TÜRK
DEVLETLERİ TEŞKİLATI HÜKÜMETLERİ ARASINDA BASİTLEŞTİRİLMİŞ GÜMRÜK HATTI
KURULMASINA İLİŞKİN ANLAŞMANIN ONAYLANMASI HAKKINDA KARAR
Karar
Sayısı: 7237
09.05.2023 tarih
ve 32185 Sayılı R.G.
11
Kasım 2022 tarihinde Semerkant’ta imzalanan ekli “Türk Devletleri Teşkilatı
Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Hattı Kurulmasına İlişkin Anlaşma”nın
onaylanmasına, 244 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesinin 2 nci ve 3 üncü maddeleri gereğince karar verilmiştir.
Azerbaycan
Cumhuriyeti Hükümeti, Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti, Kırgız Cumhuriyeti
Bakanlar Kurulu, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Özbekistan Cumhuriyeti
Hükümeti (bundan böyle “Taraflar” olarak anılacaktır),
Taraflar
arasında sağlam bir şekilde kurulmuş olan işbirliği ilişkisini TEYİT EDEREK,
Türk
Devletleri Teşkilatı üye devletleri arasında dolaşımda bulunan eşya ve
taşıtların tabi tutulduğu gümrük kontrolünün etkinliğini artırmaya ihtiyaç
olduğunu KABUL EDEREK,
Taraf
Devletler arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtların gümrük kontrollerinin
yürütülmesine dair koşulların azaltılması ve basitleştirilmesine ilişkin
şartların belirlenmesi AMACIYLA,
Tedarik
zinciri sürecinde eşyanın dolaşımım desteklemekte gümrük idarelerinin önemli
rolünü ANLAYARAK;
Taraf
Devletlerin ulusal mevzuat hükümlerini, Birleşmiş Milletler ve Dünya Gümrük
Örgütü’nün standartları ve tavsiyeleri ile uluslararası bilgi alışverişi
uygulamalarını DİKKATE ALARAK,
Basitleştirilmiş
Gümrük Hattının geliştirilmesini ve güvenliğini SAĞLAYARAK,
Aşağıdaki
hususlarda mutabık kalmışlardır:
MADDE 1
TEMEL TANIMLAR
Bu
Anlaşmanın amaçları doğrultusunda, aşağıdaki tanımlar aşağıda belirtilen
anlamlara sahip olacaktır:
a.
“Basitleştirilmiş gümrük hattı” – Taraflar arasında ticarette taşınan eşya
hakkında önceden bilgi alışverişinde bulunmayı amaçlayan, Tarafların gümrük
işlemlerini mümkün olduğunca kolaylaştırmasını sağlayan, gönüllülük esasına
dayalı olarak kullanıma açık olan ve tüm taşıma modlarında kullanılabilen
elektronik sistem.
b.
“Ticaret Erbabı” – eşya ve taşıma araçları hakkında güvenilir bilgi sağlayan
Basitleştirilmiş Gümrük hattına katılan ve bu Anlaşmanın hükümlerine uygun
olarak gümrük işlemlerini tamamlayan kişiler.
c. ”
Bilgi Değişimi” – Taraflar arasında ihraç edilen eşya ve taşıma araçları
hakkında bilgi değişimi.
d.
“Teknik Koşullar”- bu Anlaşmanın ayrılmaz bir parçasını oluşturacak başka bir
protokolle belirlenecek olan teknik altyapı ve işleme tabi tutulacak veriler.
MADDE 2
GENEL HÜKÜMLER
1.
Taraflar, bu anlaşmanın uygulanması hususunda Taraf Devletlerin aşağıda
belirtilen Gümrük İdarelerini yetkilendirir:
– Azerbaycan
Cumhuriyetinde: Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi
–
Kazakistan Cumhuriyetinde: Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Devlet Gelir
Komitesi
–
Kırgız Cumhuriyetinde: Kırgız Cumhuriyeti Maliye Başkanlığı Altındaki Devlet
Gümrük İdaresi
–
Türkiye Cumhuriyetinde: Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı
–
Özbekistan Cumhuriyetinde: Özbekistan Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi
2.
Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (bundan böyle “BGH” olarak anılacaktır), Taraf
Devletlerin Gümrük İdareleri arasında bilgi değişimi teknolojilerine uygun
olarak eşya ve araçların hareketine ilişkin bilgi değişimine dayanır.
MADDE 3
AMAÇ VE KAPSAM
1. Paylaşılan
bilgilerin içeriği, bu Anlaşmanın ayrılmaz bir parçası olan bu Anlaşma Ekine
göre oluşturulur.
2.
Bilgi paylaşımı, BGH’den yararlanan ticaret erbabının gerçekleştirdiği
sevkiyatlar üzerinden ve gönüllülük esasına dayalı olarak yürütülür.
3.
