından alınan ve Devletler dışındaki tüzel veya gerçek kişilere parasal
yükümlülük getiren kararlar Türkiye’de icra edilebilir niteliktedir. İcra
kararı, Türk Hükümetinin bu amaçla belirleyeceği yetkili ulusal makam
tarafından kararın gerçekliğinin doğrulanması dışında başka bir formalite
olmaksızın karara eklenir. Türk Hükumeti belirlediği yetkili ulusal makamı,
Komisyon ve Avrupa Birliği Adalet Divanına bildirir. Avrupa Komisyonu, II. Ekin
4. maddesi uyarınca bu tür icra edilebilir kararları, Türkiye’de ikamet eden
kişilere ve yerleşik tüzel kişilere doğrudan tebliğe yetkilidir. Bu kararların
icrası, Türk hukuku ve usul kuralları uyarınca yapılır.
2. Avrupa
Birliği Adalet Divanının; Birlik programları, faaliyetleri, eylemleri veya
projelerine ilişkin bir sözleşme veya anlaşmada yer alan bir tahkim maddesinin
uygulanmasına ilişkin hüküm ve kararları Türkiye’de, Avrupa Komisyonunun (1)
paragrafta atıfta bulunulan kararlarıyla aynı şekilde icra edilebilir
niteliktedir.
3. Avrupa
Birliği Adalet Divanı, Komisyonun, 1. paragrafta atıfta bulunulan kararının
hukuka uygunluğunu gözden geçirme ve bu kararın icrasını askıya alma yetkisine
sahiptir. Ancak, kararın icrasının usulsüz bir şekilde yürütüldüğüne ilişkin şikâyetler
konusunda Türk Mahkemeleri yetkilidir.
Madde 4
İletişim
ve bilgi değişimi
Gümrükler
Programı’nın uygulanmasında veya idaresinde yer alan Avrupa Birliği kurumları
ve organları; elektronik değişim sistemleriyle de olmak üzere, Birlik
fonlarından yararlanan ve Türkiye’de ikamet eden herhangi bir gerçek kişi veya
Türkiye’de yerleşik herhangi bir tüzel kişi ve Birlik fonlarının uygulanmasında
yer alan ve Türkiye’de ikamet eden veya yerleşik herhangi bir üçüncü kişiyle
doğrudan iletişim kurma yetkisine sahiptir. Bu kişi, kuruluş ve üçüncü kişiler,
Birlik programı için geçerli Avrupa Birliği mevzuatı ve bu programı uygulamak
için akdedilmiş sözleşme veya anlaşmalar temelinde sunmaları gereken tüm ilgili
bilgi ve belgeleri Avrupa Birliği kurum ve organlarına doğrudan sunabilirler.
ABRG L 61, 2.3.2002, s.29
ABRG L 87, 15.03.2021, s.1-16
AB kısıtlayıcı tedbirleri, Avrupa Birliği Antlaşması’nın
29. maddesi veya Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’nın 215. maddesi
uyarınca kabul edilir.