Bilgi alışverişinin teknik koşulları, bu Anlaşmanın imzalanmasından sonraki
altı (6) ay içinde Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri tarafından hazırlanır ve
onaylanır.
4. BGH,
tüm taşımacılık yöntemleri ve her tür eşya için geçerli ortak bir uygulama
şeklinde olacaktır.
5.
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri BGH’ye katılım sağlamayan şirketler
açısından, bu düzenlemenin gönüllülük mahiyetine zarar verebilecek şekilde, bu
Anlaşma’ya aykırı hareket etmekten kaçınır.
6. BGH
şeffaf, öngörülebilir ve ayrımcı olmayan bir niteliğe sahip olacaktır. BGH
uygulamaları herhangi bir haksız rekabete yol açmayacaktır,
MADDE 4
BGH KAPSAMINDA TİCARET
OPERATÖRLERİNE
SAĞLANACAK FAYDALAR
Ticaret
erbabı aşağıdakilerden faydalanır:
a) Taraf
Devletlerin ulusal mevzuatına uygun şekilde, kontrol noktalarında/varış
yerlerinde gümrük işlemlerinin tamamlanmasında öncelik;
b)
Uygulanabilir olması halinde, gümrük işlemlerinin tamamlanma sürelerinin
azaltılmasına imkan tanıyan ayrı hatlar dahil, kolaylaştırılmış gümrük
işlemleri;
c) Taraf
Devletlerin gümrük mevzuatını ihlal etme riskinin tespit edildiği durumlar
dışında, kontrol noktalarında/varış yerlerinde gümrük muayenesi yapılmaması.
Gümrük muayenesi gerekli olduğu hallerde, mümkün olan en kısa sürede
gerçekleştirilir.
MADDE 5
BİLGİ VE BELGELERİN KULLANIMI
1.
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, bu Anlaşma çerçevesinde elde edilen
bilgilerin, Taraf Devletler arasında taşman eşya ve taşıtların gümrük
işlemlerinin tamamlanması ve gümrük kontrolünün yapılması amacıyla
kullanılmasını sağlar.
2.
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri tarafından elde edilen bilgiler, münhasıran
gümrükle ilgili uygulamalar doğrultusunda kullanılır ve bilgileri sağlayan
Taraf Devletin Gümrük İdaresinin yazılı rızası olmadan üçüncü taraflara
iletilemez.
3.
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, Devletleri arasında dolaşımda bulunan eşya
ve taşıtlara ilişkin elektronik bilgi alışverişinin düzenlenmesi sırasında
Birleşmiş Milletlerin, Dünya Gümrük Örgütü’nün kural, standart ve tavsiyeleri
ile Taraf Devletlerin ulusal mevzuatı ve bilgi paylaşımına ilişkin mevcut en
iyi uluslararası uygulamaları kullanır.
4.
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, kendi ulusal mevzuatlarına uygun olarak, bu
Anlaşmanın ihlal edilmesi durumunda uygun önlemleri alır ve bu ihlaller ile
Taraf Devletler arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtlara ilişkin bilgi
paylaşımı sırasında alman verilerdeki farklılıkları ve/veya yanlışlıkları
birbirlerine bildirir.
MADDE 6
UYGULAMA SÜRECİ
Taraf
Devletlerin Gümrük İdareleri, aşağıdaki amaçlarla doğrudan temas kurmak üzere uygun
gördükleri yetkili gümrük görevlilerinin listesini belirler:
a)
bilgi paylaşımı ile veri işleme ve iletimi teknolojilerinin teknik koşulları ve
veri güvenliğiyle ilgili şartları belirleyip bunlar üzerinde mutabık kalmak,
b) Bu
Anlaşmanın uygulanması sırasında ortaya çıkacak teknik sorunları çözmek.
MADDE 7
PİLOT PROJE
1. Bu
Anlaşmada öngörülen veri değişimi teknolojilerini ayrıntılı şekilde hazırlamak
üzere, Taraf Devletlerinin Gümrük İdareleri, bu Anlaşmanın yürürlüğe
girmesinden sonra altı (6) aylık bir Pilot Proje hazırlar ve yürütür ki bu Süre
Taraf Devletlerin Gümrük İdarelerinin karşılıklı yazılı mutabakatına bağlı
olarak uzatılabilir.
2.
Pilot Projenin ilk üç (3) ayı boyunca, Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri
aşağıdakiler üzerinde uzlaşır:
a)
Bilgi değişiminin temel teknik koşullan;
b)
iletilecek verilerin listesi, yapısı ve biçimi;
c)
bilgi güvenliği şartları;
d) BGH
süreci çerçevesinde Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri arasındaki işbirliğini
düzenleme süreci;
e)
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, BGH kapsamında taşınan eşyanın gümrük
işlemlerinin yürütüleceği kendi İdarelerinin gümrük birimlerini belirler.
3.
Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, Pilot Projeye başlamaya hazır olduklarını
ve projede yer alacak gümrük birimlerini yazılı olarak birbirlerine bildirir.
4.
Takip eden üç (3) ay içinde Taraflar, BGH’yi bilfiil uygular.
MADDE 8
DİĞER ULUSLARARASI ANLAŞMALARLA
İLİŞKİ
Bu
Anlaşma’da yer alan hükümler, Tarafların taraf olduğu diğer uluslararası
anlaşma ve sözleşmelerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerine halel getirmez.
MADDE 9
ANLAŞMAZLIKLARIN HALLİ
1. Bu
Anlaşma’nın yorumlanmasından ya da uygulanmasından kaynaklanabilecek
anlaşmazlıklar öncelikli olarak Taraflar arasındaki müzakereler ve
istişarelerle çözülür. Bu süreçle çözülemeyen hususlar diplomatik kanallar ile
halledilir.
2.
Taraflardan her biri, bu Anlaşma’nın yorumlanması, uygulanması ve tadil
edilmesiyle veya doğabilecek muhtemel anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulmasıyla
ilgili olarak diğer Tarafla istişarede bulunmayı talep edebilir.
3. Taraflar
arasında bu Maddenin 1. veya 2. Fıkrası kapsamında yürütülecek müzakereler ya
da istişareler, aksi yönde bir karar alınmadığı sürece, yazılı talebin
alınmasından sonraki yirmi (20) gün içinde başlatılır.
MADDE 10
EKLEMELER VE DEĞİŞİKLİKLER
1. Bu
Anlaşma, Tarafların karşılıklı yazılı onayı ile, bu Anlaşmanın ayrılmaz
parçaları olacak ayrı protokollerle herhangi bir zamanda değiştirilebilir
2.
Değişiklikler, bu Anlaşmanın 11. Maddesi hükümlerine göre yürürlüğe girer.
MADDE 11
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ, SÜRE VE FESİH
1. Taraflar,
bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli iç yasal prosedürlerin
tamamlandığını diplomatik kanallardan yazılı olarak Depozitöre bildirir. Bu
Anlaşma, Depozitörün diğer Taraflara, tüm Tarafların bu Anlaşmanın yürürlüğe
girmesi için gerekli iç yasal prosedürleri tamamladığını bildirdiği tarihi
izleyen otuzuncu gün yürürlüğe girer.
2. Bu
Anlaşma belirsiz bir süre için akdedilir ve Taraflardan herhangi biri,
Anlaşmayı sona erdirme niyetini diplomatik kanallardan Depozitöre yazılı bir
bildirimle iletmek suretiyle bu Anlaşmaya katılımını sona erdirebilir. Böyle
bir durumda, bu Anlaşma, bildirim tarihinden üç ay sonra fesh olur. Bu
Anlaşmanın feshi, hâlihazırda devam eden işlemleri etkilemez.
3. Bu
Anlaşmanın Depozitörü Türk Devletleri Teşkilatı Sekretaryası’dır. Depozitör, bu
Anlaşmanın onaylı bir kopyasını tüm Taraflara temin eder.
Semerkant’ta
11 Kasım 2022 tarihinde Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kırgızca, Türkçe, Özbekçe
ve İngilizce dillerinde, tüm metinler geçerli olmak üzere altı asıl nüsha
olarak düzenlenmiştir. Bu Anlaşmanın yorumlanmasına ilişkin herhangi bir
ihtilaf olması durumunda, İngilizce metin kullanılır.
EK
PAYLAŞILACAK
BİLGİLERİN İÇERİĞİ
– İhracat Gümrük İdaresi Kodu
– Gönderici/İhracatçı Adı
– Gönderici/ İhracatçı Adresi
– Eşya Kalemleri
– Toplam Ambalaj
– Referans numarası
– Alıcı adı
– Hareket Gümrük İdaresi’ndeki
taşıma aracının milliyeti, tabiiyeti
– Konteyner
– Teslimat Şartları
– Sının geçen aktif taşıma
aracının milliyeti, tabiiyeti
– Para birimi ve toplam fatura
meblağı
– Çıkış Gümrük İdaresi
– Eşyanın ambalajları ve tanımı
(marka ve numaralar, konteyner numarası, sayısı ve türü)
– Eşya Kalem Numarası
– Eşya Kodu (10 haneli)
– Menşe ülke kodu
– Brüt Ağırlık- kg
– Net ağırlık
– Tamamlayıcı birimler
– İlave bilgi/ Üretilen belgeler/
Sertifikalar ve İzinler
– Hareket Gümrük İdaresi
– Varış Gümrük İdaresi (ve
ülkesi)
– Fatura tarih ve sayısı
– Giriş Gümrük İdaresi Kodu
– İthalat Gümrük İdaresi Kodu
– Taşıma belgesi adı ve sayısı
– Ekli belgelerin sayısı
– Taşıma belgesi tarihi
– Menşe Ülke Verisi
– Gümrük Kıymeti
